Regering streeft naar
normale toestanden
mm
P.v.d.A.-program aanvaard
na fel links verzet
Bouw moet zichzelf bedruipen
Meer garanties gevraagd
voor financieel zwakken
Bloedgroep belangrijk
Moskous buitenlandse politiek
de eeuwen door dezelfde
Invloed van de dreiging
van Rood-China
Socialisatie op
achtergrond
WERELD
BEELD
^YNBf^DE'S 'jonge
MAANDAG 16 NOVEMBER 1959
(Van een onzer redacteuren)
TTET is de bedoeling van de regering op het gebied van de woningbouw
-■-A normale omstandigheden te scheppen. Dat wil zeggen, dat de wo
ningbouw zichzelf moet kunnen bedruipen en de afstand tussen de door de
wet beheerste huren en de kostprijshuren wordt overbrugd. Een voor
waarde voor deze ideale toestand is, dat de huren enerzijds niet langer
gedrukt worden door subsidies en premies en toch niemands draagkracht
te boven gaan. Belangrijk is ook de voorwaarde, dat de huren gebaseerd
zijn op de werkelijke kostprijs en een rendabele exploitatie van de huizen
mogelijk maken. Deze ideale toestand houdt dan tevens in, dat de wo
ningnood tot het verleden behoort.
Op het eerste gezicht lijkt deze
toestand, zoals de zaken er nu voor
staan, nog een utopie.
De minister van volkshuisvesting
en bouwnijverheid, mr. J. van Aart-
sen. heeft niettemin een, wat we wel
mogen noemen, moedig plan aange
kondigd. Dit plan kan een belangrijke
stap betekenen op de weg naar een
vrije bouwmarkt.
Uitgaande van de huurverhoging,
die per 1 april 1960 in het vooruit
zicht is gesteld, wil de minister het
subsidiërinqssysteem wijzigen. In een
brief aan de Tweede Kamer heeft de
bewindsman een beknopte uiteenzet
ting gegeven van zijn plannen. Het
was zijn bedoeling vóór de openbare
behandeling van zijn begroting in de
Tweede Kamer de kamerleden in te
lichten. Het woningbeleid is immers
het belangrijkste stuk van de be
groting.
Inmiddels is het debat in de Twee
de Kamer, dat aanvankelijk dezer
dagen gehouden zou worden, uitge
steld.
Kritiek
Vrij snel heeft do vaste
Volkshuisvesting en Bouwnijverheid in
een nader voorlopig verslag op deze mi
nisteriële plannen gereageerd En de
reactie was bepaald niet gunstig. Afzon
derlijk hebben commissieleden niet min
der dan honderd vragen gesteld en tus
sen de regels van het zakelijk verslag
door kan men een geprikkelde stemming
constateren.
Ernstiger nog Is, dat de commissie als
geheel zeven opmerkingen heeft ge
maakt. die veel kritiek bevatten op een
gedeelte van de subsidiëringsplannen van
de minister.
De achtergrond van de vrij felle kritiek
op deze plannen is de vrees, dat door de
nieuwe regeling de jaarlijkse woning-
produktie niet op peil zal blijven (een
psychologisch gevoelige zaak) en dat be
paalde bevolkingsgroepen en fiancieel en
wat het verkrijgen van een woning be
treft, de dupe van zullen worden.
Wrijvingspunt
Het grote wrijvingspunt blijkt de aan
gekondigde maatregel te zijn voor de
bouw van huurwoningen in de vrije
Hierop richt de kritiek zich in de eer
ste plaats. Bij deze nieuwe regeling is de
minister van de gedachte uitgegaan, dat
het systeem van het verlenen van een
premie de voorkeur verdient boven het
verstrekken van subsidies, zoals in de
woningwetsector geschiedt.
Het premiesysteem is immers eenvou
dig van opzet en een belangrijk voordeel
is. dat na het verlenen van de premie dp
band met de Overheid is doorgesneden.
Het bezwaar van de premiebouw is
echter, dat deze zich hoofdzakelijk heeft
geworpen op de duurdere woningen en
de eenvoudige woningen voor arbeiders
en de kleine middenstanders er haast niet
aan te pas zijn gekomen.
