f
O.-Duitse christenen
diep te bewonderen
DRUKKE RECEPTIE IN DELFT
J. Aantjes., secretaris van de
Hollandse CBTB, nam afscheid
Meer dan 1000
spreekbeurten
Een woord voor vandaas
Kanttekening
Discussie over vrije en
openbare universiteit
Ontsnapt
langs Krakatau
Kerkdienst in
Oost-Berlijn
Welk een diepe bewondering
wij moeten hebben voor da
christenen van Oost-Duitsland
en welk een verbondenheid wij
met hen kunnen gevoelen, daar
van getuigt een artikel in Her
vormd Nederland, waarin da
schrijver, F. A. Helmstrijd, ver
slag uitbrengt van een door
hem bezochte Evangelische
kerkdienst in Oost-Berlijn.
Het was stil op de stralende
zondagmorgen in de straten van
Oost-Berlijn toen wij, ter plaat
se volkomen onbekend, zoekende
waren i.aar de Mariënkirche, die,
zoals ons was gezegd, in ongeveer
vijf minuten te bereiken was van
het station Friedrichstrasse. Van
het Westbahnhof waren wij met
de S-bahn daarheen gegaan in de
veronderstelling, dat wij gemak
kelijk de Mariënkirche zouden
kunnen vinden. Wij klampten de
schaarse voorbijgangers, die wij
op onze weg ontmoetten, aan,
maar moesten telkens opnieuw er
varen, dat de Mariënkirche voor
hen een onbekende naam was.
Reeds gingen wij vrezen, dat het
ons niet zou gelukken ons doel
tijdig te bereiken, toen een jon
geman, die onze weg kruiste, ons
op het rechte spoor bracht. Warm
en vermoeid van hel ronddolen,
maar verheugd, dat onze reis niet
vergeefs was ondernomen, tra
den wij het kerkgebouw binnen,
waar de godsdienstoefening juist
was begonnen.
De voorganger was een Jong
predikant van omstreeks 30 jaar
die bij het altaar met de bran
dende kaarsen de liturgie leidde.
De geloofsbelijdenis werd staande
door de gehele gemeente uitge
sproken.
Jeugdig bezoek
De Mariënkirche ls een oude
kerk, deel uitmakend van de
Evangelische gemeente, en, naar
wij vernamen, eén der weinige
van de vele zwaar beschadigde
kerkgebouwen, die gerestaureerd
zijn.
Groot was het aantal bezoekers
niet, maar dit neemt niet weg,
dat onze verwachtingen toch wer
den overtroffen. Opvallend was
het voor ons, dat vele toehoorders
wellicht meer dan de helft, tot de
jeugd behoorden.
Het was een mooie en plechtige
dienst, waarvan een bijzondere be
koring uitging. De predikant
sprak naar aanleiding van Mat-
theus 18, vers 1520, het accent
speciaal leggend op het laatste
vers: Waar twee of drie verga
derd zijn in Mijn naam, daar ben
Ik in het midden van hen.
Eenheid beleefd
Aan het eind van de dienst bad
de gemeente gezamenlijk onder
het gelui der klokken het Onze
Vader. Kan men het ons euvel
duiden, dat onze gedachten toen
uitgingen naar de Duinzichtkerk
te 's-Gravenhage, waarheen wij
ons wekelijks plegen te begeven
en waar op dezelfde wijze de
dienst wordt beëindigd?
Ver van huis en van het vader
land, temidden van een gemeen
te, die zwaar onder zorgen gebukt
gaat en vele beproevingen moet
doorstaan, beleefden wij de ge
meenschap der heiligen.
Het was als het ware op de ge
zichten van velen te lezen, dat zij,
bemoedigd en gesterkt door het
Woord, het harde leven vveef zou
den kunnen ingaan.
Na de kerkdienst was er de vie
ring van het Heilig Avondmaal.
De jeugdige kerkgangers waren
zo goed als allen heengegaan en
het waren bijna uitsluitend de
ouderen, die daaraan deelnamen
Zij knielden op een bank voor het
altaar, waar de predikant aan een
ieder een ouwel op de tong legde
en vervolgens, weer rondgaande,
zelf de beker aan ieders mond
De nodiging ging ook naar ons,
buitenlanders, uit en, na enige
aarzeling, sloten wij ons aan bij
de tweede groep, die zich knie
lend om het altaar schaarde. De
bijna hoorbare stilte in het stijl
volle kerkgebouw werd slechts
onderbroken door de welluidende
sterk resonerende stem van de
jonge predikant, die sprak van het
Lichaam, dat verbroken en van
het bloed, dat vergoten werd.
