HANG is alleen RANG als er RANG If op staat, Kansen voor christelijke universiteit in Canada Mening van prof. H. van Riessen Niets denkbaar zonder tijd 'ft Minister „perste" eerste paal de grond in Frank Arnau: Detectiveroman moet vooral echt zijn s WOENSDAG 11 OKTOBEtt 1959 n a a a a at a a juujuuuuuui a a a a a a aaa a a a a a a a a a a a a a a a a aaa a a a a a a a a a aaaaa a a a a a a a a a a a aaaa o a a a o a oaa o a o o o o o o a o o o o o o o o o o o o a a o o a a og 1" Rang Crème de Cacao ,,s.y 22 ct per rol Van onze correspondent in Canada IK BEN onder de indruk gekomen van het enthousiasme en de vrij gevigheid in de kringen van Nederlandse immigrantenAls ik dat voor ogen houd, geloof ik, dat de stichting van een christelijke universi teit op calvinistische grondslag op het Noordamerikaanse contingent wellicht in Canada binnen vijf jaar wel mogelijk is. Als ze maar in het geloof blijven staan Deze woorden vertrouwde prof dr. H. van Riessen, bijzonder hoogleraar de Technische Hogeschool te Delft, toe tijdens een gesprek, dat we met h mochten hebben in de nieuwe Christ Reformed Church van Brockville, C brio. Prof. Van Riessen had een v moeiende toeruee achter dc rug, die h Ungs vele steden en streken van de V enigde Staten en Canada had geleid. Hij was op uitnodiging van da Asso ciation for Reformed Studies naar Ca nada gevlogen en hoopt deze week in Nederland terug te keren. De Association for Reformed Studies is een vereniging voor christelijk hoger onderwijs, die nauw is verbonden aan de Christian Re formed Church van Amerika en Canada. de deze enige jaren oude eniiging was de organisatie van een gres voor studenten van verscheidene Amerikaanse en Canadese universiteiten en ooileges. Dit congres dat begin sep tember werd' gehouden te Unjioniville, bij Toronto, werd bezocht door 83 studenten en enige predikanten, voornamelijk uit de "Christian Reformed Church. Ideaal Prof. Van Riessen was een van de drie inleiders. Hij sprak over „The Chris tian approach of science". De twee an dere referenten waren prof. Farris van Knox College te Toronto. Canada en prof. Runner van Calvin College te Grand Rapids, Ver. Staten, die resp. spraken over „The Christian approach to history" en „The Christian approaoh to learning". De reacties van deze merendeels jeug dige bezoekers waren onverdeeld gun stig. Op hun universiteiten en colleges zijn ze niet gewend aan een positief chris telijke benadering van wetenschappelij ke vraagstukken. Diep voelde men tij dens deze drie dagen van ingespannen bezig zijn in discussiegroepen de be hoefte aan een Christelijke hogeschool, die de ingewikkelde vraagstukken van de samenleving wil bezien van het evangelie uit. Canada kent reeds vele christelijke la gere scholen en een enkele christelijke ilddelbare school, Een universiteit op christelijke grondslag is- een ideaal, dat prof. Van Riessen en velen met hem ze- :er voor verwezenlijking vatbaar achten. Belangstelling Wat prof. Van Riessen betreft: Hij is ijdens een reis van drie weken, die aansloot op de conferentie, sterk on- de indruk gekomen van de geest drift onder de immigranten. Honderden ensen hadden 100 a 120 mijl gereden n zijn lezing bij te wonen, een symp- om van de belangstelling, die voor de lak van het christelijk "hoger onderwijs ïstaat. Echter, het aantal mijlen, dat men rijdt >or een avondvergadering, is niet de betrouwbaarste graadmeter. Veel meer spraken tot hem de geestdrift, de vrij gevigheid en de vele intensieve con tacten met immigranten, die met goede moed,, optimisme en een flinke dosis realiteitszin het streven van de Associa tion for Reformed Studies steunen; In het bestuur van deze organisatie hebben ojn. zitting de twee hoogleraren, die op