Dit nu is de minister van plan te
anderen door met zijn nieuwe regeling
een klimaat te scheppen, dat ook de bouw
van eenvoudiger woningen aantrekkelijk
maakt. Mr. Van Aartsen verwacht, dat
zijn nieuwe regeling zal aanslaan,
heeft daarom het beleid voortzettend de
subsidies te verminderen, aangekondigd,
dat het contingent woningwetwoningen
van 40.000 tot 37.500 wordt verminderd.
Deze 2500 woningen minder, zó is
1e vaag
De meerderheid van de Kamer kan
het met dit uitgestippelde beleid van
harte eens zijn. Natuurlijk moeten we
deze kant op.
Maar de aangekondigde regeling is
te vaag en te onzeker.
Op grond van zakelijke bezwaren
wordt gevreesd, dat die 2500 woningen
cr niet in de particuliere sector zullen
komen. Of, indien ze wèl gebouwd wor
den, zullen deze huizen toch weer te
duur zijn voor die bevolkingsgroep, die
er het meest om verlegen is.
En, zo is de redenering, wat hebben
we aan vodloende woningen, als deze
toch te duur zijn?
Op deze manier wordt de woningnood
niet bestreden.
Om even óp de zakelijke bezwaren in te
gaan: de minister hoopt de bouw van
huurwoningen in de particuliere sector te
stimuleren door de eigenaar-exploitant in
eens een premie te verlenen van gemid
deld 1200—/ 2 000. Bovendien krijgt hij
een jaarlijkse bijdrage van gemiddeld
f 240—ƒ440. De huren, die hij mag vragen,
variëren dan weer van 60 tot 125 per
De ingewikkelde regeling wil echter,
dat de jaarlijksebijdrage steeds \v
verminderd met het bedrag van een
komstige huurverhoging en met een z
percentage in verband met door aflossing
vrijgekomen rente.
Ingrijpend is dan verder de bepaling,
dat, na zes jaar na het gereedkomen van
het huis, het restant van de jaarlijkse
bijdrage in drie jaar wordt geliquideerd.
Hier nu. zo luidt de algemene kritiek,
stapt de institutionele belegger niet
Want wie garandeert hem, dat die huur
verhogingen in de komende zes jaar
inderdaad zullen komen. Daar spelen
zoveel factoren in mee. Wat zal de con
junctuur doen? Is er steeds een compen
satie voorhanden voor deze huurverho
gingen en voor de Invaliditeitswet
Kinderbijslagwet, die toch ook in
zes jaar worden doorgevoerd?
De eigenaar-exploitant is niet zeker
van de huurverhogingen. Maar
negen jaar moet hij wèl zijn jaarlijkse
bijdrage missen.
De eigenaar-exploitant heeft dus geen
zekerheid voor een rendabele exploi-
Meel in het algemeen kan men deze
kritiek oók zo formuleren, dat de mi
nister niet heeft kunnen aantonen, dat
over zes tot negen jaar een evenwichts
toestand op dc bouwmarkt is bereikt.
En daar is het slagen van deze rege
ling van afhankelijk.
Bovendien bestaat nog deze principië
le kritiek van de kamerleden, dat de
ze regeling hem nu al vastlegt op de
komende huurverhoging.
Afgezien van deze onzekerheid ligt het
dc Kamerleden vooral zwaar op dc
maag, dat de minister met zijn regeling
dc financieel zwakke groepen, waar de
woningnood het nijpendst is, dreigt te
treffen. In de woningwetsector zou dit
gevaar bestaan, doordat de jaarlijkse
subsidie met 2/7 wordt verminderd e
huur 20 pet. hoger wordt.
Het is de minister ernst met zijn
uitgestippeld beleid. Het opvallende
vordt tegen
veel over bloedtransfusie gepraat en
geschreven en zoveel mensen zijn bij
dit mooie werk betrokken, dat ieder
een zo langzamerhand wel weet dat
het bloed van de ene mens niet zon
der meer in de bloedcirculatie van
een ander mens kan worden gebracht.
De reden hiervan is algemeen be
kend: het bloed gaat samenklontere:
mist. zodat de AB bloedgroep
plezierige omstandigheid verkeert
van iedereen bloed te kunnen ont
vangen. Daarom wordt zo iemand ook
als een universele ontvanger aan-
Veel ongunstiger staat de man of
vrouw er voor, die bfj de bloedgroep
O is ingedeeld. Alle bloed dat de anti-
b bevat is voor hem of
de bloedgroepen van gever haar verboden, want dat zyn a
ontvanger niet met elkaar corres- de elementen die afweerstoffen in
duidelijk.
