Leiden dreigt op tal van
punten achter te raken
Harmsen suggereert sanering van
wijk of deel ervan
.NIEUWE LEIDSCHE COURANT
3
WOENSDAG 18 NOVEMBER 1959
Begrotingscyclus Leidse raad begonnen
T7ANMIDDAG heeft de gemeenteraad van Leiden zich aan de behande-
ling van de begroting voor 1960 gezet. Pas ruim een half jaar geleden
ging de begroting voor 1959 onder de kritiek van de raad door. Vijf dagen
lang. Twee begrotingsdebatten dus in één jaar, mede als gevolg van de
onzekerheid waarin de gemeente op financieel gebied nog steeds moet
verkeren, zolang de financiële verhouding tussen het rijk en de gemeente
niet definitief is geregeld. Ditmaal hebben B. en W. er alles aan gedaan
om de begroting op de gewone tijd in openbare behandeling te brengen.
Het gevolg is ongetwijfeld, dat er voor de raad, nu het debat over de be
groting voor het lopende jaar ieder nog zo vers in het geheugen ligt, ob
jectief gezien, belangrijk minder spreekstof is dan gewoonlijk. Er zijn
raadsleden, die heimelijk uitdrukking hebben gegeven aan de hoop (en de
verwachting), dat de voorzitter op z'n laatst vrijdagavond de slotslag van
zijn hamer kan doen klinken. Inderdaad zijn er voortekenen: het aantal
vragen waarop het college in zijn memorie schriftelijk antwoord heeft ge
geven, is beduidend minder en de algemene beschouwingen van de fractie
voorzitters, waarmee de beraadslagingen vanmiddag zijn geopend, zijn
haast gehalveerd. Vandaag bieden wij u een verslag van de eerste twee
beschouwingen, die van de heren Piena (P.v.d.A.) en Harmsen (Prot.-
Christelijk).
Leiden als centrum
in gevaar?
De heer Piena, voorzitter van de groot-
j ste fractie in de raad, die van de PvdA.
opende de sprekersrij. Het was te ver
wachten, dat de onzekere financiële
I verhouding tussen het rijk en de ge
i meenten wederom een van de belang-
I rijkste chapiters zou worden. „Het ware
I te wensen, dat het fabeltje, als zouden
I de gemeentebesturen de hoofdschuldigen
zijn van de moeilijkheden, nu eens voor
goed uit de wereld werd geholpen", zei
de heer Piena. Ofschoon het ogenschijn-
lijk van weinig nut is, vooruitlopend op
I de openbare behandeling van het wets
ontwerp in de Tweede Kamer in
van toelichting op het
ontwerp de fractie van de PvdA in het
algemeen heeft teleurgesteld.
Zij is van mening, dat de voorgestelde
regeling onvoldoende perspectief biedt;
j zij lijkt te statisch van karakter. Onvol-
doende wordt rekening gehouden met de
j nog steeds aan veranderingen en uitbrei
dingen onderhevig zijnde taak van de
gemeenten.
In het voorgestelde wetsontwerp is
geen rekening gehouden met de kosten
verbonden aan de vervulling van een
(Advertentie)
RIJWIELEN
Dames en heren vanaf 149-30
RUDGE, JOCO. SIMPLEX, GLOBE
compleet
Fa. DUSOSWA. LEIDEN
i Christelijk lyceum Leiden
deed goede zetten
Voor het schoolschaaktoernooi werden
twee wedstrijden gespeeld. Van het Chris
telijk lyceum cn het Rijnlands lyceum
speelden twee tientallen tegen elkaar. De
einduitslag was SM114 in het voordeel
van het Christelijk lyceum.