de conferentie te Unionville spra ken, de professoren Farris en Runner en nr. Andrias, directeur van de Pella- Bank te Pella, Iowa, V.S., een bankin stelling, waarmee de eerste groepen im migranten in de 19e eeuw onder leiding van ds. Scholten al zaken doden. Professor Van Riessen heeft in kort be- 116) Augustinus, de kerkvader die van 354 tot 430 leefde, wist met het probleem tyd niet zo erg goed raad. „Als niemand mij vraagt wat tyd Is, zo schreef hy ongeveer, weet ik het. Als ik het moet uitleggen aan iemand die het my vraagt, weet ik het niet". Met deze uitspraak heeft Augustinus de moeilijkheden die zich met het tijdsbegrip voordoen alleraardigst geformuleerd, maar we zouden niet graag beweren, dat een nauwkeuri ger en scherpere omschrijving dan hij ons heeft gegeven tot de onmoge lijkheden behoort. We dienen daarbij echter steeds in het oog te houden, dat de tyd vele aspecten bezit, waardoor een behandeling vanuit verschillende gezichtspunten mo gelijk is. Vanuit de natuurwetenschap pelijke gezichtshoek zal de tijd allereerst in verband gebracht kunnen worden met beweging. Zo dacht Arlstoteles zich de tijd als gevolg van beweging en veran- dering. Naast deze natuurkundige tyd is het begrip ook in historische zin te benaderen, gelijk de zojuist genoemde kerkvader Augustinus deed. En daarnaast heeft men ook nog de esthetische tyd leren onder scheiden. Wat daaronder moet wor den verstaan zal u direct duidelijk zijn, wanneer we er aan toevoegen, dat muziek ondenkbaar is bulten de tijd, omdat haar ritme uit tijdsbe- standdelen is opgebouwd. Maar goed. we zullen al dergelijke aspecten, waaraan wellicht nog de nodige kunnen worden toegevoegd, buiten beschouwing laten, omdat we vandaag uitsluitend en alleen de tijd wilden beschouwen in betrekking tot TOCH IS HET ZO! de levende wezens. Daarover zouden uiteraard geweldig zwaarwichtige redeneringen gehouden kunnen wor den, want het leven is werkelijk de allerbelangrijkste gezichtshoek van waaruit het begrip tyd kan worden bezien. Maar zo diep moeten we op deze plaats niet trachten te graven. De menselijke factor in het begrip tijd, i.e. het tijdsbewustzijn, heeft naar irfyn mening de wijsgeer Seneca het aardigst geformuleerd door de uitspraak dat „niets het onze is van alles dat wy bezitten, met uitzonde ring van de tijd". Hieruit kunt u niet alleen concluderen dat iedereen de tyd heeft, maar óók, dat ieder voor zich zijn eigen tijd heeft. Of die tijd ons voorbij trekt, zal geheel afhangen van het tijdsbewust zijn dat wy op dat moment bezitten. Wacht n op een tram die ergens in de binnenstad in een verkeersknoop zit gevangen, dan duurt deze drie kwartier onvergelijkelijk veel langer dan dezelfde tijd die u gedurende een spannende film in de bioscoop heeft doorgebracht. Die schijnbaar langere duur is toe te schrijven aan het hoger tijds bewustzijn gedurende het wachten, welk bewustzijn in momenten van vermaak (of in momenten van geluk) aanzienlijk verlaagd Is. Dit tijds bewustzijn schijnt ons toe typisch menselijk te zijn, want hoewel dieren zich tijdens het wachten bijv. wel kunnen vervelen, blijkt toch nergens uit. dat zij enig bewustzijn van tijd hebben. Zij bezitten echter wel tydszln. stek veel gezien. Hat was een vermoeien de reis, die hem braoht in Vancouver, Duncan, New Westminster, Edmonton, Red Deer, Grand Rapids, Pella, in Iowa, V.S., Samia, in London, Ontario, Toronto, Brockville en Montreal. Hij sprak afwis selend in het Engels en Nederlands ovei perspectief van onze bescha- „Verantwoordelijkheid in deze tijd". schitteren de mogelijkheden zijn in Canada, vee'. groter dan in het oude vaderland. Er is ruimte in overvloed om die vrijheid te beleven. De welvaart is groter in het al gemeen dan