Laten we daarom beginnen te ver
tellen wat een antigecn is. Daarondei
verstaat men een stof die In een be
paald organisme niet voorkomt ei
die tot vorming van
afweerstoffen (tegen
die vreemde stof)
aanleiding geeft, zo
dra zij In het orga
nisme wordt ge
bracht. Bij de ver
deling van de
bloedgroepen is er
in hoofdzaak slechts
sprake van twee
antigenen, aangeduid met de letters
a en b. Voor de mens zijn er dan
vier mogelijkheden, want hij kan de
beide antigenen In zijn bloed hebben,
of één van belde, a of b. ofwel hij
chaampjes bevorderen. Zo iemand
kan dus alleen bloed ontvangen van
een donor die tot dezelfde bloed
groep O behoort. Als voordeel staat
daar echter weer tegenover, dat de
bloedgroep
TOCH IS
HET ZO!
bij alle
bloedgroepen kan
worden gebracht
(het bevat Immers
geen antigeen), zo
dat zo Iemand een
universele donor
wordt genoemd.
Iemand met de bloedgroep A kan
het antigeen a natuurlijk rustig ont
vangen, omdat hjj die stof zelf in het
bloed heeft, en hetzelfde kan van B
gezegd met betrekking tot
mist ze beide. Overeenkomstig deze het antigeen b. Ieder kan dus
zUn de
„-_uid met d«
A, B en O. Wanneer iemand tot de behoort Met de vier combinaties v
bloedgroep AB behoort en hij dus
belde antigenen a en b bezit, kan hij
bloed ontvrngen
alleen het antigeen
kan ieder dus voor zichzelf ult-
iken, hoe het er met de verschil-
iemand die lende bloedgroepen voorstaat,
bezit, of alleen In werkelijkheid zijn er echter geen
baan een vreemd element gebracht, gewikkelder ls dan w(j bet daarnet
is. dat een grote meerderheid in
de Kamer het met dit beleid eens zou
kunnen zijn, indien ze niet zoveel be
zwaren had niet zozeer liggende in
hel politieke als wel in hei zakelijke
vlak.
Uit de honderd gestelde vragen
blijkt, dat de Kamer garanties wil;
garanties, dat inderdaad die huizen
worden gebouwd, die het dringendst
nodig zijn en de zwakke financiële
groepen niet te zwaar belast worden.
Gedacht wordt in dit verband aan
een algemene financiële regeling, die
ook van kracht blijft, als de situatie
op de woningmarkt iveer normaal is.
Met financieel zwakke groepen zal
men vermoedelijk altijd te maken
hebben.
Het pijnlijke van de situatie is, dat
minister Van Aartsen deze garanties
missohien met voldoende kan geven
Omdat wellicht de vraag gesteld kan
worden, of hij niet te vroeg met zijn
regelóng is gekomen en te weinig aan
dacht heeft besteed aan de sociale en
economische omstandigheden.
Een zekerheid voor de eigenaar-exploi
tant van huurwoningen, dat na zes jaai
zijn jaarlijkse bijdrage niet in drie af
loopt, wanneer er geen voldoende huur
verhogingen zijn doorgevoerd, alsmede
ïen eventuele toezegging, dat het contin
gent woningwetwoningen op 40.000 blijft
gehandhaafd, wanneer de voorgestelde
regeling voor de huurverhogingen in de
particuliere sector niet aanslaat, zouden
al vele bezwaren wegnemen. Deze ga
ranties betekenen geen principiële af
wijking van de afgebakende koers.
Het kabinet-De Quay heeft in zijn
nog jonge bestaan reeds getoond, niet
afkerig van overleg met de Kamer
te zijn. En dit overleg zou een nare
impasse uit de wereld kunnen helpen.
