Nieuwe Leidsche Courant | 1959 | 28 oktober 1959 | pagina 3

Directeur van Leids bedrijf biedt de
gemeente ander wegenschema aan

Commentaar op het door ing.
Thomassen ontworpen plan

Voor uitvoering binnen
10 jaar is een aparte
gem. dienst nodig

Van 34 Leidse hofjes moeten
er 22 voor huisvesting van
bejaarden behouden blijven

NIEUWE LEIDSCHE COURANT

WOENSDAG 28 OKTOBER 1959

Resultaat van vrije tijd

NGENIEUIt A. THOMASSEN te Den Haag, directeur van de MAVOM
aan de Oude Singel te Leiden, heeft zich geruime tijd in zijn vrije
ren beziggehouden met de bestudering van de verkeersmoeilfjkhe-
len in Leiden en het ontwerpen van een plan ter oplossing daarvan. Het
'raagstuk interesseert hem in hoge mate en bovendien bëleeft hij het als
en ontspanning, zich buiten het bedrijfsleven, dat dagelijks zijn aan
doe acht opeist, te verdiepen in problemen, die meer het algemeen belang
aken. En zo is de laatste tijd het Leidse verkeer object van zijn ont-
Nepannende inspanning geweest.

Het gemeentelijke wegenschema, zoals dat in het begin van dit jaar
ij 'erd gepubliceerd, verkrijgt de instemming van ing. Thomassen bepaald
d< iet. Hij vindt het om te beginnen veel te duur, blijft echter niet in de
d fwijzing steken, maar biedt een ander project aan met deels radicaal
nü-iieuwe gezichtspunten. Ing. Thomassen heeft zijn plannen nu voor pu-
likatie vrijgegeven. Zijn verzoek aan de plaatselijke pers was, daaraan
o uitvoerig mogelijk aandacht te schenken. In grote trekken geven wij
e ideeën van de heer Thomassen in dit artikel weer. Verder heeft hij ze
elf hier en daar verspreid. Vanzelfsprekend hebben de gemeenteraads-
tbliliden van hem een map met beschrijvingen en tekeningen gekregen.

Tegen het gemeentelijke schema zijn
moeg bezwaren in te brengen. Dat is op
et officiële niveau ook gedaan, namelijk
de gemeenteraad zelf. Het kan niet de
gstedoeling zijn, in de pers melding te n

allerlei particuliere, individuele
1. Het feit echter dat de afwij-
Jig van ing. Thomassen het resultaat
nn, naar hij ons verzekerde, langdurige
istudering en dat zijn kritiek leidde tot
n grotendeels andeT plan, deed
va: r besluiten, voor zijn ontwerp een plaats
ons stadsnieuws in te ruimen. Per sal-
is het gemeentelijke plan nog niet
zijn onderdelen vastgesteld.

Vij hebben aan de beschouwing

uitgcbreidde commentaar
legevocgd. Dat moge voor hem
ge ijs zijn, dat wij zijn bedoelingen in ieder

il ival ernstig opvatten.

Ifd
ukl
be

De vaarroute

De heer Thomassen begint de beschrij-
ng van zijn plan met de opmerking dat
ït scheepvaartverkeer door Leiden als

belangrijkste oorzaken
orden beschouwd van de vele bestaan-
lijkheden met het wegverkeer,
rho?n tweede oorzaak is zijns
^iden feitelijk is gebouwd
instmatige eilanden, wat een gecom-
iceerde waterhuishouding tot gevolg
eft.

Daar het vervoer over de weg veel be-
ngrijker is geworden dan het transport
water en het zich laat aanzien, dat dit
:h in de naaste toekomst nog en
ontwikkelen, zal de voorrang die
roist scheepvaartverkeer moet geven,
•r ictor worden die hoe langer hoe n
ir nder oplevert voor het wegtransport,
heer Thomassen aanvaardt de Korte
liet als een oplossing.
ie Dit water, dat de Rijn bij De Vink ver-
"it met de Vliet bij Allemansgeest, is
voldoende breedte en diepte te bren-
voor de grootste binnenschepen. Er
•ten dan klapbruggen komen.

Is een schip de route via de Korte
:ijd 'iet kan nemen, wordt de vaarweg
r(je j de Spanjaardsbrug te komen wel
Weer 2'A km langer, maar de vaartijd
ordt veel korter omdat over grote
veel sneller kan worden gev
Geen groot scheepvaartverkeer dwars
de stad betekent, dat de klappen,
DOliplansen en bewegingsmechanismen

Rijnzichtbrug, de Blauwpoortsbrug,
nieuwe Marebrug en de Janvossenbrug
tr andere doeleinden kunnen wordei
ibruikt, want daar kunnen, volgens de
ter Thomassen, dan vaste brug;

De onderdelen lijken hem geschikt
de vier nieuwe bruggen over de
morte Vliet. De bruggen zijn, naar hij
dan nog voldoende hoog voor het
scheepvaartverkeer door de stad.
In het centrum van de stad zijn zo goed
5 geen bedrijven, die beslist zijn aange-
ezen op transport met grote schepen,
wil eze liggen wél aan <le Rijn tussen de
ssenbrug en de Pauwbrug; vandaar
eljj it de Pauwbrug n
Thomassen niet
Orden gemaakt.

