|licumc |Tditsrl)e (jTouraid
Prins Bernhard levert ernstige
kritiek op het bedrijfsleven
Franse atoomproef
ondanks protesten
Goede naam van Nederland li jdt
ikW SÉI8IB88III»
in niet geringe mate schade
Brazilië biedt plaats aan
enkele honderden
Nederlandse boeren
FEL PROTEST VAN INDIA
TEGEN RODE INVALLEN
Niet onvoorbereid met
Rusland gaan praten
Piloot Peters
verkeerde
zag de sterren de
kant opdraaien
DONDERDAG S NOVEMBER 1959
BUREAUS Sleensiraat 31
Directie Redactie. Abonnementen-
Advertentie-afdeling Tel 31441
ADVERTENTIES: f 0 20 per millimeter
Familieberichten f0 18 per millimeter
(BI) contract belangrijke korting)
Veertigste jaargang no. 11711
CHRISTELIJK-yATlOiïAAL DAGBLAD
Voor Leiden en Omstreken
Opdrachten worden niet aanvaard
(Van onze speciale verslaggever.)
TN bewoordingen, die niet konden worden misverstaan, leverde prins
-®- Bernhard gistermiddag ernstige kritiek op het Nederlandse bedrijfs
leven, nadat hij via Los Angeles op Schiphol was teruggekeerd van een
reis, die hem zowel door Brazilië als door Peru had gevoerd. „Ik heb de
laatste tijd nogal wat rondgereisd", zei hij, „en heb niet alleen de Soedan,
Turkije en Tanganyika bezocht, maar ook Brazilië, Mexico, Peru en Noord-
AmerikaBijna overal hoort men echter de klacht, dat werken, die op
inschrijving aan het Nederlandse bedrijfsleven worden gegund, vaak niet
worden uitgevoerd, omdat de betreffende zakenlieden zich menen te kun-
terugtrekkenDit is bijzonder pijnlijk en schaadt de Nederlandse
naam in het buitenland enorm
De Prins preciseerde ei
te verklaren, dat overal in den vreemde
opdrachten aan Nederlandse firma'
den verstrekt, ondanks het feit, dal deze
beslist niet de goedkoopste offertes doen.
Door zijn betrouwbaarheid en waarbor
gen van kwaliteit heeft Nederland zich
echter een uitstekende reputatie in het
buitenland verworven, die dikwijls
der weegt dan de prijs, die moet worden
betaald.
Deze reputatie nu
Na een inspannende reis door enkele Zuidamerikaanse landen en een
kort bezoek aan de Ver. Staten is prins Bernhard gistermiddag op
Schiphol teruggekeerd, ivaar hij werd begroet door koningin Juliana,
prinses Irene en prinses Marijke.
Dijzonder interessant, maar wel
j vermoeiend", noemde prins
Bernhard gisteren op Schiphol zijn
reis naar Zuid-Amerika, die als in
lossing van een belofte gold, welke
hij dit voorjaar aan de Nederlandse
emigranten in Brazilië heeft gedaan
in verband met een korte ziekte, die
hem het bezoeken der kolonies on
mogelijk maakte. Gistermorgen in
het vliegtuig was hij tot de ontdek
king gekomen, dat hij in totaal zes
tien nachten van huis was geweest.
Deze waren op niet minder dan
twaalf verschillende plaatsen door
gebracht plus driemaal in een vlieg
tuig!
De ontvangst in de Nederlandse kolo
nies in Brazilië was overal even harte
lijk geweest. De prins schetste deze ne
derzettingen in het algemeen als redelijk
welvarend, wat ook weerspiegeld werd
in het feit. dat de grotere naar uitbrei
ding streven.