In de tweede plaats speelden het ro
katholiek lyceum en het Rembrandt-
lyceum tegen elkaar, ditmaal aan twaalf
borden. De voorlopige uitslag is 514-
I voor het r.k. lyceum. Twee afgebroken
I partijen zullen door de arbitragecommis-
j sie van de Leidse Schaakbond worden
j beslist. De uitslag van deze partijen is
niet alleen van belang voor het eind-
I resultaat, maar ook voor de zestallen-
kamp. Hier leidt het r.k. lyceum met
214—114, zodat arbitrage moet uitmaken,
welke school dit onderdeel van de wed-
I strijd heeft gewonnen.
Modelwoning aan
W. Pijperstraat
Aan de Willem Pijperstraat in Leiden
Zuid-West wapperde gistermiddag eei
vlag. Voor welk huis is niet gemakkc
lijk aan te duiden, want de huizen heb
ben nog geen nummer. In ieder geval
komt in dat huis de heer H. Ciere als
hoofdbewoner te wonen. Van 17 t.e.m. 28
november is het als modelwoning i
de N.V. Bouwfonds Ned. Gemeenten
besoeken.
Br is al een blok woningen in dit oc
plax van hot Bouwfonds betrokken. De
andere zullen successievelijk volgen.
I De heer J. G. Hagens, voorzitter van dt
plaatselijke commissie voor het bouw-
sparen en lid van de Leddse raad, opende
gistermiddag om tien over 3 de womng.
In een kort toespraakje attendeerde hij
de belangstellenden op de waarde vai
I verkrijgen en bezitten van een eigen
I woning.
I Onder do aanwezigen waren ook de
heer S. M. Stolp, wethouder van fi-
I nanciën, de heer J. C. van Schalk, wet
houder van onderwijs en mr. Th. Ver
duin van de afdeling openbare werken.
I Een aantal Leidse zaken had zich vi
dienstelijlk gemaakt bij de inrichting v
I de woning.
Filmavond van Leidse
Expogé-ers
I De Leidse afdeling van de Nederlandse
vereniging van ex-politieke gevangenen
uit de bezettingstijd, de Expogé, verga
derde gisteren in De Harmonie onder
I voorzitterschap van dc heer L. Qucstroo.
Er was veel belangstelling. De voorzitter
I deelde mee, dat de donateursactic en de
I voorbereidingen voor het Sint Nicolaas-
I feest prima verlopen.
De avond werd aangeboden door de
I Nationale Levensverzekcringbank. waar
van de heer Harteloh aanwezig was.
I Achtereenvolgens zag men Bracco de
I stroper, een nationale traditie en schoon-
I maakwoede. Vooral de laatste film had
I veel succes. De directie van de N.L.B
I bood in dc pauze oen consumptie aan.
centrumfunctie. En dit element is voor
een stad als Leiden juist zeer urgent.
t is volgens de heer Piena duidelijk,
dat, als de wet ongewijzigd zou worden
aangenomen, en er geen duidelijke uit
spraak komt betreffende de centrum
functie, Leiden voor financiële conse
quenties komt te staan, die de ontwik
keling tot een goed functionerend cen
trumgemeente ernstig in gevaar brengen
de ontplooiing voor een groot aantal
en zullen vertragen. Realisering van
plannen is afhankelijk van de medewer
king der hogere organen.
Trage gang van zaken
betreurd
De heer Piena gaf een opsomming van
grote werken die in Leiden nog moeten
worden uitgevoerd. Hij zei, dat zijn
fractie in hoge mate de trage gang van
zaken betreurt. Door het uitblijven van
beslissingen van de hogere organen
dreigt Leiden in vele opzichten ten
achter te geraken.
De voorzitter van de PvdA-fractie
constateerde in het land een zekere ver-
trusting ten aanzien van het woning-
beleid der regering. De ministeriële
richtlijnen munten zijns inziens niet uit
door helderheid. In het slot gaf de heer
Piena het college de verzekering, dat
zijn fractie B. en W. wil steunen in hun
pogingen om de vele moeilijkheden op
te lossen. „Dat wil niet zeggen, dat wij
niet kritisch blijven staan tegenover d
voorstellen, die ons zullen bereiken", z
voegde hij eraan toe.
