Toch doet die dijk naar Marken het wel
r
iSijtje ^oeó kaaicle kaar óckouderó op, maar
Vierduizend auto's
passeren er per week
VOOR U GELEZEN:
ilieuiue Cciiisrljc (fojirnnt
ZATERDAG 29 AUGUSTUS 1959
Wie via dc dgk Op Marken aan-
komt maakt eerst kennis niet dczi
parkeerwaeliter. En die kennisma
king kost geld: voor een automohi
list een halve gulden, voor een fict
ser tien cent. Enzovoort
Volendam kenden we uit eigen aanschou
wing. Marken - we zeggen het met schroom
- alleen maar van horen-zeggen. Maar nu
hebben we dan ook Marken gezien. Ja méér
geroken en geproefd. En het is ons niet
tegengevallen. Ofschoon we daar, ondanks
alle naam en faam, eigenlijk een beetje op
gerekend hadden.
dan dit. We hebben het gehoord en gevoeld, Aanleiding tot ons bezoek was de dijk, risten.
die een week of zes geleden officieel als
verkeersweg in dienst werd gesteld en waar
omtrent we nu wel eens wilden weten, hoe
de Markers erop reageren, alsmede de toe-
Toen ive, van Monnikendam uit, de 1960 meter lange kleistrook opreden, kregen
we niet de illusie over de Afsluitdijk te rijden. De nieuwe dijk is lager en smaller en biedt
niet aan één doch aan beide zijden uitzicht op het water. Dat doet de eersle keer een
tikje griezelig aan. Maar als men er eenmaal overheen is en op een groot parkeerter
rein belandtwaar een bejaarde Marker in wijde broek u gemoedelijk instructies geeft,
is men van dat waaghalzerij-idee meteen verlost.
Helaas kwam er een ander idee voor in de plaats, tvel niet griezelig, maar toch ook
niet prettig. W e moesten nl. een halve gulden „tol" betalen. Dat is daar het parkeer
tarief voor een auto. Autobussen betalen zelfs een gulden. En fietsen, brommers, scoo
ters en motorrijwielen één of meer dubbeltjes. W aarom men dat oude kunstje van cen
tjes vangen hier weer is gaan vertonen werd ons niet duidelijk. Evenmin als waarom de
burgemeester, die het met zijn 1570 zielen toch onmogelijk zó druk kan hebben, geen
tijd had om ons even te woord te staan, toen hij wat naar de zacht aanhobbelende toeris-
tenstroom stond le staren.
Enfin, we offerden onze twee
kwartjes en liepen toen maar al
die Amerikanen. Fransen. Engel
sen, Zweden, Belgen, Duitsers,
Oostenrijkers, Italianen en Zwit
sers achterna, die zich als een
toom kippen over de kronkelende
paadjes langs de paal- en andere
woningen voortbewogen, om ten
slotte of de havenbuurt of de ker-
kenbuurt van het dorpje in te
Op die stralende zomerdag dat
wij er waren, ging de lange slang
eerst in de richting van de ha
venbuurt, waar het wemelt van
de aanlegsteigertjes. die telkens
bevolkt werden door naar het wa
ter snakkende vreemdelingen.
Waar het ook wemelt van nieuws
gierigen, die zich verdringen om
nu eens precies te zien wat er
allemaal in zo'n groengeschilderde
Markense paalwoning voorhanden
is. En waar het krioelt van de
amateurfotografen, die hartstoch
telijk de ene film na de andere
verschieten.
Gerookte paling was er niet
veel. Daarvoor moet je in Volen-
met haar dikke, rossige pijpekrul-
len op het circa één meter hoge
plankier voor winkel nr. 2. Ze had
een Markens jochie op haar schoot
en tuurde in het IJsselmeer, welks
golfjes éindeloos tegen de druk-
beklante plezierbootjes klotsten.
..Die dijk", zei Siitje Boes,
„daar heb ik met m'n handel
nog niets van kunnen merken.
