ïlieuwe £cihsrt|e GFtroranl
Energie opgewekt van
25 miljard volt
circa
Wolkenkrabberraket liet
niets van zich horen
Opzienbarend succes van
Europese geleerden
Bang-Jensen sinds
maandag spoorloos
Minister Vitolo ontbeet
niet prins Bernliard
DONDERDAG 26 NOVEMBER 1959
BUREAUS: Steenstraat 37
Directie, Redactie, Abonnementen- en
Advertentie-afdeling Tel. 31441.
ADVERTENTIES: f 0.20 per millimeter.
Familieberichten f 0.18 per millimeter
(Bij contract belangrijke korting)
Postrekening 58936.
Veertigste jaargang
F. DIEMER
CURISTELUK-N ATION AAL DAGBLAD
Poor Leiden en Omatreken
Wetenschappelijke wereld verrast
Advocaat in arrest
te Hollandia
Te Hollandia in Nederlands Nieuw -
Guinea is volgens Trouw de advocaat
mr. De R. in voorlopige hechtenis ge
nomen. Hij zal zaterdag voor het land-
gerecht terecht staan op beschuldiging
van valsheid in geschrifte. Een boek
handelaar heeft namelijk een aanklacht
ingediend, dat hij een vervalste akte
zou hebben gebruikt ter verkrijging van
de voogdij over een minderjarig meisje.
Daling suikerprijzen
niet uitgesloten
Er gaan geruchten, dat de suikerprij
zen met ongeveer twee centen per kilo
gram zullen dalen. Hoewel er op dit
punt nog geen zekerheid is te krijgen,
is het niet al te onveilig met de moge
lijkheid van een daling te rekenen.
Rechtse overwinning
bij verkiezingen in
Noordoostpolder
In de Noordoostpolder zijn gisteren ver
kiezingen gehouden voor de „poldercom
missie voor algemene belangen". In to
taal zijn er uitgebracht 11.465 geldige
stemmen (in 1954 7404). Daarvan wer
den er uitgebracht op lijst 1 (prot. chr.
i groep, waarin verenigd de A.R.P., de
C.H.U. en de S.G.P.) 4350 stemmen (in
1954 op de A.R.P.: 1852. op de C.H.U.
1260), op lijst 2 (PvdA) 2810 stemmen (in
1954: 1913), op lijst 3 (K.V.P.) 2830 stem
men (in 1954: 1799), op lijst 4 (V.V.D.)
1219 stemmen (in 1954: 580) en op lijst 5
(Gereformeerde kiezers) 256 stemmen.
Dit jaar voor het eerst zal de commissie
uit 21 leden bestaan (de vorige maal 17).
De zetelverdeling is als volgt: lijst 1: 9,
lijst 2: 5, lijst 3: 5. lijst 4: 2 en lijst 5:0
De zetelverdeling in de vorige commissie
was: A.R.P.: 4, C.H.U.: 3, P.v.d.A.: 5,
K.V.P.4, en V.V.D.1T"
Chroesjtsjef, de Russische premier, gaat
vermoedelijk naar Boedapest om he
vende congres van de Hongaarse con
nistische partij bij te wonen. Westelijke
correspondenten mogen niet op het
gres aanwezig zijn.
dat het kostbare protonsynchrotron te G*enève, daar door het Europese
centrum voor kernfysisch onderzoek (C.E.R.N.) is gebouwd, een energie
heeft bereikt van circa 25 miljard elektron volt. Het is daarmee de grootste
deeltjesversneller ter wereld geworden. Op de tweede plaats komt het tot
dusver grootste apparaat, dat de Russen nabij Moskou hebben gebouwd.
Dit apparaat kan tien miljard elektron volt halen. Het bevatron van de
universiteit te Californië in de V.S. heeft een energiebereik van 6 miljard
elektron volt.
Dr. J. H. Bannier, directeur van de Nederlandse organisatie voor zuiver weten
schappelijk onderzoek en een van de twee Nederlandse gedelegeerden bij de CJE.R.N.,
die het nieuws gisteren in Den Haag ontving, vertelde dat men de tot doel gestelde
energie 25 miljard e.v. een jaar eerder heeft bereikt dan werd verwacht. Voor
kernfysisch onderzoek zijn nu tal van nieuwe mogelijkheden geopend. Met de ver
snelde deeltjes kunnen atomen worden beschoten en kan een nader inzicht worden
gekregen in dc structuur van de materie. Misschien slaagt men er ook in, tot nu toe
onbekende deeltjes te produceren, aldus dr. Bannier.
