CHRISTELIJK
Het ene offer" in
de waagschaal
Een woord voor vandaag
Kanttekenini
De
kerk moet naar de
sportvelden
Waterman's
Christelijk Avondland
heeft nog toekomst
Als de rijke jongeman vraagt, hoe hij het eeuwige leven moet
beërven, wijst Christus hem uiteindelijk op het gebod: God
liefhebben boven alles. Als een wetgeleerde hem precies
dezelfde vraag stelt (Lucas 10 25), dan wijst de Heiland
bovendien op het gebod daaraan gelijk: de naaste liefhebben.
Wie werkelijk naar dit gebod gaat leven, gaat beseffen hoe
moeilijk, ja zelfs hoe onmogelijk dit is. De wetgeleerde schijnt
dit te beseffen. Maar in plaats van dat hij daarom tot de
conclusie komt, dat hij zelf moet veranderen, wil hij het gebod
veranderen en stelt de vraag: Wie is mijn naaste?
Hoe vaak doen wij niet hetzelfde. Als de Heiland iets van ons
vraagt wat onmogelijk schijnt, dan gaan wij proberen het
gebod zo uit te leggendat we wel in staat zijn er naar te
leven. Op die manier hebben we precies de kern van het gebod
terzijde gelegd. God geeft ons zijn wet: niet opdat ivij er zo
aan zullen schaven, opdat het uiteindelijk met een grote
krachtsinspanning wel zal lukken het gebod te houden, maar
om ons te laten zien, dat wij het niet kunnen. Daarom wijst
Christus er steeds ween op, dat, wat wij niet kunnen, Hij voor
ons heeft gedaan en doet. Het is geen schande om te erkennen:
Ik kan niet! Dat is het ogenblik, dat Gods genade in ons leven
gaat werken.
6tWm<m Wm F
f# i V*- ,w A jéi
9?
Generale synode geref. kerken
Geen aanbeveling,
De dominee als
scheidsrechter?
JN het Doopsgezind Weekblad"
wordt aandacht gewijd aan
het probleem „Kerk en sport".
Na een interessant betoog komt
de schrijver tot voorstellen, aie
zeker niet iedere gelovige zon
der meer als waardevol zal iDil
len aanvaarden. Opmerkelijk zijn
ze echter wel. De schrijver stelt
de vraag welke houding de pro
testantse kerken tegenover de
sport hebben aangenomen en
vervolgt dan:
ge. De dienaren der kerken wa
ren, principieel ervan doordron
gen. dat het lichaam de christen
tot last was; voeg daarbij de
schending der zondagsrust, het
bemoeilijken van kerkbezoek door
wedstrijden op zondagmorgen, de
excessen van de sport. Minach
tend keerden de Protestantse ker
ken, overtuigd van de hechtheid
hunner organisatie en de perfec
tie hunner evangelisatie, steunen
de op een eeuwenoude traditie,
deze lichaamscultus de rug toe.
Zo ging zonder contact ieder
zijns weegs zonder dat men aan
kerkelijke zijde bevroedde, hoe
zeer dit juist tot effect had een
versterking van het sportwezen ten
detrimente v
Christendom.
kerkelijk
Eenheid
SLECHTS zeer enkelen beseften
het gevaar; in 1902 b.v.
Schreef de welbekende Prof. Dr.
J H Gunning Jr. over ..het
doen ophouden van de schromelij
ke disharmonie tussen lichaam en
ziel, die als een kanker aan onze
beschaving knaagt".
De confessionele sportbonden
(de Rooms-Katholieke daargela
ten) zijn slechts stroompjes ver
geleken bij de brede vloed van
de volkssport en tot op de huidige
dag toe zijn sport en kerk hetero
gene machten, twee werelden,
waarbij de sport, mede door de
ontkerking en ontkerstening van
ons volk uit anderen hoofne, 't
pleit voorlopig glad gewonnen
heeft en zelfs op de zondagmor
gen door zijn wedstrijdwezen meer
aantrekkingskracht uitoefei.t dan
een traditionele kerkdienst.
Wij kunnen dit mijns inziens
niet verantwoorden, nog des te
minder, daar er duidelijke teke
nen zijn, dat in Christelijke krin
gen een streven opkomt zich te
bevrijden van de scheiding tussen
lichaam en geest en wederom de
harmonische eenheid van deze
beide als goddelijke schepping
te erkennen. Men durft weer pre
ken over de „wederopstanding
des vlezes".
M ogelij kheden
WANNEER wij hiervan uitgaan,
dient ieder Christen het voor
een plicht te houden de wereld
der sport- en spélbeoefenaars als
een wijd en nog onontgonnen zèn-
dingsveld te beschouwen. Hij zal
wegen zoeken iets van zijn Bood
schap te brengen aan hen, die er
niet afwijzend tegenover staan
om de eenvoudige reden, dat zij
voor het merendeel er noöit van
gehoord hebben.
