C+4RISTFLIJK
Over kerkelijke tucht
en kerkbezoek
Dr. W. G. Harrenstein in
het harnas overleden
Chefarine4
ïnplaats van biecht meer
persoonlijk contact
Een woord voor vandaag
Soberheid kenmerk van
het protestantisme
Wereldraad van kerken voor
geboortebeperking
Gereformeerde en
hervormde visie
JN het ..Hervormd Weekblad"
schrijft ds. C. Af. Luteijn een
serie artikelen over „confes
sioneel". In het laatste nummer
richt hij zich tot de mensen die
zonder biIkken of blozen uit
spreken dat onze synode de
oorzaak is van alle fouten, ge
breken en zonden van de heden
daagse kerk." Na er op gewezen
te hebben dat het belijden de
synode zeer ter harte gaat,
schrijft ds. Luteijn over de
vraag, wie de belijdenis moet
handhaven:
helemaal niet ondervangen want
in dit alles hebt u nooit de toon
beluisterd, dat de synode tucht
uitoefent over allen, die van de
ze waarheden afweken. U hebt
gelijk: dat doet de synode niet.
Natuurlijk niet. want dit is niet
in de eerste plaats haar taak. In
onze kerkorde wordt nauwkeurig
aangegeven, wie met het opzicht
over de gemeente en haar ambts
dragers belast zijn en daarbij
zult u zeker niet voorop de naam
van de synode vinden. Hoe is
het dan wel? In art. X, lid 6
staat: ,.De "kerk weert al wat
haar belijden weerspreekt." In de
ord. 11 over het Opzicht wordt nu
nader aangewezen, hoe men
daarbij te werk zal moeten gaan.
hoofdstuk over het opzicht
de dienst des Woords en de ca
techese. Dit opzicht „strekt tot
opbouw van de evangeliebedie
ning en tot wering uit verkondi
ging en kerkelijk onderricht van
datgene wat de fundamenten der
Kerk aantast, doordat het de ge
hoorzaamheid aan de Heilige
Schrift uitsluit en doordat het de
gemeenschap met de belijdenis
der vaderen verbreekt." Zo staat
het letterlijk in art 14-1 van Ord.
11. Wie oefenen het uit? Lees lid
2 van hetzelfde artikel: „Ge
steund door broederlijke samen-
spreking en vermaan, voortvloei
ende uit de medeverantwoorde
lijkheid van de ouderlingen voor
de bediening des Woords en uit
de leiding, die de classicale ver
gadering heeft te geven aan het
leven en werken der classis, wordt
dit opzicht gehouden door de pro
vinciale kerkvergadering en de
Gen. Synode." M.a.w. het begin
van alle handelen is bij de pro
vinciale kerkvergadering en de
Generale Synode is slechts een
vergadering voor hoger beroep. Ik
zal u niet vermoeien met precies
aan te geven, hoe in een voorko
mend geval kerkordelijk gehan
deld moet worden: wel wijs ik u
erop. dat geen predikant tot 1961
toe om afwijkingen in de leer van
zijn ambt ontheven kan worden.
Dat betekent helemaal niet, dat
men voor 1961 niets zou kunnen
doen. zoals wel eens beweerd
wordt Integendeel staat de moge
lijkheid voor een leertuchtproce-
dure ook thans voor 100 pet. open
en kan de kerk tot een volkomen
veroordeling van afwijkende ge
voelens overgaan, maar de ..ket
ter" zelf mag niet worden afge
zet.
Uit het bovenstaande volgt, dat
u de pijlen van uw verontwaardi
ging niet op de Generale Synode
moet afschieten, maar als u dan
per se wilt schieten, op de pro
vinciale kerkvergaderingen.
Een andere kerk
JN de Leidse Kerkbode schreef
de gereformeerde studenten
predikant ds. G. Th. Rothuizen
onder het kopje: „Een goed
idee" over een idee van de
pastoor van de Oud-Katholieke
Kerk, die zijn rijpere jeugd af
en toe eens naar een andere
kerk stuurt. Deze jonge mensen
hebben ook een dienst van ds.
Rothuizen bezocht en later heeft
deze predikant met hen een ge
sprek over de dienst gehad. Ds.
Rothuizen ziet iets in dit idee:
HET was kennelijk zó goed, dat
inmiddels ook de pastoor bezoek
heeft gehad, niet van zijn cate
chisanten die zijn er helaas
vrijwel niet op zondag maar
van die van dr. Von Meyenfeldt.
Nu is mijn vraag: waarom be
gint u er zelf ook niet eens aan?
