-- ;-r systeembouw jaarlijks 20.000 huizen te bouwen Coopvaett rMr water Mr. Van der Mandele laat protest horen Geheimzinnige voetsporen Zeven doden in liet verkeer Geniet dubbel SUCROSA EXTRA MOTOR OIL DINSDAG 8 SEPTEMBER 1959 Bouwkosten löfèl Uit het jaarverslag van de Central 'v1 f directie volkshuisvesting en bouwnijver heid blijkt, dat aan de voortdurende stij- 7,t| ging van het bouwkostenniveau een eind gekomen. Zo ging in 1958 het voor de woningwetwoningen in de grote steden met tien pet. omlaag. Het lijkt b®''7iicC overbodig, deze verheugende ie° wikkeling met enige klem te signaleren. Een gaarne en wijd verspreide opvatting wil. dat het geen zin heeft, de huren de oude woningen te verhogen, aangezien teri de stijging van de bouwkosten er wei voor zorgt, dat de vernauwde kloof tus- i1 sen de huren van oud en nieuw weet spoedig evén wijd is als ze voor de huur- verhoging was. Nu willen wij niet beweren, dat het va<met de bouwkosten allemaal rozengeur r\aj en maneschijn zou zijn, aangezi tegendeel wat dat dan ook mag zijn ons vaak in de gedachten hangt. Het probleem van de bouwkosten blijft er 0.0Jstige aandacht verdienen. Om ernstig blijven, zal men de zaken echter in ;en. juiste verhoudingen moeten zien, cue dgons vertellen, dat de huurverhoging 1957 'Ssi haar effect gehad heeft, afgezien van dc io.oy vraagof dat effect niet groter had kun- nen zijn, door een nog verdere daling de bouwkosten. (De T ij d /Maas- De Brit Ernst Crabb, dorps kruidenier in Rogerstone, had veel last van lekke banden. Dat ging hem zo vervelen, dat hij ging piekeren over een autokrik, die een wiel in luttele seconden van de grond kan tillen- Na 'een paar slapeloze nachten stond het ontwierp \n zijn hoofd gegrift. Een autofabriek wilde er twee ton voor geven, maar Crabb gaat een eigen bedrijf beginnen. Brengen Kussen mens in de ruimte Dr. Werner von Braun, leider van het rakettenprogramma van het Amerikaanse leger, heeft verklaard niet verbaasd te zijn indien Rusland zou pogen een mens in de ruimte te brengen tijdens het be zoek van premier Nikita Chroesjtsjef aan de Verenigde Staten. „De Russen hebben een groot gevoel voor dramatiek" aldus de geleerde bij zijn aankomst in Londen. Produktie snel op te voeren Nog even duur als normale woningbouw ll/TET de beproefde systemen van -L»-"- de systeembouw kan in Neder land reeds thans gemakkelijk een produktie van 12.000 woningen per jaar worden bereikt. Op korte ter mijn zou het zelfs mogelijk zijn met betrekkelijk beperkte investe ringen de produktie door systeem bouw op te voeren tot ongeveer 20.000 woningen per jaar, dit alles met een besparing op de man-uren aan vaklieden van ten minste 40 tot 75 pet. Tot deze conclusie komt de Vereniging van Systeembouwers in de zojuist verschenen brochure „Sys teembouw en zijn eigenschappen", waarin de heren prof. dr. ir. J. P. Mazure, mr. dr. J. H. Bast en ir. K. R. Burger de technische en architec tonische eigenschappen en de finan cieel- en sociaal-economische moge lijkheden van de systeembouw be spreken. In 1958. aildus de schrijvers. heeft de systeembouw 10,4 pet. van de Neder landse wonimgprodukbie voor zijn reke ning genomen. Er kwamen 9.327 systeem- woningen gereed op een totaal van 89.037 woningen. De drie grote en enige middel grote stedien in ons land geven wat be treft de toepassing terd'am 22 pot. (1312 op 5874). im Den 49 pot. (1759 op 3589). in Groningen 44 pot. (263 op 592), in Dordrecht 61 pet. (724 op 1179) en in Schiedam 79 pot (508 op 641). Aan de hand van cijfers tracht de brochure duidelijk te maken waarom het moeilijk is om met een geïndustrialiseerde bouwmethode goedkoper te bouwen dan