Het staat evenwel vast, dat de
sportbeoefenaars niet vatbaar zul
len zijn voor een kwartiertje cate
chetisch onderwijs een trai
ningsavond; ook moet ge ze niet
meenemen naar een gewone kerk
dienst, want ize zullen hun aan-
voor ons, ouderen, de traditionele
kerkgang dragelijk, ja zelfs stich
telijk zijn, als er tenminste niet
te lang gepreekt wordt, voor de
ze lieden dienen absoluut andere
middelen gezocht te worden.
Ik heb enige vage voorstellin
gen hiervan, die ter zake kundi-
gen wellicht kunnen uitwerken.
Voor alles moeten wij naar hen
toegaan. Haast zou ik zeggen ons
aan hen opdringen! Wij moeten
contact zoeken daar, waar zij
zich thuisgevoelen, dus sportpar
ken en veldencomolexen.
Dit contact moet in samenwer
king met de sportbonden in dier
voege tot stand gebracht worden,
dat op zondagmorgen vóór de wed
strijden een zeer korte eenvoudi
ge dienst"', aanvankelijk gedu
rende een kwartier of twintig mi
nuten hoogstens, wordt gehouden,
populai-
Pakkend populair
DIJ GUNSTIG weer kan dit op
■L* een tribune plaats vinden. Als
„voorganger" trede op een stu
dent of dominee, die zelf een sport
beoefent of beoefend heeft en de
mentaliteit van de sportjongen
kent.
Na de toespraak woont de voor
ganger de wedstrijd bij; mooi wa
re het. indien hij als scheidsrech
ter kon optreden, maar dat is te
veel gevergd. De „preek" zal pak
kend en populair moeten zijn,
niet een succes d'estime, een rhe-
torisch vuurwerkje, maar ïe.s,
dat onthouden kan worden en
thuis verteld.
Ik vermoed, dat kampleiders er,
oud-veldpredikers en vlootdon.i-
nees wel begrijpen, wat ik be
doel. Met de voorganger valt of
staat de zaak. dit ontgaat mij
niet; ik zie het als een groot pro
bleem. Wellicht kan een organisa
tie als Kerk en Wereld ten deze
een soort opleiding of richtlijnen
geven.
Kerkelijke gezindheid dezer
sprekers doet heel weinig ter za
ke. want het doel kan aanvanke
lijk niets anders zijn dan de luis
teraars te laten horen, dat het
Christendom werkelijk iets le-
r de sportwereld.
De president-curator van de Rijksuni
versiteit te Utrecht, jhr. mr. dr. M. L.
van Holthe tot Echten, heeft gisteren
in de Domkerk te Utrecht afscheid ge
nomen van dè universiteit,aangezien hij
zijn ambt op medisch advies moet neer
leggen.
Hij werd toegesproken door mr. dr. J.
Donner, die namens de curatoren en de
senaat van de Rijksuniversiteit getuigde
van de dankbaarheid voor hetgeen jhr.
Van Holthe tot Echten voor de universi
teit heeft betekend. Hij bood hem een
door Pieter d'Hont vervaardigd borst
beeld aan. Dit borstbeeld van jhr. Van
Holthe tot Echten zal een „passende
plaats" krijgen in het universiteitsge-
geen veroordeling
(Van een onzer verslaggevers)
Sinds enkele jaren kent men in
diverse gereformeerde kerken de
praktijk van „het éne offer" in de
eredienst. Het begon te Winters
wijk en het heeft zich van het oos
ten des lands uitgebreid naar de
andere windstreken. „Het éne of
fer" breekt met het systeem van de
drie of vier collecten in de ere
dienst. In één rondgang worden de
gaven ingezameld voor verschillen
de doeleinden of voor één doel, dat
dan de volgende weken niet aan
bod komt.
Dit laatste houdt dus in, dat in ge
meenten waar „het éne offer" wordt
gebracht, niet elke week een collecte
voor de diaconie wordt gehouden, of
schoon de herziene kerkorde dit in
artikel 75 voorschrijft (waarbij dan
niet over diaconie maar over „dienst
der barmhartigheid" wordt gespro
ken.
Van de kerken te Dinxpcrlo, Frane-
ker, Nijmegen en Winterswijk, van
de classes Arnhem en Franeker, en
van de particuliere synodes van Fries
land-Noord en Gelderland werd nu
het oordeel der generale synode ge
vraagd. Handelen de gemeenten van
het éne offer in strijd met de kerk
orde?
De commissie, die deze zaak onder
de loep nam, was van mening dat het
offer voor de dienst der barmhartigheid
een wezenlijk onderdeel ls en moet blij
ven van de samenkomsten der gemeen
te. Zij vond echter geen vrijmoedigheid
om de praktijk van het éne offer
maar te veroordelen.