Toch bezette stad
De kerkdienst en de avond
maalsdienst hebben op ons een
onuitwisbare indruk gemaakt.
Enige jaren geleden hebben wij
in Genève in de kerk van Cal-
vijn eveneens een kerk- en avond
maalsdienst mogen meemaken, die
e herinnering
heeft gehaakt. De Zwitserse predi
ker hekelde toen de gemak- en
genotzucht van tal van Zwitsers,
wier materiële voorspoed hen tot
een verwerpelijke levensstijl
bracht met het daaraan verbon
den gevaar van -een voortschrij
dende ontkerstening. Groter te
genstelling is nauwelijks denk
baar. Genève, de welvarende en
bruisende cosmopolitische stad en
Oost-Berlijn, toch altijd nog. on
danks de velen die haar verlieten,
naar haar inwonertal een grote
stad. waar de straten niet het
beeld vertonen, dat een zodanige
stad kenmerkt. Het zou onjuist
zijn deze tegenstelling niet van be
lang te achten, omdat zij slechts
de uiterlijke zijde betreft. Het is
immer de uiterlijke situatie in
een stad, waartoe wij kunnen re
kenen het verkeer, het publiek op
straat, mooie etalages, zitjes op
café-terrassen e.d., die er voor
velen in sterke mate toe bijdraagt
het leven en werken daar aantrek
kelijk te maken.
Dit alles biedt Oost-Berlijn niet.
Er is een weinig intensief gemo
toriseerd verkeer, het is er verre
van, dat de voetgangers elkaar
verdringen, de winkeletalages
boeien het oog niet en gezellige
caféterrassen treft men. niet aan.
De uiterlijke kenmerken van Oost-
Berlijn zijn die van een bezette
stad, ook al maakt zij deel uit van
de D.D.R. (Duitse Democratische
Republiek) en houdt de bezetter
zich op de achtergrond;
Hun roeping getrouw
Toen wij de kerk verlieten en
de predikant van allen met een
handdruk afscheid nam en hij
daarbij onze herkomst vernam,
sprak hij met grote nadruk en in
warme bewoordingen zijn blijd
schap over en zijn dank voor ons
bezoek uit. Wij constateerden, dat
dit geen frase was, maar een uit
het hart wellende vreugde en er
kentelijkheid, waaraan hij uiting
moest geven omdat hij daarin
kennelijk zag al sprak hij dit
niet uit een medeleven met de
gemeente, die aan druk bloot staat
en zich slechts met grote moeite
kan handhaven. Diepe bewonde
ring vervult ons voor hen, die op
deze zo kwetsbare posten ge
plaatst, daar, ondanks alles, blij
ven, aan hun roeping getrouw.
Theodoor Haecker schrijft in
Tag- und Nachtbücher, dat een
wereldcatastrofe voor vele zaken
kan dienen, ook daarvoor, aldus
Haecker, een alibi te vinden voor
God. „Adam, waar waart gij?" „Ik
was in de wereldoorlog". Zij, die
in Oost-Berlijn, in de D.D.R., en
in alle andere landen waar de
christelijke gemeente een steen
des aanstoots is, voortgaan met de
verkondiging van het Evangelie,
hebben een beter en volkomen af
doend alibi. Een alibi, dat ons tot
jaloersheid kan verwekken. Het
was ons goed in de Mariënkirche
te zijn, waar wij ons verbonden
gevoelden met onze standvastige
broeders en zusters.
"j""
De algemeen secretaris van de
Christelijke Boeren- en Tuinders-
bond Holland-Brabant, de heer
J. Aantjes, heeft zaterdag op een
drukbezochte receptie in de Stads-
doelen te Delft afscheid genomen
van deze provinciale organisatie,
waarin ruim een kwart van de
protestants-christelijke land- en
tuinbouwers in Nederland zijn ge
organiseerd.
De scheidende secretaris heeft zijn
functie bijna dertien jaar vervuld.
Hij is in dienst getreden van een bui
tenlandse verzekeringsmaatschappij
als chef van de buitendienst. De
heer S. Baar, tot dusver secretaris
van de Zeeuwse CBTB, zal hem op
volgen.
Beroepingswerk
GEREFORMEERDE KERKEN
CHRIST. GEREF. KERKEN
Tweetal te Aalsmeer: D. Biesma te
Utrecht-Centrum en R. Slofstra te Har
derwijk.