De tegenwoordige Turfmarktbrug hoeft
"J"an niet door een nieuwe dure klapbrug
worden vervangen. Men kan ter plaat-
veel beter een overkluizing maken
lakt men deze ongeveer even breed als
Nieuwe Beestenmarkt en maakt men
n ook de Turfmarkt en de Princesse-
ade op gelijke breedte, dan ontstaat tus-
n het Kort Rapenburg en de rotonde bij
duet Rijnsburgerweg een brede
irkeersbaan. De heer Thomassen beveelt
rijbaan links en een rechts
:n aan, alsmede een andere overklui-
van de Rijnsburgersingel

-.;ui

kor

hel

Breestraat

va

Dc Lammermarkt komt, zoals bekend,
rij; binnen niet al te lange tijd wordt
0 t veemarkt verplaatst. De heer Tho
massen heeft hier een parkeerplaats en
s nieuwe schouwburg gedacht. Hij heeft
:t ook over een nieuw concertgebouw.
.De drukke Breestraat is de heer
j'® homassen een doorn in het oog.

ijns inziens dient te worden beslo-
jljïn, het hoofdverkeer door de stad
dan de Princessekade af tot aan de
;lb( xirevaarstraat te Leiden via de
,roladen langs de Rijn en de Nieuwe
ijn, die daarvoor voldoende zijn
verbreden. Demping acht hij niet
dig. De overkluizing van de Rijn
dcif'ssen Kort Rapenburg en Princes-
i rkade (de Bostelbrug dus) wil hij
estierlagen en ter plaatse moet dan
raljcn verkeersrotonde komen met als
antrum een ronde vijver; dat laat-
le is nodig om ondergronds de wa-
'rverbinding in stand te kunnen
ouden met het Galgewater en met

het Rapenburg (waterverversing).
De huizen bij de Bostelbrug tussen
Boommark* en Rijn moeten weg.
evenals de oude school. Het Kort
Rapenburg moet worden verbreed
door sloping van de panden aan de
kant van de Kabeljauwsteeg.

Verbreedt men dan de kade van het
Galgewaler en trekt men deze kade door
tot voorbij de gebouwen van de medische
dienst van de Marine (met een nieuwe
brug over het water in een wat schuine
richting naar de Haagweg),-dan kan het
verkeer in de richting Den Haag als een
richtingverkeer over deze verbrede ka
de worden geleid, hetgeen een ontlasting
van het Noordeinde beduidt. Daar kan
dan ook een eenrichtingsverkeer worden
ingesteld naar het Kort Rapenburg.

Een logische consequentie vindt de heer
Thomassen éénrichtingsverkeer op de
Breestraat, van het Gangetje naar het
Korte Rapenburg. Voor verbreding zou
den aan het Gangetje 2 3 panden aan
de westzijde moeten worden gesloopt. Dc
Rijn moet versmald; op Apothekersdijk
en Boommarkt komt dan ruimte voor par
keerplaatsen en de brug bij de Vrouwen-
steeg kan door een lagere worden
vangen.

Hoogstraat

Een tweede verkeersrotonde heeft de
heer Thomassen gedacht tussen de Waag
en de Stille Mare, midden voor de Hoog
straat. Als het verkeer om een ronde
vijver wordt geleid die ondergronds
verbinding staat met de Nieuwe Rijn,
de waterdoorstroming verzekerd. In dit
plan is de Oude Rijn gedempt, van Hooj
straat tot Havenplein, al was het maa
ter ontlasting van het verkeer in d
Haarlemmerstraat.

De hoge ligging van de Hoogstraat e
de Visbrug vormen nog een probleem.
Maar de heer Thomassen heeft daai
ook een oplossing gevonden. Van de Hoog
straat kan een halfrond plein worden
maakt met getrapte afgangen naar
Nieuwe Rijn en naar de Oude Rijn, langs
de bestaande gevels ter plaatse. Neemt
men de Visbrug weg en de brug ov«
Oude Rijn bij de Donkersteeg en zorgt
men langs het Hoogstraatplein, langs het
pand van V. en D. en bij de Donkersteeg
voor balustraden en bij de Donkersteeg
voor afgangen naar de Stille Mar
naar de Oude Rijn, dan kunnen behoor
lijke verkeersbanen worden gemaakt van
de Rijn naar de Nieuwe Rijn en naar de
Oude Rijn, ongeveer op gelijk niveau als
de aansluiting op de Stille Mare.

Men kan in deze schets niet meer met
wagens op het Hoogstraatplein komen,
maar dat acht ing. Thomassen geen be
zwaar. Het is dan mogelijk, aan beide
zijden van de Nieuwe Rijn royale ver-
keersbanden te maken, zonder de Koren
beurs op te offeren, door het water 'te
versmallen.