Dit laatste was ook nodig, aldus prins
Bernhard. In de eerste plaats omdat de
zoons van de koxonisten straks zo mo
gelijk eigen bedrijven moeten hebben, i»
de tweede plaats omdat men moet op
passen niet achter te raken bij het steeds
hoger wordende peil van de Nederlandse
landbouw. En in de derde plaats omdat
de komst van nieuwe kolonisten nodig
is. teneinde inteelt in de bijna geheel
gesloten gemeenschappen tegen te gaan
De gereformeerde kolonies Castrolan-
da en Carambei hadden volgens de
prins honderd kilometer ten noorden
van de bestaande vestigingen zesduizend
hectaren land aangekocht. De ro
katholieke kolonie Holambra had
optie op vijftigduizend hectaren n
terrein, terwijl de kolonie Monte Alegre
emigranten, behorende tot de gere
formeerde kerken houdende artikel 31 -
ook eigen grond wilde kopen. Kleine ei
in losser verbanc wer. ende kolonisten
in Tronco en Mao Me Toque probeerden
eveneens enkele gezinnen naar Brazilië
te krijgen.
Het grote probleem, aldus de Prins,
waren de kosten. In vee, werktuigen of
baar geld moest in Castrolanda
ratnbei een bedrag van twintigduizend
gulden worden meegenomen. In Monte
Alegre was dit op veertigduizend gulden
gesteld en in Holambra op twaalfduizend
gulden.
Van de individuele emigratie naar
Brazilië verwachtte prins Bernhard
weinig, daar de zo heel andere levensom
standigheden en de taal altijd bezwaren
zullen blijven. Wat de tropische cultures
betreft, zag hij als enige kans om op dit
gebied iets te bereiken de start van Ne
derlandse cultuurmaatschappijen vol
gens het oude, in Indonesië gegolden
hebbende systeem.
In de zuidelijke staat Rio Grande do
Sul had de gouverneur de Prin. op de
kaart en vanuit de lucht hoogst interes
sante plannen getoond voor drooglegging
en kolonisatie van zeer grote gebieden.
Het klimaat daar was bijna ideaal, zowrl
voor de tuinbouw als voor de veeteelt.
Naar de mening van de gouverneur zou
den zich daar in de to-ikoinst ineer dan
duizend boerengezinnen kunnen vesci-
Voor Peru, dat prins Bernhard na Bra
zilië bezocht, golden haast dezelfde moei
lijkheden. In een groot gebied, dat de
regering graag in cultuur zag gebracht,
waren veel tropische cultures mogelijk
met kans op zeer hoge winsten. Ook voor
dit land gold echter, dat emigratie in
kolonie-verband moest geschieden en dat
men individueel een zeker kapitaal ach
ter de hand moest hebben.
Na verkiezingen
Problemen blijven
yoor Ben Goerion
De (gematigd socialistische) Mapal-
partjj van David Ben Goerion is als win
nares naar voren gekomen uit de alge
mene verkiezingen In Israël. De moeilijk
heden voor de regering zullen echter
waarschijnlijk voortduren omdat de
Mapai geen duidelijke meerderheid be
haalde.
Ongeveer negentig procent van dt
stemmen was vanmorgen bekend en daar
van behaalde Mapai 38,5 procent. Ver
moedelijk zal zij 46 of 47 van de 120 zetels
in de nieuwe Knesseth behalen tegen 40
in de vorige volksvertegenwoordiging.
Drie arabische lijsten die met de partij
van Ben Goerion samenwerken, behaal
den voldoende stemmen om elk een zetel
te verwerven zodat Ben Goerion kan
rekenen op steun van 50 zetels.
De ultra-nationalistische Heroeth, i
heen de op een na grootste partij, kreeg
ook meer stemmen. Het ziet er naa
dat zij 17 zetels zal behalen (een v
van 2 zetels).
Zes van de zeven andere partijen die
in de Knesseth vertegenwoordigd waren,
verloren aanhang. In het ultra-religieus
Torah-front traden geen wijzigingen op.
De communisten verloren meer dan
een vierde van hun aanhang. Hun aantal
zetels zal vermoedelijk dalen van 6 tot
3 of 4.