langs de traditionele weg. Op het ogen blik. aldus de brochure, staat de systeem bouw in Nederland op hetzelfde prijs niveau als de traditionele bouw. De voornaamste drijfveer,achter de systeem bouw is in. Nederland de besparing op de schaarse vakarbeid geweest. Hierin hebben de bouwsystemen, die zich in een zware concurrentie hebben kunnen hand haven, het zeer ver gebracht, In som mige gevallen zelfs tot 75 pet. Met Neen enkel voorbeeld tonen de schrijvers van de brochure aan welk een belangrijke aanvulling de systeembouw' hierdoor op de woningproduJktie levert In een middelgrote sbad worden in systeembouw won/injgwetwoningen ge bouwd, waarbijna voltooiing van de funderingen, een zodanig tempo kan wor den aangehouden, dat wekelijks 16 20 woningen kunnen worden opgeleverd. Bij uiterst nauwkeurige werkvoorbe redding en een zeer nauwkeurige samen werking tussen opdrachtgevend gemeen tebestuur, architect en systeembouwer is het mogelijk dit tempo bij voortdu ring aan te houden, ook bij overgang naar opvolgende complexen woningen. Bij deze bouw wordt gebruik gemaakt van de diensten van aoht metselaars, nodig voor het metselen van de vóór-, zij- en achtergevels in halfsteensmuren aan de buitenzijde van de in systeem bouw opgetrokken woningen. Indien men deze woningproduktie in traditionele bouw zou willen uitvoeren, zouden daar voor tachtig metselaars nodig zijn. Een dergelijk aantal blijkt niet te krijgen te zijn. Op grond van dit alles komt de brochure tot de conclusie: „Wanneer de geïndustrialiseerde woningbouw er niel zou zijn, zou een groot deel van het aantal woningen, dat thans per jaar aan de woningvoorraad wordt toegevoegd, niet gebouwd worden, bij gebreke van de daartoe nodige geschoolde arbeiders, met name vakbekwame metselaars en timmerlieden." Aan het slot van de brochure maken de schrijvers een vergelijking met dc- systeembouw in het buitenland. In Frankrijk is de systeembouw goedkoper dan de traditionele bouw, maar dat kan aamelijk worden toegeschreven aan het lage peil van de efficiëntie van de traditionele bouw. In Zweden en Dene rken is de systeembouw eveneens 1 victoria Natuurlijk bronwater bevat vele geneeskrachtige minerale bestanddelen Meer dan 70 jaar de meest gevraagde tafeldrank Lichtvaardig geschreven artikelen (Van een onzer redacteur) jVTR. Dr.- K. P. van der Mandele, A voorzittter van de Rotterdamse kamer van koophandel, heeft gister middag in een openbare vergadering dit lichaam ernstig geprotesteerd tegen twee artikelen in het weekblad Vrij Nederland. Hij poemde deze ti kelen, waarin gesproken werd over nauwe relatie tussen Krupp en Europoort, „lichtvaardig geschreven", terwijl hij in het bijzonder de passa ges. die betrekking hebben op de Rotterdamse kamer van koophandel 87.) „Bhajakrls" is de naam die teerd om te worden vermeld. Dan de bergbewoners van Nepal hebben komt Hunt in 1937 met de medede- gegeven aan een vreemdsoortig we. ling, dat ook hij voetsporen heeft zen, dat op een hoogte van ongeveer ontdekt, die op hem de indrukken 6000 m. op de zuidelijke hellingen van menselijke voetstappen maak- van het Himalajagebergte zou leven ten, maar de inheemsen die hem op en waavan in de sneeuw sporen zijn tocht vergezelden waren van wel 60 cm zouden zijn aange- opvatting, dat de yeti 'oetstappen verantwoordelijk moest elfde worden gesteld. l ge- Inmiddels hielden de verhalen 1 het over voetsporen van een geheimzin- of nig wezen in het Himalajagebergte 1 en verspreidden zo'n suggestie- kracht, dat de troffen. In Tibet wordt de „M.etch kang mi' voetstappen-achterlatend wezen j bruikt en de monniken duiden i aan met „mirgu", „mirti", „yeti". Deze laatste naam