Voor dc gele tram heeft dc heer Tho
massen de volgende route gevonden:
Blauwpoortsbrug, Princessekade, Boom-
markt, langs het Hoogstraatplein, ge
dempte Oude Rijn, Havenplcin. Zonder te
wisselen kan deze tram dan via enkel
spoor door de Haarlemmerstraat rijden,
bij de Turfmarkt rechts afslaan om zo
langs de nieuwe verkeersbaan naar de
molen en over het Schuttersveld bij het
station te komen. De tram zou door de
tunnel Gcvangenlaan en het Morskwar-
tier in de richting Haagse Schouw de
stad kunnen verlaten.

Spoorbaan

brug

Als de Rijnzichtbrug tot va
wordt gemaakt, kan dat ook
spoorbrug in de lijn Leiden—Utrecht er
naast. De brug moet dan zoveel omhoog,
dat de overgangen in de Morsweg en de
Haagweg kunnen worden vervangen door
viaducten. Trouwens, dan kan de gehele
baan, van het station tot over het Rijn
en Schiekanaal, omhoog worden gebracht,
met een viadukt in de Herenstraat, de
Lammenschansweg en de Kanaalweg en
een hogere spoorbrug over het Kanaal.

Met de demping van het laatste
stukje Levendaal is ing. Thomassen het
eens; hij vindt dit stadsgedeelte bij
zonder geschikt voor de markten die
bij de uitvoering van zijn plannen
niet meer op de Apothekersdijk en de
Nieuwe Rijn kunnen worden gehou
den. De plaats van de nieuwe markt
lijkt hem niet gunstig. Het transport
met vceboten is niet mogelijk

i afvoi

de weg i

gecompliceerder. De veemarkt
dan ook naar zijn mening veel beter
gehouden kunnen worden op het open
terrein bij dc Herengracht en op de te
dempen Oranjegracht en Waard-
gracht Het terrein zou zich ook goed
lenen voor kermissen c.d.

Het tracé Galgewater, terrein medische
dienst Marine, kruising Noordeinde, over

kazerneterrein, via Hortus met aanslui
ting op Kaiserstraat, Vreewijkbrug Witte
Singel acht ing. Thomassen geheel over
bodig. Hij voelt wel' voor demping van
de Doelengracht en de Vijfde Binnenvest
gracht (achter de Kaiserstraat) met aan
sluiting op de Kaiserstraat.

Ook valt hij het gemeenteplan aan op
de verbinding rotonde viadukt Gevan
genlaan, brug over 't Galgewater (in om
geving van Morspoort), terrein medische
dienst Marine, aansluiting op te dempen
Trekvliet (Rijn- en Schiekade). Zou het
niet eenvoudiger zijn, van de bedoelde ro
tonde af (viadukt Gevangenlaan dus)
langs de spoorbaan richting Utrecht een
weg te ontwerpen die bij 't te maken via
dukt Morsweg uitkomt? Het verkeer kan
dan door dit viadukt bij de Rijnzichtbrug
de Haagweg en de Rijn- en Schiekade ko
men; deze kade zou dan een meter of 5
moeten worden verbreed.

De weg door het Van der Werffpark
(Jan van Houtkade, Steenschuur) heeft
de instemming van de heer Thomassen
niet. In plaats daarvan stelt hij voor:
langs het park, aan de waterkant, een
weg voor eenrichtingsverkeer, een bre
dere en lagere Nieuwsteegbrug, versmal
ling van het water van het Rapenburg
van Nieuwsteegbrug tot Nonnenbrug en
vervanging van de hoge brug tussen Ra
penburg en Vliet door een bredere en
lagere overkluizing.

Oude Herengracht

Het plan van de heer Thomassen ver
meldt voorts een verbreding van de twee
Vrouwenstegen met een doorbraak van
de Breestraat naar de Langebrug.

De hoofdverkeersader over de gedemp
te Langegracht is in dit project evenmin
nodig. Als het grote scheepvaartverkeer
naar de Korte Vliet is overgebracht, kun
nen Oude Singel en Oude Vest een paar
meter breder worden gemaakt om een-
richtingverkeersbanen te maken naar
het Havenplein. Dat betekent ook ver
breding van de Havenstraat, ruimte voor
het verkeer aan beide kanten van de
Zijlpoort en verbreding van de Zijlpoorts-

De Langegracht zou ing. Thomassen voor
2/3 ongedenfpt willen laten voor het
spoelwater van de lichtfabrieken.

De Oude Herengracht kan gedempt
worden. Voor de grote kolenschepen voor
de lichtfabrieken is deze vaarweg niet

gemakkelijk. Als de Zijlpoortsbrug is ver
breed, kunnen zij de Herensingel kiezen.
Van de Herenpoortsbrug moet dan een
klapbrug worden gemaakt en de grote
bocht in de Maresingel moet worden weg
genomen (slechts een verplaatsing van
grond, noemt ing. Thomassen het). Op de
gedempte Oude Herengra'cht is ruim
schoots gelegenheid tot het bouwen van
flats, eventueel met winkels daaronder.

