l®-bOMcU&
1
4 4
L l
VANDAAG: GEEN
MAAR VOOR MIJ
Drake gaf de wereld
een ander aanzien
BUB
ffl~ 13
1 '0 M
ZATERDAG 29 AUGUSTUS 1959
De petroleum-in-
dustrie over de ge-
hele wereld heeft HET LEVEN
dezer dagen feest
gevierd. Het was
honderd jaren geleden, dat Edwin
L. Drake, een gepensioneerde
treinconducteur olie aanboorde
nabü Titusville, in de Amerikaanse
staat Pennsylvania. Als u de dag
wilt weten: op 27 augustus. Het was.
een warme dag. En niemand had c
de wereld op
zo schrüft de geschiedschryver,
morgens het vermoeden van dat
keerpunt stond. De mannen gingen naar hun werk
deden het huishouden, zoals zij dat elke dag deden.
En de mannen, die er op uit waren olie te winnen, stonden op het
punt de hele onderneming maar op te geven, omdat er toch niets van
viel te verwachten. AI de moeite, zeiden ze tot elkaar, is voor niets
geweest, en het geld, dat we in de zaak hebben gestoken, weggegooid.
Het is, zeiden ze, een fiasco geworden. Billy Smith tuurde voor het
laatst in de geboorde pui. Ik dacht, vertelde hij later, dat mijn hart van
schrik zou blijven stilstaan. Van schrik en van vreugde. Want op een
diepte van ongeveer een meter beneden de oppervlakte borrelde en
schuimde een donkere vloeistof. Een uur later ging door de straten van
Titusville de kreet „olie aangeboord" en die kreet kondigde de geboorte
aan van een nieuwe industrie.
snelheid
Het jubileum van de olie-industrie is niet zonder meer voorbij door de rots te drijven.
gegaan. Op het vijfde Wereld Petroleum Congres, dat kortgeleden ze langzame vorderingen ontrnoe- hope energiebron, 'die voorbe-
m New York werd gehouden, is er grote aandacht aan besteed. En digden tenslotte hun werkgevers, stemd was de levenswijze
zeer terecht. Want bij haar honderdjarig bestaan vervult de olie- Op 27 augustus ontstonden nieuwe levensstandaard
industrie een drievoudige taak van enorme betekenis. In de eerste complicaties: de boor gleed in een deel r1H
plaats is zij de leverancier van een onmisbare kracht- en warmte- rotsspleet en bleef op een diepte pend
bron, in de tweede plaats de leverancier van zeer gevarieerde van 21 meter steken. De boorge- banen
smeermiddelen en ten slotte de leverancier van een rijke verschei- reedschappen werden uit het gat dustriële groei, die in de geschie-
denheid van petrochemicaliën. getrokken omdat de volgende dag, denis van de mensheid zonder
een zondag, niet zou worden ge- weerga is en de Verenigde Sta
in de Essobron, het maandblad werd een veertigjarige, gepen- werkt- Juist op die dag ontving ten in het bijzonder een positie
van Esso Nederland N V., wordt sioneerde treinconducteur in Drake orders JJi— "*n w"K~" Jm—
van de pogingen van „kolonel" -----
Drake om petroleum aan te bo
ren zeer uitvoerig verteld. De in
dustriële omwenteling, die begon
nen was met James Watts stoom
machine, aldus de schrijver, werd
belemmerd door gebrek aan ge
schikte smeermiddelen. Bijna alle
energie, die nodig was om het
land te bebouwen, personen en
goederen te vervoeren en, indi
rect, de bevolking te voeden en,
te kleden werd nog steeds gele
verd door de spierkracht
en dier.
van bewust, dat er een nieuwe
welvaartsbron was aangeboord en
men begon een stormloop, die de
trek naar de goudvelden van Ca-
iifornië in 1849. overtrof.
Steden groeiden in zeer korte
tijd. Een van de eerste en be
roemdste was Pithole City, niet
ver van Titusville. Drie maander.
na de succesvolle eerste boring
ter plaatse, had Pithole City
een bevolking van 10.000 personen
Een jaar later was de olie opge
raakt en Pithole City een verlaten
stad. Nu is het een met braam
struiken begroeide lap grond".
