Columbus
zeggen
had het moeinj er.
ruimtevaarders
u WaW 7 [Al 8 l'J a I'M to /-# III 12 I'J W='
Ontslag voor
sgt-vlieger
Poolse sopraan en Zwitserse
winst van het
concours
Onderzoek produktiviteit in
zuivelindustrie
iirf
Q
DONDERDAG 10 SEPTEMBER 1959
MAANDAG DINSDAG WOENSDAG ^^^^BDONDERDAGfl,*jM VRIJDA G ZATEUDA G Cofotegut
lsePTEMBls[ WiEPTEMSÉUm A ^StPTEMBEItM ^MstPTCM URM PTEMBE rM. MsEPTEMSErÊ A W M aeb<><"""
Maandag 7 t/m zaterdag 12 sépfember Gebouwen Vredenburg
GEBRUIKSGOEDEREN
Deze beurs is geopend van 9-18 uur; zaterdag 12 september van 9-17 Uur
Deelnemende groepen
Huishoudelijke gebruiksartikelen en
onderhoudsmiddelen Luxe metaal-
en houtwaren, couverts, kunstnjjver-
heids- en religieuze artikelen Luxe
aardewerk, porselein, glas en kristal
Naai- en breimachines Woning
textiel en fournituren Kleinmeu-
belen Textiel-, kleding- en mode
artikelen Goud- en zilverwerk,
bijouterieën Uurwerken Parfu-
i, kosmetika en toiletartikelen
Lederwaren Rokersbenodigd
heden Speelgoederen Sport
en kampeerartikelen Optische-,
foto- en filmartikelen Huisvlijt-
artikelen Kinderwagens Muziek-
- Bladmuziek en mu
ziekautomaten Winkelinrichting,
zoals winkelbetimmeringen, kasregis
ters, weegwerktuigen, verkoopauto
maten en andere winkelmachines
Reclametoegift-, souvenir- en feest
artikelen Etalage.artikelen en
-materialen School- en kantoor
benodigdheden, zoals schrjjf-, teken-,
schilderbenodigdheden, papierwaren
Handelsinformatie- en voorlich
tingsdiensten Vakliteratuur
Zeven mannen in opleiding voor eerste vluchten
~\E AMERIKAANSE PLOEG van zeven ruimtevaarders houdt zich
K zonder bange voorgevoelens gereed om de grote sprong in de ruimte
e makenMaar nog wachten hun maanden en maanden van uitputtende,
oms pijnlijke proeven Het grote publiek heeft wel bange voorgevoelens
ji meent dat le astronaut die als eerste op een zeker ogenblik in 1961 met
1 |en Atlasrakei van 25 meter lengte de ruimte wordt ingeschoten om met
'en snelheid van bijna 30.000 km per uur rond de aarde te cirkelen een
ijna zekere dood riskeertDe zeven ruimtevaarders weten dat het publiek
b denkt en houden zich met deze bezorgdheid van het publiek bezig. Zij
eten dat hun pioniersdaad, die bekend staat als het project-Mercurius,
llom beschouwd wordt als de gevaarlijkste reis die ooit in de geschiedenis
de mens werd voorbereid. Maar uit hu
ijkt dat zij het hiermee niet eens zijn.
ntwoorden op de vragen
Js nummer één levend is teruggekomen
en van zijn ervaringen verslag heeft
c ^uitgebracht zullen minstens vier
de andere astronauten hem volgen op
successievelijk langer wordende reizen
om daarmee ten slotte de weg te banen
|voor bemande vluchten naar de maan
en naar planeten als Mars en Venus
hull
Voorbereid
™"e slanke gespierde jonge ruimtevaar-
n ders vertelden dat zjj niet het gevoel
in zich hebben van een stijgende span-
)ning, niet het gevoel van een naderen
de beproeving zoals bijv. de geallieer
de troepen die in de tweede wereld
oorlog stonden te wachten voor de
invasie van Normandië over Het
Kanaal, ondergingen.
c e 34-jarige Malcolm S. Carpentier, luite
nant bij de marine en vader van vier
kinderen, zei toen dit punt ter sprake
c kwam: Die mannen wisten niet wat
hun op D-day te wachten stond. Dat
weten wij nu wel".
33-jarige luchtmachtkapitein Virgil I.
Grissom vulde dit aan en zei: „Zij wis
ten dat er een slachtpartij zou volgen.