In het voorgestelde besluit wordt dan
ook geen oordeel over de praktijk
het éne offer uitgesproken, onder i
behoud dat ook deze praktijk tot doel
heeft om aan de roeping en taak van
de gemeente ten opzichte van de dienst
der barmhartigheid te voldoen. Is dat
laatste niet het geval, dan veroordeelt
de synode deze praktijk wèl.
PrQf. dr. K. Dijk, oud-höogleraar,
bleek geen voorstander van het éne
offer te zijn. De gemeente behoort el
ke zondag gelegenheid te hebben om
christelijke handreiking te doer.. Dat
is overeenkomstig de Heilige schrift.
Met de bijbel in de hand kwam ds. G.
Y. Vellenga te Apeldoorn echter tot
een tegenovergestelde conclusie. Pau-
lus heeft de leden der gemeenten wél
aangespoord om elke zondag thuis iets
weg te leggen voor de behoefteen,
maar dat houdt helemaal niet de ver
plichting van een wekelijkse collecte
in de eredienst in.
Ouderling K. Tilma te Anjum was van
mening, dat de kerkorde rekening dien!
te houden met de veranderde tijden.
Vroeger noemde men de armen wel eeni
de rijkdom der kerk. Maar tegenwoordig
moet men de armen met een lantaarn
tje zoeken. Vandaar dat de diaconi
haar oude vorm met minder geld toe
kan dan vroeger.
De Genestet dichtte eens: „Zet ze uit
de kerk", zo roept gij luid. Zet liever
gij uw kerk wat uit!". De heer Tilma
wilde dat men op deze manier de kerk
orde zou aanpassen bij de praktijk
de gemeenten en niet omgekeerd. Wilde
de synode de kerkorde ongewijzigd ia-
ten, dan moest zij de gemeenten gun
nen om de bepalingen der kerkorde „in
geest en hoofdzaak" te mogen opvatten.
Twèe andere Friezen, de ouderlingen
G. Jouwsma te Oppenhuizén en H.H.
spoelstra te Loosduinen schaarden zich
achter prof. Dijk. Daarentegen nam
ouderling B. Geleynse te Doetinchem
het weer voor het éne offer op.
gestelde besluit feitelijk ruimte geeft
voor het nlet-nakomen van de kerk
orde. Aan de andere kant vroeg ds.
G. Zeyl te Baani om zwart op wit te
verklaren, dat het al dan niet invoe
ren van het éne offer in de vrijheid
der kerken wordt gelaten. Beide heren
dienden hiertoe een voorstel in, maar
de synode ging op vijf stemmen na
akkoord met de besluiten der com
missie. De synode geeft dus geen aan
beveling voor het éne offer, maar
veroordeelt het evenmin.
Ouderling Jouwsma nam de zaak
hoog op en vroeg aantekening in dë
acte, dat hij had tegengestemd.
Nog twee weken?
Ds. I. J. van der Walt, predikant te
Vandèrbijlpark in Zuid-Afrika. sprak de
synode toe namens „Die Gereformeerde
Kerk van Suid-Afrika", welke kerk hon
derd jaar geleden gesticht is door de
Nederlander ds. D. Postma. Zijn toe
spraak werd beantwoord door prof. dr.
K. Dijk. die enkele maanden geleden de
eeuwfeestviering in.Zuid-Afrika bijwoon-
Vervölgens hield de synode zich bezig
met een rapport óver het Algemeen Dia
conaal Burau te Utrecht. De behandeling
hiervan wórdt volgende week vrijdag
voortgezet.
De praeses. ds. C. van dér Woude te
Leeuwarden, herdacht bij deze gelegen
heid de heer A. Hofman, een der pio
niers van het moderne diaconaat in
de gereformeerde kerken, die vorig jaar
plotseling is overleden, maar op wiens
werk men voortdurend stuit.
Tevens sprak de praeses een woord
ter nagedachtenis aan ds. W. E.. Ger-
r its ma te Zoetermeer, wiens overlijden
tijdens de zitting van vrijdagmiddag
bekend werd. Ds. Gerritsma had zitting
in diverse 'deputaatschappen. Hij neeft
o a. de zendingssynode van Eindhoven
als voorzitter van de voornaamste com
missie gediend.
De praeses spralk als zijn verwach
ting uit, dat de synode nog twee we
ken zal duren. Daarna wordt zij pas
in het voorjaar-1960 voortgezet. De
mogelijkheid bestaat, dat a.s. dinsdag
de kwestie der hereniging weer aan
de orde komt, maar zekerheid kon de
praeses niet geven, omdat hieroveT
maandag nog een commissievergade
ring plaats moet hebben.
Beroepingswerk
NED. HERV. KERK
Beroepen te Hoogeveen: J. H, J. Hoff-
an te Koudekerke Z.; te Houten Utr.:
v. d. Pol te Veenendaal; door de
rov. Kerkvergadering van Utrecht als
pred. voor bijz. werkz. 'geestelijke ver
zorging Diaconessenhuis te Utrecht): Iv.