Vermoedelijk heeft Drake zelf
nooit vermoed welk een omwen
teling zijn eerste boring teweeg
ging brengen. Hij was een een
voudig man, die de betekenis
van zijn werk nooit heeft kun
nen overzien. Maar na een eeuw
meter per dag blijkt de betekenis. Drake ont-
de- sloot een overvloedige en goed
deel der wereldbevolking ingrij-
eranderen, de weg te
een periode van in-
dienst genomen, Edwin L. Drake, ?p te feve
die de opdracht kreeg de bezit- teruS te keren
tingen van de firma in Titusville En toen keek Uncle Billy"
te onderzoeken. Aardig is, dat Smith met een mistroostig gezicht staten foarlilirTnilé
een van de redenen, waarom „og even in de put. en hij ontdek- 8^ten jaar,,Jk' n,Ct m,,'der dan
Drake voor het werk in aanmer- te als eerstei dat „Drake's Folly"
king kwam, het feit was dat hij dwaasheid was geweest
een kaartje „vrij reizen" *een awaa*ne,a was seweesi
Oostelijk spoorwegnet
Drake ging in de winter
naar Titusville
58.000 putten, waaraan sommi
ge bijna 8 kilometer diep zijn.
Deze groei h*eft zich voltrokken
De put was met geïmprovi- in weerwil van het harde eco-
i 1857 seerde machines geboord n°mische feit, dat gemiddeld
mene ai^'edvoi™apport'^ New stoommachine van nog geon -jjf"ff"
Haven terug, dat men hem be- S 2.000.een touw van hennep „nipVprf
i het
bezat.
Aardolie werd roods
igeleden^gebruikt, maar tot „Pennsylvania Rock OU Com-
f pany" verving. Hij kreeg
terug,
noemde tot voorzitter en alge- een thuis gemaakte boor i
mie" vertegenwoordiger van de „indas van h„ul m„r „ra-
„Seneca Oil Company die de
..Pennevlvania Roélr Oil Omn- ke«yrteem van olleboren
i de achttiende i
laorealari, vin diizend' 'dollar, principe had rijn degelijkheid
die dagen grote onkms- bewezen.
de Staten echter meestal
schouwd als iets
"last van 'hïd".Ër'bestond tcnvergoeding van duizend dol
oplevert, en slechts een op de
'ierenveertig olie in commer-
iële hoeveelheden".
'TiLotuoi,
boord. Herhaaldelijk maakte de
ondergrondse vermenging van
aardolie en zout water het nood
zakelijk, dnt zulke boorputten wer-
MOEILIJKHEDEN
Hij ondervond moeilijkheden bij
In de heuvels van Pennsylvania
weerklonk spoedig het lawaai van
de machinerieën van honderden
boorinstallaties. Men werd cr zich
de pekolbronnen te benutten.
De bekendste
el M Kier.
primitieve methode van oliepro-
an hen was Samu- duktie door het graven van
zouthandelaar, die greppels en het verzamelen
als bijverdienste „rotsolie" ging de olie, die langzaam daarjn
bottelen en dit produkt verkocht
als medicijn. Als reclamemateri
aal gebruikte hij reprodukties
iijpelde door een doelmatiger
te vervangen. Drake trachtte zijn
doel te bereiken door een diepe
briek in Tarcntum, Pennsylvania, bij zijn werklieden bijna verdron-
en van daarbij staande boortorens ken. Toen vatte hij een nieuw plan
liet drukken. Een andere onder- op: olie te boren. In april 1859
nemer uit die tijd was A. C. Fer- verwierf hij de diensten van Wil-
ris uit New York, die aardolie liam A. Smith („Uncle Billy") uit
dit produkt als ver- Tarentum, een smid. die ervaring
vangingsmiddel voor walvistraan had in het aanboren
op de markt bracht, in de Oos
telijke staten, van Boston tot At
lanta. Reeds in 1819 werd olie in
Ohio voor verlichting van huizen
en fabrieken gebruikt.