In de Cern werken twaalf landen sa-
len: België, Denemairken, Frankrijk,
Griekenland, Italië, Zuid-Si avië, Noor
wegen, Nederland, West-Duitsland, Groot-
Britannië, Zweden en Zwitserland. Di
recteur-generaal van het centrum is de
Nederlander prof. dir. -C. J. Bakker.
Aan de bouw van het protonsynchro
tron is onder leiding van de Engelsman
John Adiarns zes jaar gewerkt. Het toe
stel, dat 150 tot 200 miljoen gulden heeft
gekost, is in de afgelopen zomer gereed
gekomen en daarna beproefd. Het heeft
een middellijn van 200 en een omtrek
van 700 meter.
Het protonsynchrotron versnelt proto
nen tot 99 procent van de voortplantings-
snelheid van het licht. Per puls (elek-
trisohe stroomstoot) worden tien miljard
protonen in het cirkelvormige apparaat
gejaagd. Door een bunnel leggen de pro
tonenbundels een afstand af. die en>:
malen groter is dan de omtrek van
aarde. Naar men hoopt zullen door de;
proeven dus nieuwe, instabiele deeltj
worden verkregen.
Commentaar
Dit laatste werd meegedeeld door prof.
dr. P. M. Endt, hoogleraar in de expe
rimentele natuurkunde aan de rijksuni
versiteit te Utrecht, een van de eerst'
die commentaar leverden op het suco
In Genève. Andere commentaren:'
Minister Cals zei dat deze prestatie wei
Door communisten ontvoerd?
eens bewijst, dat samenwerking tussen
een aantal kleinere landen kan leiden
tot resultaten die elk van die landen
afzonderlijk nooit zou hebben bereikt.
De minister achtte zich overigens te
weinig deskundig om op de weten
schappelijke kant van de prestatie in
te gaan.
Prof. dr. A. II. \V. Aten van het instituut
voor kernfysisoh onderzoek te Amster
dam: deze prestatie is vroeger bereikt
dan werd verwacht, maar er bestond
niet de minste twijfel aan dat wij haar
zouden - 'bereiken
Prof. Endt, al eerder genoemd', veTte-1-
de dat het nog enige tijd zal duren,
voordat het apparaat voor wetenschap
pelijk onderzoek bruikbaar is. Hij
noemde het experiment nuttig omdat
men nu het gedrag van de meest ele
mentaire deeltjes (de wisselwerking
tussen neutronen en protonen) kan na
gaan.
Prof. dr. H. de Waard, hoogleraar in de
experimentele natuurkunde aan de
Groningse universiteit: „Alérlei geleer
den uit Europa, maar ok uit de Ver.
Staten, zullen ongetwijfeld naar Genè
ve komen om daar hun proeven uit te
voeren. Door deze prestatie is een van
de kernpunten op dit wetenschappelij
ke gebied weer naar Europa verlegd".
Prof. Bakker, de directeur-generaal van
de C.E.R.N., wees op het nut van de
grote energie bij het onderzoeken van
de juistheid der natuurwetten. „Wij
zullen zien of wij meer natuurwetten
kunnen vinden of bekende wetten be
ter kunnen formuleren. Wellicht zal
blijken dat bekende wetten niet klop
pen bij deze hoge energieën. Er kun
nen zioh bovendien wijzigingen voor-
BANG—JENSEN
DE AMERIKAANSE politie is een
grote speurtocht begonnen naar
de Deen Povl Bang-Jensen, die sinds
maandagmorgen toen hij naar
zijn werk in New York ging
wordt vermist.
Vorig jaar heeft de secretaris-generaal
van de Verenigde Naties Bang-Jensen
zoals bekend ontslagen uit zijn functie
bij het secretariaat van de volkenorgani
satie, omdat hij weigerde een lijst met
•n van Hongaarse vluchtelingen
te leggen aan een V.N.-oomniissie
de kwestie-Hongarije. De Deen had deze
Hongaren ondervraagd en beloofd hun
amen nooit bekend te zullen maken.