Waarom zouden we niet. alleen,
of als gezin 'n enkele keer eens
een andere kerk aandoen? Is dat
geen goed idee?
Of we dan met erg uit de buurt
raken op die manier? Het ligt cr
maar aan. wat u daaronder ver
staat. Verstaat u er o;
buurt onder0 Wel. ik bedoel
niet dat we onze eigen kerk
gang nog slordiger moeten gaan
maken, dan deze soms toch al is
Juist mensen, die slordig naar
hun eigen kerk gaan. moeten
vooral niet aan dit avontuur deel
nemen, om de eenvoudige reden,
dat de werkelijke oecumene niets
maar dan ook helemaal niets
koopt voor mensen, die met eens
weten wat hun eigen kerk waard
is aan liefde, offer en trouw. En
dan praat ik nog maar helemaal
niet over mensen, die echt van
kerk tot kerk „zwerven"; zij vor
men een kerk ..apart" en breiden
het netelige aantal kerken in Ne
derland weer met één uit: het
eigen geestelijk privégenoegen.
roin zouden we het
keer of vier per jaar
ize wijk-
doen? Vooral als
predikant van te voi
hoogte stellen, zodat
aard en achtergrond van „de an
der" ietwat zijn ingelicht en mei
anderen, die ook zo iets onderna
afloop met hem napra-
erkelijk zinvol.
ten, lijkt t
Zo iets doet je vast geen kwaad
en het doet de Kerk met een gro
te K alleen maar goed en het
koffiepraatje na de dienst wordt
er bepaald niet minder interessant
van! Misschien, dat we van dit
alles een pietsje uil onze ..eigen"
Christus legde Zijn hand op zijn ogen
Verlies voor de
Belangrijke vooruitgang
bij bestrijding van pijnen!
Vier werkelijk betrouwbare middelen
helpen elkaar en... doen wonderen I
De kennis van pijnbestrijding is in de loop stadsprobleem
der jaren regelmatig groter geworden.
Er is vastgesteld waar en hoe pijn
ontstaat en men heeft geleerd pijn te
moto/te Daarna heeft men kans gezien
de werking van één der oudste pijnbe-
strijders belangrijk te versterken door toe- wlluailJ| |jü
voeging van nieuw ontdekte middelen, grote-stadsprobleem bedankte hij
Deze combinatie werkt bij pijnen en ook
bij griep vaak beter dan elk middel
afzonderlijk.
Gereformeerde
Kerken
QEHEEL onverwachts is gistermid
dag te Amsterdam de zendings
predikant dr. IV. G. Harrenstein i
leden. De Gereformeerde Kerken
liezen in deze voorganger een blijmoe
dig christen en bekwaam organisator
die onlangs nog in het soldatenblad
Reveille dc „bisschop van de Gerefor
meerde Kerken" werd genoemd. Het
opmerkelijke in het leven van deze
bekende predikant was wel dat noch
zijn emeritaat noch de plotseling op
hem gekomen blindheid zijn werklust
hadden kunnen doven.
Dr. Harrenstein is in het harna
leden. Gistermorgen heeft hi,
een vergadering geleid van de Interker
kelijke Commissie voor de Geestelijke
Verzorging van Militairen. Na de ver
gadering had hij een bespreking' met
een legerpredikant en toen hij thuis
kwam wilde hij nog een aantal brieven
dicteren. Terwijl hij bezig was. werd hij
plotseling door God weggeroepen uit zijn
De overleden predikant, die 73 jaar
is geworden, werd in Amsterdam ge
boren. Hij studeerde in deze stad
aan de Vrije Universiteit .en promo
veerde op een proefschrift over:
..Het arbeidsterrein der kerk in de
grote steden".
In zekere zin was hij toen de kerk
minstens dertig jaar vooruit, want de
werkelijke belangstelling voor het grote-
stadsprobleem is eigenlijk pas in de
laatste jaren ontwaakt. Dat zou steeds
het kenmerk blijven van ar. Harrenstein
Hoewel hij al op hoge leeftijd was. bleef
hij actief deelnemen aan het werk van
de kerk naar buiten.
ZENDING
Ondanks zijn belangstelling voor het
atzonaerii|K. n
en griep. Geschikt voor de gevoeligste mug,
rdt beschermd door het bestanddeel Chefaroi.