Doch ondanks deze verschei
denheid van toepassingen gedu
rende duizenden jaren, lagen
onmetelijke voorraden vloeibare stelde een zware ijzeren pijp
bronnen, Met de boorwerkzaamhe-
den werd in juni vlak bij de olie
bron begonnen, maar deze moes
ten bijna onmiddellijk worden on
derbroken. omdat weer overlast
van het grondwater werd onder
vonden.
energie onaangeroerd in de bo
llet die tot de harde onderlaag
i,-f in de boorput hameren. Zo kon
en w'rd het bodemwater niet meer In de
meeste werk nog steeds door pUj doordringen. Door allerlei
mens en dier verricht.
EXPLOITATIE
sel.
„In 1857 besloten George H. Bis
een zakenman i
i, Connecticut,
ige
vrienden, die met de „Pennsylva
vania Rock Oil Company" waren
geassocieerd een stuk land van
50 hectare grootte nabij Titusville
in exploitatie te brengen. De fir
ma had dit land gepacht omdat
het een grote oliebron bevatte.
oorzaken kreeg de onderneming
onder de mensen van Titusville
de naam Drake's Folly"
Drake's Dwaasheid. Het feit, dat
al zijn correspondentie was ge-
New Ha- Hcht aan „kolonel" Drake heeft
zijn hem ongetwijfeld in staat ge
steld zijn prestige nog eniger
mate te handhaven.
27 AUGUSTUS
Dank zij de volharding van Dra-
Ke en de boormachines van „Un-
Penn- cie Billy" Smith slaagden de pio-
in het boorijzer met een
VOOR T
T
J GELEZEN:
De wereld van Suzie Wong, een straatje is van een t
door Richard Mason. Vertaling kend gehalte. De sfeer in
Hans de Vries. Uitgave Ad. M. kleine gemeenschap op een
C, Stok, Zuidhollandse Uitgevers gaose heuvel, wordt si
mij. Den Haag.
net liefde beschreven, terwijl de
Nederlandse jeugd tegelijk zon-
Rlchard Mason heeft in dit boek der ^at het opzettelijk of leerzaam
aandoet een goede indruk krijgt
beeld te geven ,vo.
Hongkong, de Britse van jjet leven zoals zich dat op
Curagao afspeelt Dc schrijfster
bij wijze
getracht
het leven
kroonkolonie,
spreken alle i
naast elkaar leven. Hij sm
slechts ten dele in geslaagd Het boeken B BB
liefdesverhaal, waarin het Chinese be' eigenlijk s
meisje Suz;e Wong en de schilder
Robert Lomax de hoofdrollen spe
len. brengt de lezer in een hotel UBPH
van zeer verdachte reputatie. Van ant\VOorde
de wereld heeft gee-1 x0jje kontrasten nodig
spannend element in haar
brengen. Ook hier 'Jn
^.a.....jk simpele dingen, die
de schilder (j00r haar speciale verteltrant iets
1 buitengemeen boeiends krygen
Frissr en alle opzichten ver-
jeugdlectuur, zouden
de gang van zaken in cat hotel wjj bet wer1' van Miep Diekmann
wordt een vrij uitvoerige schilde- wjjien noemen.
sons palet niet toereikend te
Het ralaas van de tussen Suzie keningen.
schilder Lomax opbloeiende
liefde is op zich zelf wel boeiend,
maar bevat gedeelten, die uitge
sproken onbenullig zijn. De tra-
De sprong van MUnchhausen,
door Paul Rodenko. Uitgave
Bert Bakker-Daamen N.V., Den
Mlep^Diekmann. Uitgave r en gegr0epeerd - die Roden-
Leopold, Den Haag. kQ in de ,oop van egn tienta] ja.
Wie dit bijzonder goede boek ren geschreven heeft. Er worden
voor jongens van twaalf jaar er veel onderwerpen aangeroerd,
ouder leest, kan begrijpen. dai maar als regel heeft de schrijver
Miep Diekm. nn een paar jaar ge er wel iets over te zeggen, dat,
leden de prijs voor het beste kin ook vanwege de oorspronkelijk-
derboek verwierf. Ook „Gewoon heid, kennisneming waard is.