De Mapai behaalde de meeste winst in
Haifa. Jeruzalem en Tel Aviv. Op het
platteland bleef haar aanhang gelijk.
Willem Barendsz
dag over tijd
De Willem Barendsz zou in het begin
van de middag uit de Amsterdamse haver
kunnen vertrekken. Vanochtend liet men
een van de twee hoofdmachines die gis
teren kort voor het uitvaren een manke
ment werd ontdekt en waarin een nieuwe
lager is aangebracht, proefdraaien.
ander door gaan. De Prins wilde geen namen noemen.
maar uit gesprekken met officiële Neder
landse handelsvertegenwoordigers in den
vreemde was hem gebleken, dat het in
trekken van een inschrijving na gunning
als voornaamste oorzaak had het (ge
ringe) te behalen winstpercentage. Deze
handelswijze deed de Nederlandse zaak
veel kwaad en zou fnuikend kunnen zijn
voor de goede naam. die het bedrijfsleven
hier te lande na de oorlog in de wereld
gekregen heeft.
Prins Bernhard sprak deze woorden
wikkend en wegend uit, na afloop
een persconferentie, die de emigratie-
gelijkheden in Brazilië en Peru tot onder
werp had. Hij meende deze feiten ai
pers te moeten openbaren, omdat bij hoop
had dat publicaties in dezen de toekomst
zeker zouden stellen. Zijn parliculiei
cretaris. dr. F. A. de Graaff. knikte hij
resoluut toe. alsof dit luchten van li
hart aanleiding tot een voorafgaande di
cussie was geweest.
Leningen
Om de uitbreidingsplannen echter te
kunnen verwezenlijken, waren er ook
aanzienlijke leningen nodig. Met het
Development Loan Fund te Washington
werden op dit punt reeds besprekingen
gevoerd, doch prins Bernhard liet door
schemeren. dat ook de Braziliaanse re
gering niet onwelwillend zou staan te
genover het verlenen van subsidie. Te
gelijkertijd verklaarde hij zich een voor
stander van financiële jteun van Neder
landse zijde, doch Den Haag zou hier
over moeten beslissen.
„Alles hij elkaar kan men zeggen." zo
zei de Prins, „dat als alle uitbreidingen
tot stand komen en als een oplossing
voor het kostcnprobleem wordt gevnn
den. er In totaal in de komende tien jaar
plaats ls voor een achthonderd boeren
gezinnen. Maar dat is dan ook wel liet
maximum, dat alleen onder haast ldcaie
omstandigheden zal kunnen worden be
reikt
Nehroe tvil elk
stukje grond
heroveren
INDIA heeft Peking een nota ge
zonden, waarin het in krachtige
bewoordingen de aanspraken van
Rood-China op gebieden langs de
noordoostgrens van India afwijst.
Volgens betrouwbare kringen eist New
Delhi da4 Peking onmiddellijk de be
zette grondgebieden van India ontruim:
en zijn agressie staakt
Leden van Nehroes Congrespartij hebben
de premier erop gewezen, dat het land
In een toestand is, waarin het de natio
nale grondgebieden tot elke prijs wil
verdedigen. Daarop zou Nehroe hebben
verklaard, dat „elk stuk Indiaas grond
gebied. dat thans in handen van de
Chinese communisten is. door ons zal
worden teruggenomen"
Nehroe zou ook hebben erkend, dat hij
zich heeft vergist In de vriendschapsbe
tuigingen van de Chinezen. Voorts gal
Nehroe toe, dat duizenden Chinese mili
tairen zich op Indiaas grondgebied be
vinden.
)e meeste leden van de Congrespartij
zouden niet tevreden zijn over de ant
woorden van Nehroe Het wordt waar
schijnlijk geacht dal nieuwe bijeenkom
sten zullen worden gehouden om de
Indiaas-Chinese grensgeschillen te be
spreken.