I Verkouden ?l
DAMPO
Set christelijk radio-zendingsgenoot
schap Far East Broadcasting Com
pany, die zenders heeft op de Philip-
pjjnen, heeft nu een zender van
100.000 watt op het eiland Okinawa
in gebruik genomen, die in geheel
China en tot ver in Oost-Rusland ge
hoord kan worden. Het genootschap
beschikt nu in totaal over 13 zenders,
die alleen in het Verre Oosten zjjn
gevestigd.
Het werk van de Lutherse Ovamba-
Kavongo Kerk in Zuidwest-A frlka
groeit. Enige dagen geleden werd er
een grote jeugdconferentie belegd
waaraan 480 jongens deelnamen. Ook
is deze jeugd begonnen met de uit
gave van een eigen maandblad in de
taal van het district. De kerk is ge
groeid uit het zendingswerk van de
Finse Kerken.
Ds. R. Hamming
overleden
Zaterdag jl, is de emeritus predikant
van de Gereformeerde Kerk te Nij-
verdal ds. R. Hamming overleden. Ds.
Hamming, die achtereenvolgens de ge
meenten Schoonebeek, Zaamslag, Gro
ningen. .Doorn en Middelburg diende
voor hij in Nijverdal werd bevestigd,
was 83 jaar oud.
Ds. Hamming werd pas op latere leef
tijd predikant. Van zijn hand versche
nen een groot aantal zendingsartikelen
in het Gereformeerd Kerkblad voor
Drenthe en Overijssel. Hij was enige
tijd docent aan de opleidingsschool voor
vrije evangelische predikanten, toen
deze school nog in Nijverdal was geves
tigd.
C.P.S.-conferentie
over wiskunde en
geloofsovertuiging
Het Christelijk Paedagogisch Studie
centrum organiseert op 9 en 10 oktober
te Woudschoten een landelijke conferen
tie voor wiskundeleraren, werkzaam bij
het Chr. VHMO. Ter conferentie zal
het vraagstuk .Wiskunde en godsdien
stige overtuiging" worden besproken.
Prof. dr. P. Mullender, hoogleraar
aan de Vrije Universiteit te Amster
dam zal refereren over „Mijn Wiskunde-
wetenschapsbeoefening en mijn geloofs
overtuiging", terwijl dr. H. Turkstra,
docent in de didaktiek der wiskunde aan
de Vrije Universiteit zal spreken over:
„Mijn wiskunde-onderwijs aan leerlin-
fen op de voorbereidend hogere en mid-
elbare school en mijn geloofsovertui
ging".
Waar zo dikwijls wordt gesteld 'dat
wiskunde en godsdienstige overtuiging
weinig met elkaar te maken hebben, is
men in onderwijskringen zeer benieuwd
tot welke conclusies de inleidingen en
de discussies over dit probleem aanlei-
Kerken gevraagd de
werelddierendag te
gedenken
De Nederlandse Vereniging tot Be
scherming van Dieren heeft zich nu
de werelddierendag (4 oktober) op zon
dag valt gewend tot de voorgangers
van alle kerken in Nederland, om in
het bijzonder in de prediking van die
dag aandacht te schenken aan de ver
houding: Schepper-mens-dier.
Dat de belangstelling van de voor
gangers voor de onderwerpelijke aange
legenheid groeiende is blijkt uit het feit
dat door verschillende kerken wederom
medewerking werd toegezegd: aldus de
vereniging.
Ook aan de kerkelijke omroepvereni
gingen (IKOR, KRO en het Convent van
Kerken) is een desbetreffend verzoek
uitgegaan.
Achter de kapel op de centrale be
graafplaats te Loenen op de Veluwe is
zaterdag een gedenksteen onthuld ter
herinnering aan de honderden Neder
landers, dié in de oorlog in het concen
tratiekamp „Natzweiler" zijn omgeko
men. In het monument is een urn met
aarde uit genoemd kamp geplaatst en op
het monument fust een steen, die door
politieke gevangenen uit de rotsen werd
gehouwen.
(Van onze sociaal-economische
redactie)
organisatie voor de heer Aantjes koes
terde. Honderden kwamen naar de
Stadsdoelen om hem dank te zeggen
voor de activiteiten, die hij ten dien
ste van de christelijk georganiseerde
land- en tuinbouwers in de Brabantse
en Hollandse provincies ten dag heeft
gelegd. Deze dank ging vaak verge
zeld van een passend geschenk.