is in westerse literatuur over dit ondt werp de meest gebruikelijke, zodat de afdrukken van een laars voor ook wij ons aan de naam „yeti" zul- die van een yeti hield! Enkelen ver- len houden. telden het wezen te hebben waar ge- Voor zover óns nomen, zoals A. N. bekend, was Wad- Tombazi, die op een dell de eerste Euro. afstand van een paar peaan die de voet- vo honderd meter een sporen van de yeti JL IS rechtop lopende ge- waargenomen en stalte zag, die beschreven heeft. rW£h f donker tegen de Toen hij in 1889 in MMJCj M I/V sneeuw afstak en Noord-Nepal het geen kleren droeg. Himalajagebergte De later gevonden verkende, nam hij voetsporen hadden in de sneeuw voetsporen waar, die een lengte van nauwelijks hij in een 9 jaar later werk heeft beschreven. De grootste afmetingen van de sporen waren 33 cm lang en de passen die het op de achterpoten lopende wezen maakt waren ongeveer 74 Waddcl kon duidelijk één grote vier kleine tenen onderscheiden. Ook Mallory, die deelnam aan eerste verkenningsexpeditie van Mount Everest in 1921 (welke v kenning voorafging aan de bestij- te trachten het raadsel jaren twintig. Ook enkele gevluchte krijgsgevangenen, waaronder de had ge- schrijver Rawicz, vertelden dat zij dieren hadden gezien, die rechtop liepen en (volgens hun schatting) bijna 3 111 lang waren en de Indruk maakten tussen een beer en een mensaap te staan. De eerste die er eindelijk in slaagde de voetstappen te trachten het raadsel van de yeti- gingspoging in het volgende jaar) 1951 uitstekende opnamen maakte, hoogte voetsporen waar va dat zich zelf niet liet zi< volgden nog enige berichten van rei. rigors die deze streken bezocht had den, maar deze zijn in het algemeen te vaag en te onvolledig gedocumen- welke in de wereldpers grote op- groot dier, schudding veroorzaakten. Het ge. Hierna volg hiervan was, dat in 1954 een speciale expeditie er op uittrok om te trachten het raadsel van de yeti- voetstappen uit de doeken te doen. Daarover een volgende keer. en het Rotterdamse bedrijfsleven, ken schetste als „insinuerend en onjuist" In Vrij Nederland van 8 augustus werd aangevoerd, dat invloedrijke figuren uit het Rotterdamse zakenleven de Duitse heer Alfried Krupp naar Europoort heb ben gehaald. Daarbij werd volgens hel blad door de Rotterdamse kamer van koophandel, „onder aanvoering van de bijzonder Duits gezinde heer Van dei Mandele", een zeer exclusieve voorkeui voor deze Industrieel aan de dag gelegd Krupp werd namelijk verkozen boven Nederlandse deskundigen, terwijl een Franse onderneming, die belangstelling toonde, aan de deur werd afgescheept. Vervolgens werd Krupp in het week blad uitvoerig geschetst als een oor logsmisdadiger. die weliswaar na zijn gevangenisstraf te hebben uitgezeten werd verplicht zijn concern te ontbinden maar die blijkbaar inmiddels weer een zo grote macht bezit ,dat van deze ont binding niets is terechtgekomen. In feite deed hij slechts enkele van zijn indus trieën overgaan in handen van naaste familieleden en intieme vrienden. Krupp droomt, betoogde Vrij Neder land. zijn oude Duitse droom, die „von der Memel bis zur Maas" reikt. Het Rot terdamse bedrijfsleven biedt hem thans de nagel van een vinger door hem te verzoeken plannen uit te werken voor een hoogovenibedrijf en een staalfabriek in Europoort. Het blad vreest, dat deze nagel zal worden aangegrepen om het hele liohaam in bezit te krijgen In de affaire „Krupp-Europoort" be trok hef blad het bezoek, dat prins Bernhard in het jongste verleden aan Alfried Krupp 'in Essen heeft gebracht, acht het waarschijnlijk, dat dit be- werd afgelegd op aandring van de Rotterdamse kamer van koophandel en het leidt eruit