Gisteren hebben Indiase studenten op
nieuw betogingen tegen de Chinese in
filtraties gehouden
Eisenhower over topgesprek:
Hartelijk welkom
De verwelkoming van de Prins
Schiphol was bijzonder hartelijk, toer
zichtbaar vermoeid, uil het KLM-lijntoe-
stel stapte, dat hem van New York af had
vervoerd. Koningin Juliana was er,
gezeld van de prinsessen Irene en
rijke, terwijl ook enkele hofdignitar
en de ambassadeurs van Brazilië en Peru
aanwezig waren. H- eerste, dat de Prins
na een innige omhelzing van zijn gezins
leden deed, was prinses Irene gelukwen
sen met haar met goed gevolg afgelegdi
tentamen Spaans.
De nieuwe Russische ambassa
deur in Nederland, de heer Pan-
teljomon Kondrajewitsch Pono-
marenko, heeft gistermorgen op
paleis Soestdijk zijn geloofsbrie
ven aangeboden aan koningin
Juliana
India verheugd
over bezoek
president V.S.
PRESIDENT EISENHOWER is het
-■ eens met de opvatting van De
Gaulle, dat de westelijke grote drie
voor de topconferentie Oost-West
terdege hun plannen moeten co-
ordineren. De westelijke geallieer
den moeten zich niet onvoorbereid
in een topconferentie met de Sovjet
unie storten, verklaarde hij gisteren
op zijn wekelijkse persconferentie.
De president kondigde ook zijn grote
buitenlandse reis aan. die in december zal
worden gehouden naar het Midden-Oos
ten. Middellandse Zee landen cn West-
Europa. waar hij od 19 december de wes
telijke topconferentie zal bijwonen
Op een vraag wat hij dacht over ..de
geest van Camp David", waarover in Rus
land veel wordt gesproken, antwoordde
Eisenhower, niet te weten wat de Sowjets
daarmee bedoelen. Misschien betekent
't, zo voegde hij eraan toe, dat Chroesjts-
ief en ik te Camp David hebben gespro
ken zonder, heftiee taal te gebruiken
Eisenhower verklaarde, dat hij nooil
over een internationalisering van het Pa-
namakanaal zal denken. De relleties
eergisteren noemde hij slechts een i.._.
dent. De Verenigde Staten hebben het
kanaalverdrag met Panama steeds
verzet in acht genomen, aldus de
idont. Overigens is hij voorstander
dp aanleg van een tweede kanaal
door de landengte van Midden-Amerika.
maar een dergelijk plan zou zeer n
keurig bestudeerd moeten worden.
Door het nuiz-schandaal in Amerika is
-esident Eisenhower zeer geschokt. Hii
heeft het ministerie van justitie na hei
bekend worden direct verzocht een on-
derzoek naar de ..vuile zaak" in te stel
len. Aan het eind van het jaar zal het
klaar zijn.
Voorts deelde hii mee. Chroeslts-
jef te hebben gesnroken over het
vasthouden van vlif Amerikanen door
communistisch China. Chroesifsjrf
zou hebben geantwoord. <lat hij hier
voor niet nersoonliik verantwoorde
lijk is. wel beloofde hij het Incident
met de Chinese leiders te bespreken.
Goodivillreis
Eisenhower heeft het plan, drie of
vier dagen voordat op 19 december
de westelijke topconferentie begint,
in Parijs aan te komen. Iiij vertrekt
4 december uit Washington op zijn
„goodwillrcis". Mevrouw Eisenhower
Boeing valt tien kilometer
Co-piloot Samuel Peters keek door
de voorruit van zijn Bocing-707
en zag de sterren bewegen tegen de
wijzers van de klok in. In een flits
realiseerde Peters zich. dat zijn toe
stel een halve draai moest hebben
gemaakt en op de rug vloog.
Samuel Peters dacht aan de 128 men
sen in het toestel en worstelde wanhopig
■>m het enorme toestel weer onder con
trole te krijgen. Hij zag nauwelijks, dal
rijn gezagvoerder Waldo Lynch, die een
ogenblik in de passagierskabine had
doorgebracht, zich met moeite naar dt
-tuurhut worstelde.