PUZZEL VAN DE WEEN
KRUISWOORDRAADSEL
achting. 16. levenslucht, 18. aardsooit, 20. kleine drukletter,
tijdrekening, 24. bywoord. 25. inhoudsmaat. 27. iemand die treitert,
28. rivier in Engeland, 30. deel van het jaar (afk.). 31. zetboer in
Drente, 33. vloeistof, 34. muzieknoot, 36. de mohammedaanse gods
dienst, 38 ontvangkamer, 39, oude inhoudsmaat (afk 40. oude leng
temaat. 42. sein, 44. onbep voornaamw., 45. uitroep, 46 dwergvalk. 48.
stad in België, 50. plaats in Gelderl., 52. zeehond, 53. de hoofdster van
Orion, 54. schraal. 55. graafschap in Engeland, 57. wezenlijk, 59. wel
gevormd, 61. familielid, 62. vreemde munt, 63 lyn (Lat 66. voeg
woord, 67. stoomschip (afk.), 68. stad op de N.kust van Midden-Java,
89. zytak Ebro, 71. meisjesnaam, 73. patroon, 75. zilt vocht, 76. slede.
78. meisjesnaam, 79. hoofddeksel. 81. achterdeel van dc hals, 82. dam
langs een water. 83. voedsel om te lokken, 85. havenstad in 't N O.
van Estland a.d Finse Golf, 87. berg, 88. klap, 90. los omhulsel, 91.
priem, 93. kraakbenige zeevis. 94 muziekinstrument. 95. vaarwel. 96.
ontzaglijk
Verticaal: 1. een lastig werk. 2. lichaamsdeel, 3. voorvoegsel, 4. voor
zetsel. 5, bezinksel, 6. natuurlijk waterbekken, 7. trustee (afk.), 8.
foei, 9. gem. in Gelderl., 10. artikel van een wet, 11. rijtuig. 13. water
stand (afk.), 15. oude lengtemaat. 17, opium, toebereid om te roken,
19. dichtgesloten hand, 21. teken in de dierenriem. 22. bouwstof. 25.
maand van het jaar, 26. getal waardoor men deelt, 28. gem. in Drente,
29. telwoord, 32. deel van een vaarwater, inz. een recht stuk van een
rivier, 33. gem. in Gelderl., 35. Europeaan. 37. verfstof, 39. bosgod, 41.
moeras ten Z. van Argos. Heracles doodde de hydra van 43.
spijker, 45. stad in Duitsland, ten W. van Dortmund, 46. mannelijk
beroep, 47. insektje, 49. witte suiker, 50. haarkrul, 51. hoogste punt,
53. stad in Estland aan de Finse Golf, 56. plaats in Duitsland, 57.
voorschrift, 58. zytak Donau. 60. voorvoegsel, 62. bereide dierenhuid,
64. bedrog (bargoens), 65. gem. in Z.H., 67. zyde van het voorhoofd,
68. houten vat, 70. eikenschors. 72. tweehoevig dier in Centraal-Afrika,
74. voorzetsel, 77. zijtak Donau, 79. familielid, 80, telwoord, 82. enigs
zins vochtig en koud, 84. gebod, 85. ontkenning (Eng.), 86. telwoord,
87. bloeiwijze, 89 scheikundig -1
OPLOSSING VAN DE
VORIGE PUZZEL
Horizontaal: 1. tobbe, 5. sfinx,
8. sfeer, 12. lento, 13. Empel, 14.
dries, 16. Baarn 19. Arion, 21.
doek, 22. terrein, 24. made, 25.
eek, 26. bark, 27. daar, 29. set, 30.
elk, 31. Ede, 33. pot, 35. gelei, 37.
klare, 39. toorn, 42. enkel, 44.
Lasem, 46 leem, 47. eenheid, 48.
rein, 49. Saaie, 51. tanig, 53. getal,
55. farce. 58 Osaka, 60. lot, 62.
sté 63. bot, 64. ets, 66. eelt. 68,
door, 70. toe, 72. Iran. 74. roerend
76. prei, 77 Demer, 79. Enare,
80 orang, 81 odeon, 82. Einden
83 risee, 84 speer, 85. etter.
Verticaal: 1. todde, 2. bliek, 3
beek, 4. Ens, 5. sober, 6. Isar, 7.
Xenia, 8. spa. 9. ferm, 10. Elias,
11. renet, 15. roede, 17. Arkel, 18.
reder. 20. odeur, 22. tak. 23 nap.