B0. Voordelige gezinsverpakking 100 tabl. 1.3.60
zijn eerste beroep naar 's-Gravenhage en
nam een beroep aan naar het kleine
Noord-Scharwoude. Maar dr. Harren
stein was te ruim voor Nederland. De
zending trok hem en in 1918 vertrok hij
naar Indonesië waai- hij vijf jaar lang
werkte als de eerste gereformeerde pre.
dikant onder de verstrooiden in Indië.
Pas in 1923 aanvaaró'de hij een beroep
naar zijn lievelingsstad Amsterdam. Om
gezondheidsredenen werd hij later ge
noodzaakt om naar een kleinere gemeen
te uit te zien en nam hij het beroep
naar Santpoort aan.
Prof. Kremer bij rectoraatsoverdracht
Maar deze man was ook te ruim voor
de Gereformeerde Kerken, hoewel hij
altijd in hart en ziel gereformeerd is
geweest. In 1940 werd hij benoemd tot
leger- en vlootpredikant Ln algemene
dienst, zoals het hoofd van de protestant
se geestelijke verzorging der strijdkrach
ten toen nog heette.
PORTRET
Nog maar onlangs publiceerde het blad
Reveille in de rubriek „sprekende foto's"
een geschreven portret van de vroegere
„chef", waarin hij getypeerd werd als
„In- en ingelovig, wijs, bekwaam met
een hart vol bewogenheid voor ieder die
het uniform droeg. Hij had de leiding
en gaf de leiding. Door-en-door gerefor
meerd. maar de ene. heilige, algemene
christelijke kerk belijdend. De vriende
lijkheid en goedheid zelve, maar onge
looflijk fel als iemand de kantjes er af
Zo is dr. Harrenstein altijd gebleven
in iedere functie die hij heeft bekleed
en het waren er vele. Niet lang is hij
hoofd van de geestelijke verzorging ge
weest. want de capitulatie maakte een
einde aan zijn werkzaamheden.
In 1941 nam hij het beroep van Weesp
aan Tijdens een zondagmiddagdienst.
toen hij op de kansel stond, overviel
hem plotseling de blindheid. Zelf zei hij
daarvan: „Toen heeft Christus Zijn hand
op mijn ogen gelegd".
DEPUTAAT
Toch is hij blijven werken en vooral
de zending heeft steeds zijn grote be
langstelling gehad. Jarenlang heeft hij
deel uitgemaakt van het deputaatschap
Juist dit jaar had hij echter te kennen
Beroepingswerk
NED. HERV. KERK
Aangenomen naar Ameide en Tien
hoven: S Meijers te Hoogblokland.
Bedankt voor Ede: P. de Jong te
Kootwijk.
GEREFORMEERDE KERKEN
Bedankt v
Langend ijk.
voor Berlikui
®UD GEREF. GEMEENTEN
JUNKER RUH
gegeven, zich liever te willen terugtrek
ken. omdat het werk hem te veel werd.
De synode van Utrecht had hem dan
ook tot adviseur van dit deputaatschap
benoemd, omdat zij zijn adviezen zo bij
zonder op prijs stelde.
God is geen God van woorden, maar van daden. We lez
tenminste in Psalm 65 6 „Met geduchte daden antwooi
Gij ons in gerechtigheid." Eigenlijk zeggen we het niet goi
God i$ zowel een God van woorden als van daden. Er
echter geen tegenstelling tussen deze beide begrippen, wo
zij dekken elkaar volkomen. Gods Woord is een daad.
sprak en het was er.
Daarom is Gods troost meer dan een woordenvloed die
tranenstroom moet verdringen. Wij kunnen troosten
woorden en toch het gevoel hebben, dat onze ivoorden
niet eens een zakdoek zijn, waarmee tranen kunnen woo
weggewist. Maar als God troost spreekt, wordt troost o
boren. Als God hoop belooft, neemt Hij onze toekomst i
Zijn handen.
Wij laten ons zo gemakkelijk drijven op ons lot. Wij slikh{
het leven als een bitter drankje, omdat het nu eenmaal mo
maar hebben de hoop opgegeven dat er ook maar iets a
veranderen. Dat is berusten, maar een heidens berusten, a
toekomst staat niet geschreven in de kille wiskundige reeks]
van sterren. Het lot is onveranderlijk, maar God vormt et
leven en onze toekomst naar Zijn wil. Wij leven midden in
geduchte daden van God. Daarop vertrouwen is rusten.
VROEGTIJDIGE INVALIDITEIT
De begrafenis
istgesteld op zater-
liegraf te Diemerbrug worden bijgezet.
erzoek van de familie zullen er geen
toespraken worden gehouden. De rouw
dienst zal geleid worden door ds. J. G.
Fernhout. predikant te Wolfheze en
ger van de overledene.