Het is niet nodig, dat noord-zuidverbin?
ding via de Hooigracht nog door te trek
ken naar het noorden. Immers, het ver
keer komende van de Hooigracht kan de
gedempte Oude Rijn volgen en op het Ha
venplein komen en gaat dan over de ge
dempte Oude Herengracht naar het
noorden, mogelijk door een verbrede toe
gang tot de Julianastraat.

Zouden al de suggesties van de heer
Thomassen worden aanvaard, dan neemt
hij aan, bij uitvoering slechts 1/3 van het
aantal in het gemeenteplan genoemde
panden moet worden gesloopt.

Tijdschema

Voor de totale uitvoering heeft hij de
tijd op tien jaar geschat. Het Korte-VIiet-
kanaal moet cr binnen 3 jaar komen en de
spoorwegtraverse LeidenAlphen aan
den Rijn moet binnen 5 jaar omhoog. Ing.
Thomassen meei^, dat deze twee belang
rijke werken niet door de gemeente zelf
behoeven te worden uitgevoerd.

Voor de gemeente acht hij direct nood
zakelijk: verbreding van de kade lanj
I het Galgewater met aansluiting op de
Haagweg (ter ontlasting van het
keer over het Noordeinde), het dempen
van de Oude Herengracht, de verbredin;
van de Zijlpoortsbrug, de wijziging langs
de Haven, de passage aan beide zijden
van de Zijlpoort, het maken van
klapbrug over de Herensingel in het
lengde van de Oude Herengracht, de wij
ziging en doortrekking van de loswal
langs het terrein van de lichtfabrieken.

Pas als het Vliétkanaal in gebruik is en
de anderé genoemde werken zijn uitge
voerd, kan de Oude Herengracht worden
gedempt en de nieuwe brug worden ge
maakt over de Oude Vest aan het einde
van de Oude Singel. Daarop aansluitend
moet het Havenplein worden vergroot en
de Oude Rijn worden gedempt.

Tegelijkertijd kan het nieuwe markt
terrein bij de Herengracht in gereedheid
worden gebracht (dempen Oranjegracht,

waar warmte helpt,

helpt PHILIPS Intraphil heter

denk daaraan ook bij rheumatiek en verkoudheid
Prijzen: 29.VS ,n 37.SO

Waardgracht en Zuidsingel). De heer Tho
massen gaat ervan uit, dat dit alles in 1965
klaar kan zijn.

Maar aangezien het Vlietkanaal al klaar
is, kan inmiddels ook zijn begonnen met
de volgende werken: verkeersplein bij
molen De Valk, inrichting Lammermarkt
als parkeerplaats, brede weg over het
veld naar de rotonde bij het Stations
plein, verbreding Morssingel, overklui
zing bij Morspoort en passage langs deze
poort, verbreding Turfmarkt en overklui
zing van Oude Vest in het verlengde
daarvan, verbreding Princessekade en
Kort Rapenhurg en het maken van de
vijverrotonde aldaar, veranderingen langs
de Rijn, wijziging Hoogstraat e
van vijverrotonde tussen Waag en Stille
Mare, slopen Visbrug en wijziging langs
de gehele Nieuwe Rijn (waaronder het
maken van een bredere overkluizing bij
Kraaierstraat en de verbreding van
de Veerstraat), verbreding Gangetje,
atregelen vpor verplaatsing van de
markten naar omgeving Garenmarkt,
zieningen aan Rapenburg met weg
het Van der Werffpark (waterkant)
reding van de Herenstraat met aan
sluiting op het viaduct bij de H.C.W.,
doortrekken van Lammenschansweg en
nog diverse andere werken.

Getracht moet worden, dit alles eind
1967 gereed te hebben.

De werken moeten dan ook zo
veel mogelijk worden uitbesteed; er
moet niet teveel door Gemeente
werken zelf worden ondernomen.
Ing. Thortiassen pleit voor een apar
te gemeentelijke dienst met vol
doende prima personeel. In deze
dienst zal de raad groot vertrouwen
moeten hebben en B. en W. zullen
voor de gelden moeten zorgen. Om
de beste mensen voor deze aparte
dienst aan te trekken, zal met be
hoorlijke salarissen moeten worden
gerekend. Alle medewerkers zijn in
tijdelijke dienst en het grootste
deel moet weer na tien a twaalf
iar worden ontslagen.

In het programma van de heer Thomas-
in resten dan nog drie jaren voor andere
maatregelen. De noodzaak om Leiden aan
betere verkeersomstandigheden te helpen
cht hij nu groter dan de bouw van wo
ningen.

zover het plan van ing. Thomassen.