Wat ons betreft weten wij van niets",
^ér gevaarvolle reizen uit het verleden
sprekend, meenden de ruimtevaarders
dat het risico van een ruimtevlucht
niet vergeleken kon worden met de
Vermeende gevaren die voor Columbus
in het verschiet lagen toen hij in 1492
lingiijn ontdekkingsreis naar de Nieuwe
Wereld begon.
lteuB 35-jarige marine-luitenant Alan B.
Shepard formuleerde dit aldus: ,,De
deskundigen van Columbus vertelden
hem dat de wereld vlak was en dat hij
ils hij naar de rand voer in een bodem
afgrond zou storten. Onze geleer-
vertellen ons dat dit niet zal ge-
wij niet
hebben,
oebangi's
wat wij te verwachten
.ouden wij gelijk de
Afrika zijn, die alles wan-
bang worden bij elk blad
HOE GROOT zijn de kansen,
dat de eerste Amerikaan,
die de ruimte wordt ingescho
ten om op 160 km hoogte drie
banen rond de aarde te be
schrijven, dit avontuur over
leeft Voor de eerste keer heb
ben de mannen die hiervoor
worden opgeleid zich in een
exclusief interview openhartig
uitgesproken over de gevaren
die hun bedreigen. Het was
kort nadat bekend was gewor
den, dat de lancering van het
ruimtevoertuig gisteren geen
succes was geworden.
Niet bang
pf astronauten waren bij het interview
izig, de twee anderen hadden
De 38-jarige lt.-kol, bij de ma-
John H. Glenn Jr., de oudste van
sprak op ernstige toon over
het gevaar en zei: „Als
dat ritselt"
Glenn vervolgde: „Als je onderricht bent,
ben je niet meer bang. Op het terrein
van de ruimtevluchten ls er maar een
handjevol mensen die de zaken begrij
pen cn zjj hebben geen vrees".
Op dit ogenblik yan het interview voeg
de zich een slungelachtige figuur met
haren in de war bij de troep. Het was
de 32-j. luchtmachtkapitein Lercy G.
Cooper, de jongste van de astronauten.
Maar als straaljagerpiloot een veteraan
met 2300 vlieguren. Cooper die .net met
een F 102 straaljager had gevlogen, was
het met de anderen eens dat de kans
om de eerste bemande ruimtevluchten
te overleven veel groter is dan alge
meen geloofd wordt.
„Natuurlijk zijn er wel een paar proble
men", zei hij grijnzend.
Maar hoe is het met het gevaar van de
blootstelling aan de dodelijke stralen
van de nieuw ontdekte radiatiegordel
boven de aarde, die genoemd is naar
de ontdekker dr. James A. Van Allen.
Hij was de eerste die dit kosmische
bombardement wist thuis te brengen,
hij heeft verklaard eraan te twijfelen
of een mens bij een vlucht buiten de
atmosfeer van de aarde zulk een
enorme dosis radiatie zou kunnen weer-
Als de expert op stralingsgebied van
de groep astronauten, antwoordde
Shepard. ,,De Van Allen-gordel begint
pas op 800 a 1000 km km hoogte, wij
worden gelanceerd naar een hoogte van
160 a 200 km. Daar zullen ook wel kos
mische stralen zijn, maar geen dode-
En de meteoren dan? „Is het niet moge
lijk dat de bemande ruimte-cabine in
botsing zal komen met een van de mil-
rDe eigenlijke ruimtecabine, die
gisteren is afgeschoten en op korte
afstand in zee terecht kwam, ziet
jarden vuurballen die door de ruimte
flitsen?"
let antwoord van Carpentier hierop luid
de: „Ik heb een studie gemaakt van
meteoren en uitgerekend dat wij op een
ruimtevlucht 15-000 uur kunnen reizen
voordat w(j statistisch de kans maken
getroffen te worden".
dat hij in de conisch gevormde kamer
rondzweeft. met ongelooflijke snel
heid ronde de aarde vliegend. eeri
eenzaam figuurtje in het geweldige
panorama van hel luchtruim
Dan na drie duizelingwekkende cirkelin-
gen rond de aarde komt het kritieke
ogenblik. Als de ruimtecabi
menselijke vracht boven
oostwaarts vliegt en de Californische
kust nadert, zal een robot op aarde het
juiste moment berekenen voor de terug
keer in de atmosfeer van de aarde,
wanneer de 5000 km lange glijvlucht
gaat beginnen eindigend met de daling
op de Atlantische oceaan bij Florida.