in Europa, al mag zeker niet worden ontkend, dat die welvaart het geloof kan bedreigen. Het „eommunity-ideaal", zo kenmer- en Canada, wordt licht verstoord door iemand, die op geloofsoverweging „neen" meent te moeten zeggen. Wie uitzondering wil zijn, w>ord,t niet getolereerd. Niet het geloof bepaalt het kaa-afcter van de community, maar de gemeenschap be paalt wat van het geloof kan worden toegelaten. Dat betekent in de praktijk vaak vele moeilijkheden voor immigran ten, die immers zo veel zien wat in strijd met hun diepste wezen is. mundty en daarin van Christus getuigen. Men kan onmogelijk met een rugzak vol met Nederlandse zaken aankomen. Dat is volstrekt onjuist, omdat dit land en het karakter van deze samenleving een smeltpot van tientallen nationalitei ten de i ïstandigheden in het oude vader- De kerk moet ook in deze gemeen schap naar buiten treden en opkomen voor den Heer, aldus prof. Van Riessen, die zich er wel van bewust is, dat de wezenlijking van het ideaal van christelijke universiteit nog vele n lijkheden met zich zal brengen. Er bestaan obk zekere spannin gen tussen de zig. old-timers en new-timers van de immigranten. De vorige generatie is misschien wel eens wat te gelaten en new-timers, die betrekkelijk kort hier verblij ven, zijn in de ogen van de old timers soms wat te fel. Maar zij zijn één in geloof en daarom is optimisme ten aanzien van de plan nen voor een christelijke universi teit wel gerechtvaardigd. „Ik zelf zie deze dingen althans na mijn reis en de vele gesprekken, die ik mocht hebben, met andere ogen. Suriname krijgt eigen wapen De Surinaamse regering heeft bij de Staten een ontwerp ingediend voor een nieuw wapen, namelijk een ovaal schild, geheel links op zilver een palmboom van sinopel, staande op sinopel grond, rechts gouden aankomend zeilschip op varend op een zee van golvende dwarsbalken van zilver op azuur, in het hart een ruit van sinopel met vijfpuntige ster van goud. Het devies luidt: Justitia, Pietas, Fides, in letters van sabel op een banderol van keel. Ziekenfondspremie Een kop op pagina 5 gaf gisteren de inhoud van het bericht niet juist weer. De enkele lezer die geschrokken is en het bericht zelf niet gelezen mocht hebben, zij gerust: er is geen sprake van ver hoging der ziekenfondspremie met 5 pro cent, maar tot 5 procent. Rudolf Mengelberg overleden Dr. Kurt Rudolf Mengelberg is over leden, bij zijn vele vrienden bekend als Rudy. In Beau Soleil bij Monte Carlo is hij gisteren op 67-jarige leeftijd 'heenge gaan. Rudolf Mengelberg, de componist, de organisator, de musicoloog, de oud directeur van het Concertgebouw te Am sterdam. Op 1 februari 1892 werd hij in Krefeld geboren, studeerde in Genève, Bonn en Leipzig eerst rechten en daarna muziek. Zijn muziekleraren waren Hugo Riemann en dr. Otto Neitzel. In 1915 pro moveerde hij in Leipzig met een studie over de Italiaanse componist Ristori. In datzelfde jaar ging hij naar Amsterdam, waar hij compositie studeerde bij Corn. Dopper en zijn neef Willem Mengelberg. In 1917 werd dr. Mengelberg verbonden aan het Concertgebouw, waarvan hij in 1925 artistiek leider en van '35 tot '56 al gemeen directeur was. Het is moeilijk ii enkele woorden de kwaliteiten van Rudy Mengelberg weer te geven. Hij was eer talent op velerlei gebied. Zijn compo sities, o.a. liederen, Stabat Mater. Magni ficat, Missa Pro Pace, declamatorium „Ballade van de boer", Vioolconcert kamermuziek, dragen de sporen van i gezond muzikantenhart. Zij zijn op goede en vaste grond gebouwd en sluiten bij het beste wat de late romantiek heeft nagelaten. Zijn publlkaties op ziekgebied, o.a. „Muziek, spiegel des tijd", „Nederland, spiegel ener bescha ving" en zijn boek over Gustav Mahler, getuigen van een