Rassenpolitiek
groot deel van de Nederlandse
irdt nog vaak beweerd, dat wi)
rdecl mogen uitspreken over de
de Zuidafrikaansc
•rkapte sympathie
olwass
hebben leren kennen uit de
zwaar geromantiseerde boeken van Pen-
nmg. In werkelijkheid is Zuid.Afrika na
dc Tweede Wereldoorlog een fascistisch
land gewordeneen man als de tegen
woordige minister-president Verwoerd
had trouwens at vóór en ook tijdens de
oorlog blijk gegeven van zijn sympathie
voor het Hitler-regime. (Vrij Nederland)
Boetekleden
Met kousen op de hoofden zijn de
leden van de V.N.-commissie voor Laos
van hun zending teruggekomen. Of
waren het vurige kolen? Of hadder. rr al
leen maar een boe.teklecd aan? Waar
schijnlijk was dit laatste het geval. Van
hun zending, waar van meet af een
luchtje aan zat. zijn ze teruggekomen
met een rapport, dat de overbodigheid
van hun arbeid bevestigt. Er zijn geen
bewijzen van Noord-Victnam-activiteiten
m Laos gevonden. Laten we de commis
sie een welverdiend compliment voor
haar eerlijkheid niet onthouden. Boete
kleden schijnen werkelijk 1c sieren.
(De Groene)
Handel in en diefstal
van vakantiebonnen
In Enschede heeft men een vrij uitge
breide handel in vakantiebonnen van
bouwvakarbeiders ontdekt. De bonnen
bleken gestolen te zijn uit het kantoor
van een vakbond. Terwijl het onderzoek
in deze zaak nog in volle gang was, sleep
te men uit het kantoor van een aanne
mersfirma, eveneens in Enschede, een
brandkast, die enkele tientallen meters
van het kan-toor werd geforceerd. Er
werd voor 1000 aan vakantiebonnen uit
gehaald.
Invloed van de dreiging
van Rood-China
(Van een onzer redacteuren)
TNE Russische buitenlandse politiek is de eeuwen door dezelfde
-LZ geweest. Ook na de oktoberrevolutie van 1917, die de bolsje
wisten aan de macht bracht, golden dezelfde overwegingen als in de
tsaristische tijd. De geschiedenis van Rusland kent vele invasies en
binnen zijn grenzen werden grote veldslagen uitgevochten. Het was
niet zoals de Verenigde Staten aan twee kanten beschermd door
machtige oceanen, maar lag midden in de enorme landmassa van
Azië en Europa. En zo was het blootgesteld aan invallen van ver
schillende kanten: die van Dzjengis Khan uit het oosten en die van
de Napoleons en Hitiers uit het westen. Slechts de grote uitgestrekt
heid van zijn grondgebied stelde Rusland in staat, de aanvallers op
te vangen en terug te drijven. Dit ging echter ten koste van miljoenen
mensenlevens en een massale vernietiging van steden en dorpen.
CHROESJTSJEF
u maar ontwapenen
Veel beter dan hun voorgangers zijn
de rode tsaren er in geslaagd, voor hun
eigen doeleinden gebruik te maken
van de voortdurende en vaak onbe
wuste bezorgdheid van de Russische
massa voor de veiligheid van de
grond, die zij liefheeft. Het grootste
deel van de bevolking steunt het
communisme niet actief. Wel is
het verlangen naar nationale vei
ligheid zo groot, dat het volk
als geheel zich achter de kleine groep
leidende communisten heeft ge
schaard, ook (of juist) toen Hitier het
communistische regime dreigde weg
te vagen.
VEILIGHEID
MARXISTEN: PARTIJ WORDT TE LIBERAAL
parlementsredactie.)
"jVTA een scherp verzet van zijn min
of meer marxistische linker
vleugel heeft het congres van de
Partij van de Arbeid zaterdagmid
dag in Amsterdam het nieuwe, meer
gematigde beginselprogram goed
gekeurd. Niet meer dan zes van de
ongeveer 750 afgevaardigden stem
den tegén.
Fel omstreden was vooral het pro
gramgedeelte, waarin socialisatie van
de voornaamste produktiemiddelen in
industrie en dienstverlening weliswaar
noodzakelijk wordt genoemd, maar al
leen voor het geval dit „het doeltref
fende middel is voor de instandhouding
van dc werkgelegenheid"' en andere
doeleinden. In het oude program van
1947 werd zonder meer gezegd dat de
partij zich socialisatie van dc voor
naamste produktiemiddelen ten doel
stelt. Een amendement van dc afdeling
Amsterdam-Watergraafsmeer om dc
strekking van dit oude programmapunt
te handhaven, werd verworpen met zes
a zeven procent van de stemmen vóór.
