Christenen in Libanon
Economie en Financiën
ENIG ARABISCH LAND WAAR
DE WET OVERGANG NAAR
CHRISTENDOM TOESTAAT
ZIJN NIET LANGER IN DE MEERDERHEID
Zorgwekkend tekort aan
ondernemersgaven
^^^3fitauÉrethergolven|
NRU en NTS
voor liet eerst
aanwezig op de Firato
MAANDAG 24 AUGUSTUS 1959
door T. KNECHT
TNE LIBANESE REPUBLIEK (kleiner dgn Wales, maar groter dan
Luxemburg, zoals een van zijn staatslieden zei) vormt onder de
Arabische staten in menig opzicht een uitzondering. Officieel wordt nog
steeds verondersteld, dat het land een christelijke meerderheid heeft.
In feite was die kleine christelijke meerderheid een van de ontstaans
gronden van deze republiek en niet louter de machtspolitiek van „verdeel
én heers".
Nee, het bij de volkstelling in 1937 vastgestelde bestaan van een chris
telijke meerderheid, daardoor de anders geaarde culturele instelling,
het sterk cosmopolitisch karakter van de bevolking van deze kuststrook,
in tegenstelling tot dat van de bewoners der Syrische binnenlanden, het
mocht alles wel degelijk een rol spelen.
De vele emigranten gaven Libanon
nieuwe contacten. Duizenden, die eens
hun vaderland verlieten om vooral in de
Verenigde Staten hun fortuin tc zoeken,
vonden het daar inderdaad, echter, om.
rijk geworden, terug te keren naar hun
vaderland. Het zijn er duizenden; ze
maken Beirout met hun opzichtige, vaak
pastelkleurig gespoten sleeën, onveilig,
trekken zich van het wel en wee van hun
medeburgers in dit staatje, met zijn kos
telijk klimaat en natuur, niet veel aan en
houden overigens voor alle veiligheid
hun Amerikaans paspoort gereed.
Van de positie van het christendom en
speciaal van het protestantisme in dit
land, kan men niet goed enig begrip krij
gen. zo men niet iets van de wonderlijke
sociale en staatkundige verhoudingen
weet. die deze positie mede bepalen.
Werkelijkheid an clers
Zoals gezegd, Libanon had (in 1937) een
christelijke meerderheid. Op die kleine
meerderheid baseerde men zelfs de
grondwetsartikelen dat de president
christen moest zijn. de eerste minister
een Sunni-moslim en de voorzitter van
het parlement een Shi'ah-moslim. Helaas
wat nog als feit wordt opgediend, is geen
werkelijkheid meer. Met een aan zeker
heid grenzende waarschijnlijkheid moet
worden aangenomen, dat de kleine chris
telijke r eerderheid voor een, uiteraard
ook nog kleine, Islamitische heeft moeten
plaatsmaken
De emigratie van vele christenen
algemeen verschijnsel in het Midden-
Oosten enerzijds en de grote kinder
rijkdom van de Moslims anderzijds, heb
ben in twintig jaar tijds de weegschaal
juist doen omslaan. Hoewel geen officiële
cijfers bekend zijn, is dit in Libanon een
reeds gewortelde overtuiging.
Andere factoren
Er zijn nog andere godsdienstige facto
ren, die een grote invloed op Libanons
politiek uitoefenen. Bij het bezien'van
statistieken valt onmiddellijk op. dat in
Syrië de orthodoxe kerken (Grieks en
Armeens) verreweg de grootste zijn. In
Libanon, met zijn veel groter percentage
christenen (Syrië plm. 12 pet. Libanon
plm. 49 pet), hebben deze kerken aanzien
lijk minder leden dan in Syrië, terwijl de
Maronieten (die een eigen kerktaal en
een van de Latijnse riten afwijkende li
turgie hebben, meer met Rome zijn ge
ünificeerd), ongeveer 3 procent van het
christendom uitmaken, in Libanon niet
minder dan 54 procent van de gehele
christenbevolking als lid hebben Hoewel
Arabieren. Parallel met het Arabisch na
tionalistisch streven is nu bij de laatsten
een sterk verzet ontstaan tegen wat zij
als een discriminatie van de Arabieren
in hun kerk zien.