Bang-Jensen werkt sinds zijn ontslag
bij de V.N. op het New Yorkse bureau
de C.A.R.E., een welzijnszorg-organi
satie. Hij zou daar in december mee op
houden, maar onlangs is zijn betrekking
zes maanden verlengd. Men was bij
de C.A.R.E. zeer met hem ingenomen.
Vrienden verklaarden echter dat hij de
laatste tijd erg zenuwachtig was e
politie schreef dit toe aan moeilijkheden
met het zoeken van een nieuwe betrek
king.
Inmiddels acht men het niet o
gelijk dat Bang-Jensen ls ontvoerd
door communistische agenten. Som
migen vrezen zelfs dat hu „uit de weg
geruimd" is. Hij heeft indertijd betoogd
dat de commissie van de V.N. te mild
is geweest In haar rapport ove
Hongaarse opstand van 1956-
Zijn vrouw zei vanmorgen: „Mijn
is fel anti-nazi en fel anti-communistisch
en heeft nooit een geheim van zijn ge
voelens gemaakrt. Hij is iemand die nooit
aarzelt zijn mening te uiten".
Marechaussee slal geld
van meerderen
„Omdat hij het zo spannend vond" stal
een Haagse beroepsmarechaussee tijdens
wachtdiensten in de Prinses Juliana-
kazerne geldbedragen (in totaal 180)
toebehorende aan het rijk, twee officie
ren en een onderofficier.
De aud-iteur-militadr van de krijgsraad
te Velde West. waarvoor de zaak van
morgen werd behandeld, vond het een
zeer betreurenswaardig feit, dat een
manschap van dit koninklijk wapen
cfielst-al terecht moet staan. „Ik zie maar
een enkele uitweg en dat is ontslag uit
de militaire dienst", vond hij. Tevens
eiste hij een jaar onvoorwaardelijke ge
vangenisstraf.
De jonge marechaussee, die in de be
treffende kazerne met de bewaking was
belast, stal het geld uit portefeuilles van
zijn meerderen. Ook nam hij een geld
kistje met 123 mee naar huis. dat aao
het rijk toebehoorde.
De raadsman, kapt- W. G. Tibben, wees
erop, dat de man in de dienst uitstekend
stond aangeschreven. „Bij de marechaus
see kan hij natuurlijk niet meer gehand
haafd worden, maar er zijn verschillende
andere takken van dienst, waar hij uit
stekend werk kan verrichten. Het is in
zijn levensbelang", besloot hij. „dat deze
jeugdige en onbezonnen daad zijn leven
niet een totaal andere wending geeft."
Pionier niet in baan om de maan
TAE vanmorgen met een rlrietraps-
raket de ruimte ingeschoten
Pionier-5 zal niet de eerste kunst
matige satelliet van de maan wor
den. Bijna anderhalf uur na dc
lancering der Atlas-Able-raket
moest men op de raketbasis Cape
Canaveral bekendmaken dat de
proef mislukt was. De raket en het
ruimtescheepje zijn vermoedelijk in
de Atlantische Oceaan terechtgeko
men. Volgens professor Lovell, di
recteur van de reusachtige radio
telescoop hij de Engelse plaats Jod-
rell Bank, wijst alles erop dat de
tweede trap van de raket niet ont
brand is. Er zijn namelijk in het ge
heel geen seinen opgevangen.
Dc raket, die de hoogte had van een
gebouw van tien verdiepingen en de
krachtigste was die de Amerikanen tot
dusver hebben gebouwd, ging vanr
gen om 8.26 uur met een satelliet
150 kg in haar neus de lucht in. Na
reis van 360.000 km moest de satelliet
baan om de maan gaan draaien.
Amerikaanse geleerden noemden de
opgave, waarvoor zij zich door het lan-
ceren van deze raket hadden geplaatst,
de moeilijkste die men op dit gebied tot
dusver in Amerika en in Rusland heeft
gekend.