26. blik, 28. rots. 30 eenmaal, 32.
damhert, 34. toerist. 35. gelag, 36
leest. 37. Kleef, 38 elite 40. omega.
41. Nanna, 43. eel, 45. Ada, 50.
aloë. 52. Noor. 54 entre, 56. Asten,
57 ceder, 59. kloen, 61. ter, 63.
bod, 64. Eider. 65. samos, 67.
loens, 69. oneer. 70. trant, 71.
Eiger, 73. Nede, 75. rage, 76. pret,
78.
INZENDINGEN
'nzendlngen worden vóór donder-
lag a.s op ons bureau verwacht
Oplossingen mogen uitsluitend op
eer briefkaart worden geschre
ven In de linkerbovenhoek ver
melden: ,,Puz7elop|osslng' Ei zUn
drie prijzen: een van f 5,— en
twee van 2,50.
dit
dit
dit
GEEN verhaal.... geen
tekeningen.... geen
gedichten. geen enkele
foto deze week. Niets van
dat alles. Vandaag een
„Ruimte voor jullie", zoals
je er nooit een bent tegen
gekomen, deze week eigen
lijk een ruimte voor mij al
leen
'k Zal het maar direkt zeg
gen: ik ben met vakantie.
Terwijl jullie dit lezen zit ik
weet-ik-waar (hopelijk in de
zon) en gun mezelf, maar
ook jullie, even de tijd weer
wat op adem te komen. Dat
houdt dan ook in, dat we
volgende week evenmjn .|||||||||||||||ttllll!l||||||||||||!l|||||||||||||!|||||
deze hoek in de krant met
z'n allen vol zullen maken.
W/"IE dit allemaal wat rauw op de maag valt en misschien met een lichte schrik rond het
hart denkt aan de inzending, die hij (of zij) nou net op de bus heeft gedaan, kan ik on
middellijk geruststellen. Alle post wordt trouw bewaard en het is ook zo, dat wat ik zelf
zo de afgelopen weken heb binnengekregen, maar wat nog niet meekon, eveneens niet met
een vakantiegevoel aan de kant is geschoven. Integendeel het dingt allemaal zelfs mee
in een wedstrijd, die van ongeveer half september af tot eind december toe wordt gehou
den!
JULLIE weten het wel: iedere bijdrage, die sinds Ruimte
voor jullie" startte, is verschenen, werd gehonoreerd met
een (heel bescheiden) postwisseltje, zo maar een bedrag
voor de aardigheid. Dit blijft natuurlijk gewoon doorgaan.
Wie evenwel in de komende vier maanden hèt verhaal, dè te-
kening, dè foto of hèt gedicht heeft gemaakt, krijgt zo tegen
B Kerst een extra prijs, ook weer in de vorm van een postwissel.
Vier geldelijke extraatjes dus voor de vier categorieën die
ik al noemde. Er komt zelfs een echte jury, die ik te zijner
tijd wel met naam en toenaam zal noemen. Ik hoop (en ver
wacht ook wel een beetje) dat jullie dit een aantrekkelijk
idee zullen vinden.
UN dat was, wat ik je wilde vertellen. We starten dus in
september om precies te zijn de 12de weer met een
nieuwe „Ruimte voor jullie" in de oude stijl met als bijzon
derheid dit wedstrijdelement. Je hebt dus alle tijd om met je
eerste inzendingen al zo goed mogelijk voor de dag te komen.
De post voor de rubriek, die de 12de september uitkomt, had
ik graag uiterlijk 7 september binnen. Dit keer kun je nog
schrijven, tekenen of dichten waarover je wilt, de onderwer
pen komen daarna weer aan de beurt. Tot de 12de dus alle
maal en ik besluit maar met een traditionele kreet. op de
enveloppen, die ik in grote hoeveelheid hoop te ontvangen,
graag links boven in de hoek:
„RUIMTE VOOR JULLIE"
A
4
4 4
BOEKBESPREKING
hoff. Leiden.
Niet iedere auteur slaagt er in,
een reportage over een land waar
van nog weinig bekend is, te ver
vlechten met een verhaal, dat al
le kenmerken in zich heeft van
een boeiende roman.