Kritiek op regeren per
circulaire
De heer Harmsen vond het bijzonder
teleurstellend, dat nog steeds geen
is totstandgekomen die de financiële
verhouding tussen het rijk en de ge
iten regelt. Gelukkig heeft
Tweede Kamer bij de behandeling
de begroting van Binnenlandse Zaken
de gelegenheid aangegrepen om de mi-
ster nog eens op de urgentie van deze
«gelegenheid te wijzen.
Het verheugde de heer Harmsen,
it van prot.-christelijke zijde
scherpe kritiek is uitgeoefend op het
regeren per circulaire. Hij herinner
de onder meer aan het afsluiten van
de mogelijkheid tot het aanvragen
van subjectieve verhogingen. Over
ziet men in Den Haag wel voldoen
de de consequenties die een der
gelijke handelwijze met zich brengt?
De heer Harmsen meende, deze
vraag ontkennend te moeten beant
woorden. Het geheel van maatrege-
en tegenmaatregelen, besluiten
en herroepingen heeft tot gevolg,
dat in Den Haag en in de gemeenten
vele ambtenaren dagenlang bezig
zijn met betrekkelijk onproduktieve
arbeid, wat de efficiency in het be
stuursapparaat niet ten goede komt.
Leiden verdient geen
strafmaatregelen
De prot.-christelijke fractievoorzitter
achtte het noodzakelijk, opnieuw vast te
stellen, dat althans de gemeente Leiden
niet beschuldigd kan worden van over-
besteding en een onverantwoord grote
vlottende schuld. „Ik meen, dat onze ge
meente beneden het toegestane maxi
mum is gebleven. Het is dan ook wel
zuur, toch te moeten delen in de „straf
maatregelen" van de centrale overheid."
De heer Harmsen vroeg aandacht voor
het verheugende feit, dat de gemeente
geslaagd is. het nodige kapitaal
de bouw van het bejaardencentrum
aan te trekken. In het algemeen zei
spreker, te hopen, dat de ontwikkeling
op de kapitaalmarkt zo zal zijn, dat een
grotere vrijheid dan nu het geval is
an de gemeentebesturen kan worden
Als de gemeenten er zich maar van
bewust zijn, dat het zelf regelen van
hun kapitaalspolitiek met zelfbeperking
gepaard dient te gaan, dan is wellicht
de tijd niet ver meer, dat de algemene
beschouwingen in de raad in optimis
tischer toon kunnen worden gesteld.
Moeilijkheden voor bijz.
kleuterscholen
Eén aspect van het wetsontwerp tot
regeling van de financiële verhouding
tussen rijk en gemeenten noemde de
heer Harmsen nog, namelijk de vooruit
keringen voor het onderwijs. Het is ge
bleken, dat de uitkeringen ingevolge de
kleuteronderwijswet onvoldoende zijn en
dat in Leiden de werkelijke uitgaven
tientallen procenten hoger liggen dan de
rijksnormen.
Met name voor de besturen van de
bijzondere kleuterscholen levert dit
moeilijkheden op, omdat zij pas enkele
jaren later in het bezit komen van
de overschrijdingsvergoeding. De heer
Harmsen vroeg, of de gemeentebesturen
de bedragen per leerling hoger kunnen
vaststellen dan ze volgens de vooruit-
keringen zouden moeten zijn.
Is dat niet een beetje
kruimelwerk
Ten slotte sneed de prot.-christelijke
woordvoerder de sanering der oude
stadsgedeelten aan. Af en toe komen er
voorstellen in de raad tot aankoop van
woningen, zo zei hij. Is dat niet een
beetje kruimelwerk?
Zou het nu niet mogelijk zijn, binnen
het raam van de financiële mogelijk
heden een wijk of een deel daarvan te
saneren? Het ene jaar na het andere
verstrijkt, maar van een doeltreffende
sanering is nog steeds geen sprake. Het
kan toch zo niet tot in lengte van dagen
doorgaan? De heer Harmsen is zich er
van bewust, dat het vraagstuk van de
woningbouw hier ten nauwste bij be
trokken is. Gelukkig zijn of worden de
toegestane aantallen gebouwd. Hij vroeg,
of het mogelijk is, dat er in dc parti
culiere sector wat meer gebeurt dan tot
nu toe het geval is geweest.