De satelliet had een schoepenvorm
zou foto's moeten nemen van het ma
oppervlak, de ruimte tussen aarde
maan moeten onderzoeken, de straling
moeten meten, een onderzoek moeten
instellen naar de gasachtige „plasma
wolken", welke door de ruimte drijven,
moeten trachten enige aanwijzingen te
Atoomschepen, onder Westduitse vlag,
zullen vermoedelijk binnen drie jaar in
de vaart komen, zo is gisteren in Ham
burg meegedeeld. De V.S. zullen i
verlenen bij de bouw.
Smokkelaar. Aan de Belgisch-Franse
grens heeft de douane uit de zittingen van
de autobanken van een Nederlandse ju
welier wiens naam niet bekend is ge
maakt 250 horloges gehaald.
PRISMA HORLOGES
MATTH. BRINKS
(Mr. Horlogemaker)
Haarlemmerstraat' 126
LEIDEN TELEFOON 21074
De vroegere echtgenote van de
Sjah van Perzië, Soraya, is de
laatste tijd veel in gezelschap
van prins Raimondo Orsini. De
zer dagen brachten zij een be
zoek aan een van de meest ex
clusieve restaurants in Romede
„Da Meo Patacca", waar zij op
het balkon de maaltijd gebruik-
Onschendbaarheid
van Mitterrand
opgeheven
De Franse Senaat heeft gisteren met
175 tegen 27 stemmen besloten de par
lementaire onschendbaarheid van oud-
minister en senator Mitterrand op te
heffen.
Dit is geschied in verband met het
ingestelde gerechtelijke onderzoek naai
een aanslag, waarbij verleden maand in
een Parijse straat met machinegeweren
werd geschoten op een auto, waarin
Miterrand zich had bevonden, maar
waar hij uit was gesprongen, toen hij
merkte dat hij gevolgd werd.
krijgen over het bestaan van een mag
netisch veld om de maan, het gedrag
de meteorieten en de uitwerking
der zonnevlammen moeten meten.
Voorts bevond zich in de Pionier-5
en nieuwe vinding, een klein apparaat,
zaarmee de snelheid van het ruimtc-
oertuig tijdens de vlucht zou kunnen
worden gewijzigd.
Wallstreet verdeeld
De New Yorkse effectenbeurs sloot gis
teren .verdeeld bij levendige handel. Zelfs
voornaamste toonaangevende aande-
n waren verdeeld.
De opening was hoger en levendig,
aarbij de tikker ten achter bleef, doch
tegen de middag kwam een verdeelde
iming. Na een licht herstel in het
midden van de namiddag dwongen late
(nemingen de markt terug in een ver
deelde stemming en de tikker was op-
w achtterop. De meeste winsten en
verliezen liepen uiteen van enkele cen
ten tot twee dollar met grotere verschil
len bij elektronische fondsen. De drie
grotere autobedrijven, de meeste koper
waarden en vliegtuigen liepen op, staal en
chemische fondsen waren verdeeld, spoor
wegen daalden.
Van de 1227 verhandelde fondsen wa
ren er 532 hoger, 472 lager en 223 onver
anderd. Het gemiddelde van A.P. voor 60
aandelen daalde 0,10 tot 221,70, van
Standard and Poor voor 500 waarden won
0,09 en kwam op 57,44, dat van Dow
Jones voor 30 industrieëlen steeg 1,41 tot
651.10 punten.
Conferentie over
weerschepen
Half maart volgend jaar zal in het Vri
despaleis in Den Haag een conferentie
worden gehouden, op verzoek van Ne
derland uitgeschreven, waarop de landen,
die betrokken zijn bij het verdrag van
de weerschepen op de Noord-Atlantische
oceaan ten behoeve van de luchtvaart,
vertegenwoordigd zullen zijn.
Nederland heeft het initiatief genomen
om een nieuwe conferentie te doen hou
den, omdat ons land de financiële bepa
lingen niet helemaal aanvaardbaar meer
acht, voornamelijk ten aanzien van de
verdeling der verplichtingen tussen de
varende landen (waar Nederland bij
hoort) en de niet-varende staten (contri
buanten), die niet meer reëel is, volgens
het sttandpunt aan Nederlandse zijde.