„Het nieuwe program is niet socia
listisch, maar vrijzinnig-democratisch",
had de marxistische historicus drs. Th.
van Tijn, een vooraanstaand lid van
het in een resolutie krachtig veroor
deelde Sociaal-Democratisch Centrum
(dc „partij in de partij") 's morgens
gezegd. Daarop had prof. dr. W. Ban
ning. voorzitter van de programcom
missie, maar één kort antwoord: „Eer
Vrees voro VVD
In een bewogen bestrijding van de kri
tiek van de linkervleugel zei prof. Ban
ning dat de partij tot een modern socia
lisme moet komen. Duidelijk liet hij
doorschemeren dat de P.v.d.A. beducht
is voor het veldwinnend liberalisme.
„Één van de harde en bittere feiten
waarmee we te maken hebben, is dat
kinderen van arbeiders thans gemakke
lijk meezeilen in het schuitje van de
welvaart en niet meer grijpen naar welk
socialisme dan ook", zei de hoogleraar.
Even later merkte hij op dat de mana
gers (bedrijfsleiders e.d.) het gevoel
hebben in de welvaartsstaat teveel aan
banden te worden gelegd en dan V.V.D.
stemmen. „Ik zeg niet dat wij de V.V.D.-
oplossing moeten kiezen. Wel, dat we te
recht nu meer dan in 1947 pleiten voor
ruimte ten behoeve van dc leiders in
het bedrijfsleven."
Over de protestantse, rooms-katholieke
en humanistische werkgemeenschappen
in de P.v.d.A. jei prof. Banning dat zij
voor een doorbraakpartij niet voor altijd
karakteristiek zijn. Als zij zelf hun op-
heffing voorstelden, zou hij zich daar-1
over verheugen. Een voorstel uit Pur-
merend tot opheffing van de werkge
meenschappen door het congres werd op
advies van prof. Banning ingetrokken.
Dogmaticus
Architectonische kritiek deze Kuy-
periaansc uitdrukking gebruikte partij
voorzitter Evert Vermeer op dc al
gemene opzet van het nieuwe beginsel
program oefende onder meer prof. dr.
F. dc Jong, dc pas benoemde hoogleraar
in dc nieuwste geschiedenis aan de
gemeente-universiteit van Amsterdam.
Men zal wel zeggen jij bent een oude
dogmaticus, maar ik vind het program
te zwevend, verklaarde hij. Mijn be
zwaar is dat men er zo weinig bezwaar
tegen kan hebben. Het staat ook voor
links-liberalen open. De betekenis van
de internationale toestand moet voorop
staan. Het gehele westen is thans dc
grote kapitalist, de uitgebuitenen zijn
de achtergebleven gebieden.
Terwijl prof. De Jong sprak, gaf men
op het bakon luid blijk van bijval,
waarop voorzitter Vermeer boos rieD:
DRS. J. M. DEN UYL
„Mag ik vragen of de tribune zich
buiten de discussie wil houden?"
Prof. dr. S. Kleerekoper, hoogleraar
in de economie in de politiek-sociale
faculteit van de gemeente-universiteit,
had er bezwaar tegen dat het program
de klassenstrijd niet erkent, de sociali
satie in feite afwijst en de gedachte van
de publiekrechtelijke bedrijfsorganisatie
(p.b.o.) op de voorgrond plaatst. Over
de wereld gaat een golf tot herstel van
de rechten van het kapitaal, meende hij
In een tijd van teruggaande conjunctuur
kan de welvaartsstaat in de handen van
een reactionaire regering een gevaar
voor de arbeiders opleveren. De p.b.o.
verdeelt evenals de gedifferentieerde
loonpolitiek de kleine luyden in groe
pen met tegengestelde belangen en ont
kent de eenheid der arbeidersklasse.
Momentopname
Andere afgevaardigden inernden dat
de P.v.d.A. haar beginselprogram te
vaak wijzigt het wordt een „moment
opname" cn dat het nieuwe ontwerp
in tc hoog tempo is voorbereid. „Het
dreigt te worden aangenomen ten ge
volge van oververmoeidheid." Tegen
deze laatste opmerking protesteerde
Evert Vermeer scherp.
De heer Zwa'er« uit Gorinchem riep
stemverheffing: „Je haalt do ziel
Het
gewijzigde
communistische moederland. Daartoe
onderwierp z(j in strijd met dc
tevoren gemaakte afspraken
de Oosteuropcse landen, die slechts
tot haar „invloedssfeer" zouden be
horen. In dat stadium kwamen Ideo
logische cn soortgelijke motleven
pas op de tweede plaats. Die kwa
men later weer op de voorgrond, toen
de „gebiedsuitbreiding" geconsoli
deerd moest worden.