Op dat ogenblik zal de grondcentra
door middel van radioselnen de drie
remrakettcn In werking stellen die
tegenkracht geven en de snelheid
minderen tot ongeveer 1250 km per
terwijl de cabine naar de aarde duikt
en door de grote warmtebarrlcr- dringt
die opgewekt ls door de wrijving met
Ingewikkeld
Als ervarèn invliegers, die heel lang ge
wend zijn aan de complicaties die zich
bij hoge snelheden kunnen voordoen,
zijn de astronauten zich er terdege van
bewust dat de verkenning van de onbe
kende ruimte een ingewikkelde aange
legenheid is. Maar riskant noemen zij
het niet, alleen maar ingewikkeld.
Vanaf het ogenblik der lancering van
Kaap Canaveral in Florida zal de eerste
mens die de ruimte wordt ingescho
tenop zichzelf zijn aangewezen.
blootgesteld aan de benevelende druk
van de zwaartekracht vastgebonden
aan een naar zijn lichaam gemaakte
stalen rustbank, die moet verhinderen
de i
Hoewel het ruimteschip beschermd wordt
door een metalen schild dat de ergste
hitte moet weghouden van de zeven
meter metende capsule, zal het plotse
ling omgeven worden door tempera
turen die 11.000 graden kunnen berei
ken. Van de grond af, heel diep bene
den, zal de capsule op zijn weg naar de
aarde duidelijk te zien zijn omdat het
schild een kersrode gloed uitstraalt.
Vele proeven met onbemande capsules en
t enslotte met een chimpansee als pas
sagier zullen nog nodig zijn voordat de
eerste mens omhoog wordt gezonden
om de hitte-barrière te trotseren.
Lt.-kol. John Powers van het nationale
bureau voor ruimtevaart, dat de leiding
heeft van het project-Mercurius, ver-
grotelijk overdreven
niet genoeg onder
streept worden te beweren dat wij
het probleem van de terugkeer naar
de aarde hebben opgelost. Wij hebben
Inderdaad neuskegels van projectielen
na hun terugkeer geborgen, maar dit Is
groot verschil met een capsule
klaarde:
i dit kaï
>rdt
>erd".
Woensdag heeft de krijgsraad iri
n ach tsa m enste 11 i n g te 's-Hertoger
le sergeaht-wlieger M van
is Wnensdracht veroordeeld
hniftelijke lastgevi;
jrdeeld M. die me
letn ten onrechte -
Mr. Huisr
Iraf r
aftirek
en meende dat
erk had gesteld
oor zijn karretje
maanden ge-
:st.
i Haag die de
sd de
ding op juridische gronden en betoogde
dat er bij de behandeling wel uitvoerig
dachte, doch niet op die van zijn su
perieuren en van de fouten die zij ge
maakt zouden kunnen hebben.
Hij noemde deze zaak een van die
gevallen die in het leger meer voorko
men. namelijk dat een militair die be-
klagbrteven schrijft bij zijn superieuren
geen goed meer kan doen. Hij bepleitte
DE ANTIEKBEURS
IN HET MUSEUM
HET PRINSENHOF - DELFT
26 aug- t/m 16 sept. 1959
Zangwedstrijd in Den Bosch
Commentaar
T egenstellingen
DE V.A.R.A.-televisie had gisteravond
een goed instructieprogramma
over Birma, met wat filmfragmenten,
foto's en een paar vraaggesprekjes aar
dig afwisselend gemaakt
Aardig gevonden was ook de tegen
stelling in de kunstrubriek De ver
toning van een aantal Engelse indu
striefoto's (die voor de camera helaas
niet best tot hun recht kwamen) welke
op het ogenblik in het Rotterdamse
bouwcentrum te bezichtigen zijn te
genover de expositie van enkele kost
bare stukken van de elfde Oude Kunst
en Antiekbeurs in Delft. Er werd aan
deze expositie zelfs een kleine prijs
vraag verbonden, de kijkers m-ogen
raden hoeveel twee oude pistolen zul
len opbrengen en de prijs is een fraai
boekwerk.
Minder enthousiast kunnen we zijn
over het portret in woord en beeld van
de Franse staatsman Jaures, die hon
derd jaar geleden werd geboren. In
deze droge en weinig boeiende vorm
werd het niet meer dan voorlezen van
een artikel met plaatjes erbij. Zet de
VARA deze portretrubriek voort, dan
dient er wat leven in te worden ge
blazen.