Koopmans te Austerlitz,
Bedankt voor Breskens' F. J. Veldman
Colijnsplaat.
GEREFORMEERDE KERKEN
Beroepen te Rotterdam-Schiebroek-
Hillegersberg-Centrum: A L. Janse de
Jonge te Oostvoorne; te Eindhoven (5e
pred.pl.): G. H. Harms te Blokzijl.
DOOPSGEZINDE BROEDERSCHAP
Beroepbaarstelling: mevr. E. Franken-
Liefrinck. Hobbemalaan 85 te Bilthoven,
voorheen pred. te Nieuw- en Oud-Niedorp,
stelt zich opnieuw beroepbaar.
Het Noorden en
de mammoetwet
De colleges van Gedeputeerde Staten
van Groningen, Friesland en Drenthe
hebben zich gezamenlijk tot de Tweede
Kamer der Staten-Generaal gewend met
een brief over het ontwerp van wet tot
regeling van het voortgezet onderwijs,
de zg. mammoetwet.
In de brief wordt gewezen op de geva
ren die het wetsontwerp inhoudt voor
dunner bevolkte gebieden in de drie
noordelijke provincies. De op de leer
lingenaantallen gebaseerde nonnen
waarvan oprichting van nieuwe, dan
wel handhaving van bestaande scholen
voor voortgezet onderwijs volgens het
wetsontwerp zal afhangen, liggen voor
de bovenbedoelde gebieden veel te
hoog.
In de brief wordt gesteld dat hierdoor
een vermindering van de opleidings
mogelijkheden in het Noorden dreigt
te ontstaan, welke een averechtse en
funeste uitwerking zou hebben op alle
pogingen die mede van de kant van
de regering worden gedaan om de po
sitie van deze gewesten te versterken.
De wet op het voortgezet onderwijs, in
ongewijzigde vorm aangenomen, zou
een volledige doorkruising betekonen
van het beleid op dit stuk, aldus de
brief. Aan de Tweede Kamer wordt
verzocht bij de behandeling van het
ontwerp aan dit aspect ernstig aan
dacht te schenken.
Advertentie
Schuren, bungalows, schutting»
CETA-BEVER
BUITENBIJTS
Denken aan de
onderontwikkelde
gebieden
(Van een onzer medewerkers)
In de Waldenzer Communauté
„Agape" in de Italiaanse Alpen vond
het Zomercongres der Internationale
(Christelijke Vredesbeweging plaats.
Thema van dit congres is „Geef ons
vrede".
Op de eerste dag spraken pasteur
■Carlo Brütsch uit Bern en Pfarirer A.
Baaserack uit Oost-Berlijn over de
gedachte die de Bijbel geeft over dit
■thema. Des avonds spraken enkele
medewerkers van Danielo Dolci, de
Jeider van het hulpwerk in Sicilië,
hun werk in het onderontwik
kelde gebied van Zuid-Italië.
Op de tweede dag refereerde dr. H.
Mliller-Ganglof. directeur van de
Evangelische Academie te Berlijn over
het onderwerp ..idee en werkelijkheid
van het christelijk Avondland". Hij zei
dat hoe poëtisch het woord „Avond
land" ook moge klinken het in wer
kelijkheid maar al te vaak misbruikt
wordt voor een politieke ideologie
als een stellingname tegenover het
communisme. Het is niet van zin ont
bloot, zoals vele Duitsers ten onrechte
menen de geschiedenis van het avond
land na te gaan.
Vele Duitsers verdringen namelijk hun
geschiedenis. Voor hen, en voor de
Westeuropeaan in het algemeen, is het
JEANNA OTERDAHL-
Wij zoeken werk, zei de donkere, terwijl hij de
kweker recht in de ogen zag.
Zo, zei Sven Eriksson. Hoe oud zijn jullie
tien jaar?
Wij zijn twaalf, bijna dertien, kwam het er uit
met een zeker gevoel van eigenwaarde. Het was nóg
steeds de donkere jongen, diè het woord voerde.
Wat zeg je mé daar, dus dan zijn jullie geen
broers?
Jawel neen, ja, wij zijn bijeen gebrachte
kinderen, zoals men zegt. Want zijn móeder was ge
trouwd met mijn vader, maar mijn vader was tevo
ren ook al eens getrouwd geweest, maar daar wa
ren geen kinderen geweest, en toen namen zij mij
als pleegkind aan, en toen zijn möèdèr en mijn va
der stierven, kwamen wij bij zijn grootmóeder, en
toen waren wij drie jaar, en hu vinden wij..
Stop, stop, zei Sven Eriksson. Zeg dat alles nog
eens, maar langzaam of wacht, zeg net maar niet
meer, dat komt wèl eens een andere keer. Hoe
heten- jullie?