Geref. vrouwen Zuid-Holland bijeen
Meer aandacht
voor liturgie
(Van een onzer verslaggevers)
De provinciale toogdag van de
bond van Geref. vrouwenvereni
gingen afd. Zuid-Holland, die door
ruim vijftienhonderd vrouwen uit
Zuid-Holland werd bijgewoond in
de stampvolle Westerkerk te Delft
ondervond grote belangstelling.
's Middags sprak ds. G. N. Lam
mens uit Rotterdam over „de kerk
in het midden".
Gisteren heeft in Apeldoorn aan de
theologische school der Christelijk
Gereformeerde kerken de rectoraats
overdracht plaatsgehad. Prof. W.
Kremer droeg daarbij het rectoraat
over aan prof. dr. B. J. Oosterhof na
een rede die tot titel droeg: „Behoeft
ons Gereformeerd pastoraat een
biecht?".
Prof. Kremer merkte op dat, nu het
pastoraat veelal grote aandacht vraagt,
daaruit de vraag naar herstel van de
biecht voortkomt. Het zou, zo meende
prof. Kremer. onjuist zijn de voorstan
ders van invoering van de biecht te be
schuldigen van klakkeloze navolging van
Rome. Bij een betrekkelijke eenheid van
doelstelling is er bij de voorstanders
van invoering der biecht grote verschei
denheid in de motieven waarom en de
wijze waarop men de invoering van de
biecht wil realiseren. Theologische ach
tergronden spelen daarbij een belangrij-
Na uitvoerig onderzoek is men tot de
conclusie gekomen, dat, hoewel er te
waarderen elementen zijn aan te wijzen
in de motieven van de voorstanders van
de biecht, herstel van die biecht in het
Gereformeerd pastoraat noch schriftuur
lijk. noch historisch te funderen valt.
Bij wederinvoering van de biecht
dreigt het gevaar, dat naast de gegeven
genademiddelen een derde wijze wordt
gezocht voor geloofszekerheid. De refor
matie zag het pastoraat in het verleng
de van en ondergeschikt aan dc bedie
ning van de gegeven genademiddelen.
Wat men met een bepaalde biecht-
vorm beoogt, aldus prof. Kremer. name
lijk contact met de enkeling in de ge
meenschap en het leiden tot de blijd
schap des geloofs, dient in een priester
lijke prediking en een goed toegerust en
toegewijd pastoraat te geschieden.
Prof. dr. J. T. Bakker
voorzitter van
„Filippus"
Het Gereformeerd tractaatgenootschap
„Filippus" heeft te Zwolle haar jaarver
gadering gehouden, die een besloten ka
rakter droeg en waarin op sobere wijze
het zilveren jubileum werd gevierd De
vergadering stond, aangezien de voorzi-
ter. prof. dr. G. M. den Hartogh te Kam
pen. overleden is. onder presidium van
ds. H. A. Wiersinga van Baarn. De he
ren ds. J. Goris, emeritus predikant te
Apeldoorn en ds. E. I F. Nawijn te Kat
wijk aan Zee mochten hun 25-jarig be
stuurslidmaatschap herdenken. De jaar
verslagen van secretaris en penning
meester werden goedgekeurd. Tot voor
zitter werd benoemd prof. dr. J T. Bak
ker. hoogleraar aan de Theologische Ho
geschool te Kampen en tol bestuurslid
in de vacature van mr. J. P Klaver te
Utrecht, ds. W. van Boeijen te Eindho-
Het ging hem speciaal om „de Ge
reformeerde eredienst". En de vraag
wordt dan al gauw gesteld, hebben de
ardoor' Gereformeerden een eredienst, 't
Gaat er zo sober toe in vergelijk met
andere kerken.
Toch wilde ds. Lammens een pleidooi
houden, voor deze soberheid. Hij is
van mening, dat deze soberheid samen
hangt met ons geloof. De kribbe was
zeer eenvoudig en aan het kruis was
geen heerlijkheid, hel tegendeel.
Christus sprak tot eenvoudige men
sen. Sinds de reformatie is iedere Ge
reformeerde bang voor te veel ceremo
nieel. Er bestaat vrees dat het kind
Jezus er onder bedolven raakt.