In tegenstelling met deze droge kost
was dan weer het slotprogramma de
liedjes voor vijf stemmen, ook deze
keer door Karin Kraaykamp charmant
aan elkaar gepraat
Annie Schmidt krijgt
het (veel te druk
De schrijfster Annie M. G. Schmidt
heeft een formidabele opdracht gekre
gen van de VARA en wanneer zij die
helemaal vervult, hetgeen wel de be
doeling is. zal ze de handen vol krij-
Ten eerste schrijft zij samen met
Sim-on Carmiggelt de teksten en liedjes
voor een cabaretprogramma vgn Wim
lbo, dat maandagsavonds om de 24^ w
dagen een half uur voor de microfoon jc
komt onder de titel „Hij en Zij", voorts o'
schrijft zij teksten voor de maande
lijkse televisie-uitzending Artiesten
cafévoor het vaste zaterdagavond
televisie-programma „Publieke Tribu
ne". een studio-showprogramma in de
vorm van een rechtbankzitting voor
zaken, en ten slotte zet ze zich
nog aan het schrijven van drie televi
siespelen.
Zulk een produktie op peil te houden
redelijkerwijs S'
verlangen.
Straaltijdperk en
veertig jaar KLM
Aangezien het opnemen van passa
giers-straalvliegtuigen in de luchtvloot
juist samenvalt met het 40-jarig be
staan van de KLM zal aan beide fei
ten aandacht worden besteed in een
NTS-programma, dat op woensdag 7
oktober a.s. de ether ingaat.
Pier Tania (van de VARA) stelt een
filmprogramma samen, dat als docu-
iltijdpei
Da;
>rdt
de telei
Residenti
s het
e-Orkes
ningen geeft, uitgezonden.
Niemand praat zonder
luisteraars
Wanneer u de radio afzet omdgt er
een toespraak komt die u niet inte
resseert, zult u wel eens denken: „wie
luistert déér nu naar?" en die op
merking komt dan uit uw eigen nega
tieve belangstelling voor dat bepaal-
heb-t i
wel i
is gevreesd
i, helemaal
st. Het Centraal Bu
itistiek heeft uitgemaakt, dat d>
n9t-beluisterde radiorede toch al
3 nog bij tenminste 60.000 luisteraar
irdt gehoord. De meest-beluisterd<
ogt op miljoenen toehoorders.
T TEEL PRIJZEN zijn er gisteren
vocalistenconcours van 1959 toegekend: eerste prijzen, tweede prijzen,
eervolle vermeldingenDe jury, bestaande uit'de dames Helène Bou
vier en Annie Woud en de heren. M. Willemsen, V. Martari, Fr.
Amelsvoort, G. Hüsch, Frans Vroons, L. Rosquin, R. Henderson en Julius
Patzak, toonde zich wel bijzonder vrijgevig, zeker als gevolg van het ver
moeiend warme weer en het grote aantal deelnemers, die getest moesten
worden!
ant eerlijk gezegd, zo hoog was
kelijk niet het algehele niveau
itaties. Bij geen van de deelneme
prijswinnaars incluis, ontdekten
volledige beheersing van voca
i der stemmen v
welluidendheid,
n de hoogte tot
vare verrassing, i
irdracht i
Vrijwel geer
pure schoonheidsbele
de hoogte bleek steed
punt te zijn. Nee, de c
het oratorium.
.Maar wij hebben ons onder het luis
teren afgevraagd, of de eis, zowel in
opera als in lied en oratorium uit te
blinken, niet te hoog gesteld is. Dit
vergt een dergelijke veelzijdigheid, een
dergelijke hooggeschakcerde sensibili
teit. waartoe slechts enkelen onder de
zijn.