Negen kunnen geen rol meer spelen

HET BESTUUR van de sociale raad
heeft het gemeentebestuur bericht, dat
tot behoud van de Leidse hof-
de hand van 'n door de sociklc én
technische subcommissie ingesteld onder
zoek een indeling van de hofjes in 4 groe
pen heeft gemaakt. Deze indeling is aan B.
i VV. ter beoordeling voorgelegd.

Naar het voorlopige oordeel van de
technische commissie dienen van de 34
Leidse hofjes er 22 voor de huisvesting
bejaarden behouden te blijven. Om
trent 3 andere hofjes maakt men nog een
'oorbehoud. terwijl 9 hofjes geacht wor
den geen rol meer te kunnen spelen ten
ien van de bejaardenhuisvesting,
indeling in categorieën en de daar-
verbonden problemen op het gebied
de bejaardenzorg, de volkshuisves-
en de moeilijkheden van stedebouw-
kundige en financiële aard zijn nu in stu-

Het is B. en W. nog niet mogelijk hun
itandpunt ten aanzien van het rapport
'an de sociale raad te bepalen. Het plan
mor de reconstructie van de binnenstad

verken met spoed wordt gewerkt, achten
ij een factor van zodanige betekenis, dat
zij bezwaarlijk daarop vooruit kunnen lo
pen met betrekking tot de vraag, welke
jfjes wel en welke niet behouden kün-
?n blijven.

Bovendien gaat het financiële aspect
an de monumentenzorg het college voor
•nstige moeilijkheden stellen. De staats-
-cretaris van onderwijs, kunsten en we
renschappen heeft nl. bericht, dat in de
kosten van restauratie van dc Morspoort
ad 104.000, een rijkssubsidie kan worden
verleend van 40"/n tot maximaal 41.600,
ichter met dien verstande, dat het subsi-
lie eerst in 1964 betaalbaar kan worden
;esteld! De hierdoor ontstane situatie
noopt tót nader beraad.

Vanwege de Rijksdienst voor de monu
mentenzorg en de dienst van gemeente
werken is op 17 maart een onderzoek in
gesteld naar de mogelijkheid van restau
ratie van het St. Elisabethshof en het
Hof van Zessen. Daarbij is vanwege de
eerstgenoemde dienst toegezegd, dat be
richt dienaangaande zal worden gezon
den. Ondanks herhaald verzoek om toe
zending van de bevindingen is het bericht
niet ontvangen.

Vooruitlopende op het bericht van de
rijksdienst hebben B. en W. de directeur
van gemeentewerken verzocht het col
lege te rapporteren omtrent de toestand
de funderingen van het Elisabeths
hof.

Interessant maar te gemakkelijk

stadsredacteur)
TN EEN BIJ ZIJN PLAN gevoegd
schrijven deelt ingenieur Thomas
sen mee, dat hij meer dan een jaar
al zijn vrije tijd heeft gebruikt om
geheel naar eigen inzicht en zonder
ruggespraak met anderen een aan
vaardbare oplossing te vinden voor
de vele verkeersproblemen in Lei
den. Ing. Thomassen woont in Den
Haag. maar is werkzaam ln Leiden,
kent Leiden dus en is ook op de hoog
te van zijn verkeersmogeliikheden en
wellicht vooral -moeilijkheden. Wij
vragen ons echter af, of er een reële
mogelijkheid bestaat om zonder enig
overleg, in casu met gemeentelijke
deskundigen op verschillend gebied,
tot een (nog louter subjectief gespro
ken) verantwoord project te komen,
dat waard is volledig serieus te wor
den benaderd en ook behandeld
wat toch de bedoeling is. Wat heeft
het om maar Iets te noemen
voor zin, een veemarkt te gaan pro
jecteren op een gedempte Waard
gracht, Oranjegracht en Zuidsingel,
als de verantwoordelijke mensen het
allen allang eens zijn over de plaats
en bij het maken van de plannen
uiteraard van deze plaats is uitge-

De.heer Thomassen beschouwt het
gemeentelijke wegenschema als een
stuk werk, dat de ontwerpers heel
wat hoofdbrekens zal hebben gekost.
Hij begrijpt volstrekt niet, dat de
plaatselijke pers daarop zo snel heeft
kunnen reageren met een positieve
stellingneming.

„Ik zie daarin 't gevaar", zo schrijft
hij, „dat niet met voldoende verant
woordelijkheid, gebaseerd op kennis
en ervaring, het publiek wordt voor
gelicht en beïnvloed."

Wij horen graag van de heer Tho
massen, wat hij onder „de plaatse
lijke'pers" verstaat. Wij hebben er
de N.L.C. van 23 januari 1959 eens'op
nagekeken de andere bladen heb
ben wij niet ter beschikking, of
schoon onze herinnering nog wel zo
helder is, dat wij een tendens als de
heer Thomassen bedoelt op z'n minst
sterk menen te moeten betwijfelen.