K. en O. filmstudiekring
Oud Japans ridderverhaal op
sublieme wijze verfilmd
"pVE LEDEN van de K. en O.-filmstudiekring hebben gisteren een hoogst
U interessante avond beleefd in de filmzaal van de Academie. Kennis
making met een ons vreemde cultuur is op zichzelf al een boeiende bezig
heid, hoeveel temeer wanneer dit geschiedt op een wijze die niet alleen de
volledige aandacht van de toeschouwer vraagt, maar die bovendien nog in
hoge mate zijn gevoel voor esthetica aanspreekt.
Slechts zeer weinig films uit Japan
hebben in de loop der jaren hun weg
naar onze gewesten gevonden. Te ver
wonderen is dit nauwelijks. Het oosterse
leven, de mentaliteit uit het land van de
rijzende zon en bovendien de naweeën
van de oorlog, hebben zeer lang een
nauw cultureel contact in de weg ge-
Er begint nu wat meer leven in dit
schaarse contact te komen. Na Rashomon
beleefde Leiden gisteren dan een pre
mière in de vorm van de kleurenfilm De
poort van de hel, een onder regie van
Kinugasa Teinosuke tot stand gekomen
rolprent.
De film zet zeer verrassend in. Oude
Japanse prenten van een opstand uit 1159
komen eensklaps tot leven op een zeer
boeiende wijze. Niet alleen is de camera
instelling zeer origineel, ook de montage
munt uit door een fijn gevoel voor film
ritme, terwijl de kwaliteit van het kleu-
renmateriaal boven alle lof is verheven.
Des te opvallender is de plotselinge
overgang. ongeveer halverwege -
in een uiterst traag verlopend verhaal
over een door liefde voor een gehuwde
vrouw bezeten ridder, die met duister
gelaat vele kilometers celluloid vult.
Hoewel dus vele positieve zijden va
film de leden van de kring dankbaar zul
len hebben gestemd, is tevens openbaar
geworden, dat deze film in commerciële
vertoning een grote mislukking zou
den. Daarvoor is het metaliteitsverschil
tussen oost en west toch te groot.
Vooraf ging een experiment van twee
jonge cineasten van de Californische
Universiteit, die op hun wijze de onge
rijmdheid van de oorlog wensten aan t<
tonen. Op hoogst eenvoudige wijze, zon
der enige pretentie, hebben zij hun visit
in filmbeelden vervat. Juist dit ontbre
ken van elke overdrijving en chargering,
van propaganda vooral, maakt deze korte
rolprent tot een waardevol document.
Bouwfonds bouwt
verder in Leiden
Zoals wij al hebben gemeld, gaat do
N.V. Bouwfonds Nederlandse Gemeen
ten binnen afzienbare tijd in Leitien weer
24 woningen bouwen, 3 blokken van 8.
Deze woningen komen te staan in een
deel van het uitbreidingsplan Zuid-West.
waar als voorwaarde geldt, dat wonin
gen worden gebouwd met een zogenaam
de ingetrokken (aangebouvade) schuur.
Voor dit woningtype zijn verschillen
de oplossingen mogelijk. Het Bouwfonds
koos twee plattegronden. De woningen
krijgen een plat dak. De prijs van beide
typen zal ongeveer gelijk zijn. Volgens
voorzichtige raming (mot inachtne
ming van de nieuwe premieregeling) on
geveer f 22.000.
Leidse Vola hoorde
iets over Suriname
De leden van de Vereniging van
oud-leerlingen der Ambachtsschool
te Leiden waren gisteravond uitge
nodigd voor het bijwonen van een
leeing over Suriname. De heer G.