In Europa hebben Nederland (twee
schepen). Frankrijk (twee), Noorwegen
en Zweden (samen twee), en Groot-
Britannië (vier) sohepen in gebruik
Verenigde Staten en Canada same
De niet-varende landen, die dus wel be
trokken zijn bij het transatlantisch lucht
verkeer en in het weerschepenverdrag al
leen een financiële bijdrage leveren, zijn
Austtralië, België, Denemarken, Duits
land, Ierland. Portugal, Cuba, Columbia,
IJsland, Israël, Italië. Zwitserland en
Spanje.
Boterprijs daalt
31 ct. per pakje
De voorlopige afrekeningsprijs van
roomboter aan de producerende fa
brieken is gisteren met f 1,20 per kg
verlaagd. De detailprijzen zullen als
gevolg daarvan met 31 cent per pak
je van een kwart kilogram omlaag
gaan en 1.42 a 1.45 bedragen.
Duitsland, dat de laatste tijd alle
boteroverschotten uit ons land op
nam, wil klaarblijkelijk orde op za
ken stellen en heeft de import goed
deels gestopt.
In ons land wil en gaat de han
del terug naar de prijs die Dene
marken in Engeland maakt, om zo
doende de Engelse markt te kun
nen bereiken.
Het wordt nu echt aftellen.
En in elk vaderlands gezin
klinkt het elke dag opnieuw:
„Nu nog zoveel nachtjes slapen
en danDe speelgoed
winkels liggen vol en er is
vooral op woensdag- en zater
dagmiddagen soms geen slag
aan de bak te krijgen. En voor
de etalages staat de jeugd, de
neus op het raam gedrukt,
trouwens: komen ook vader
en moeder niet onder de in
druk van zo'n levensechte pop-
penverzameling?
SCHILDER ZELF MET
DE VERF VOOR HET SCHILDERFEEST
SIKKENS-TjALLEHA FRODUKT
FLEXA verkrijgbaar bij
Uittocht belastinginspecteurs
beroert minister Zijlstra
(Van onze parlementsredactic)
Het aantal belastinginspecteurs dat de
laatste jaren dc dienst heeft verlaten,
is naar verhouding nog niet verontrus
tend, maar het laat minister Zijlstra
toch „niat onberoerd". Dit heeft dc mi
nister in zijn memorie van antwoord
de begroting 1960 van financiën aan
de Tweede Kamer meegedeeld.
VoLgens de minister moet men hierbij
bedenken dat een aantal van deze in
specteurs een dikwijls zeer eervolle
benoeming ten deel is gevallen, bij-
vorbeeld als raadsheer in een gerechts
hof of in een functie in internationaal
of bovennationaal verband.
Om an-dere redenen dan pensioen of
overlijden hebben in 1958 en 1959 de
navolgende aamslagrogelende ambtenaren
de dienst verlaten. Tussen haakjes is
steeds de reden vermeld. In 1958een
hooÊdcontroleuT (belastingconsulent) en
(hoofd (controleurs alsmede een
(afkeuring). In 1959: ven inspec-
(iraadsheer), tien inspecteurs (belas
tingconsulent), twee inspecteurs (in fa-
(Van i
-yANMORGE
ben orins
r redacteuren)
acht uur reeds heb
ben prins Bernhard en dc Argen-
se minister van binnenlandse zaken,
Alfredo R. Vitolo, gezellig samen on:-
beten. Minister Vitolo maakt een reis
door Europa om uitnodigingen te doen
tot bijwoning van de feesten rond de
150-jarige onafhankelijkheid van Argen
tinië, welke in mei 1960 gevierd wordt.
In Nederland, zo vertelde de ambas
sadeur, dr. Raul Carlos Migonc en mi
nister Vitolo, is een grote delegatie uit
genodigd, daar de banden tussen Neder
land en Argentinië al van oudsher da-
Prins Bernhard, met zijn levendige be
langstelling voor de Zuidamerikaanse
staten, is natuurlijk ook genood en
Z.K.H. heeft dit met grote welwillend
heid in overweging genomen.
Er zijn door de Argentijnse delegatie
overigens ijverig zaken gedaan. Behalve
minister Vitolo is ook meegekomen de
directeur-generaal voor de immigratie,
prof Ciapuscio, dr. Vidal, de president
van de nationale landbouwraad en
Romanelli, de directeur van de nationale
hypotheekbank.