Woorden in ons blad van genoem
de datum als „realistische en zeer
vele miljoenen vergende plannen",
„het wegenschema is slechts richt
snoer; het driemanschap Jongeleen,
Lem, Drost vleit zich niet met de
gedachte, dat zijn visie en opzet geen
tegenstand zullen ontmoeten en geen
correcties behoeven", „het gemeente
bestuur heeft de aandrang uit de
raad om iets te doen ernstig genomen
en is, ondanks de vele onzekere fac
toren, nu met een schets voor de dag
gekomen, die de kwaliteit heeft, ge
projecteerd te zijn op een stramien
van reële durf en doelbewust voor
uitzien", deze woorden en nog vele
andere kunnen toch moeilijk als een
onvoorwaardelijke instemming met
de inhoud van het wegenschema als
geheel en in onderdelen worden ge
ïnterpreteerd.

Lof voor dc ontwerpers was alles
zins op zijn plaats, al kon ieder die
het schema onder ogen kreeg onmid
dellijk dubieuze en irrationele pun
ten aanwijzen. De pers had in eerste
instantie tot taak de lezers dit plan
zo duidelijk mogelijk voor te stellen.
En als dc heer Thomassen in zijn „gc-
leidebrief" hoopt, dat niet een van de

ntwerpers zélf de tekst a
omvangrijke persartikelen heeft sa
mengesteld, dan menen wij hier een
lichte insinuatie te moeten bespeu
ren. En dat vinden wij onaangenaam.
Voor de hele Leidse pers. Wij op
onze beurt zouden de heer Thomas
sen kunnen vragen, wat hem ertoe
heeft gebracht, zich met zijn plan
nen tot dié pers te wenden, die nu
na luttele dagen over z ij n ideeën
moet schrijven.

Zware opgave

De heer Thomassen heeft enkele
dagen vóór de bespreking van het
gemeenteplan in de raad een onder
houd met de burgemeester gehad.
De burgemeester was beleefd, zo
schrijft hij, maar hij liet de bezoeker
duidelijk merken, dat hij twijfelde
aan diens inzicht. Hij zei, er niet aan
te kunnen denken, de raadsvergade
ring op te schorten voor een parti
culier plan, waarvan hij verder oog

vist.

Het komt ons voor, dat een ander
burgemeesterlijk standpunt onverde
digbaar zou zijn geweest. De raad
zou zich voor de eerste maal gaan
uitspreken over de grote lijnen van
het door de eigen gemeentelijke des
kundigen opgestelde wegenschema,
waarbij instemming en afwijzing el
kaar ongetwijfeld in gelijkmatig rit
me zouden afwisselen. Bovendien
hadden B. en W. uitdrukkelijk ge
steld, dat geen beslissingen zouden
worden genomen over de onderdelen
van het plan.

„Ofschoon het ons weinig moeite

ntal vraagpu:
irderen, willen wij daai

W.

de

raad op 6 februari, „ook al omdat
wellicht de schijn zou worden ge
wekt, dat wij wel veel kritiek maar
weinig waardering zouden hebben
voor de arbeid van de dienst van
Gemeentewerken. Wij zijn ons be
wust van de moeilijkheden, waar
voor deze dienst kwam te staan, daar
het een zware opgave genoemd moet
worden, een harmonische verbinding
tot stand te brengen tussen het ver
leden en toekomst, tussen ongelijk
soortige grootheden als historische
rijkdommen van stedeschoon ener
zijds en de perspectieven van een mo
derne samenleving anderzijds. Dat
dit wegenschema niet in alle opzich
ten voldoet, behoeft ons niet te ver
ontrusten. Voortgezette studie zal on
getwijfeld tot oplossingen leiden, wel
ke meer bevrediging zullen schenken.
De winstpunten zijn talrijk, zodat
na de uitspraak van de raad een vas
te koers kan worden uitgezet".

Veel studie

De heer Thomassen heeft de desbe
treffende raadsvergadering bijge
woond. Hij kreeg een speciale plaats
op de publieke tribune. Volgens hem
gingen de besprekingen niank aan
oppervlakkigheid, gebrek aan inzicht
en gebrek aan verantwoordelijkheids
besef, uitkomend in zóveel onzinnige
opmerkingen en wensen, dat, als
iedereen zijn zin zou krijgen, van het
hele gemeenteplan niets zou over
blijven.