Hewitt, die momenteel met studie
verlof in ons land verblijft, had zich
bereid verklaard iets te verteillen
over de ontwikkeling van Suriname
en de bevolking, speciaal met be
trekking tot Indianen en Bosnegers.
De hoer Hewitt, die enige jaren als
onderwijzer onder dit deel van de bevol
king heeft gewerkt, begon zijn lezing met
het noemen van enkele feiten cn gebeur
tenissen uit de geschiedenis van dit ge
biedsdeel.
De bosnegers zijn afstammelingen van
negerslaven die indertijd zijn gevlucht
voor de zweep van hun meester. Zij hou
den zich vooral bezig met het kappen van
bomen, die zij eens per jaar verkopen
aan grole houtbedrijven. Het voedsel, dat
zij nuttigen, bestaat hoofdzakelijk uit ge
raspte cn vervolgens gebakken cassave,
een vrucht, die is te vergelijken met ram
menas of radijs.
Na de pauze werden films vertoond on
der het motto „De bevolking van Suri-
ne en het oerwoud van dit Nederland
gebiedsdeel". Er was gelegenheid tot
het stellen van vragen.
Dit is dr. H. Berkhof, ruiens be
noeming door de generale sy
node van de Hervormde Kerk
tot hoogleraar te Leiden, als op
volger van prof. dr. K. H. Mis-
kotte, wij gisteren meldden. Dr.
Berkhof is rector van het theo
logisch seminarium van de Her
vormde Kerk te Driebergen.
Recital gaat niet door
Het Chopin-recital dat vrijdagavond in
de kleine zaal van de Stadsgehoorzaal
zou worden gegeven, gaat in verband met
ziekte van de pianiste Ida Chokar niet
Hier wordt Leiden, onmerkbaar voor
de burgerü, dagelijks bestuurd. Dat
bestuur wordt voornamelijk bepaald
door de begroting die dc raad, het
vertegenwoordigend lichaam der bur
gerij. telkenjarc wordt aangeboden.
Vanmiddag is de behandeling daar
van begonnen. Dat gebeurt nu eens
niet onmerkbaar; wie er belangstel
ling voor heeft, kan deze uitstippeling
van het besturen van Leiden in i960
van begin tot eind volgen. Het stad-
huispersoneel wijst u graag de weg
de publieke tribune.
Aan Kuipers Rietbergstraat
Leidse Inkoop-Combinatie
nieuw gebouw
m
Aan dc Kuipers Rietbergstraat in Lei
den (achter dc winkels van het Vijf-
meiplein) is gistermiddag onder grote
belangstelling het nieuwe gebouw van
de Eerste Leidschc Inkoop-Combinatie,
die vroeger a3n het Utrechtse Veer ge
vestigd was (niet aan de Oude Rijn), ge
opend. Deze combinatie van nu 23 win
keliers in de kruideniersbranche (uit
Leiden, Voorschoten en Oegstgeest) werd
iel 1932 opgericht. Zij blijkt wel heel
duidelijk in de behoefte te voorzien,
was in 1947. het jaar waarin de
heer P. Ph. van den Broek bedrijfsleider
erd. de omzet 350.000 per jaar, vorig
jaar boekte men een cijfer van anderhalf
Ijoen. En er wordt, nu de nieuwe ves
tiging een feit is geworden, een belang
rijke stijging verwacht.
Het onderkomen aan het Utrechtse
Veer was onvoldoende geworden. Dc
oppervlakte was slechts 10 bij 12 meter
zodat men dc verdiepingen (bet pand is
hoog) ook nodig had. En dat kwam
dc zaken allerminst ten goede.
Het opslaan cn afgeven van de artikelen
ging op 't laatst met veel tijdverlies
gepaard. Het nieuwe pand heeft een
oppervlakte van duizend m2, waarvan
het magazijn "50 m2 beslaat. Door de
royale ruimte konden de goederen
worden" opgesteld volgens een systeem
dat gebaseerd is op een uniforme be-
stel lijst. Na één rondgang met een wa
gentje kunnen de orders nu worden
geëffectueerd.