Nog steeds verkondigt het Russi
sche communisme, dat het moeder
land van het communisme nooit
werkelijk veilig kan zijn, zo lang
cr kapitalistische staten bestaan.
De leiders speculeren hiermede op
de gevoelens van
de bevolking om
de grote inspan
ningen van haar te
kunnen verlangen,
die nodig zijn om
hun plannen tot
overheersing van
de gehele wereld
te kunnen uitvoe
ren. De herleving
van het Duitse
„militarisme", die
tot dusver alleen
in de verbeelding
van de leiders in
het Kremlin heeft
bestaan, doet
dienst als de be
kende stok achter
de deur.
Dit is ook het geval, nu de Sow-
jelunie evenals dc Verenigde Sta
ten en Engeland over grote hoe
veelheden massa-vernletigingswa-
pens beschikt en als enig land ra
ketten naar de maan heeft gezon
den om daar een vlag te planten of
de achterkant er van te fotograferen.
HET OOSTEN
(AOK IN HET OOSTEN heeft de
Sowjetunie getracht, na de tweede
wereldoorlog haar grenzen veilig te
stellen. Daartoe bezette z(j In de
laatste week voor de capitulatie van
Japan het sterk geïndustrialiseerde
MandsjoerUe. verstevigde zij haar
greep op Bulten-Mongolic. pikte zü
het noordelijkste deel van de Japan
se eilandengroep In en trachtte z(j
het tegenover Japan gelegen Korea
geheel in handen te krijgen.
Het ingrijpen van de Chinese com
munisten in de Koreaanse oorlog
heeft de positie van de Russen in
Azië grondig gewijzigd. De laatste
overblijfselen van de Russische in
vloed in Mandsjoerije en andere
Chinese gebieden verdwenen geheel
en sindsdien is Rood-China er op
uit de onbevolkte gebieden aan dc
grens met dc Sowjetunie op tc vul-
grootscheepse plan van Chroesjtsjef
de maagdelijke gebieden in het Azi
atische deel van de Sowjetunie te
ontsluiten, zogenaamd om via een
verdubbelde graanproduktie de eco
nomische positie van Rusland te
kunnen versterken.
Tot voor kort liet Chroesjtsjef het
Duitse probleem onopgelost, omdat
hij de Sowjetzone niet wilde prijs
geven, maar ook omdat het hem in
staat stelde, de vrees voor het mi
litarisme in West-Duitsland levendig
te houden. Nu er op de duur groter
gevaar van het oosten uit gaat
dreigen, zal dc Russische premier
wellicht meer dan ooit geneigd zijn,
in Europa een oplossing na te stre
ven, die zou moeien neerkomen op
handhaving van de
bestaande toestand,
zoals in het vorige
artikel reeds werd
opgemerkt.
zich nog niet t
echter ook belang
rijke veranderin
gen voorgedaan.
Mede als gevolg
van de gebeurte
nissen in de twee
de wereldoorlog
bleek het Russi
sche volk niet
meer tevreden te
zijn met zijn lot
Zo iang Stalin nog
leefde, durfde men
uiten, maar na diens
dood was het duidelijk, dat de nieuwe
leiders niet doof konden blijven voor
redelijke verlangens van de bevol
king.
Dc bewapeningswedloop, hoe be
langrijk op zichzelf, had voor dc Sow
jetunie haar aantrekkelijkheid verlo
ren toen, zij wist, dat zij de achter
stand op de Verruigde Staten had in
gehaald. Sindsdien grijpt Chroesjtsjef
naar meer spectaculaire middelen als
aardsalcllictcn cn maanrakcltcn om dc
positie van het communisme in en bui
ten het Sowjctrijk tc verstevigen.
En nu het gevaar, van buiten af be
dreigd te worden, niet zo'n belangrijke
rol meer speelt als tot voor kort
nog het geval was, probeert Chroesj
tsjef met het Westen tot een vergelijk
tc komen, streeft hij zelfs naar totale
•ontwapening, omdat dit voor hem is als
een mes dat naar twee kanten snijdt:
als' hij zijn zin krijgt, verliest ook het
Chinese communisme zijn gevaarlijke
karakter en als het niet doorgaat heeft
hij immers zijn goede wil getoond en
kan hij met zoveel te meer klem bij
het Westen aandringen op een afzon
derlijk akkoord
Zo zou de bewaneningswedloop
plaats kunnen maken voor dc voor
Chroesjtsjef gewenste economische
wedijver, die naar zijn mening zonder
enige twijfel in het voordeel van de
communistische wereld moet uitval-
uit het program haalt." De heer Den
Ouden uit Delft noemde staatssecretaris
Roolvink voormalig secretaris van
het C.N.V. een handlanger van het
kapitalisme.