Wij geloven, dat dc verwachtingen
van de heer Thomassen ten aanzien
van deze vergadering verkeerd zijn

Dacht hij daar een afgerond,
uitgebalanceerd raadsplan tegenover
dat van Gemeentewerken te vinden,
een soort unanieme verklaring, pas
klaar en onwrikbaar voor de ophef
fing van de Leidse verkeersproble
matiek? Behoort het niet tot het we
zenlijke van een discussie in een de
mocratisch college, dat ieder zich,
uiteraard naar eigen meer of minder
gefundeerd inzicht, uitspreekt en al
dus zijn bijdrage levert tot een slot
conclusie? En als die conclusie is dat
het wegenschema ongetwijfeld nog
veel studie vraagt, dan hangt het
bestaan van Leiden werkelijk niet af
van een stel heren, die op beslissen
de momenten slechts oppervlakkig
heden en onzinnigheden kunnen debi-

De woordkeus lijkt ons bovendien
niet de juiste. Zij roept de gedachte
op, dat de heer Thomassen zijn eigen
opmerking dat hij zijn plannen voor
betere geeft, krachteloos maakt. Na
tuurlijk mankeert het ook in de raad
wel eens aan „diepgang"; men kan
moeilijk verwachten, dat dit hele
college op alle vragen zomaar een
antwoord weet, nog minder dat voor
allen de soms zwaar-wegende proble
men voldoende transparant kunnen
worden gemaakt. Maar laat de heer
Thomassen niet hun verantwoorde
lijkheidsbesef discutabel gaan stel
len. De leden van de raad hebben de
eed resp. belofte afgelegd!

Kosten en tijd

Wij hebben er geen behoefte aan.
het plan van ing. Thomassen van
punt tot punt te commentariëren.
Dat is met het gemeenteplan ook
niet gebeurd. Een aantal opmerkin
gen veroorloven wij ons echter nog.
Onze eerste indruk is, dat de heer
weinig of geen

spelletje niet eerder hebben laten
spelen. Ze zouden zich een brij van
zorgen hebben bespaard.

B. en W. merken ergens op, dat het
economisch gezien wellicht niet mo
gelijk is, de spoorbaan Leiden—Al
phen aan den Rijn binnen afzienbare
tijd omhoog te brengen. Wie de ge
schiedenis kent van de Leidse spoor-
wegwerken en ook iets weet van de
onderhandelingen tussen de gemeen
te Leiden en de Ned. Spoorwegen in
Utrecht betreffende het aan de Lam
menschansweg te bouwen viadukt,
doet er verstandig aan, het nog-een-

laatste-verwachting-koesterende
woordje „wellicht" over het hoofd
te zien. De commentaar van ing. Tho
massen is: „Waarom zou juist dit
economisch niet mogelijk zijn en an
dere, veel belangrijker dingen in het
gemeenteplan wél?"

Wij raden de ontwerper wel aan,
de zaken vooral te onderscheiden.
Het realiseren van een noord-zuid
verbinding op eigen erf is heel wat
eenvoudiger (al zou het nog meer
kosten) dan de uitvoering van een
miljoenenproject op andermans
grond. Leiden heeft in Utrecht wer
kelijk niet zoveel in de melk te
brokkelen en van vuisten-op-tafel is
men daar in het minst niet gediend.
Begrijpelijk! Laat Leiden nu voor
lopig blij zijn met de liquidatie van
zijn grote spoorwegvraagstuk en met
de bouw van de tunnel aan de Lam
menschans.

Zal de baan LeidenAlphen eens
omhoog gaan, zo ja, wanneer? Deze
vragen,

Gevestigd in 2200
postkantoren

Rente 3 °/o

Tot f 10.000,-
rentegevend

Bovendien: u kunt er
practisch altijd terecht,
zolang 't kantoor
geopend is - dus ook
na drieën!

HET POSTKANTOOR

UW SPAARBANK

i' 'i

zijn, mogen

laat

ndere oplossin;

Voor

;enaamd geen pro
blemen meer en het lijkt soms wel
of de Leidse knelpunten slechts met
een potlood zijn te elimineren in
plaats van met offers. Er zijn vele
factoren te noemen, waar ing. Tho
massen met kolossale stappen over
heen loopt, als waren het bagatel-

Nagenoeg op elke bladzij kan men
lezen, dat de kosten van uitvoering
van het plan-Thomassen veel en veel
lager zijn. De ontwerper doet echter
geen enkele moeite, dit enigermate
te concretiseren. Daarom klinkt het
als een kreet, temeer als men de in
drukwekkende, haast utopisch aan
doende lijst van werken ziet, die bin-

uitge-

„Het heeft de raadsleden kennelijk
ten enen male aan tijd ontbroken zich
een goede voorstelling te maken van
de consequenties van het gemeente-
plah, niet alleen voor wat het toe
komstige verkeer betreft maar ook
ten aanzien van de kosten", meent
ing. Thomassen. Wij horen graag van
hem, in welke orde van grootte hij
zich de kosten van zijn project heeft
gedacht.

En dan de financiering. „B. en W
moeten voor het geld zorgen." Alsof
er in Den Haag een speciaal voor
Leiden geconstrueerde geldautomaat
staat, waaraan de Leidse wethouder
van financiën maar op de knop heeft
te drukken. Hoe stupide toch van
B. en W. dat ze wethouder Stolp dat

ndomdraa
de gemeentelijke activiteiten
betering van 'bepaalde situaties zo
wel in de binnenstad als aan de pe
riferie niet lamleggen. Als alles nu
maar tegelijk kon worden geëffec
tueerd, ja, dan zou het plan van de
heer Thomassen misschien met beide
handen gretig moeten worden aange
grepen. Maar dan mag het rijk wel
een miljard reserveren en mogen
alle mannen die geen of ongeschikt
werk hebben zich morgen wel in
slagorde stellen om in dit gigantische
project de enerverende strijd met het
monster „tijd" te gaan aanbinden.
Want ing. Thomassen acht het mo
gelijk, dat al zijn plannen over tien
jaar zijn uitgevoerd.