De voorzitter van de CBTB-Holland-
Brabant, de heer B. Havenaar uit Ber-
kel, prees de heer Aantjes voor de
enorme werkzaamheden, die hij voor de
organisatie verrichtte en die een grote
•uitbouw van de interne apparatuur van
de bond tengevolge hebben gehad. Hij
noemde de scheidende secretaris „de
stuwende organisatorische kracht" van
de "bond, die men eigenlijk met lede
ogen ziet vertrekken. Als een klein blijk
van waardering voor de succesvolle ar
beid van de heer Aantjes, bood de
voorzitter hem een radiotoestel aan,
daarmede ook mevrouw Aantjes in de
hulde betrekkend.
25 SCHOLEN
leidde het bondswerk in alle opzichten
en vervulde ondermeer een duizend
spreekbeurten. Tijdens zijn secretariaat
werden een 25 land- en tuinbouw (en
huishoud) scholen opgericht. Hij had de
leiding van het bondsbureau (thans ne
gen man personeel) en had voorts zit
ting in tal van besturen en commissies,
waaronder de Chr. Jonge Boeren- en
Tuindersbond, de Chr. Emigratiecentra
le, het bestuur Maatschappelijk Werk
Noord- en Zuid-Holland, de Raad v
Beroep sociale verzekering te Haarlem,
de CJBTB in Noordholland (voorzitter),
enzovoorts. De scheidende secretaris
was voor zijn functie bij de CBTB in
dienst van het onderwijs, gemachtigd'
voor de voedselvoorziening te Gouda e:
tijdens de oorlog in dienst va:
het Rode Kruis.
Ter receptie was de landelijke CBTB
vertegenwoordigd door ir. T. Wind,
cretaris, de landelijke CJBTB door v
zitber Joh. de Jong en door secretaris
R. Bos, de Chr. Bond van Plattelands
vrouwen door mevr. M. E. de Wit-var
Egmond, de Ned. Chr. Landarbeiders-
bond door de heer E. Vermaas. Ver
schillenden van hen voerden het woord.
De Britse minister-president Macmillan
heeft in een gesprek met de Spaanse
minister van buitenlandse zaken Cas-
ticlla ook de godsdienstvrijheid van d«
protestanten in Spanje ter sprake ge
bracht. Britse vgkantie-gangers hebben
zich de laatste maanden steeds meer
beklaagd dat zü in Spanje vrijwel geen
godsdienstoefeningen konden bijwonen,
omdat het de protestanten in Spanje
niet toegestaan wordt hun diensten
te kondigen.
Soms kun je beter zwijgen, hebben we vrijdag gezien. In
hetzelfde bijbelhoofdstuk waarin het over dat zinloos praten
van Petrus gaat, brengt Marcus het zwijgen nog eens ter
sprakemaar nu in een geheel ander verband. Terwijl Jezus
gelegenheden zoekt om Zijn volgelingen op Zijn lijden voor te
bereiden, kibbelen zij onderweg over de vraag wie van hen
de meeste zou zijn. Altijd weer dezelfde kwestie, toen al en
de eeuwen door. De vraag die steeds weer de wereld schokt:
Wie zal nummer één zijn? Oorlogen hebben erom gewoed.
Eerzucht is wel een van de grootste machten die er bestaan
zelf nummer één, dat betekent de anderen achter onsonder
ons. En een heel erge vorm van eerzucht is wel: wie is wel
de vroomste?
Jezus doet eerst of Hij niets merkt, maar later vraagt Hij:
„Waar hadden jullie het toch over?" en de discipelen zwijgen.
Ze beseffen ineens dat die vraag niet deugde. Jezus bestraft
hen nauwelijks, maar wendt eenvoudig hun aandacht van het
eigen ik af naar anderen. Hij neemt een kind en omarmt het.
Dat is Hem volgen: liefde en barmhartigheid betonen aan een
ander. Niet je afzetten tegen een medemens, maar die ander
een duwtje in de goede richting geven.
EEN „GELOOF"
Civitasdagen van de V.U.
Van een onzer medewerkers
Traditiegetrouw hebben van 2 tot 5 septemer weer de z.g.