a gen-
deze drie „vakken'' of wil het soms
niets zeggen, dal èn de beste zanger van
het concours, de basbariton Arthur
Loosli,alsook de eerste prijswinnaars
van het lied niets terechtbrachten? Hier
buigen
Nu dan de prijswinnaars. Arthur
Loosli, een 33-jarige Zwitser uit Bern,
kreeg de hoogste eer: met een Schu-
bert-litd mislukte hij, de Osmin-aria uit
Mozart's Entführung gaf hij te sterke
accenten, en de Aria uit Handei's M;s-
.epele
zong hij
Poolse sopraan
F.en veel sterkere persoonlijkheid,
eigenlijk degene, die het meest wat „te
vertellen" had was de Poolse sopraan
Zofia Janukowicz-Poblocka, die van een
aria uit Tsjalkowski's Pique Dame een
zeldzaam doorleefde en intens geprofi
leerde uitbeelding gaf. Haar stem heeft
de typisch Slavische, ietwat scherp-mc-
talige tlmhrering, maar is bijzonder
mooi van klank, goed geplaatst en be
heerst. Haar voordracht van Debussy's
Nuit d'Etoile was heel niet Frans, en
met de aria uit Handel's Josua wist ?ij
ook niet helemaal goed raad. Maar
een belangwekkende verschijning is zij
zeer zeker en met Arthur Loosli de
winst van dit concours. (Zij kreeg de
Aaltje Nondewierprijs).
Om
i bij de sopra
de jonge Duitse
lelgische Lia Robtie
ing roe
lustigen Weib
.echniek Lia Rottier'
Verdi's Aïda
Deze
winter geen
koelbuisboter
mann's lied „Seit ich ihn geseher
oude liedje dus' De twee overig»
waren, kregen elk een tweede pi
Hongaarse Ju Manna Fa ik. een w
moyante stem, en de temperame
Zuidslavische Djurdjevka Cakare\
alleen met Moussorgsky's Gopak
boeien. Vermelden wij ten slotte
gelse basbariton Harold Gray, c
eeg zeker vo.
vel de mede-
Handel
der de finalisten
:rgebleven
*n hebben de eer
ige sopraan Wil-
EEN VRAAG uit
werd in de openbare
het produktschap voor zui
deling gedaan, dat het hu
produktschap op verzoek
organisaties eventueel do<
teriaal zal kunnen leveren
duktivlteitsstijging in de
ie. Op de vraag of er al gewerkt wordt
n een verhoging van de lonen voor
i het personeel van het produktschap ver
klaarde de voorzitter, ir. B. van Dam,
dat hij door de vakbonden was bena
derd, maar dat er nog geen voorstellen
t loonsverhoging waren ingediend.
>ze voorstellen worden nu eerst afge-
icht.
de produktschappen zijn door de S.E.R.
losgekoppéld van de overheidssalarissen,
zodat de produktschappen hierover af
zonderlijk besluiten zullen moeten ne
men. Er heeft thans overleg plaats tus
sen het centraal overlegsorgaan van de
produktschappen. de speciale S.E.R.-
commissie en dè vakbonden.
Het bestuur besloot dat er deze
winter geen boter in de handel zal
worden gebracht met de opdruk koel
buisboter". Alle boter zal dus als verse
boter verkocht worden. Ook Indien
dcie ouder i« dan aefct weken. De
voorraden in de pakhuizen zij
naar Frankrijk Is nog zo omvangrijk,
dat er de komende winter zo goed als
geen boter, die langdurig opgeslagen
is geweest, verkocht zal worden. Wel
licht zal er zelfs nog boter ingevoerd
moeten worden om de behoeften te
dekken.
leded 12 30 Ldct
4 16 30 Viool en pian
ben I
I s/ R
ie Nederlandse stieh-
ing voor statistiek in Den Haag een on-
erzoek ingesteld naar de behoefte aan
n de rpogelijkhéden van een gecoördi-
eerd marktonderzoek voor agrarische
rodukten. Het bestuur voerde als ern-
tig bezwaar tegen het voorstel van de
osti tuten aan. dat er geen onafhankelijk
ecretariaat wordt gevormd en de positie
an de produktschappen bij het onder-
oek le ondergeschikt wordt. Besloten
zerd dat het dagelijks bestuur van het
roduktschap voor zuivel in een volgen-
ijzigingen in
derwerpen 19 00 Nws en weerber
uismuz 19 30 Radiokraiu 19 55 Or
en Eürydice. opera 2140 Kumst-
22 0o Jazzmuz 22.25 Vocaal ens
GRAMMOFOONPLATENPROt»R
bestuu
le-dkeuring zal voor-
ur-generaal zal dan
»te worden gebracht.
Fri-edrioh Har
toph Wüüi'b&ld
LUni en plak alles i
VELPOI
van Ceta-Bever
'Orphous; Marii
I Streach Amor,
Motebtenkoor, R.ias Syimphor
Berlijn. Dirigent: Ferenc Fries