Nou ja. er komen nu ook nogal
wat toeristen per auto naar
Marken zo'n 4000 per week
maar ik moet het van de boot
jes hebben. Van de acht, die
van Monnikendam af varen,
van de acht van Volendam en
van de zes grote, die van Am
sterdam uit rondreisjes maken.
Op die grote boten gaan wel
driehonderd
tig een glaasje bier te verschal
ken. „De burgemeester was er
erg voor. En ook de dokter. En
de dominee van do Geref. Kerk.
Die hebben mei z'n drieën actie
voor die dijk gevoerd en -de ge
meenteraad bewerkt. Maar het he
le eiland was er eigenlijk tegen.
En dat is het nog. Maar nou die
dijk er is, is die dominee al ver
trokken. En de Hervormde don
moet8
er allerminst voor" was. En de
dokter en de burgemeester hebben
natuurlijk meteen een auto aan
geschaft."
Dan tast de ons onbekende,
maar fel agerende Marker ver in
z'n onpeilbaar diepe broekzakken,
vist er in de buurt van z'n knieën
een streekblaadje uit op. en wijst
ons op de „feestcantate", die er
ter gelegenheid van de openstel-
Voor de begrafenis, die gij dag geopend. Het gaat hier op
wat op moet sieren Marken, waar maar één katho-
Met rozenVeel valt Hek woon! - een politie-yent -
straks ook die kant uit. We heb-
Vben nu al de twee hotels die hier
Maar troost u: rozen bloeien zjjn en ,3e cafetaria vergunning
altijd liet schoonste op een graf! moeten geven om zondags open te
zijn. Eén hotelhouder wenst om
Jan de Meijer knikt ons even principiële redenen van die ver-
ernstig toe. als we uitgelezen zijn. funning geen gebruik te maken
De ons onbekende Marker steekt vijf jaarPr|eleden nog^zo^dalTer
onverschillig een pruim tabak in hier nergens voor de toeristen ge-
z'n mond en nóg onverschilliger tegenheid bestond om naar het toi-
let te gaan. Op den duur werd
het streekblad weer op de bodem deze to|stand onhoudbaar. Van-
daar dat die kwestie in de ge
meenteraad kwam en contre coeur
tot het geven van vergunning be
sloten werd. En nu zijn de Mar-
,C1 kers een heel eigenaardig volkje.
Ze zijn Calvinistisch. Maar niet
en zwaar. Ze zijn nuchter-Noordhol-
de lands! Maar als morgen winkelier
Maar wat zal juffrouw Springer,
beter bekend als Mae West, over
die dijk te vertellen hebben?
Met een lachend gezicht,
haar buik vooruit, staat
deuropening van haar woning,
eens in het Engels, dan weer
het Frans of Duits de voorbijgan-
ter visvangst gaat, heeft uiteraard
weinig meer te betekenen. Des te
talrijker evenwel waren de souve-
n.rsaanbiedingen, op welk terrein
de alom bekende Sijtje Boes al
jaren de kroon spant.
Toen we via een trapje bij
haar binnenstapten stonden we.
voor we het wisten, in haar huis
kamer, die met z'n talloze kope-
halsdoekjes en wat al
moeilijk van de winkel te onder
scheiden viel. Er zat een meisje
in Markense dracht aardappelen
te schillen, welke nuttige bezig
heid ze even onderbrak om ons.
te vertellen, dat Siitje vermoede
lijk een meter of tien verderop
vertoefde, in haar tweede winkel.
Mocht ze daar ook niet zijn, dan
moesten we ons maar naar de
kerkenbuurt begeven, waar ze
onlangs een derde zaak in snuis
terijen vestigde. Edoch, dit laatste
bleek met nodig. Want Sijtje zat
uist zgn dr boten naar Monniken-
lam, Volendam en Amsterdam ver-
rokken, dc steigertjes van Marken
;gn daarom leeg. Maar al spoedig
serst
schu
buit
felen, di
bouten i
xan binnen willen bekgken, ve
volgens de nodige souvenirs insb
en dan gaan ze straks ook aa
boord. Want al is die dgk nat
Monnikendam er nu, bg een bi
zoek aan Marken hoort nu eenmai
alle andere toch
ook nog zestig
tot honderd. Dat
zijn m'n klan
ten", voegde ze
er nog eens uit
drukkelijk aan
toe. „Die mensen
met die auto's
heb ik niks an."