af dat de Rotterdamse magnaten prins Bernhard willen gebrui ken, ten eerste om Krupp naar Neder land te brengen en ten tweede om de eventuele vestiging van het Krupp-con- in Europoort aannemelijk te maken het Nederlandse volk. Deze laatste bewering veroordeelde de heer Van der Mandele gisteren ten sterkste. „Alles wat in de artikelen gezegd wordt over de activiteiten van de Prins verband met de kamer van koophan- is gefantaseerd. Ditzelfde geldt ook ar de vermeende overige activiteiten ti de Prins in het Roer-gebied. Zijn ite belangstelling en toewijding voor de Nederlandse economie is boven iedere twijfel verheven en kan niet hoog ge noeg worden gewaardeerd." goedkoper dan de traditionele bouw, maar in Scandinavië worden aan de woningen in verband met het klimaat extra-eisen gesteld, waaraan de montage- bouw b.v. tegen minder kosten kan vol doen dan de traditionele bouw. De hoofdfactor is echter gelegen in de hoog te van de lonen voor vakarbeid. Deze liggen in de Scandinavische lan den belangrijk hoger dan bij ons. In Ne derland bespaart een bouwsysteem op de loonsom door uitschakeling van vak arbeid misschien 6 a 7 pet van de totale bouwkosten; in Denemarken echter dit dan al 10 pet en in Zweden nog meer zijn. Tussen 1953 en 1957 zijn in Nederland de kosten voor bouwmateria len met 15 pet en de lonen in de bouw vakken met 50 pet gestegen. Dit brengt de schrijvers van de brochure tot de wachting, dat wij naar „Scandinavische 'verhoudingen" zullen groeien. Het is al leen nog maar de vraag wanneer wij hier in Nederland het peil bereiken, waarop systeembouw goedkoper zal zijn dan traditionele bouw. Ongelukken op de weg hebben gisteren verschillende slachtoffers geëist. Gisteravond heeft een bromfietser die zonder opletten bij Rijsbergen de weg overstak een ernstig verkeersonge luk veroorzaakt, dat aan drie mensen het leven heeft gekost. Een Franse auto met o.a. Nederlandse inzittenden probeerde de bromfietser te ontwijken en werd door een tegemoetkomende Belgische auto ge grepen. Twee inzittenden, de heren Volle- bregt uit Monster en Pauwels uit Mechelen werden op slag gedood. Een derde inzittende, de heer Van Beek uit Wassenaar, overleed in het ziekenhuis te Breda aan zijn zware verwondingen. De chauffeur van de Belgische auto werd licht gewond. De bromfietser bleef gedeerd. Uit het Westlainid wondt gemald, "dait het veronigelukken van de heer H. Volle- bregt Hzn, Emmastraat 38 te Monster, ir vei'lingikrmgen grote ontsteltenis heeft verwekt. De heer Vollebregf was bekend koopman in het Wesbland. 9 De 37-jarige rijwiel- en bromfietshan delaar J. Schakelaar te Zwolle botste gis termiddag met een pas door hem gerepa reerde bromfiets tegen een vuilnisauto. Het slachtoffer, dat onmiddellijk dood was, laat een vrouw en kind na. 9 Vermoedelijk door het knappen de voorband schoot de 30-jarige monteur Jansen uit Brummen gisteren met zijn motor onder een passerende vrachtwa gen. Hij werd ernstig gewond. 9 De heer H. van Zadelhof, die vorige week in Brummen met' zijn bromfiets door een touringcar werd aangereden, is gisteren aan zijn verwondingen overle- 9 Een ernstig ongeluk nabij Voorthui zen heeft het Jeven gekost aan twee Dordtse mannen. Bij een inhaalma noeuvre op de weg AmersfoortApel doorn, waar het in verband met weg werkzaamheden op het ogenblik verbo den is te passeren, kwam hun auto ir botsing met een bestelwagen. De 58-jarige bestuurder, A. Muller uit Dordrecht kwam om het leven, evenals de inzitten de L. Muller (36). De medeinzittende A. v. d. Berg (30) uit Dordt werd zwaar ge wond. Inzittenden van de vrachtauto werden licht gewond. De weg was een tijdlang gestremd. De Gaulle