Er is nog een tweede reden v
de dienst sober wordt gehouden
hangt samen met de tijd waai
sinds de reformatie of feitelijk sinds
hemelvaart verkeren. De oud-testamen-
tische offerdienst is dan geheel verdwe
nen of liever gezegd ontledigd. De li
turgie van deze dienst is weg. Ons al
taar staat dan in de hemel en onze ho
gepriester is daar ook. Door de refor
matie is het ceremonieel van Rome ge
heel teruggevallen. Deze ceremonie ls
weggebroken. Er bleef
nog niet i
Liturgie
geestelijken van deze kerk richten zich
geheel op het hiernamaals. Gaat dus
het ceremonieel van de RK kerk terug
op het oude testament en die van de
Grieks-orthodoxe kerk op het hierna
maals. de reformatie staat tussen het
18
Elisabet kwam weer binnen en ging tegenover
hem aan tafel zitten. Zij keek hem een beetje
vragend aan. en hij kuchte eens. zette zich terecht
op zijn stoel, met beide handen op de leuningen
steunend.
De kwestie is, zeide hij, dat de loge er over
denkt de brouwerij een proces aan te doen. We
hebben het natuurlijk in de aanvang in der
minne willen schikken, en Simonsson is bij de di
recteur geweest om met hem te praten. Zij zijn
geneigd vijf honderd kronen per man te betalen,
als schadevergoeding aan de families, maar dat
vinden wij véél te weinig, en dat heeft Simonsson
hem ook gezegd Toen heeft hij geantwoord, dat
niemand verantwoordelijk kon worden gesteld voor
geluk: de vaten waren allemaal op de ge-
i;;i,„ minia- cnVinnn oomaalfl pn hii wilde
JEANNA OTERDAHL-
Buiten waait
(die zomerwind
volmaakt onnodig. Een beetje beter nfdenken. wat
meer nauwkeurigheid en dit had niet behoeven te
gebeuren. In vier gezinnen. En vier goede man-
bruikelijke manier schoon gemaakt.
geen groter bedrag uitbetalen. Maar het is
lijk, dat die som zo goed als niets betekent in dit
geval. Allen hadden kinderen en -waren gezonde,
sterke mensen met nog vele jaren voor de boeg,
en behalve Söderkvist, hadden geen der anderen
nog iets kunnen overleggen. En dus zijn wij beslo
ten er een rechtszaak van te maken, en willen wij
weten of jij je volmacht hiertoe wil geven.
Neen. dat wil ik niet, antwoorde Elisabet
Eriksson, terwijl zij haar zwager recht in de ogen
keek De meubelmaker trok zijn lichte, borstelige
wenkbrauwen op zodat zijn voorhoofd diepe rim
pels vertoonde
Misschien verliezen wij het proces, zeide hij.
Maar wij willen een uitstekende advocaat in de
arm te nemen En gaat het niet goed. jlan betaalt de
loge de proceskosten --■
Daar gaat het niet om,
zuster. Maar ik wil op die
De meubelmaker zat even
toen hij weer sprak, had hij tranen in zijn stem.
Het is alles 20 onnodig geweest, «eide hij. Zo
Elisabet tekende met haai
nauwkeurig een patroon na v:
Dat vond ik eerst ook, zei ze. Maar ik weet
niet hoe het komt, dat ik er nu anders over
denk. Het zal wel zo zijn, dat een mensenleven af
gebakend is. Als het eindigen moet, dan eindigt het
ook. En ik geloof niet dat Sven nog in leven zou
zijn op dit ogenblik, al hadden wij ook naar tante
geluisterd of al was er geen spoor
drank geweest. Er zijn zov
begrijpt wel, Emil. dat het
geloven.
En je
1 de nabestaanden lopen geen
te denken,
vager knikte.
Dat begrijp ik. Maar toch ja, wat geeft het
er over te denken.
De deur ging open en Marit kwam binnen met
de koffie en twee koppen op een blad. Zij schonk
in. ging stil de kamer weer uit en sloot de deur
achter zich. Haar oom keek haar na.
Dat is mijn lieveling, zei hij goedkeurend en
knikte een paar keer. Ik weet niet hoe het komt,
misschien omdat zij de oudste is, en de eerste al
tijd alle harten verovert, maar ik heb altijd het
meest van Marit gehouden. Sven hield geloof ik het
meest van Elin.
Ik weet niet. antwoordde de moeder dralend.
Marit was voor hem ook de eerste en de jongste
is zo levendig en aardig. Sven zei dikwijls, dat hij
niet begreep boe iemand aangelegd moest zijn om
niet van haar te houden. Maar Elin. ja, zij redt zich
niet zo gemakkelijk als de twee anderen, dat voel
de Sven zeker. Hij wilde haar als 't ware altijd
beschermen.