Is het dus "toch
waar, dat Sijtje
met haar derde'
winkel verkeerd
hééft gegokt? Dat
fluisteren ze ten
minste op Marken.
Feit is intussen,
dat van de buiten
landse autotoeris
ten de Duitsers de
hoofdschotel vor-
men. „En die Duit
sers kopen geen
souvenirs", aldus
Sijtje „Die eten liever lekker en
die drinken graag bier."
Jan de Meijer, de exploitant
van het gelijknamige hotelletje-
restaurantje, die zo ongeveer
Sijtjes buurman is, merkt in zijn
zaak echter ook niets van Duit
sers. „Natuurlijk komt er wel eens
eentje binnenvallen, maar dat die
nou zoveel meer omzet betekent,
nee, helemaal niet. De bootjes,
meneer, de bootjes! Die moeten
het hem doen. Met dié auto's ko
men ze even kijken, ze zetten al
gauw vrouw en kinderen aan
boord, rijden dan met de lege wa
gen naar Monnikendam of Vo
lendam terug en pikken daar hun
families weer op. Wat koop ik
daarvoor?"
„Die dijk is ons opgedrongen",
zegt een ronde Marker., die juist
een stoel heeft gevonden om rus-
zondagsvergunning vraagt
en krijgt en het zaakje draait een
beetje, dan ontstaat er grote ja
komen louzie. Dan wordt er gesmoesd
maken met liet interieur van een rpet familieleden, die tevens raads-
echt Markens binnenhuisje. Tal hd zijn. dan komen er vast en
van Amerikanen en andere vreem- zeker veel meer verzoeken om
delingen gaan het trapje op, om een zondagsvergunning en dan is
aan haar verzoek gevolg te ge- tie kans heel groot, dat die or-
ven Wij ook. We krijgen onder- thodoxe gemeenteraad opeens
richt in klederdrachten, we mogen overstag gaat en iedereen zo'n
in de bedstee kijken met een vergunning geeft die erom vraagt."
krib erin voor de kleinste; we ho- - Zou het dan niet veel beter
ren, dat als een meisje 18 is ge- zijn dat u hier bleef?", laten we
worden, ze het bonte mutsje ver- erop volgen, „maakt u zich geen
wisselt voor een zorgen over de toekomst van uw
wit; we zien fraai gemeente?"
bewerkte klompen.
GEMEENTE MARKEN
PARKEERTARIEF
Autobussen f. i.ó<
Auto's - o.J
Motorrijwielen -0.2
Rijwielen met hutpmo tor-o. i
Rijwielen -o.k
die
Jongen
geliefde-,
heeft uitgesneden,
maanden vóór het
huwelijk aan te
kunnen bieden: en
dat alles doorspekt
met grappen en
grollen, die alle
bezoekers doen
schudden van het
lachen Dank zij
Mae West's „vier
taligheid". „Can
you understand
me?" zegt ze af en
toe. Of „Können
Sie me good ver
stellen?" En ieder
een antwoordt snel
bevestigend om
maar niets van
hei hierna voort te
zetten relaas te
Als het sprook-
de
„Geen ogenblik. Het geloofsle
ven van de Markers zit zó diep,
dat ik voorlopig niet de minste
vrees koester voor afvalligheid.
De Marker stapt niet licht van
z'n overtuiging af, hoe zeer de
uiterlijke toestanden hier ook zul
len veranderen. En die veran
deren ongetwijfeld sterk. Want
tot voor kort was het, zelfs in
het zomerseizoen, aldus, dat de
Markers zondagsavonds na 6
uur, als het laatste bootje ver
trok, altgd nog gelegenheid
hadden onder elkaar te zijn.