Lynch bralde
hem in de stoel te duv
houden. Toen wierp hij
bemannin
ilid
deel vaan seconde een blik op de zwoe
gende co-piloot en schreewde: „Ik heb
het commando".
Een lid van de bemanning volbracht
het schijnbaar onmogelijke: hij slaagde
erin zijn gezagvoerder Lynch in de rie
men vast te maken. Op dat momen'
was het zware passagiersvliegtuig dt
zeespiegel tot op 1800 meter genaderd
De Boeing-707 had boven de At
lantische oceaan een ongelooflijke
„duik" van 10.000 meter gemaakt.
Vlak boven de waterspiegel voelden
de 129 mensen, bemanning en passagiers
van de Pan American World Airways,
harde schokken. Enkele seconden trilde
het toestel, daarna hield de val op en
'-'om de Boeing vrij scherp omhoog.
Lynch liet de machine tot 10.000 kilo
meter klimmen en vervolgde de vduchi
tol Gander, waar de Boeing veilig aan
de grond werd gezet. Enkele passagiers
hadden lichte verwondingen opgelopen
loestel
ays
an de Pan Amen
de val
kilo
februari van dit j.
Noordatlanlische Oceaan. Gisteren ver
scheen het rapport van dc Cioil Aero
nautics Board, de Amerikaanse rijks
luchtvaartdienst, waarin de gebeurtenis
wordt bescivreven
In het rapport wordt gezegd, dat hel
toestel zelf tijdens de val aanmerkelijk
structurele schade heeft opgelopen. Al»
waarschijnlijk oorzaak wordt genoemd
deonvoldoende aandacaht, die de tweede
bestuurder aan het vlucht verloop moei
hebben geschonken, toen zijn gezagvoer
der afwezig was.
gaat niet mee. De president, waar
schijnlijk vergezeld van zijn
en zijn broer, zal achtereenvolgens
Italië, Turkije. Pakistan. Afghanis
tan, India. Perzië, Griekenland.
Frankrijk en Marokko bezoeken. In
India, Pakistan en Afghanistan
hoopt hij beter begrip en meer wel
willendheid jegens de V.S. te kwe
ken.
In New Delhi is men enthousiast over
het komende bezoek, nu India met China
op gespannen voet staat. Het bezoek zal
onderstrepen, zo meent men in New-
Delhi. dat India machtige vrienden heeft,
waardoor het bij een aanval op het land
niet alleen staat. In 1951 waren de ver
houdingen tussen Amerika en India nog
slecht, vooral toen de V.S. wapens gingen
leveren aan Pakistan, destijds vijand
fijfiÉ India. De laatste tijd
N.A.V.O.-raad
De NAVO-landen beraden zich over de
vraag of de Raad van de NAVO op 15, 16
en 17 december in Parijs moet bijeen
komen, om na de 19de de westelijke top
conferentie te bespreken of na afloop een
bijeenkomst moet beleggen, om het top-
overleg te bespreken. Wellicht zal Eisen-
houwer of een der andere westelijke lei
ders, de NAVO-ministerraad toespreken.
i'apeu.s. Franse torpedobootjagers heb
ben gisteren in het Kanaal een Duits
schip aangehouden en opgebracht naar
Cherbourg. Men vermoedde dat het schip
oorlogsmateriaal voor de Algerijnse
rebellen aan boord had.
„Het is de wens van H.K.H.
prinses Wilhelmina, dat de on
langs door haar verrichte
schenking aan de Staat der
Nederlanden het Kroondo
mein van het grootste ge
deelte van haar onroerende be
zittingen op Het L00 ten goede
zal komen aan de recreatie van
gehele volk". Dat heeft
prinses Wilhelmina gisteren
nog eens nadrukkelijk laten
onderstrepen door haar opper
houtvester voor een groot aan
tal journalisten. Dat deze
schenking werkelijk een vor
stelijk gebaar is, ontdekt ieder,
die deze foto eens wat nauw
keuriger bekijkt. Men mag
zonder overdrijving zeggen,
dat de bossen tot de mooiste
Nederland behoren. En
het zal er rustig blijven: het
bos zal alleen toegankelijk zijn
voor wandelaars en fietsers.