Civitasdagen der Vrije Universiteit plaatsgevonden in „Woudschoten''
te Zeist. Deze jaarlijkse conferentie van hoogleraren, studenten en
reünisten manifesteert op duidelijke wijze de verbondenheid van al
len, die bij de arbeid aan de Vrije Universiteit betrokken zijn. Naast
de handbalwedstrijd tussen de vrouwelijke studenten en de profes
soren, waarbij duidelijk de zwakte van hetKooglerarencorps bleek, was
de aandacht van het congres vooral bepaald bij het thema: Vrije
Universiteit Openbare Universiteit.
moeilijkt. Gezien de apostolische er
priesterlijke verhouding van kerk er
wereld is de keus voor de Vrije Univer
siteit, principieel een fatale. De plaats
van de christen is in de wereld, in
solidariteit en distantie. Dan pas kan
er sprake zijn van werkelijke con
nicatie en getuigenis.
PROF. DR. KRAEMER:
Vrijheid van vorsen
Woensdagavond 2 september hield prof.
dr. H. Kraemer (oud-hoogleraar te
Leiden) een boeiend referaat over de
„Openbare Universiteit". Prof. Kraemer
stelde dat men de Openbare Universi
teit vooral niet moet zien als een op
zettelijke, weldoordachte schepping,
zoals de V.U. De Openbare Universiteit,
geëvolueerd uit de Corpus Christianum
universiteit, is geworden tot wat- zij nu
is mede door de algemene saeculari'
satie en ontkerstening van denken en
oordelen.
Voorts is de Openbare Universiteit
geworden een weerspiegeling van de
pluraliteit der levensbeschouwingen,
die aan de dag treden na de verbreking
van de christelijke cultuureenheid.
Logisch geredeneerd zou de Openbare
Universiteit door deze pluraliteit stuur
loos lijken. Zij is dat echter in concreto
veel minder doordat allen bezield zijn
van de vrijheid, verkregen na de door
breking van de bevoogding der kerk.
De Openbare Universiteit als univer
siteit voor iedereen ziet als hoogste
deze vrijheid en onafhankelijkheid van
vorsen en denken. Wetenschappelijk
en levensbeschouwelijk is dit volgens
spreker het enig juiste. Als christen
dient men dan ook te kiezen voor de
Openbare Universiteit. Het gaat hier
om een der kostbaarste goederen der
samenleving.
Prof. Kraemer kon gezien de histo
rische situatie veel begrip opbrengen
voor de stichting van de V.U. in 1880.
Principieel wees hij haar echter af.
Ondanks Kuyper's spreken over com
municatie met de moderne wereld, is
de V.U. in principe een afwijzen der
moderne wereld door de volstrekte
dominant der antithese. Bovendien
wordt door haar confessioneel karakter
de vrijheid van vorsen en doceren be-
122
„Is het hier, Telak?" Het
J de eerste woor-
der/ dieCzij^wisseldensinds zij de kampong hadden
Ve.'ja,endit huis is het." Zowel Telaks woorden als
die van Nicolson kwamen er stotend uit tussen hun
korte, hijgende ademhalingen.
„Het is het grootste van Bantuk.
„Natuurlijk". Nicolson zweeg even om zien net
zweet van zijn gezicht, borst en armen te wissen.
Vooral zijn handpalmen veegde hij goed at. „is
dit de weg die ze afkomen?"
„Er bestaa-t geen andere. Ze moeten hier dus wel
Langs komen. Tenzij ze reeds binnen zijn
„Tenzij ze reeds binnen zijn", echode Nicolson.
Voor het eerst werd hij overvallen door een golt
va-n angst en vrees, die alles zou hebben bedorven
wanneer hij er zich niet onbarmhartig tegen had
verzet. „Wanneer ze al binnen zijn. komen
laat. Zo niet, dan hebben we nog wel
en doen we misschien goed eerst een paar
ten op adem te komen. We kunnen da~~
dood dan levend 1 1
ervan, bootsman:
„Mijn handen jeuken, stuurman
zacht. „Laten
„Het
i de tijd.
door ALISTAIR MAC LEAN
(vertaling Fob Limburg)
binnen gaan. Wat denk jij
- meteen i
heel even," beloofde Nicolson en
wendde zich vervolgens tot Telak. „Zie ik daar pin
nen bovenop de muren?"
„Inderdaad," antwoordde Telak grimmig. „Die
pinnen zijn op zich zelf helemaal niet erg. Maar
ze staan overal onder een sterke elektrische stroom".
„Dus die poort is de enige manier om binnen te
komen?" vroeg Nicolson zacht.
„Ja. En om weer buiten te komen ook."
,|ja natuurlijk. Inderdaad De volgende twee mi
nuten werd er geen woord gesproken; men hoorde
niets dan het geluid van hun langzaam weer rusti
ger wordende ademhaling. Met een bijkans boven
menselijk geduld bleef Nicolson wachten op het
psychologische ogenblik, waarop zij zo goed mo
gelijk zouden zijn uitgerust, zonder dat de onver
mijdelijke reactie nog was ingetreden.