Als de ontwerper zelf al meer dan
een jaar nodig heeft gehad voor dit
project, zonder nadere uitwerking
van de details, hoe wil hij dan deze
tijdruimte van zegge en schrijve tien
jaar argumenteren? Wij vinden dat
een van de zwakste punten in dit
plan. Een raadslid hoorden wij daar
„komisch" over zeggen. Dat is het
oak als men alleen al bedenkt, wat
aan de uitvoering van plannen voor
afgaat (wij geven toe: ook wel onno
dig) en onvermijdelijk vooraf dient

Men ploegt een aan haar geschiede
nis sterk gebonden stad in een decen
nium niet om tot een in de moderne
samenleving volkomen passend ge
heel! Hier gaat het om een proces,
dat meer geleidelijk is dan abrupt.
Het is de verdienste van het gemeen
teplan, dat er, gaande van geval tot
geval in een naar dc grote lijnen ac
ceptabel geheel, nog vele jaren over
kan worden gesproken. Pas als die
voorwaarde in acht is genomen, is
er ook de mogelijkheid om „zijn
mening voor een betere te geven."

Winst

Het plan van ing. Thomassen bevat
naast de elementen die overeenkomen
met het gemeenteplan (omlegging
vaarweg naar Korte Vliet bijvoor
beeld) en de punten waarop de kri
tiek zich onmiddellijk moet richten,
onderdelen en suggesties, die over
weging waard zijn. Wij denken aan
de mogelijkheden bij het omleggen
van de vaarweg naar de Korte Vliet,
speciaal het gebruik van brugonder-
delen, en aan de demping van de
Oude Rijn. De gemeente zou winst
kunnen boeken bij het betrekken van
positieve elementen in haar overleg.

Leidse jeugd genoot
van geestige film

TN HET REXTIIEATER en in Luxor
-*• hebben Leidse schoolkinderen van
middag gekeken naar de door K. en O.
vertoonde film The Maggie, een geesti
ge Engelse rolprent over een oude gam
mele kolenboot. Onder de bekwame re-
van Alexander Mackcndriek spelen
duitend amateurs mee, die uitblinken
door de natuurlijkheid van hun optreden.

De film begint op het ogenblik, dat de
kolenboot The Maggie uit de vaart zal
en genomen. Juist dan echter komt
kapitein Mac Taggart, een koppige oude
Schot, in aanraking met een rijke Ame-
in, die een kostbare lading wil ver
in naar een Schots eilandje,
allerlei dwaze voorvallen komt de
rikaan zelf aan boord om zijn kost-
lading te beschermen. Maar ook
aanwezigheid is voor de kapitein
aanleiding niet zijn eigen zin te
De Amerikaan moet bijvoorbeeld
tegen wil en dank een uitbundig feest
naken ter ere van een honderdjarige
is in een havenplaats, waar The Mag
gie helemaal niet had behoeven aan te
leggen. Ten slotte gaat de lading toch
nog verloren, op verzoek van de Ameri
kaan zelf overboord gezet in het zicht
de haven.

wie betaalt ten slotte het gelag? Na
tuurlijk de Amerikaan. Kapitein en be
manning komen in de beste stemming
uit de bittere strijd tevoorschijn en noe-
len het schip voortaan Calvin Marshall,
aar zijn tegenstribbelende weldoener.
Morgenmiddag draait de film voor de
verige jongelui in Casino, Trianon cn
Rex.

Burgerlijke stand van
Leiden

GEBOREN: Anna Maria, dr v: A J
Driessen en M B J Koster, Hendrika
Cornelia Anthonia, dr v M Kikkert
en C P de Does, Dirk Marinus zn
v A M Beerenfenger en P C A Col-
pa, Pauline Maria Theresia, dr v A
H M Vossen en E M Haubrich, Wybe
zn v A Jongenelen en A D Wolbers,
Carolien Cornells Theodora, dr v C
T van Grieken en W C van der Voort,
Hendrika dr v C W de Koning en
H Meijer.

OVERLEDEN: B van Leeuwen, 92 jr
weduwe v J Bonstl, J Bentvelzen 87
jr man, A C van Paridon 70 jr man,
J L van Leeuwen, 62 jr man, C
Ruigrok, 68 jr vrouw, M C Kramer,
52 jr man, J T Berhitoe, 10 maanden
zoon, B W Hoftijzer, 5 maanden zoon.

Zie voor stadsnieuws
ook pagina 4 j