Israël-probleem
Dan is er het Israël-probleem, dat ook
hier om de hoek komt kijken. In Syrië
keren de christenen zich in grote
derheid, zo mogelijk nog feller dan hun
Islamitische landgenoten, tegen de staat
Israël. In Libanon kan ongeveer hetzelf
de worden geconstateerd, al is de graad
van afkeer meer gevarieerd. Maronieten,
met nun invloedrijke Patriarch en man
nen als president Chamoun voorop „spe
len" duidelijk op het Westen, en kunnen
zich daarom al niet een te agressieve
houding tegenover Israël veroorloven.
Het is vooral aan hun invloed tc dan
ken, dat Libanon uit Palestina een hoog
percentage Arabische christen-refugiés
heeft aangetrokken, mensen die men
maar al te graag het Libanese staatsbur
gerschap wil verlenen, in tegenstelling
tot de Moslim-vluchtelingen. Maar, der
gelijke dingen leest men natuurlijk niet
in de Libanese Staatscourant
Al deze verhoudingen zijn mede bepa
lend voor de politieke en sociale positie
van de kleine protestantse minderheid ii
deze republiek, een minderheid die doo:
het naar verhouding hoge ontwikkelings
invloed heeft dan haar ge
tal zou doen vermoeden
ongeveer 650.000 christenen plm. 15.0000
protestanten).
Vóór een bespreking van de houding
van de protestanten in de aangeduidi
problemen eerst nog iets over de wel zee
labiele situatie, waarin het land zich be
vindt tengevolge van de grote politieke,
religieuze en sociale tegenstellingen die
een constante sfeer van geladenheid
oorzaken. De lezer kan er dit van
nerhen, dat niemand hem ooit meei
hoeft te vertellen, dat ons vaderland de
ergste verzuiling kent. Daarin wint Lib
non het bepaald! Naast meer dan tie
verschillende orthodoxe en rooms-kathi
liekë kerken treft men er zeker tien ti
vijftien protestantse kerken en groepje
aan terwijl ook de Moslims over ver
schillende elkaar soms fel bestrijdend!
scholen en secten zijn verdeeld.
Ten slotte zijn er ook nop een 6001
Joden. NiP hebben al die groepen en
groepjes, voorzover ze maar enigszini
over de macht van het getal beschikken
een vinper 1 n de politieke pap, zo zelfs
dat hogere posten als min of meer on
deze getallen op oude statistieken zijn
gebaseerd, wordt algemeen aangenomen,
dat deze verhoudingen vrijwel nog het
zelfde zijn.
Er is dus wel een ingrijpend verschil
tussen beide landen. Wie zich nu her
innert, hoe de autocephale m hoge
mate zelfstandige orthodoxe kerken
in het Midden-Oosten de laatste twaalf
jaar herhaaldelijk door het Orthodoxe
Patriarchaat van Moskou dus indirect
door het Kremlin op allerlei manieren
zijn gepaaidwat niet geheel zonder in
vloed bleef, wie zich realiseert dal in de
gedaante van de Maronietenkerk Rome
in de Libanese arena aanwezig 1 s. beseft
de politieke importantie van dit verschil
Daarbij komen nog andere rectoren van
politieke en godsdienstige aard, die dc
tegenstelling verscherpen.
In de eerste plaats de tegenstelling tus
sen de hogere en de lagere geestelijkheid
binnen de Grieks-orthodoxe kerk in dit
deel van de wereld. De hogere geestelijk
heid bestaat nog grotendeels uit perso
nen die althans qua afstamming
Grieken zijn; de lagere uitsluitend uit.