Een heel ander, bijna zouden wc zeg
gen: een liberaal, geluid liet de heer
Voogd, wetenschappelijk onderzoeker te
Eindhoven, horen. Het woord gelijk
waardigheid in het program is een ge
meenplaats, meende hij. De mensen zijn
niet gelijkwaardig. Dc samenleving
dreigt te ontaarden in een associatie van
arbeiders en aandeelhouders ter exploi
tatie van managers.
Zoals dat meer gaat: dc voorstanders
zwegen nagenoeg allen. Van achter de
bestuurstafel trad als verdediger van
het nieuwe program onder meer op drs
J. M. den Uyl, directeur van dc Dr
Wiardi Bcckmanstichting, het weten
schappelijk bureau der Pv.d.A
Dc Amsterdamse socialistische predi
kant dr. J. J. Buskes heeft onlangs ge
schreven dat het nieuwe program
ontradicalisering van de P.v.d.A. bete
kent. De heer Den Uyl zei echter dat
ook het nieuwe program tot de radix,
de wortel van de weerstanden tegrn een
rechtvaardige samenleving gaat. Als dr
het geloof er uit, als je de onteigening Buskes zegt: radicaal zijn is socialiseren,
r^HlTE LABEL °p de dubbele klare
antwoord ik: hier stuit i
knolvormig voorwerp,
zich geen knollen voor citroenen
laten verkopen, aldus drs. Den Uyl.
Socialisatie is geen doel, maar een
middel, en niet altijd het doeltreffendste
middel. Dit geldt zowel bij het streven
volledige werkgelegenheid en
breideling van economische machts
posities als bij het verkrijgen van ccn
doelmatige taakvervulling van bepaalde
takken van produktic en dienstverlening,
nadeel van socialisatie is dat dc
verplicht wordt enorme schadever
goedingen te betalen. In Engeland was
dit 25 miljard. Bovendien betekent so
cialisatie dat verdere decentralisatie
noodzakelijk is cn schept zij op staats
niveau een nieuw controlevraagstuk.
Zwaaiend met het socialisaticrapport
van de S.D.A P. uil 1920 zei dc heer Den
Uyl dat dit indertijd een prachtrapport
was, maar en nu loonde hij een ander
boekje belangrijker is nu liet socia
listische rapport over de herziening van
de rechtsvorm der grote ondernemingen.
Ook de Britse, Noorse en Oostenrijkse
socialistische partijen zien de kwestie
van socialisatie zo. „Zijn die dan alle
maal op hun hoofd gevallen?"
Toch socialisatie
Een en ander wil niet zeggen dat de
P.v.d.A. socialisatie nu volledig af
wijst. De doeltreffendheid van even
tuele nationalisatie van het verzeke
ringswezen bijvoorbeeld zal door hel
wetenschappelijk bureau der party
onderzocht worden. Ir. H. Vos merkte
op dat socialisatie van dc energie
bedrijven in Europa nog belangrijker
ls. Dc internationale kartels schieten
volgens hem als paddestoelen uit de
Van de honderden amendementen die
de afdelingen op het nieuwe beginsel
program hadden ingediend werden et
slechts enkele door het partijbestuur
overgenomen. De meeste werden inge
trokken of bij handopsteken verworpen.
Een voorstel van Amsterdam-Water
graafsmecr~om de oude hoofdstukken 2
en 3 (veroordeling van het kapitalisme
en groei naar het socialisme) te hand
haven. kreeg slechts 15 van de ongeveer
750 slemmcn. Een der voorstemmers was
het Tweede-Kamerlid J. H. Scheps.
Het lied „Socialisten sluit dc rijen"
werd aan het slot van het driedaagse
congres door velen verkeerd ingezet, zo
dat de aanduiding samenzang lichtelijk
overdreven is. Als de discussie niet m
scherp en prof. Bannings oproep tot rr»
heid niet zo hartstochtelijk was geweest,
zouden we over die ,3amen"-zang zeg
gen: Schande wie er kwaad van denkt.