Zij keek op naar de foto boven de sofa, waar de
arm van de vader het kleine meisje stevig omslo
ten hield en toen wendde zij zich gauw af.
Eet. Emil. kom neem wat. zeide zij terwijl zij
hem de schaal met koekjes aanbood Marit heeft
het allemaal gebakken zei zij glimlachend.
De meubelmaker dronk zijn koffie en at koekjes
en droogde toen zijn mond af met de rug van zijn
geweldige vuist.
Ja. zei hij dank je wel hoor. Elisabet
het heeft geen zin tijd te verknoeien met te trach
ten je te overreden, dat weet ik Je weet wat je
wil Maar Simonsson is koppig, hij maakt dc zaak
toch aanhangig voor het gerecht, en dat moet hij dan
doen voor Söderkvist. Bergvall en Skog. Het zaJ
hem natuurlijk verbazen dat je niet meedoet, maar
daar trek je je toch niets van aan.
Och neen. antwoordde Elisabet kalm. Ik heb
wel aan wat anders te denken dan mij aan zoiets
te ergeren. Steek je pijp aan. Emil!
Zeg eens. en de zwager haalde zijn horioge
te voorschijn, keek er op, nadat zijn pijp rookte,
zou je mij niet eens willen vertellen hoe je er voor
staat, en hoe je het denkt in te richten voor je
zelf en voor de kinderen. Sven en ik hebben de
laatste jaren niet veel over onze geldzaken gespro
ken. sedert wij op ons zelf stonden, ik weet cr dus
niet veel van. Maar je begrijpt wel. dat ik graag
helpen wil, als je met het een of ander hulp nodig
hebt.
Elisabet knikte,
(Wordt vervolgd)
verleden en de toekomst. Hier is dus
een pleidooi voor soberheid op zijn
plaats. Soberheid kan echter ook ont
aarden in een smakeloze eenvoudigheid.
Aan de „tafel" staat een goed dogma
en een goed gefundeerd kerkrecht en
daar tussenin is een armetierig zusje
de liturgie.
Gelukkig, aldus spreker, is er vraag
gekomen naar liturgie. Het stiefkind wil
aandacht hebben en heeft het gekregen.
Om een goede liturgie te hebben moet
men eerst weten wat een kerkdienst is.
De kerkdienst is een vergadering,
maar een van de Heer met de zijnen.
Deze gedachte moet leven in de ge
meente anders kan er geen liturgie
zijn. Het gaat hier niet om de individu,
maar om de gemeente. De dienst is een
ontmoeting tussen Christus en de bruid.
Wij kennen het algemeen priester
schap der gelovigen. Bij Rome handelt
alleen de priester en is de rest leek.
Een dienst moet beginnen met de
schuldbelijdenis om te vervolgen met de
genadeverkendiging Spreker vroeg zich
ook af of het avondmaal niet te ver
weggeschoven is. Hoe het avondmaal
Als we weten wat een kerkdienst is
en moet zijn kan men instemmen met
Calvijn, die het had over een dienst
„en presence de Dieu et ses anges"
(in tegenwoordigheid van God en zijn
's Morgens had ds. Hessen het woord
gevoerd over „Oecumene met Rome".
Mevr. M. van der Loo luisterde de bij
eenkomst op met zang.
Arjos-conferentie
„De wereld en wij"
De A.R.J.O S. jongerenorganisatie van
de A.R. Partij belegt op 9 en 10 oktober
a.s. in het conferentie-oord „Ons Cen
trum" te Driebergen een landelijke studie
conferentie over het onderwerp „De
wereld en wij".
Een tweetal facetten hiervan worden
speciaal belicht, n.l.: „De taak en de
mogelijkheden van de Europeaan ten
opzichte van Azië en Afrika" door dr. J.
van Baal en „Christelijke verantwoorde-
lijkheid in een wereld van honger en
gebrek" door mr. L. J. van der Burg.
Na bespreking in discussiegroepen vindt
een uitvoerige gedachtenwisseling plaats
tussen referenten en conferentiegangers.
De conferentie zal worden bijgewoond
door ongeveer 80 jongeren uit alle. delen
van het land.
QP HET departement van sociale
zaken en volksgezondheid wordt,
blijkens een mededeling der rege
ring, gewerkt aan de voorbereiding
van een nieuwe invaliditeitsverze-
keringswet.
Het is wel heel erg nodig, dat deze
arbeid met spoed ter hand genomen
wordt. De renten krachtens de hui
dige Invaliditeitswet zijn, ondanks
de daarop gegeven toelagen, te laag.