Karl en Krister Videberg.
Luister eens, is diè róodgekuifde doofstom"?
Nééé, antwoordde nog steeds dè zwarte.
Nou, laat dat dan eens horen. Ben je Karl
of Krister?
Karl.
Het antwoord was eenlettergrepig, maar volmaakt
voldoende. Het ging gepaard met zulk een helde
re blik, dat de tuinman met een vriendelijk greep
de gekrulde rode pruik beetpakte en de haren door
een woelde.
Goed. Nu, Karl, wat voor soort werk willen
jullie hebben?
Karl keek eens naar Krister, maar op datzelfde
ogenblik legde Sven Eriksson zijn grote hand op
de praatzieke mond.
Wieden, zei hij.
Zo. En gieten zouden jullie ook kunnen, met,
en met allerlei kleinigheden helpen ja, hier is
misschien wel wat te doen voor zo'n stel jongens.
Buiten waait
de zomerwind
En, hoe denken jullie dè verdiensten te gebruiken?
Pepermuntstokken en bioscoop of misschien si
garetten?
Nèe, vöor grootmoeder, kwam het plotseling
één
De kweker knikte vergenoegd.
NOU, geef er dan de handslag maar op, zei
hij. Ik zie wel, dat ik met echte kerels te doen
héb, al is het soort nog klein. Maar vertel eens,
hoe heb jullie 't bedacht, om hier te komen?
Dat heeft onze onderwijzer ons gezegd. Kris
ter scheen van mening te zijn, dat Karl nu be
wezen had niet doofstom te zijn meester Engblad,
hij zei dat hij u wel kende, én dat, als wij hier
éen baan kregen, dan was het voor ons nét zo
goed als in een vakantie-kolonie te komen, zei hij,
want dit jaar konden wij niet mee komen, want
teres van de fabriek, de personeel-cönsulent noe
men zij haar, was van 't voorjaar eens bij ons en
zij vónd dat grootmoeder er slecht uitzag, zéide
zij, en toen hebben Karl en ik afgesproken om
werk te zoeken, en toen hebben wij het aan onze
onderwijzer gevraagd..
Goéd, onderbrak de tuinman hem. en nu be
ginnen we. Jij neemt dal bed, en jij dat hij
wees. En als je klaar bent, dan ga je ginds naar
de dille en jij gaat naar de worteltjes daar. Kijk
goed uit èn maak flink voort. Zo! Jullie krijgt
vijf kroon per weck, als 'je je best dóet.
Vijf kronen elk of vijl kronen samen? vroeg
Krister, diè vónd dat de som duizelingwekkend
klonk.
Vijf kronen ieder. Zo, zijn jullie daar!
Marit en Elin kwamen tussen de groentebedden
aangelopen, hand in hand, zoals hun gewoonte was,
èn zij bleven met grote ogen staan kijken toen zij
dé vreemde jongens zagen.
Elin had nog bovendien haar duim in haar mond
gestoken. De vader legde zijn gtötè bruine handen
om hen heen.
Dit zijn mijn kleine meisjes,
daar
moeten jullie vriendelijk voor zijn, jongens. Groet
Karl en Krister, kinderen.
De meisjèS reikten hun handjes Elin de lin
ker, maar zij verbéterde dat vlug, na een duw
van haar zusje en zij negen deftig.
Karl en Krister bogen even plechtig en zij voel
den zich, Zónder daarvoor een verklaring te kun-
geven, opgenomen in een familie waar zij zich
ker,
Als je vingers met dezelfde vaart werken
tong, dan word je geen slechte hulp. Ja, Engblad
ken ik. Nu, en grootmoeder, wat doet grootmoe
der, Karl?
Zij werkt op de fabriek, antwoordde Karl, dit
maal bracht hij het tot een hele volzin.
Zijis werkzaam aan de Verenigde Katoenfa-
brieken, en zij is oud, ja, niet zo erg oud, maar
toch over de zestig en erg moe, en haar opzich-
prettig voelden.
de kwe- Zö. nu is dé kennismaking achter dè rug. En
nu vooruit. Mars, jongens! Wil jullie nog het een
of ander weten, vraag het dan aan Antonsson diè
daar ginds werkt, ik moet even naar de stad.
Karl en Krister Videberg. twaalf jaar oud en
bijna dertien, bogen hun spichtige, ondervoede fi
guurtjes elk over eèn groentebed en legden de be
lofte af, dat als het van hen afhing, dan zou al
leen dè dood hen kunnen scheiden van de kweker
Sven Eriksson van Charlottendaal;
(Wordt vervolgd)
noodzakelijk een soort politieke psy
cho-analyse toe te passen. Alleen door
eerlijk het verleden te zien en schuld
te bekennen daar waar schuld bekend
moet worden, kan men het verleden
onder ogen zien, en toekomst hebben.