Dat is met die auto-invasie af
gelopen. Het wordt drukker en
drukkér. En daar wil ik uit. Ik
zie liever m'n gezin opgroeien
ln de rustige sfeer van een plat
telandsdorp. Ik heb hier met
veel plezier gearbeid. Laat een
ander hel werk nu maar eens
Dat Sgtje Boes niet op Marken zit
om vliegen te vangen ligt voor de
hand. Maar waarom dit bordje nu
moest verrgzen hg de toegang tot
het dorpje werd ons ni«r\ duidelijk.
ling van de dijk in werd afge
drukt. Het zijn acht coupletten
waarvan er één luidt:
Geen boot m<
geen oude man meer vindt er
Straks vreugde in het staan,
terzijde van Sijtjes huis
Tenzij hij nog een kolenschuit
ziet landen per abuis".
En de cantate eindigt aldus:
Dan vertelt ds. Abelsma hoe hij
;nt subsidieP Hij
dochter des huizes
ijlings naar buiten
loopt, om de be
geerde geldstukje in ontvangst te als V.V.V.-'
nemen, is het onze beurt van spre- ren zonder
ken. Maar nauwelijks is het woord moest zich redden met f 700
„dijk gevallen of Mae West giften, waarvan de helft nog aan
fronst het voorhoofd en zegt „Niks de A.N.V.V. en de V.V.V.-Alkmaar
voor ons die dijk. Alles is hier dient te worden afgestaan. De ge-
zondags dicht. En zo hóórt het. meenteraad voelt nu eenmaal
Vanzelfsprekend kwamen er in het niets voor vreemdelingenverkeer,
toeristenseizoen ook zondags al- Daar komt nog bij:Toeristen ver-
tijd nog heel wat mensen een be- wachten, als ze naar de V.V.V.
zoek aan Marken brengen. Maar gaan. natuurlijk een kantoor. Hier
nu met die dijk zijn we onze rust komen ze echter in een stokoude
het hele jaar kwijt. Wij hebben pastorie terecht, waarin eenmaal
heus niet om die dijk gevraagd, de predikant-dichter ds. J. J. L.
Haast memand is er gelukkig ten Cate woonde. Hoe kun je zó
mee. Alleen wat opgeschoten jon- de zaak in goede banen leiden..?
gens, die met de brommer een Toch zal dat straks hard nodig
bioscoopje gaan pikken in Am- zijn, als de Amsterdammers Mar-
i fnt een bioscoop is ken zullen hebben ontdekt als re-
?\lrt e?n zie" creatie-oord. Ik verwacht dit over
kenhuis. Dat laatste is wel jam- vier of vijf jaar. Er rijden nu al
Uiroa "ebben )vc wel bussen uit Amsterdam volgens een
nnc Jil k? twee scholen. Wat vaste dienstregeling. Hoofdzakelijk
raak it I geleeid wordt VOor de vele Markers, die buiten
kwiit Lon io imsterd'T. weer Marken hun brood moeten gaan
J p je me goed verdienen. Dat verkeer zal echter
„Kom binnen, kom binnen!" veel en veel intensiever worden,
roept Mae West dan weer luid- Niet vanwege de behoefte der
Juffrouw Springer en baar doch
ter, die een bestaan vinden in het
laten bezichtigen van het interieur
van haar woning. Niemand spreekt
echter van juffrouw Springer, want
voor Marken heet ze Mae West.
En ook op de stapels dankbetuigin
gen, uit alle boeken van de wereld,
staat geschreven of getypt: Mae
West—Marken—Holland, of Olan-
do, of The Netherlands
lang door. Totdat het ogenblik van
afscheid nemen is aangebroken.
Als hij ons uitgeleide doet valt
ons oog op een gedicht, dat op
een zerksteen in de muur is aan
gebracht. Er staat onder: J. J. L.
ten Cate. En het luidt:
„Die kleine plekten golven
uitgerezen.
Die van de walm der steden
wordt verschoond,
Zou dat misschien de schuilhoek
„Ziet u", besluit ds. Abelsma.
het is die opkomende walm die
me grieft. Déarom ga ik weg...."