ernst en een door wrochte studie, die steeds weer tot be wondering wekken. Zijn organisatie het Amsterdamse muziekleven was r niet een vluchtig en oppervlakkig g€ maar was een weloverwogen plan om tot een goed muziekleven te komen. Rudy Mengelberg was een groot mens en naam zal aan het Ned. muziekleven bonden blijven, omdat ons land zoveel aan hem heeft te danken. Hij was officier in de Orde van Oranje Nassau, ridder in het Legioen van Eer, drager van de zil veren medaille van de stad Amsterdam en de gouden medaille van het Concert gebouw. Advertentie aan 't sparer k TIP sloeg ze in i heel goed beg-in. '/U11WI Duitse vissers niet gestraft De Duitse vissers dia ervan waren be schuldigd eind mei in de Nederlandse territoriale wateren te hebben gevist, zijn gisteren door de kantonrechter te Den Helder schuldig bevonden. Hij heeft hun evenwel geen straf opgelegd in de me ning, dat zij te goeder trouw zijn ge veest. De primitieve navigatiemiddelen oud en er oorzaak van kunnen zijn ge weest, dat zij zich dn hun positie hebben vergist. De opbrengst van de lading zandspiening ad. f 8000 en de borgsom f 3500 zullen worden Nee joh! ik moet eerst nog even naar 't postkantoor, om te sparen Irnss'il HET POSTKANTOOR UW SPAARBANK lt==U U 'totet (atA tfee*... NIEUW DOMEIN STAATSDRUKKERIJ (Van een onzer verslaggevers.) EEN DRUKPERS en een hei machine kwamen er aan te pas om de bouw van de nieuwe staats drukkerij aan de Haagse Maasstraat vahmorgen van star.t te doen gaan. Het was minister mr. E. H. Toxopeus (binnenlandse zaken), die met ruk an de hendel de pers in werking stelde. Op hetzelfde moment plofte de motor van de heimachine aan en zakte het zwareb lok op de eerste paal. Dit ten aanschouwe van tal rijke genodigden, onder wie dr. L. G. Kortenhorst, voorzitter van de Twee de Kamer en bewoners van de hof jeswoningen, waartussen het enorme gebouw zal verrijzen. Met het in werking stellen van drukpers verrichtte de minister symbolische daad: hij voltooide daa: het gebouw im twee-dimensionale v Want nadat hij de hendel had overge haald, kwamen de laatste bouwplaten van het bouwwerk te voorschijn, die be stemd zijn voor het personeel. De hoofd directeur, de heer Th. H. Oltheten bood de minister er een kant en klaar exem- Tevoren had minister Toxopeus een korte toespraak gehouden, waarin hij op- berkte dat een nieuw gebouw voor de staatsdrukkerij geen luxe is. Op het ogenblik struikelt men in de oude gebou wen over de stapels papier, die bij ge brek aan bergruimte in de gangen liggen opgestapeld. De heer Oltheten zei o.m. dat het voor een groot gedeelte te danken is aan de voorzitters van de beide Kamers der Staten Generaal dat de nieuwe staats drukkerij midden in de stad wordt ge bouwd. Eerste fase Thans wordt begonnen aan de eerste ise van ons nieuwe gebouw", zo ver volgde spreker. „Een bouwfase, die geen afgerond geheel ds met een tweede fase als uitbreiding. Uitsluitend in verband mei saneringsmoedlijkheden werd beslo ten in enkele gedeelten te bouwen. Dit betekent dat met de voltooiing van deze eerste fase het bedrijf slechts gedeelte lijk onderdak hier zal kunnen vinden en een gesplitste produktie tijdelijk nood zakelijk is. Spreker deed een beroep op de gemeentebestuurders met het bouw rijp maken van de grond voor de twee de fase uiterst diligent te zijn. Dit alles zal afhangen van de snel heid, waarmee men zal overgaan tot de uitvoering van de saneringsplannen. Alle hrofjes rond het nieuwe gebouw zullen namelijk worden afgebroken. Ze bouwvallig en het was daarom dat heer Oltheten de minister verzocht de eerste paal „onder druk" de grond te persen. „Wij doen dit om het ge- :entebestuur te gerieven, opdat de hof jes niet onmiddellijk inzakken". It. J. O. de