De spreker wees op de oud-testamen-
tische profeten die levend uit hun ge
schiedenis toekomst zagen. Overzien
de de geschiedenis van het avondland
sprak hij met een zeker heimwee
over de grote geslotenheid
vroege middeleeuwen, waar werkelijk
sprake was van een christelijk Avond
land-
Door een kettingreactie van revoluties
zijn expansie en macht de tekenen ge
worden van het avondland. De kruis
tochten, de Jodenvervolgingen, het ko
lonialisme voerden tot het grote Wij
dat de wereld niet op christelijke wij
ze wil dienen maar slechts heersen
wil. Het is deze handelwijze die de
uitdrukking christelijk Avondland tot
strijdleus gemaakt heeft die geen
christelijk Avondland geen toekomst
meer heeft. Europa heeft echter alleen
toekomst als het niet in zichzelf ge
keerd blijft, maar met de anderen het
léven wil delen. Er is alleen toekomst
te verwachten als Europa niet aar
steeds maar verhogen van zijn le
vensstandaard denkt, maar als het
zich voor anderen, onderontwikkel
de, gebieden verantwoordelijk weet.
Ds. Müller-Ganglof wijdde belangrijke
gedachten aan de huidige situatie van
het gespleten Duitsland. Een schei
ding die zowel tussen Noord en Zuid
loopt als tussen Oost en West. Het
zijn deze scheidingslijnen die een kruis
vormen dwars door Duitsland. Een
kruis dat echter teken is van eer
lofte. In 1945 is namelijk iets gebeurd
dat Duitsland iets moet zeggen. Deze
noodsituatie moet vrucht dragen. De
christenheid moet tot nieuw verstaan
komen van haar werkelijke waarde.
Het zal alleen gaan in de weg die dé
vroege christenen ons getoond hebben.
Zij droegen een andere signatuur dan
de hén omringende heidenwèreld. Het
teken van het kruis.
Zendingsarbeiders
Geref. kerken op
oriëntatiereizen
Mej. dr. Joke Bouma, die binnenkort
haar werkzaamheden in de kraamkliniek
Panti Wilasa in Semarang hoopt
te vangen, is zondag van Schiphol
trokken. Maandag jl. vertrok dr. J.
Blauw op verzoek van generale zendings-
dëputaten voor een oriëntatiereis naai
Ruanda Urundi in de Congo, om na te
gaan, of hier mogelijkheden liggen vooi
zendingswerk van de Geref. Kerken. Om
streeks 7 oktober komt hij in ons land
terug. Dinsdag vertrokken nlr. dr. D. C.
Mulder en dokter J. Bol naar West-Pa
kistan, waar zij onderzoekingen zullen
doen naar zendingsmógelijkheden. Het
is de bedoeling, dat dokter Bol na 14
dagen naar Indonesië doorreist, om
eveneens naar Semarang te gaan. Dr.
Mulder keert terug, teneinde mondeling
rapport uit te brengen over zijn bevin
dingen. Generale zendingsdeputaten zul
len op 16 oktober kennis nemen van alle
rapporten, die over de drie mogelijk
heden in Zliid-Amerika, Afrika en Azië
zullen worden uitgebracht en daarna hun
aanbevelingen aan- de generale synode
opstellen.
OP DE PROEF STELLEN
MINISTER LUNS heeft be
grijpelijk fel gereageerd op
de „vredesvoorstellen", die de Rus
sische premier Chroesjtsjef gisteren
aan de Verenigde Naties heeft voor
gelegd. Propaganda noemde hij de
inhoud, die onmogelijk verwezenlijkt
kan worden.
Het zou echter niet verstandig zijn,
het bij deze ontboezemingen te
laten en te doen, alsof de rede van
Chroesjtsjef slechts een onvermijde
lijk iets is geweest, dat nu maar zo
vlug mogelijk moet worden ver
geten.
Chroesjtsjefs woorden waren niet in
de eerste plaats bedoeld voor de
afgevaardigden in de VN-Assemblee.
Over hun hoofden heen sprak de
Rus tol vele miljoenen mensen «n
Oost en West, die na twee wereld
oorlogen nog slechts één groot ver
langen kennen: dat een nieuwe
massale vernietigingsoorlog zal wor
den voorkomen.
De New York Times wijst erop, dat
Chroesjtsjefs voorstellen verdacht
veel lijken op die, welke Litwinof
in 1927 heeft gedaan. Op een bijeen
komst van- de communistische inter
nationale in 1928 werd het doel
ervan onthuld, nl. dat de „imperia
listen" gedwongen moeten worden,
PARTIJVORMING
ze van de hand te wijzen. En
dat te kunnen bereiken, moet ei
een uitspraak worden uitgelokt.