Architect Landman te Leiden heeft er
anzelfsprckend naar gestreefd een ge
bouw te ontwerpen dat ook aan esthe
tische eisen voldoet, maar de doelmatig
heid is hier nog opvallender. De esthetica
kon hij wel tot haar trek laten komen
in het kantoorgcdeelte van het gebouw
hij heeft van de mogelijkheden die hem
Automobielbedrijf aan de
Herengracht
Bakkers Automobielbedrijf te Sassen-
hcim zal op 21 november in Leiden een
nieuw pand in gebruik nemen. Heren
gracht 79 Dit bedrijf, waarvan de heer
A. van Oudgaarden als chef werd ai
stcld, moet voorzien in de behoefte, die
in deze omgeving bestaat aan een goede
Citroen-service. Zaterdagmiddag vu
tot 5 uur wordt een receptie gehoudi
het pand Herengracht 79.
•erden gegeven ten volle gebruik ge
taakt.
De E.L.I.C. heeft dus veel ruimte ge
kregen. Zij kan nu streven naar uitbrei
ding van haar ledental, niet alleen in
Leiden maar ook in de omgeving. Het
bestuur bestaat uit de heren H. Stikkelo-
te Leiden, A. H. van Egmond te
Leiden, G. van Hooidonk te Leiden, F.
Boeff te Leiden cn C. G. Sürag te Voor
schoten.
De voorzitter van het bestuur, de heer
Stikkelorum, verwelkomde gistermiddag
het gezelschap dat de opening bijwoon
de. Nadat de voorzitter van de bouw-
nissie, de heer H. van de Vos, het
gebouw aan het bestuur had overgedra-
verrichtte de wethouder van de
bedrijven, mr. J. Drijber, de opening.
Ook sprak nog de directeur van het Ne
derlands Sperwer-verbond, dc heer P.
Renkema, die ook voorzitter is van de
Christelijke Kruideniersbond.
een rondgang volgde nog een re
ceptie, die druk werd bezocht.
Kleurrijke avond in
Stadsgehoorzaal
In dc goed gevulde foyer van de Stads
gehoorzaal zyn gisteravond dc fotolief-
hebbers ruimschoots aan hun trekken ge
komen. Mr. Rclnd M. dc Vries hield een
causerie over het maken van kleuren
foto's en -dia's. IVas het vroeger alleen
voor de bezitters van dure camera's mo
gelijk deze tak van de fotografie te be
oefenen. thans is dat ook het geval voor
de mensen met goedkope camera's. Juist
daarom heeft de kleurenfotografie de
laatste jaren zo'n grote vlucht genomen.
Het is echter jammer dat de mensen
bij het maken van die opnamen te weinig
kijk op het te nemen onderwerp hebben.
Dc camera iets meer naar links of rechts
kan soms een aanmerkelijke verbetering
betekenen. Vooral het kiezen van dwars
of hoog formaat is voor sommige ama
teurs moeilijk. Dc heer Dc Vries liet daar
talrijk aardige voorbeelden van zien.
Het gebruik van het flitsLampje, ook
overdag, is. als opvullend licht zeer goed
tc gebruiken. Het eist natuurlijk wel
enige ervaring bij tegenlichtopnamen nog
een goede sfeer in het plaatje tc houden.
Het gebruik van oen belichtingsmeter is
eveneens aan tc bevelen, waarbij echter
wel zorg moet worden gedragen, dat het
globale licht wordt gemeten.
Na dc pauze liet dc firma Gcvaert een
aantal dia's zien, die rondom de familie
G. Vaart waren opgebouwd. Goed geslaag
de opnamen, die over het algemeen ook
door de gemiddelde amateur kunnen wor
den gemaakt Vooral de foto's van Rotter
dam waren qua compositie en kleur-
weergave van uitzonderlijke kwaliteit.