Kat, voorzitter van de raad an advies en van toezicht gaf een over zicht van de geschiedenis van de bouw, <voor minister Teulïngs tien jaar geleden de beslissing heeft genomen. Het gebouw, ontworpen door architec tenbureau ir. W. S. v. d. Erve, wordt ge- 'ormd door twee grote vleugels: het pro duktie- en het kantoorgebouw, die haaks op elkaar staan. Een bijzonderheid is dat de zettery en de drukkerij, die men meestal op de begane grond aantreft, op de eerste verdieping zijn geprojecteerd. De aanleiding hiervoor is geweest, dat len op de begane grond te weinig ruimte hiervoor had. De beschikbare grond nood zaakte de ontwerpers namelijk tot hoog bouw over te gaan. Op de begane grond komen o.m. een papiermagazijn, waarin 800 ton papier kan worden opgeslagen, een grote laad- loshal, reproduktie-afdelingen, een fotografische zetterij, een bedrijfsschool met praktijk en leslokalen, opslagruimten voor afval en halfprodukten en de cen trale voorzieningen. Het transport van begane grond naar eerste verdieping geschiedt vertikaal: via een lift, die geheel automatisch werkt wordt het papier uit het papiermagazijn naar boven gebracht. Een probleem vormde de klimaatrege ling. Het druproces stelt namelijk be paalde temperatuur- en vochtigheids- i. Men heeft het vraagstuk opgelost door een aantal luchtbehandelingsinstal laties aan te brengen met een totaalcapa- citeit van ongeveer '250.000 kubieke meter lucht per uur. Hierdoor is het mogelijk gedurende vrijwel het gehele jaar een constante temperatuur en vochtigheid te handhaven. Op het dak van het produktiegebouw is een kantine geprojecteerd, die met het kantoorgebouw is verbonden door een glazen gang, welke tevens als wind scherm dienst doet, zodat een redelijk gebruik kan worden gemaakt va nhet dakterras. Dit terras neemt ongeveer dui zend vierkante meter van het dak in be slag. Evenals in het kantoorgebouw wordt in het produktiegebouw zeer veel glas aan gebracht, wat prettig werken bevordert. De bouw van het nieuwe onderkomen, waarmee enkele jaren zullen zijn ge moeid, betekent dat er nu eindelijk een einde komt aan het chronisch ruimte tekort en de decentralisatie van het be drijf. Men zat overal verspreidt: het papierpakhuis aan de Fluwelen Burgwal, een gebouw in de Koediefstraat en een gedeelte van de oude Waldorpfabriek, Wanneer het nieuwe gebouw klaar is zul len deze „nederzettingen" kunnen worden verlaten. Het nieuwe project is opgezet voor een personeelsbezetting van 675 man, eenzelf de bezetting als waarover het bedrijf thans beschikt. Minister mr. E. T. Toxopeus stelt de drukpers in werking. Naast hem (links) de hoofddirecteur van de Staatsdrukkerij, de heer Th- H. Oltheten Banken voor dertig mille opgelicht Anderhalf jaar gevangenisstraf met een voorwaardelijke terbeschikkingstelling en een proeftijd van drie jaar eiste de offi cier van justitie bij de rechtbank te Am sterdam gisteren tegen de 58-jarige ge detineerde A. Z. Verdachte had bij de Nationale Han delsbank 20.000 opgenomen en bij de Ned. Handelmij. nog eens 10.000. Hij kreeg dit geld door te vertellen dat vier van de schepen, die hij voor de oorlog bezat, in Oost-Duitsland waren terugge vonden. Hij wilde deze schepen verkopen, maar had geld nodig voor de revisie. De officier zei de indruk te hebben dat het hele verhaal verzonnen was, maar verdachte beweerde ter zitting dat hij de schepen inderdaad bezat. Z. had het geleende geld voor een groot deel verspeeld aan de roulettetafel te Ostende. De raadsman betwijfelde of de opzet tot oplichting wel bewezen was. Volgens pleiter geloofde verdachte zelf in de ver halen die hij had opgedist en had dus geen opzet tot misleiding. Uitspraak over veertien dagen. Ruilvoet in augustus De indexcijfers