Propagandistische voorstellen, j
niet verwezenlijkt kunnen word
zijn schering en inslag' bij cle co
munistcn. Ook nu is dit weer
geval. i I
De inhoud ervan is echter zo
vaarlijk, dat de westelijke mogej
heden het zich niet kunnen v,
oorloven, ze zonder meer naast i
neer te leggen.
Zij zouden dan het odium op i
laden, dat zij het bereiken van
duurzame vrede in de weg staan.
De Amerikanen en Britten hcbl
dit terdege beseft. Zij hebben h j
voorzichtig op de rede van de R|
sische premier gereageerd.
Inplaats van de voorstellen vani
hand te wijzen moeten zij alles s
het werk stellen om wegen s
vinden, langs welke de Sowjetuj
kan worden gedwongen, haar s
lof ten waar te maken.
Dat zal niet gemakkelijk zijn, rei s
een andere mogelijkheid om i
werkelijke bedoelingen van de S<j
jetunie aan de kaak te stellen isl
niet. En mochten de Russen li
beloften willen nakomen, dan i
dat spoedig genoeg blijken. o
de vorming van christclijk-politieke
partijen, het stichten van christe-
lijk-sociale organisaties, het optre
den van personen uit deze groepen
in Kamers, Staten en Raden, de
voortgang van het Evangelie in ons
volksleven belemmert, aan de Kerk
schade toebrengt, de uitbreiding van
het Koninkrijk Gods in de weg staat.
De christelijke politiek, de christe-
lijk-sociale actie irriteren velen,
wordt gezegd. Het isolement, het
zich opsluiten in eigen organisaties,
verhindert contacten met andere
groepen en doet mogelijkheden voor
christelijke beïnvloeding verloren
gaan.
Is deze mening juist? Is zij op goe
de gronden te handhaven? Hebben
zij gelijk, die vooral na 1945 een
plaats zijn gaan innemen in „alge
mene" organisaties, terwijl zij op
politiek terrein kozen voor de Par
tij van de Arbeid? Hebben hier te
lande de onkerkelijkheid, de ontker
stening, ernstiger afmetingen aan
genomen dan elders, waar althans
geen christelijk-politieke partijen be
staan?
Voordat wij een antwoord op deze
vragen trachten te geven, willen wij
enkele meer algemene opmerkingen
maken over partijvorming.
In een hedendaagse constitutionele
staat is het bestaan van partijen een
vanzelfsprekendheid. Zij danken
haar ontstaan aan de ontwikkeling
van parlementen, waarin de invloed
van het volk op de regering zich
kan doen gelden. Dan komt aan het
licht, dat over vele principiële en
praktische vragen verschillend ge
dacht wordt. Naarmate de volksont
wikkeling toeneemt, het kiesrecht
wordt uitgebreid, wordt het partij
wezen van meer betekenis. Er wordt
dan gestreden over de geest, waar
in het regeringsbeleid gevoerd be
hoort te worden.
Ook in vroeger eeuwen, toen men
nog geen waarlijk constitutioneel
staatsleven kende, zijn er „partij
schappen" geweest. Maar deze kan
men niet vergelijken met een par
tijwezen, zoals wij het thans kennen.
Het waren in hoofdzaak coterieën,
die één bepaald belang, dikwijls
zelfs familie- of dynastieke belan
gen, poogden te dienen.
Een partij, zoals wij bedoelen,
treedt echter op met een program,
waaruit men kan afleiden uit welk
beginsel zij leeft en wat zij op grond
daarvan acht te zijn in belang van
het gehele volk in al zijn schake
ringen.
Men heeft ook in ons land wel zien
opkomen zg. „partijen", die zich
slechts ten doel stelden de speci
fieke belangen te bevorderen van
één bepaalde categorie, van platte
landers, caféhouders, kunstenaars,
enz. Maar het is hun nooit gelukt,
een blijvende positie in ons staat
kundig leven te verkrijgen. Voor him
speciale wensen hebben zij niets van
betekenis bereikt. De kiezers besef
ten, dat deze belangengroepen in het
staatkundig leven niet thuis behoor
den, dat zij de invloed van de ver
tegenwoordiging des volks op het
regeerbeleid eèr verzwakten dan
versterkten.
Wij hebben eveneens voor onze ogen
gezien, waartoe de één-partij-staat
van nationaal-socialismc, fascisme
en communisme leidt. Immers tot
geestelijke dwang, tot onderdruk
king van allen die niet denken als
de partij en haar leider.