Vele invaliden verkeren in moei
lijkheden. Daarbij dreigt bij de uit
breiding van de nijverheid het ge
vaar. dat de invaliditeitskansen gro
ter worden.
Op een onlangs in Düsseldorf gehou
den congres van deskundigen werd
medegedeeld, dat thans één derde
der werknemers in de Bondsrepu
bliek vóór hel bereiken van de leef
tijd van 65 jaar invalide wordt. Hun
krachten zijn door de inspannende
arbeid zó verminderd, dat zij het
werk niet meer kunnen volhouden.
Misschien werd in de oorlogsjaren
ook veler weerstandsvermogen ver
zwakt.
In de laatste jaren bedroeg het ac
cres van de invaliditeitsrente het
dubbele van de toegekende ouder
domsrente. Van 1951 tot 1957 zijn
meer dan een miljoen arbeiders in
West-Duitsland beneden de 65 j(
-door vroegtijdige invaliditeit
troffen.
Als voornaamste oorzaken word
genoemd: ten eerste mindergoi
hygiënische inrichting van fabriek
en werkplaatsen, en ten tweede 1
gebrek aan aanpassing van de p
duktiemethoden en van het ten)
der machines aan de menselijke 1
beidskracht.
In Nederland schijnt de toesta
minder zorgwekkend dan bij 05
oosterburen. Maar het gevaar drej
bij de voortgang der technische o|
wikkeling ook hier. Waakzaamhi
is geboden. Het toezicht op de
richting van de fabrieken moet i
tensicf zijn. De arbeidsinspectie v|
richt hier sedert lang uitnemei
werk.
De arbeidsintensiteit neemt toe. j
spanning bij het bedienen van
machines is dikwijls te groot. All;
moet erop gezet worden om invaj
diteit zoveel mogelijk te voorkomt;
En bij invaliditeit moet een reden
minimum-inkomen zijn verzekerd1
Ook is zorg nodig voor de opleidt
der kinderen, die in vele gevalj
wordt onderbroken, wanneer de
der zijn werk vroegtijdig ml
neerleggen.
VREEDZAME CO-EXISTENTIE
J~)E HEER ROMME heeft in de
Tweede Kamer, mede namens
zijn politieke vrienden, verklaard,
dat zij niet geloven in een vreedzame
co-existentie van of met het Russi
sche regiem. Evenmin geloven zij
aan een gewelddadige opruiming
van dit regiem van buiten af.
Wel geloven zij aan een innerlijk in
elkaar storten van dat regiem, hetzij
plotseling, hetzij geleidelijk, hetzij
na een lange, hetzij na een minder
lange lijd, hetzij met geweld van
binnen uit, hetzij zonder geweld.
De manier waarop en het tijdstip
waarop zijn voor de heer Roinme
zuiver speculatief, maar het inner
lijk vermolmen staat voor hem vast,
omdat de strijdigheid met de mense
lijke natuur er te dik bovenop ligt.
Onze taak is „onze begrippen over
vrijheid en vrede zuiver te houden
en te verdedigen, te verdedigen, wat
het militaire betreft, met een even
wicht op een zo laag mogelijk ni-
Wat van deze beschouwing te zeg
gen?
Ook wij kunnen moeilijk geloven
aan de mogelijkheid van een „vreed
zame co-existentie". In Chroesjtsjef
een vredesapostel te zien, valt ons te
zwaar, gelet op hetgeen in de loop
der jaren is gebeurd.
Zijn regering houdt vast aan de
winst, die zij in de tweede wereld
oorlog op onrechtmatige wijze heeft
verkregen. De dictator spreekt wel
over de „vrije keus" voor de volken
tussen communisme en „kapitalis
me", maar die vrije keus mag er
niet komen voor de Europese landen,
die sedert 1945 in de greep van Rus
land zijn geraakt. Oost-Duitsland,
Hongarije enz. moeten berusten in
hun lot. Chroesjtsjef weet natuurlijk
heel goed, dat bij een werkelijk vrije
keus in de satellietlanden dc grote
meerderheid niet voor een commu
nistisch regiem zou kiezen.
Met vreedzame co-existentie zou het
ook moeilijk verenigbaar zijn om
steun te verlenen aan communisti
sche pogingen in Aziatische en Afri
kaanse landen om zich op alles be
halve vreedzame wijze meester
maken van de macht.