voor de buitenlandss handel van het Centraal Bureau voor de Statistiek zijn voor augustus op grond slag van 1953 100: waarde invoer 147 (v.m. 172, v.j. 141), uitvoer 147 (155, 139), hoeveelheid invoer 153 (178, 143), uitvoer 148 (158, 142)), prijzen 97 (98, 100), uitvoer 101 (100, 100). (Van c r redacteuren.) TIENMAAL was ik al in Tanger geweest, maar toen ik mijn detective roman Tanger na middernacht ging schrijven ben ik er voor de elfde maal naar toe gegaan alleen om te zien of een bepaald huis er nog precies als ik het wilde beschrijven". Honderduit babbelend vertelde de Zwitserse schrijver Frank Arnau ons dit gisteren, toen wij hem in het Kurhaus te Scheveningen spraken. voor zijn politieromans niet alleen, maar ook voor een naslagwerk over de fila- terie en een enorm standaardwerk over de vervalsingen in de kunst. ,Een detective-roman moet berusten op feiten, dat zijn, als het ware de boek- n waarom heen gebouwd kan wor den," ging hij verder. De verhalen van Frank Arnau spelen vele delen van de wereld: Hollywood, Brazilië, Tanger, Duitsland en al die plaatsen heeft de schrijver nauwgezet de werkelijkheid getekend, is een vitale zwerver, deze 65- jarige, die nu binnenkort een vaste oonplaats hoopt- te vinden in Lugano, aar hij een huis heeft laten bouwen. Hij werd zoals hij zelf vertelt gebo- m „ergens tussen Genève en Constan- tinopel," terwijl zijn ouders op reis n. In zijn jongensjaren reisde hij veel met zijn ouders, op zijn 17de jaar ging hij naar Duitsland en werd, hij journalist. Hij bleef er tot zijn 39ste jaar en ver belt er nonchalant over: Tweeduizend interviews gemaakt: Streseman, Vene- suelos, Rachmaninoff, - BriandMaar in 1933 deed hij beter uit Duitsland te verdwijnen. Hij ging naar Parijs en schreef er De bruine pest, een titel die duidelijkheid niets te wensen over laat. In 1940 trok hij naar Brazilië, waar hij o.a. commentator werd van de Brit- Nieuwsdienst. In 1949 keerde hij in Duitsland terug. Overal vond hij stof „Men kan," zo zegt hij, „alles over iets weten, dan is men specialist, maar ik weet iets over alles." Zo is hij bij voorbeeld ook nog economisch advi seur voor Duitse industrieën. Spot tend beweert Arnau: „In kringen van zeggen ze, dat ik geen maar goede boeken dat Wie hij de beste schrijvers van de deteotive-romans vindt? „Simeon", het antwoord komt ogenblikkelijk, „Simeon, hij beschrijft haarfijn Parijs en Marseille, elk huis dat hij noemt kan je herken nen. De Duitsers houden niet van Si- nieon, maar dat komt omdat ze Parijs Nummer twee is voor Arnau Eric Stanley Gardner, omdat deze een nieuw type politieroman maakte. Of hij ooit een roman zal schrijven, die in Nederland speelt? Lachend weert de schrijver dit idee af: „Daarvoor ken ik uw land niet genoeg, ik zou er dan maanden moeten blijven. En weet u, als ik in Nederland ben, bezwijk ik altijd voor uw goede keüken, dan eet en drink ik veel te veel. Daarom kan ik er be slist niet te lang zijn." Arnau lacht breed, zijn ogen twinkelen, zijn handen bewegen zich met een snel gebaar, waar bij hij zijn duim typisch omhoog steekt. Dan wordt hij zakelijk en vertelt, dat zes van zijn romans al in het Nederlands bij Nijgh en Ditmar zijn verschenen, een volgende komt spoedig uit. En dan springt hij weer terug op herinneringen: „Weet u, wat ik zo enig vind? Dat ik al zeven brieven van Ade nauer heb. waarin hij bedankt voor de prettige uren met mijn lectuur doorge bracht. Elk jaar neemt hij een politie- in van me mee op vakantie en dan krijg ik prompt een briefje." Einstein en Franklin D. Roosevelt be hoorden ook tot de lezers van zijn boe waarvan er in vijf talen nu al een jen exemplaren verkocht zijn.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1959 | | pagina 5