Martien Blonde! heeft het ge
daan met „Wij zijn mensen" en
hij heeft het voortreffelijk gedaan.
In ongemene beelden en in be
woordingen, die soms iets schil
derachtigs hebben, schetst hij het
logge, dreigende oerwoud van
Nieuw-Guinea en vertelt daarbij
dat, hoezeer de mens ook ver
strikt mag raken in déze een
zaamheid en déze adembenemen
de schoonheid, hij toch nooit los
kan raken van zijn verleden Dat
achtervolgt de mens. die deze uit
hoek zoekt, nog meer dan wan
neer hij In de „beschaafde we
reld" was gebleven. De stijl van
Blonde! !s van pen zekere terug
houdendheid, die daarom zo pret
tig aandoet, omdat de schrijver,
die enkele jaren ln Nieuw-Guinea
doorbracht, daarmee niet de in
druk wekt als zou hij het land in
die jaren door en door hebben le
ren kennen.
Wisselwerking tussen Oost en
West, door Barbara Ward. Uitga
ve Boekencentrum N.V., 's-Gra-
venhage.
In dit boek, oorspronkelijk een
drietal te Montreal uitgesproken
wetenschappelijke redevoeringen,
geeft de schrijfster haar kijk op
dit wel bij "uitstek belangrijke on
derwerp. De ondertitel luidt teke
nend „Tegenstelling en samen
werking". Men weet niet wat
méér te bewonderen, de grote fei
telijke kennis, zowel van heden als
van verleden, die uit dit boek
spreekt, of de brede en diepe vi
sie. waarvan het biyk geeft.
Schrijfster houdt in het bijzonder
de Christen uit de westelijke we
reld met klem taak en roeping
voor. De vertaling van dit niet
licht te lezen boek, waarin veel
wij-beid is bijeengebracht, is van
C. A. Elink Schuurman.
Correspondentie betreffende deze rubriek
aan de beer W. Jurg, Vrederustlaan 176,
Den Haag.
Een vakantierubriek
In de vakantie vallen vele plichten
weg. Naast tijd voor reizen en trekken,
komt er ruimte voor liefhebberijen.
Maar een damredacteur moet op tijd
zijn bijdrage afleveren. We hebben deze
keer onze veertiendaagse plicht gecom
bineerd met een oude liefhebberij: het
maken van een damprobleem. Dit was
overigens wel meer of minder noodza
kelijk. Dammateriaa) hebben we niet bij
ons, uitgezonderd dan een zakdambord,
dat ons zelden in de steek laat. En het
resultaat van deze vrije-tijdsbesteding
ziet U hieronder: een tweetal opgaven,
beide op een zelfde motief gebaseerd.
Het motief zelf is overbekend, maar we
verbonden er een kleine variant aan, die
de bewerking overigens wel enigszins
verzwaarde.
Moeilijk lijken de opgaven ons niet,
maar dat is ook niet de bedoeling, want
ook voor vele van onze lezers zal de
vakantieperiode nog niet achter de rug
Gids voor school en beroep,
door drs. W. E. H. Beyers. Uit
gave De Toorts, Haarlem.
In dit „informatieboek betref
fende scholen, opleidingen en be
roepen", van de hand van de di
recteur-beroepskeuzeadviseur van
de r.k. bureaus voor school- en
beroepskeuze te Amsterdam,
's-Gravenhage en Rotterdam,
heeft men een verantwoorde en
vakkundige studie van dit belang
rijke onderwerp. Deze gids biedt
een oetrouwbare steun aan allen
die mei deze materie van doen
hebben, en dat zijn er heel ve-
No. I W. Jurg, Den Haag
Zwart: 1 6 7 9 14 19 24 34 36 40
Wit: 12 15 17 18 22 28 38 43 47 49 50
JË
rnjm m m
im iiw 'ym, 'Wt
1
m fg
i te b
No. II W Jurg, Den Haag
Zwart: 1 6 7 9 13 14 19 21 24 30 36 37 45
Wit: 12 18 22 28 35 38 39 43 44 46 47 49 50
m
m m m mm
iiBjui m
m m
IX P
m m
a ffl es
Voor belde problemen geldt: wit begint