Eindelijk bewoog hij zich weer, richtte 'zich op,
wreef met zijn handen over zijn half verkoolde
oroek, om er de laatste druppels water van te ver
wijderen. en wendde zich vérvolgens opnieuw tot
Telak.
„Zijn we zo net aan deze kant met een hoge
muur voorbijgekomen?"
Telak knikte bevestigend.
,,En stonden daar geen bomen achter, vlak tegen
de muur aan?"
„Dat is mij ook opgevallen," antwoordde Telak.
„Laten we daar dan weer heengaan." Nicolson
keerde zich om en liep onder dekking van de heg
twintig stappen terug.
Het was allemaal binnen de twee minuten ge
beurd en op meer dan dertig of veertig meter had
geen mens ook maar het minste geritsel kunnen
horen. Nicolson was vlak onder de hege muur lang
uit op de grond gaan Liggen en kreunde zacht
jes, en daarna wat luider toen zijn eerste gekreun
hoegenaamd geen aandacht had getrokken. Nu
kwam de ene schildwacht na enkele ogenblikken in
beweging, en tuurde gespannen de weg af. Ook de
daten keken elkaar aan, pleegden haastig overleg
met elkaar, en kwamen na enig aarzelen aanlopen,
terwijl een van de twee een zaklantaarn aanflitste.
Nicolson begon nu nog harder te kreunen, en wrong
zich als in doodsnood zodanig, dat hij met zijn
rug naar hen toe kwam te liggen, opdat zij niet
zo gemakkelijk zouden ontdekken dat hij een Euro
peaan was. Hij kon de bajonetten, zien glinsteren, in
het zich bewegende licht van de zaklantaarn, en een
zenuwachtige schildwacht zou het best wel eens vei
liger kunnen vinden een onderzoek in- te stellen
naar een lijk dan naar een nog lev.hde vijand,
hoe zwaar die dan wellicht ook gewond mocht zijn.
Luid weerklonk het gestap van hun zware laar
zen op de verharde weg. Daarna minderde het
tweetal vaart om ten slotte te "blijven staan bij de
man en zich over hem heen te buigen. Voor zij
weer overeind hadden kunhen komen, waren zij
reeds dood. de een met een van Telaks vlammen
de dolken in zijn rug de jongen had zich ge
ruisloos van de muur laten glijden terwijl
McKinnons pezige vingers zich om de keel van de
ander sloten, nadat Nicolson de niets vermoedende
het geweer uit de handen had geschopt.
Bliksemsnel kwam Nicolsonj overeind en inspec
teerde de twee doden. Nee. dacht hij bitter, die
zijn te klein, véél te klein. Hij had op hun unifor
men gehoopt, om die aan te trekken en zich op
die wijze te vermommen, maar er was geen spra
ke van dat deze ook maar épn van heh zouden
passen. Er was geen ogenblik te verliezen. Met
Telak pakte hij een van de dode schildwachten bij
de polsen en de enkels, McKinnon gaf hem nog
eén zetje in zijn rug, en een ogenblik daarna was
hij over de muur verdwenen, terwij] de andere
hem vijf seconden later was gevolgd. Nu duurde
het niet lang meer of ons drietal was de poort
door en bevond zich op het erf van het gr-ote huis.
(Wordt vervolgd)
PROF. DR. DOOYEWEERD:
)9Geen christelijk sausje99
Donderdagochtend refereerde prof. dr.
H. Dooyeweerd (hoogleraar aan de
V.U.) over de „Vrije Universiteit". Hij
wees er op dat de Openbare Universi
teit niet geworden is, maar „gepland",
nl. als Gereformeerde universiteit. De
diepste intentie van de Reformatie
heel het leven onder beslag van Gods
Woord te brengen.
Op wetenschappelijk terrein echter ge
schiedde dit zeer oppervlakkig. Men
bleef voortdenken in het dualistische
schema uit de Middeleeuwen, waarbij
men de natuurlijke wetenschappen
plaatste onder de bovennatuurlijke
wetenschap, de theologie. Men ziet dit
b.v. nog bij Voetius die stelt dat de
wijsbegeerte „geaccommodeerd" dient
te worden aan de Heilige Godge
leerdheid.
Het is dan ook natuurlijk dat de mondig
geworden mens uit de Verlichting geen
respect kan hebben voor de religie, die
immers krachtens dit schema geen
„Kritik der reinen Vernunft" duldt.