zal Algerije niet heroveren President De Gaulle zal morgen zijn regering mededelen, dat de Verenigde Staten hem zullen steunen bij zijn nieu- Amerikaanse politiek. Deze nieuwe politiek" komt hierop neer, dat de pacifi catie van Algerije wordt voortgezet, tot dat zij voltooid is. Verder zal De Gaulle geen poging doen om het land opnieuw overen. Een „herovering" zal im- het herstel van het oude stelsel betekenen, dat uit de tijd is. van elk vrij ogenblik Rustig, onbezorgd /j in gezelschap van een De heren mr. dr. E. P. Verkerk (links) uit Boskoop en v. d. Schans uit Delft bekijken een modieus schoentje. Douwe Egberts in handige plastic tabakszak Meevallertje voor weduwe Bij de werkzaamheden, verbonden de uitvoering van de nieuwe algen weduwen- en wezenwet, heeft de Raad van Arbeid te Maastricht een zeldzaam uitkerings geval ontdekt. Een weduwe wonende in het gebied van deze Raad van Arbeid, heeft zoals nu is gebleken, aan wezenrente plus kinderbijslag nog een bedrag van 6360 gulden tegoed. Zij zal dit bedrag ook volledig uitbetaald krijgen, indien tenminste blijkt dat zij geen ondersteuning van gemeentewege 1955 overleed haar echtgenoot. Er 11 toen nog zeven kinderen onder de 16 jaar. Bij de Raad van Arbeid werd destijds geen aangifte gedaan van het overlijden. t is voornamelijk de kinderbijslag bij de rente die de weduwe een zo on verwacht meevallertje bezorgt. t geval is uitgekomen doordat de pensioen indiende. Ingaande 1 oktober krijgt zij bovendien nog een pensioen ingevolge de algemene weduwen- en wezenwet (AWW). Betere zoetstof ontdekt! Goed nieuws voor hen die geen suiker mogen gebruiken (diabetici, slanke lijn) I In Amerika is een nieuwe zoetstof ontdekt, met zulk een zuivere smaak dat men in de hele wereld enthousiast is. Aanvankelijk was dit nieuwe middel vrij kostbaar, maar door Chefaro wordt zij nu onder de naam Sucrosa voor een billijke prijs beschikbaar gesteld. MAX HEYMANS: Enorme mantels om tere figuurtjes (Van onze moderedactrice) MAX HEYMANS, de Amsterdamse modeontwerper, heeft er voor gezorgd, dat elke vrouw, die zich zijn creaties hult, een verrassing Immers komt zij ergens met haar mantel aan, dan is zij gehuld in enorm geval, dat wijd om haar heen staat en het figuur bijna vierkant maakt. Ontdoet zij zich van dit hulsel, dan verschijnt er een frêle poppetje in een sluike jurk, die recht :oe en plat valt tot de heupen, ?en ceintuur of ingehaald bandje etsje ruimte bijeenhoudt om dan nog ren recht stukje rok te doen volgen. De breede van die mantels wordt bij Heymans verkregen door een trapezium vorm met een heel brede basis. Geen stiksels maar oprijgsels (ja ook bij die dikke bweeds) lopen evenwijdig met die basis en de brede, vrij korte mouw schijnt bijna het verlengde van de schouderlijn. Een geliefde kleur in deze collectie bleek naast zwart aubergine te zijn en >ms een toetsje bruiin. Bij de mantels worden kleine hoedjes gedragen van hetzelfde materiaal als aantel of van bont (bij voorkeur of breitschwanz). Die stijve muts- taan werkelijk als een klein doosje boven op het hoofd. Een voiletje, dat over het voorhoofd bolt, verzacht de De japonnen zijn dus lang lij nig. zon der taille en heel plat van voren. De ceintuur zit daar waar een ceintuur jets te doen heeft. Alleen bij de tunieks s de taille iets omhoog gekomen, maar angesloten modellen zijn zeldzaam. Toch zagen we een bijzonder aantrek kelijk exemplaar uitgevoerd in zwart velours, waarbij het lijfje als een vest gewerkt en afgebiesd met dof band. Crispijns exposeren Elegante damespumps naast schuiten (maat 46) samenwerking. Dit zei mr. dr. E. P. Verkerk, burgemeester van Boskoop en ran de Tweede