Wanneer een volk zich in vrijheid
kan ontwikkelen, vormen zich ver-
Schillende partijen. Er is in deze
tijd onder de hoger ontwikkelde lan
den geen natie, die over de mij
belangrijke vragen geheel eensti pe
mig denkt. Op religieus en kerf
lijk terrein gaat men uiteen. W
zijn verschillende wijsgerige s eij
mingen. Over de grondslag" vanf^
gezag der overheid, over haar 1 d€
ten aanzien van het maatschappen
leven, zijn diepgaande verschiu st
Dit moet vanzelf leiden tot het m
staan van meerdere partijen. D
De vrijheid tot partijvorming,
georganiseerde samenwerking j dc
geestverwanten, behoort onverl v<
aan allen gelaten te worden, li
zij natuurlijk zich stellen op de]
sis van grondwet en wet, en all
met wettige middelen naar verai
ringen willen streven.
Op zichzelf zal het wel zijn te vej d'J
digen om bijv. fascistische en Cf Ve
munistische partijen, wanneer h,
deze. basis niet aanvaarden, te
bieden. Maar het kan om praktij k'
redenen toch onwenselijk zijn om
een verbod te besluiter. Immers n
daarvan het gevolg zijn een on(
grondse activiteit, die gevaarlij d
is dan openlijk optreden, dat ij v
kan controleren.
In Nederland en eveneens in
kele andere Europese landen ui
partijen gevormd op princip
christelijke grondslag. Dit is n
een gevolg van de revolution
denkbeelden, die vooral sedert
Franse revolutie werden verkon o
en, althans voor een deel, in nj zi
dan één land werden toegepast.
Dat de toestanden vóór de revltc
tie van 1789 veel te wensen ovei 81
ten, wordt ook door ons volmol c;
erkend. Veel riep om veranderin) h
die echter niet tijdig tot stand i
den gebracht. Groen van Prinst(
kon dan ook terecht zeggen, daj h
het oordeel ook een zegen lag. I
is wel waar, dat onder Lodej
XVI in Frankrijk een begin
maakt werd met enige hervorr
gen. Maar de meest geschikte i r
had men voorbij laten gaan. Tj z,
kwam de revolutiestorm. De
vende krachten waren de reeds I J
tevoren gepredikte ongeluksbegil f*
len. Het gezag van Gods Opei z;
ring over het gehele leven u
door de mannen der zg. „Verl
ting" ontkend. Men maakte staa!
maatschappij los van God. De ni p
werd autonoom verklaard. Hij je
hoefde noch in de staatkunde, s
in de wetenschap in het algemj
met hoger gezag rekening te houj
De Engelse staatsman Burke hj v
voorspeld, dat de toepassing van
gepredikte beginselen zou leiden
revolutie en ten slotte tot een sch
bewind en een dictatuur. Deze vi 3
spelling is uitgekomen.
Toen de storm had uitgewoed, p
Napoleon de nederlaag had gelei
wilde men gaan restaureren. 1)1 n
Op staatkundig en economisch
bied kreeg in feite liet liberalil
de leiding. Het liberalisme, dat, j v
gens mr. Cort van der Linden,1
het vasteland van Europa „vooif k
komen is uit de Franse revolutj
Zij is, naar het woord van deze v
hoogleraar-staatsman, „in haarl
zen een tak van de brede strj
van het rationalisme". „Naar I tl
rale beginselen heerst de rede|
perinachtig".
Helaas was in de tijd der restai e
tie het calvinistisch volksdeel
zwak, om zich tegen de heersé t
richting met elan te Verzetten. z
Maar er is toch een reactie gi
men tegen het liberalisme, wat
leid heeft tot partijorganisatie E
principieel-christelijke grondslaj 1
Directeur Vlaams
evangelisatiewerk
Het Silobèstuur te Brussel, het uitvoe
rend orgaan voör het evangelisatiewerk
van de Protestants-Evangelische Kerk
van België, heeft tot directeur van het
Vlaamse evangelisatiewerk benoemd ds.
C. A. F. van Stipriaan Luiseius te Gent.
Advertentie
STAATSEXAMEN (HBS Gymn.)
Ds kortste en voordeligste opleiding
RESA-HILVERSUM
(Beleende Schtlitalijke Cursus)
Het is de bedoeling, dat ds. Van
riaan èen belangrijk deel van zijn
zal geven om de leiding van het ii
vorige eeuw door onze landgenoot, w
ds. N. de Jonge te Brussel, gèsti
Silowerk op zich te nemen. Ds. Van
riaan, die in 1914 geboren werd, isj
dert 1949 aan zijn tegenwoordige
meente verbonden. Hij is reeds ji
de Vlaamse régio)
voorzitter
raad van dc Protcstants-Evangeli^
Kerk van België. Verder is hij als doj
de protest!
België.
het apostolaat i
theologische faculteit te Brussel i
den. Na ovèrleg met en met instemnj
van zijn kerkeraad heeft hij zijn bei'
ming aanvaard. Het is de bedoeling, I
hij per 1 januari 1960 in functie
treden. Ds. Van Stipriaan was, vóóq'
naar Gént vertrok, hulpprediker bij'
Herv. Gemeente van Zandvoort en I
dikant te Bergeijk (N B.) en te DiS
(Geld.).