Voorts had de Openbare Universiteit met
name in de 19de eeuw geen plaats voor
geleerden van reformatorischen huize.
De V.U, is in deze situatie geboren.
Men doet de V.U. vaak het verwijt dat
zij de volstrekte antithese stelt. Het is
echter zo, dat deze door God gestelde
antithese radicaal is, want zij behoort
tot de wortel van het bestaan. Men mag
de anthithese echter niet als een men
selijk instrument hanteren.
De V.U., een geloofsstuk volgens Kuyper,
bedoelt niet een christelijk sausje over
de wetenschap të gieten, maar de kracht
yan Gods Woord in alle vakken te
laten doordringen-. De V.U. is haar be
staan waard vanwege haar radicale en
integrale greep naar Gods Woord.
PROF. DR. MULLENDER:
„Oog voor werkelijkheid99
Als besluit van dit congres hield prof.
dr. P. Mullender (hoogleraar aan de
V.U.) een rede over de diepste achter
grond van dit jaarlijks congres: „De
Civitasgedachte". Zij werd omschreven
als de gedachte, dat allen, die aan de
universiteit verbonden zijn een ge
meenschap vormen en een verantwoor
delijkheid voor elkaar heoben. Dit soli- j
dariteitsgevoelen was in de oorlog door I
de gemeenschappelijke strijd gestimu
leerd en is bovendien aan de V.U. ver
diept door het'gemeenschappelijk be-
De bemoeienis van de universiteit na de
oorlog beperkt zich niet alleen tot de
studie, maar strekt zich ook uit tot b.v.
kamerbemiddeling en sportbeoefening.
Toch zag prof. Mullender nog verdere
mogelijkheden en wel in de eerste
plaats ten aanzien van de relatie van
de studenten onderling. Hij meende
dat de studentencorpora te kramp
achtig vasthielden aan allerlei tradities
b.v, de groentijd en geen oog hadden
voor de werkelijkheid van het ogen-
QHROESJTSJEF, de Russische
der, maakt de indruk, dat hij
rotsvast geloof heeft ii
ning v:
landen.
bevolking een stoffelijke welvaart ge
niet, die de Amerikaanse ook maai
in de verte nabij komt. Bij zijn be
het communisme in alle zoek aan de Verenigde Staten zal dit
de heer Chroesjtsjef wel duidelijk
zoals men deze heeft „ontdekt". Het zal hem echter in zijn „geloof'
Ook Marx meende, op grond van die niet doen wankelen. Daarvoor is hei
„ontwikkelingswetten", dat het socia- dan ook een „geloof", al is het uit de
stellig zou ko- mensen.
s toch een merkwaardig
schil tussen Marx en de Russische zijn streven i
„vrede" schijnt hij
oprecht. Maar het moet dan een
verwachtte de de" zijn, die Rusland handhaaft in
grote zijn onrechtvaardig verkregen bezit,
voort- Een „vrede" ook, die de
diktator.
De eerste, Marx,
triomf van zijn stelsel
„omslag" als gevolg van
gezette proletarisering, van de steeds volken doet leven in
scherpere tegenstelling tussen de
nige „kapitalisten" en de brede mas- Overigens heeft Chroesjtsjef blijkbaar
dér niets bezittenden, die, gebukt ook geen oog voor hètgeen zich in
onteigenen en de diktatuur zouden boven de
verheft. Er is i
steeds sterker wordende neiging
er persoonlijk bezit te verwerven. Er
zijn dus verschijnselen, die
vestigen om de socialistische maat
schappij te bouwen. Daarna zoi
geen diktatuur meer nodig zijn.
De tweede, Chroesjtsjef, is kenne- echte communistische gezindheid
lijk van mening, dat het communisme velen doen twijfelen,
zijn superioriteit zal tonen door de Maar het communistische „gel
bevolking van Rusland tot een gro- maakt blind voor deze feiten,
tere welvaart te brengen. Zelfs de Ook wie niet twijfelt aan de oprecht-
Verenigde Staten zal men straks heid
overvleugelen. Op die welvaart zul- "iet vergeten, dat
de diktator, mag toch
der „geloofs-
lende andere landen jaloers worden, artikelen" van het echte marxisme is,
dat het doel de vestiging van het
communisme de middelen hei
ligt. Het kan daarom ook gemakke
lijk beloften verbreken, wanneer het
het grote doel
Hoewel wij de prestaties der commu
nisten op industrieel terrein niet on
derschatten, ziet het er toch in het houden daarvan
geheel niet naar uit, dat de Russische ">u doen.