Mens en Wereld
De Rotterdamse uitgever Ad.
Donker zond ons een kloek boek
(490 pagina's, klein, maar toch
goed leesbaar, bedrukt), waarin
de geschiedenis van Mens en We
reld in allerlei hoofdstukken, ge
schreven door een keur van des
kundigen, wordt verhaald. Profes
sor John Bowle. hoogleraar aan
het Europa College te Brugge had
de eindredactie. Bij de samenstel
ling van dit werk heeft de ge
dachte voorgezeten een nieuwe in
terpretatie van de wereldgeschie
denis te geven. „In de laatste tijd
hebben onderzoekingen zoveel
nieuws aan het licht gebracht en
in vele opzichten zijn de opvattin
gen na de tweede wereldoorlog zo
danig veranderd, dat er een drin
gende behoefte is aan een zo ruim
mogelijk overzicht, dat de gemid
delde lezer in staat stelt het ver
leden in dit nieuwe perspectief te
ontdekken.
keels, als a
toeristen voorbij schuifelt. En dus
nemen wij gauw afscheid.
Enkele minuten later zitten we
aan tafel bij de voorzitter van de
Vreemdelingenverkeer,
Markers. Die gaan 's avonds
weg om in Amsterdam pret te
gaan maken. De laatste bus naai
de hoofdstad vertrekt dan ook al
om 9 uur. En naar Marken reeds
half 9. Zegt dat niet genoeg?
Of
ds. K. A. Abelsma. voorganger Marken? Er zijn
der Hervormde gemeente. Hij •- -
vader van zeven kinderen, circa
jaar oud en Mokumer van geboor-
ijf. t.v
de dol
te, wat hij geenszins verloochent
egt hij, „waarom i k nu
zitter ben van de V.V.V?
nl. niemand, die in
juist v
de burgemeester,
ter. een vishandelaar, een kruide
nier en een aannemer. Binnenkort
komen er weer vijf bij. Ja. als
dominee hoor je dat allemaal
Kwaadsprekers beweren, dat hel
-- juist de verlangers-naar-een-autr
de drie moderne talen kon cor- waren, die het drukst voor de dijk
responderen. Nou, dan neem je hebben geijverd. Misschien hebber
er zo n functie maar bij Ik ben ze in een enkel geval ook wel ge
het nu drie jaar, van de acht, die lijk. Maar de meeste voorstanders
ik hier sta. Ik ben dus al aardig meenden serieus, dat die dijk eer
ingeburgerd. Toch ga ik binnen- economische noodzaak was. Voor
kort weg. Ik ga naar Ingen in de heen immers waren alle buitenaf
Betuwe. Een heerlijk dorp. werkers op de veerboot aangewe-
Als we even verbaasd opkijken, zen. Kon deze 's winters wegens
imdat hij dat allemaal zo vlot er- mist of ijsgang niet varen, dar
uit flapt, zo met de uitdrukking kon er ook geen weekgeld worder
.'an „ik heb er hier genoeg van", verdiend. Bovendien zouden zij ir
verklaart hij zich onmiddellijk na- een tijd van depressie de eerster
der: „De voornaamste reden zijn die werden ontslagen. Ook het
voor m'n vertrek *"-*
de opening
periode voor Marken is aange
broken. We kregen de laatste ja-
ter met een korreltje zout.
Intussen kwam die dijk er, die.
aldus de voorstanders, er toch zou
zijn gekomen omdat hij nodig is
voor het maken van de Marker-
i die vreemdelingen waard. Dat is juist, maar mis-
1 Volendam hangen, schien was hij er dan toch pas
er hier vcrle- over een jaar of tien gekomen.
1 250.000, doch Gelukkig blijven de Markers op
„.„1 hun oude woonplaats hangen. Niet
uit godsdienstige
al steeds meer toeristen,
dat Amsterdam voortdurend n
vreemdelingen ging trekken. Maar
ïeel veel va
Pleven toch i
ïodoende kwamen 1
.ten jaar „ma:
n Volendam
jeveer een miljoen. Dat gaat 1
veranderen, ook al is in Volendam gingen, doch -envoudig omdat
met z'n slechts 125 protestanten er zich kiplekker voeten
op 9000 katholieken, alles op zon- Zo praat ds. Abelsma nog heel
urgemeester van Marken, d.