Er zijn gesprekken gevoerd zowel met
de minister van sociale zaken als met 1e
regeringscommissaris, mr. ir. B. W. Ha-
veman. Argentinië wil gaarne Neder
landse emigranten opnemen, vooral
de landbouw-technische sector.
De financiering van de emigratie moet
een samenspel worden van het uitzen
dende land, het ontvangende land ei
emigrant zelf. Argentinië stelt zich
via de nationale hypotheekbank de
migrant land, onderkomen en krediet
te verstrekken, doch de finesses dienen
nog bestudeerd te worden.
Ook het aantal emigranten, dat in
gentinië opgenomen kan worden, is nog
niet bepaald, daar Argentinië bezig
aan de ontwikkeling van een economii
plan. Minister Vitolo legde er de nadruk
op, dat de economische en culturele ban
den met Europa voor zijn land zwaai
tellen en zelfs die met Amerika in be
langrijkheid overtreffen. De Europese
integratie beziet Argentinië dan ook met
belangstelling, daar voorspoed in Europa
ook voor Argentinië van grote beteke
nis is.
Een deel van de Argentijnse delegatie
zal nog enige tijd in ons land blijven
voor verdere besprekingen, terwijl mi
nister Vitolo vanavond vertrekt om ook
in Frankrijk, Spanje en Portugal gas
ten voor mei 1960 uit te nodigen.
lie-N.V. opgenomen), een inspecteur
(kandidaat-notaris), een hoofd controleur
(belaslingconsulerrt). een hoofdcontroleur
(emigratie), een hoofdcontroleur en een
commies-titulair (afkeuring), drie com-
ïzen-bitulair (divense betrekkingen) en
controleur (bij wijze van straf).
Iet aantal surnumerairs (adj-unct-in-
spect eurc) dat door de belastingacademie
wend afgeleverd, bedroeg in 1958 in to
taal 27 en in 1959 in totaal 13.
Statutenwijziging
Interunie
De N.V. Internationale Beleggingsunie
Interunie te 's-Gravenhage zal op 4 dee.
aan aandeelhouders statutenwijzigingen
voorstellen om het kapitaal van f 80 mil
joen te verhogen tot f 100 min.'verdeeld
in 2 min, aandelen van f 50, waarvai
940.000 geplaatst en volgestort. Bij d'
instverdeling wordt evenals vroeger
an aandeelhouders eerst zo mogelijk
pet dividend uitgekeerd. Van het over
schot komt ten hoogste 3 pet aan diree-
sn gezamenlijk, ten hoogste 2 pet aan
raad van toezicht tot ten hoogste
f 10.000 per lid en ten hoogste 2 pet a
overige commissarissen tot ten hoog!
f 5000 per lid, waarbij de N.V. de co
missarissenbelasting draagt. Volgens de
huidige statuten komt 5 pet aan dé di
rectie, 4 pet aan de raad van toezicht
1 pet aan elk der overige commissaris!
tot ten hoogste f 5000 per lid. Het overige
komt aan aandeelhouders.
Prijzenslag in
Frankrijk
De Franse bond van levensmiddelen-
bedrijven. die 250.000 leden telt. zal op
4 december een voorbeeld van de kruide
niers een commerciële mobilisatie be
spreken om vrijwillige prijsverlagingen
mogelijk te maken. Vele warenhuizen
Pariis kondigen prijsverlagingen aan
6 tot 15 procent voor kruidenierswaï
Het Nederlandse schip Prins Willem
George Frederik, dat bij het begin
het zomerseizoen als eerste schip de Ca
nadese havenplaats Sarnia bereikte, heeft
voor die plaats nu ook de oceaanvaart
afgesloten. Als laatste schip van dit sei
zoen is het namelijk gisteren de haven
gevaren.
Zachtex
De Bilt verwacht tot vrij
dagavond
Zwaar bewolkt met plaat
selijk enige regen, maar
later voornamelijk ln het
westen van het land ook
enkele opklaringen. Tot
matig of zwak afnemende
wind tussen zuidoost en
zuidwest. Zachter.
(Opgemaakt om 11.15 uur).
ZON EN MAAN
Vrijdag 27 november: zon op 8.18, on
der 16,36 uur. Maan op 4.04, onder 15.13 i
30 november N.M.
HET WEER IN EUROPA
Rapporten hedenmorgen 7 uur