Kamer gisteravond hij in de Haagse Dierentuin de ie voor schoenherstellers Het .Gulden Voetspoor opende. De expositie is he esultaat van de nationale vakwedstry den, waaraan schoenmakers uit het gehele land hebben deelgenomen. Tot heid van de Nederlandse sdhoenmaker gesteld. Vele modellen, van elegante da rn essohoentj es tot herenschoenen 46, staan er tentoongesteld en iedere be zoeker, die iets van het schoenmakers ambacht weet zal tot de conclusie komen dat alles met zong is afgewerkt. Mr. dr. Verkerk zag in deze expositie een appèl aan het publiek. De „consu ment" zal vertrouwen krijgen in het schoenherstellbedrijf, zo zei hij, en besef fen dat het een ambacht is dat zeker niet ten dode is opgeschreven. En het i alleen een appèl aan het publiek, zi volgde hij. Ook voor de jongeren die voor de keuze van hun beroep staan is deze tentoonstelling belangrijk. Zij zier ar iets van wat er in het schoenherstel lersbedrijf te doen is. Spreker hoopte da deze expositie er toe zou bijdragen da ook in deze groep meer interesse word gewekt voor het vak, want juist de jon geren hebben wij hard nodig, wil he bedrijf niet te veel „verouderen". PASSEND Na zijn „passende" toespraak reikte mr. dr. Verkerk de prijzen uit. Het wis- selsohild, de eerste prijs in de hoofd klasse, ging dit jaar naar M. J. Schans uit Delft, die tevens 'de prijs in de klasse A (machinaal) kreeg. In de klasse B (handwerk) was W. M. v. d. Poel uit Rotterdam favoriet, in de juniorenklasse sleepte F. G. H. Smeets uit Ohèvremont de eerste prijs jn de wacht en in de gezellenklasse werd F. Sluiter uit Haarlem nr. 1. In de bedrijfs- wedstrijd ging de wisselbeker in klasse A naar C Bozuwa en in klasse B M. J. v. d. Schans. De tailleurs zijn al even laag van taille Biezen van het zelfde materiaal funge ren als kraag of ceintuur. Een aardig detail was, dat de manne quins kleine coquette mofjes droegen. Max Heymans, die aanvankelijk alleen hoeden ontwierp, heeft zich tot een couturier ontwikkeld, waarmede reke ning moet worden gehouden, ook al kan men van mening met hem verschillen Brede of smalle biezen zijn de typische kenmerken van het tailleur, zoals Max Heijmans dat voor het komende seizoen ontwierp. niiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuii ver wat ware schoonheid is. Ditmaal voegde hij aan zijn collectie enkele vor stelijke door hem ontworpen bontman tels toe en ook hier bleek zijn vakman- Chr. Geref. Kerken Ds. I. de Bruijne synodepraeses - (Vervolg van pag. 2) De generale synode der Christelijk Ge reformeerde Kerken, vandaag in Rotter dam begonnen, heeft ds. I. de Brujjne aldaar tot praeses gekozen. Ds. De Bruijne verwierf bij de eerste stemming 40 van de 48 stemmen. Assessor werd na een tweede stemming ds. J. H. Velema van Apeldoorn (35 stemmen), die praeses was van de vorige synode. Eerste scriba werd (met 28 stemmen) ds. M. Drayer van Drachten. Tweede scriba werd (met 34 stemmen) ds. G. Bilkes van Amsterdam-Zuid. De synodepraeses was scriba van de vorige synode, die in 1956 te Apeldoorn werd gehouden. Hij is 47 jaar oud, wertl in 1936 kandidaat en diende de gemeen ten van Sassenheim, Deventer en Hil versum, voor hij op 14 december 1955 Lnitrede deed iin Rotterdam-Centrum. Iin het kerkelijk lieven vervult hij verschei dene functies. Hij is voorzitter van de dhr. Geref. Zondagscüioolvereniiging in Nederland, curator van de Theologische School en voorzitter of secretaris van verscheidene deputaatschappen, o.rn. voor de radio-kerkdienstuiteendingen. Als predikant van de roepende kerk opende hij vanmorgen de generale sy- extra zuinig

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1959 | | pagina 5