Bouke G. van Hout, die rus-
uid te kgken naar de gestadig
amende autotoeristen. Gcdu-
de eerste zes weken arri-
;n er 25.000 wagens op liet
nieuwe parkeerterrein.
Dit zijn zo de gegevens van het
boek, dat we met grote aandacht
hebben gelezen en bekeken. Bij
zonder belangwekkend vonden we
het hoofdstuk Nieuwe ontwikkelin
gen in Afrika en Azië, een onder
werp. dat in het middelpunt van
de belangstelling staat en waarop
twee geleerden hun licht hebben
laten schijnen. De tekst is verlucht
en verduidelijkt met tal van fraaie
gekleurde en zwart-wit illustraties
die de waarde van dit boek nog
verhogen. De goede Nederlandse
bewerking is van dr. J. A. Koss-
mann-Putto.
schatten der schilderkunst
De Wereldbibliotheek te Am
sterdam heeft nu reeds haar 28e
reeks „Schatten der schilder-
ku: n,st" uitgegeven, bevattend ga
ve kleurreproducties van vier
werken van Opsomer, 1 werk
van Slabbinck, 1 werk van A. de
Witte, 1 werk van Th. v. Rijssel-
berghe en 1 werk van Saverys.
Vlaamse kunstschilders dus wa
ren er nu aan de beurt. Deze
reeksen met reproducties in kleu
rendruk naar werken uit Neder
landse en Vlaamse musea en par
ticuliere verzamelingen zijn
uiterst waardevol. Niet alleen
voor kunstpedagogen, die hun les
sen op deze wijze verantwoord
kunnen illustreren, maar ook voor
alle geïnteresseerden in de schil
derkunst, die op deze wijze een
prachtige verzameling reproduc
ties kunnen krijgen. De reeksen
zijn nog voorzien, van korte bio
grafische notities over de schil-
Wolken boven Hellesta, door
Margit Söderholm. Uitgave Zuid-
hollandse Uitgeversmaatschap
pij Ad. M. C. Stok, Den Haag.
sfeer, die door de een beslist niet
en door de ander juist wel wordt
geapprecieerd. Wolken boven Hel
lesta echter zal stellig iedereen
kunnen waarderen. Margit Söder
holm heeft onder deze titel een
spannend verhaal ten beste ge
geven, waarin zij op een pakken
de wijze geheimzinnige gebeurte
nissen op een oud Zweeds land
goed beschrijft. Het onderwerp
moge niet helemaal origineel zijn,
de wijze, waarop zij het behan
deld heeft, bewijst overtuigend,
dat zij een talentvol schrijfster is.
Haar verteltrant doet denken aan
die van Daphne du Maurier, maar
haar werk is toch anders geaard.
De oplossing van de geheimzin
nigheden op Hellesta is wat te
nuchter en te zakelijk beschreven,
hetgeen aan de spanning; die er
tot dan toe voortreffelijk is in ge
houden, afbreuk doet.
Het Koningschap is
aan het Lam
We hebben op het kort traject
van wieg tot graf, het Kruis
ontdekt.
We stonden oog in oog
met Hem:
de Smartenzoon van
Bethlehem.
Zo, vastgeklonken en
gekruist,
hield Hij de wereld in
Zijn vuist.
En aan ons leven hechtte Hij
het zegel van Zijn heer
schappij.
En landenbond of volkren-
•pact
Een cellenbouw, hoe fijn
vertakt,
als spinrag aan een raam
kozijn,
meer kan het voor Zijn hand
niet zijn.
En alle denkers van de tijd
en alle vindingen ten spijt,
wie het met déze Kruisling
waagt
die heerst met Hem vanaf
vandaag
BERENDIEN MEIJER-
SCHUILING
(uit: „Morgen", uitg.
J. H. Kok, Kampen).