Over de achtergrond van deze
schenking leest men meer op
pagina 9.
Koude nacht
De Bilt verwacht tot vrijdagavond
Opklaringen met in de kust
provincies hier cn daar ren
1bui. Vannacht in het binnen
land plaatselijk mist en hier
en daar nachtvorst. Zwakke
tot matige noordoostelijke
wind. Ongeveer dezelfde
middaglemperaturen. (Opgemaakt om
11.15 uur).
ZON EN MAAN
Vrijdag 6 november: zon op 7.42, onder
17.05; maan op 13.10, onder 22.48; 7 nov.
Eerste Kwartier
IN VOORJAAR BOVEN DE SAHARA
UMtANKRIJK heeft zijn eerste
A atoombom gefabriceerd en zal
het wapen, ondanks de protesten
Afrikaanse landen, in het ko
mende voorjaar boven de Sahara tot
mtploffing brengen.
Jules Moch. voormalig onderhandelaar
ij de ontwapeningsbesprekingen. nu
'rans gedelegeerde in de politieke com-
ïissie van de Verenigde Naties, verklaar
de gisteren, dat het Franse atoom-experi-
lechts een te verwaarlozen verho
ging van de radio-activiteit zal vcro<
kele schade zal aanrk
ten.
Moch zei dit. nadat belangrijke A:
bische woordvoerders gisteren een heroep
op de V.N. hadden gedaan. Frankrijk er-
weerhouden kernwapenproeven in
de Sahara te nemen.
..De Arabieren zijn diep bezorgd", zo
zei Ahmed Taibi Ben lllma van Marokko.
>ver de proeven die worden gehouden
1 een groene zone die In de gele Sahara
niek la".
Fnnd Zeineddine, sprekend namens de
V.A.R., verklaarde daj het Franse besluit
l legen de huidige tendens in de
ïalionale ontwikkeling. Ook zonder
vapenproeven is Frankrijk machtig
zich op internationaal gebied
Overdreven
De Fransman Moch antwoordde: „Ik
*moct een kwestie, die op emotionele
overdreven door de propaganda
sen die munt willen slaan uit de
publieke opinie, tot haar ware
proporties terugbrengen".
Hij toonde kaarten van het Amerikaan
se proefgebied in de Nevadawoestijn, van
het Russische terrein en van de Sahara.
Bij Amerikaanse en Russische proefgebie
den bevinden zich op betrekkelijk korte
afstand grote steden; in de Sahara is er
binnen 500 tot 1000 kilometer afstand
chts één bevolkingscentrum: Colomb
Beechar
19.000 i
verklaarde verder 1
Moch
krijk we
wapening. Het zal met geestdrift alle mi-
litaire proeven laten \arcn op de dag dat
de drie atoommogendheden afzien van
kernbewapening. Als zij overeenkomen
deze bewapening slop te zetten, onder
controle, de voorraad liquideren en voor
andere doeleinden gebruiken, zal Fran-
n. Dit
Helikopter maakle
noodlanding
o
F.en helikopter van de vliegbasis Ypen-
bui g kreeg gistermiddag motorstoring cn
moest een noodlanding maken in de Bin
nenwegge polder te Zoetermeer. De lan
ding verliep vlot en zonder ongelukken.
Toen na korte tijd de storing was verhol
pen kon de helikopter zijn weg vervolgen.
I'odola terechtgesteld
De dertigjarige Canadese foto
graaf van Duitse afkomst Guenther
Fritz Podola is vanochtend in de
Wandsworthgevangenis te Londen
terechtgesteld wegens moord op een
Londense rechercheur in Juli van dit
jaar.