Het Westen zij op zijn hoede.
VRAGEN OVER GRATIEVERLENING
J)E gratieverlening, zoals deze een denken, dat openbaarheid ingrijpen
dezer dagen is geschied jegens de schade betekent voor de betrokke-
een tweetal om landverraad en oor- "en, die immers bij een zo ongemerkt
Iogsmisdrijven tot zware straffen mogelijk zich inpassen in het maat-
veroordeelde mannen, roept vragen schappelijk leven gebaat kunnen zijn.
op. In het verleden is het meermalen ge-
Vooropgesteld zij, dat verlening van beurd, dat men van overheidswege
gratie een tere aangelegenheid is. In
de hier rijzende problemen
de loop der jaren is over het karak- trachtte te ontkomen door kortweg
van gratieverlening veel geschre- elke publikatie achterwege te laten,
zonder dat daarbij steeds van Dit was te onbevredigender.
eenstemmigheid gebleken i
Is gratie gunstbetoon? Omdat
zijn ogen louter gunstbetoon
deze geheimhouding toch vaak niet
in slaagde.
Voor de volksvertegenwoordiging
wilde Van Oldenbarnevelt destijds de bekendmaking van gratieverlenin-
van gratie niet weten. Gratie bete- gen een zaak van essentieel belang,
kende volgens hem willekeur; hem Immers is de minister ook voor gra-
was het echter om recht, niet om tieverlening verantwoordelijk, en hoe
gunst, te doen. zal hij ter verantwoording geroepen
gratie en amnestie.
Men zie in gratie, liever dan een be
toning van gunst, een vorm van ho
gere rechtsbetrachting, en als zo
danig worde zij toegepast. Gratie De kwestie van de motivering
diene dan ook niet ter ontkenning of belangrijker, omdat het hier
ter wegneming van het recht, doch nen betreft die in het verleden blijk
in vrijheid gesteld zijn, omdat zij zich
in de gevangenis netjes gedragen
hebben. Is het dan zo, dat een min
der net gedrag normaal moet heten?
indien mogelijk
het recht te verdiepen of,
het te plaatsen op hoger plan.
wenselijk, hebben gegeven van een alleszins
kwalijke gezindheid. Hoe staat net
daarmee? Het valt toch niet aan te
Daarom mag de gratie ook nimmer nemen, dat ook te dezen
indruisen tegen belangrijke
goederen, als daar zijn de rechts
zekerheid en dé rechtsgelijkheid.
nette gedrag in de gevangenis beslis
send is?
Wij zullen elke mogelijkheid toe-
Een moeilijkheid is al dadelijk, hoe juichen die benut wordt om, ook
lei wijze dient dit toch te geschieden, nog hoger plan. Het is echter een eis
Openbaarheid is een belangrijke des rechts, dal. hier tot gemakkelijk
BABY ZEPHYR j
3 baby zit er warmpies i
«1
blik. De tegenwoordige student, voor
een groot deel gerecruteerd uit de niet
academische milieus, dient op een meer
adequate wijze benaderd te worden.
Als tweede mogelijkheid voor dc bcvof-
dering van de Civitasgedachte noemde
prof. Mullender een nauwere samen
werking tussen hoogleraren en studen
ten. Het contact dient zich niet alleen
te beperken tot bij de t.entamina en
examina, maar de hoogleraar dient
grotere leiding te geven aan de studie
van zijn studenten, die vaak met grote
aanpassingsmoeilijkheden kampen.
Gesprek rooms-kath.
en orthodoxe
theologen
Hoewel tijdens de vergadering zowel
de Rooms Katholieke Kerk als de Oos
ters Orthodoxe Kerken zich gedistan
tieerd hebben van een voorgestelde
conferentie tussen beide kerken te Ve
netië, gaat het gesprek toch door. In
Venetië zullen theologen van beide
kerken proberen nader tot elkaar ie
komen. Door het Vaticaan zijn de lei
der van „Unitas" te Rome Charles
Boyer, de Franse Dominicaan Dumont
en de Nederlander prof. dr. J. G. M.
Willebrands aangewezen om dit on
officiële gesprek te voeren. Kardinaal
Tisserand heeft over het komend ge
sprek reeds gezegd: „Het is van het
grootste belang voor ons en voor de
orthodoxen elkaar te leren kennen.
Dat is slechts mogelijk door veelvuldi
ge bijeenkomsten, waardoor punten
van contact tot stand kunnen komen.