Toch is het wel mogelijk, dat de Ri3
sische dictator thans geen oorlog yt
Hij schijnt werkelijk te geloven a
de superioriteit op sociaal-ecoq1
misch terrein van het communist)
Een oorlog dat begrijpt hij zj1
wel zou grote verwoestingen a^(
richten Ook in Rusland. Vooi
wanneer deze gevoerd zou wort
met atoomwapens. Daarom moet
„ontwapening" komen. Zelfs de ci
ventionele strijdmiddelen moeti
verminderen. Maar hoe moet de cd
tróle geregeld worden? Op die vrif
is nog altijd geen duidelijk antwod
gegeven.
Beperking van de bewapening 4
overeenkomsten zal houden. Sty
zetten van atoomproeven toei
juichen! Maar ook weer onder t
mits van een deugdelijke contra
indien deze uitvoerbaar is. 11
„Topbesprekingen" kunnen nut hl.
ben. Mits het Westen ogen en oi-
maar goed openhoudt en ervó
waakt, dat zijn defensieve kraf
niet verzwakt wordt in verhoud»
tot hetgeen Rusland eventueel i
zake -de beperking der bewapenl
presteert. f-
Steeds moet men voor ogen houd
dat de Russen een „apostolisch
roeping gevoelen om vele landen 1
lukkig te maken met hun beschavii
Dat was zo onder de Tsaren. En I
is thans, in nog veel gevaarlijl
vorm, zo onder het communisme.
Voor hetgeen de heer Romme zei
over het innerlijke vermolmen
het communisme, zoals dit in R;
land in praktijk wordt gebracht,
stellig enige aanwijzingen. Men d
ke aan het opkomen van „de nieu[
klasse".
Maar het kan een heel lang pro|
worden. Waarbij men net mag v
geten, dat vanuit China invl
wordt geoefend om aan een, „ort
dox' communisme, met de daar
passende methoden, vast te houd
Overbevolking
gevaar van
de toekomst
TAE Wereldraad van Kerken
-L' heeft zich vandaag in een of
ficieel rapport uitgesproken voor
alle middelen van geboortebe
perking als „onderdeel van het
antwoord op de explosieve groei
van de wereldbevolking".
In het tijdschrift van de Raad
werd een rapport over de gezins-
opbouw gepubliceerd dat opge
steld was door een uit 22 leden
bestaande commissie van kerke
lijke ambtsdragers, doktoren en
sociologen.
Het rapport was bedoeld om leiding
te geven aan christelijke echtparen.
De aanbevelingen van de commissie
zijn rechtstreeks in tegenspraak met
de leer van de Rooms-Katholieke
Kerk.
De enige vertegenwoordiger van de
orthodoxe christelijke kerken in de
commissie heeft het rapport niet
onderschreven. Hij gaf als zijn me
ning dat het enige toelaatbare mid
del voor gezinsbeperking onthou
ding is.
De overige leden van de commissie
waren het er eenstemmig over eens
dat de ouders moreel gerechtigd zijn
van alle preventieve middelen ge
bruik te maken. In strijd met het
christelijke geweten werd slechts
de abortie genoemd.
Volgens het rapport neemt de wereld
bevolking jaarlyks toe met vijftig
miljoen mensen. „De sociale, econo
mische en zelfs religieuze weersla
gen van deze bevolkingsexplosie zijn
verstrekkend en ernstig", aldus het
rapport
Hieraan werd toegevoegd, dat geboor-i
De rijmende door, door Alfred Kc
mann. Salamander-serie. Uitgave Qu
do. Amsterdam.
Nachtelijke cavalcade. Twaalf onge
11e vertellingen, door B Jessurun Lo
Salamander-serie. Vertaling Lydia T
tante. Uitgave Querido, Amsterdam.
teregeling slechts ten dele een 1
woord op dit probleem beteke
krachtige economische en
ontwikkeling is volgens de c
sie evenzeer noodzakelijk.
De christelijke leer en traditie laat
geen twijfel aan bestaan, aldus
rapport, dat iedere man en vrc
in het huwelijk geheel vrij is
voor zichzelf te beslissen of en w
neer ze gezinsuitbreiding wens
„Gemeenschap in het huwelijk
zit intrinsiek een door God gegev
goedheid, zelfs al bestaat er g«
mogelijkheid of rechtstreekse l
doeling om kinderen te verwekk
aldus de commissie.
De afwijkende mening van de
chimandriet Timiades was gebasei
op de overweging dat oudi
niet het recht hebben het scht
pingsproces tijdens de gemeensch
te verijdelen, daar „God hen d<
verantwoordelijkheid voor h
wereld brengen van kinderen he
geschonken in het volle vertrouw
dat zijn voorzienigheid vo
riële en andere behoeften zal zor
dragen".