Op de Place dc la République, een
van de voornaamste pleinen van
Beirout. heeft het Bijbelgenoot
schap een winkel ingericht, waar
allerlei godsdienstige lectuur
aantastbaar domein van een bepaalde
godsdienstige groep worden beschouwd.
De politiek speelt zich dan verder meer
af rond personen dan rond partijen 0}
vnncipia, zoals dat trouwens ut het ge
hele Midden-Oosten (Israël uitgezonderd 1
Natuurlijk spelen ook de sociale en
economische verschillen een rol. In de
„familie" van de y\ra|9i$che volken be
hoort Libanon tot de „haves", Syrië en
Egypte behoren tot de „have nots". De
verdeling van de betrekkelijke rijkdom
van dit land is overigens al nel zo droe
vig als in de andere landen van dit deel
van de wereld. Al moet hieraan worden
toegevoegd, dat men in Syrië en Egypte
althans begonnen is met een iandver-
deiingsplan en een sociale verzekerings
wetgeving.
Het zal duidelijk zijn, dat bij de beter
gesitueerden (ook onder de Moslims) in
Libanon de sympahie voor het Westen
overweegt, tenminste aansluiting bij Sy
rië onprofijtelijk wordt gevonden. Een
minderheid van Moslims is dus tegen,
meerderheid, tevens de armsten en mir
ontwikkelden van het volk. vóór H
gros van de tegenstanders wordt ui
raard geleverd door de Maronieten, t<
wijl men ook in de andere christelij:
groepen velen aantrekt, die zich om
president en zijn regering scharen. In
thodoxe kringen zijn echter velen voi
slander van een vereniging met Syrië.
Hierbij valt ook te bedenken, dat ook
in Libanon zeer velen slechts
christen zijnomdat ze nu eenmaal te
boek staan als orthodox, Mai
omdat ze Armeen zijn, wat per definitie
„christen" betekent,
paalde wijk en worden meestal ook wel
gedoopt en kerkelijk ter aarde besteld.
Maar daar houdt het christendom vaak
mee op. Zo is het te verklaren, dat groe
pen arme christenen het maar graag
met Nasser zouden willen wagen. Of
daarmee de vrijheid van godsdienst groot
gevaar zou lopen, telt minder.
Vrijheid van godsdienst Ja, Libanon is
het enige Arabische land. dat aan alle
mogelijke vormen van zendingsactiviteit
ruim baan geeft; waar een Moslim zon
der juridische bezwaren christen kan
worden. Dat de vrije en openbare uit
oefening van de eredienst bij een zo la
biele religieuze balans en in een zo explo
sieve sfeer ernstige gevaren voor de
openbare orde, ja zelfs voor het bestaan
van de staat oplevert, werd enkele ja
geleden tijdens het zgn. „Maria-fee
duidelijk.
Botsingen
Het kwam tot heftige botsingen,
vermaat van ramp vaten de kleren vai
ele jonge Moslims, die met toortsci
waaiden, vlam, waardoor zestig van hei
dc dood vonden en enkele honderden
brandwonden opliepen. De reqering
kwam daarop met een wetsvoorstel
rbij alle religieuze demonstraties bui
de bedehuizen zouden worden ver
boden. Het strandde echter op het geza
menlijk verzet van Moslims en Christe-
Welke plaats neemt nu het Protes
tantisme in binnen deze zo verdeelde
samenleving? Met deze vraag wendde
ik mij o.a. tot de voorzitter van de Hoge
Raad voor de Evangelische Gemeenschap
Farid Audeh. Het is nu ruim 130 jaar
geleden, aldus onze zegsman, dat eer
aantal toegewijde zendelingen, met Bei
rout als basis, een kruistocht in het Mid
den-Oosten ondernam om het geloof, dat
in de oud-christelijke en orthodoxe ker
ken was ingeslapen, weer tot nieuw le
ven te wekken. Door hevige oppositie er
vervolgingen gedwongen moesten zij die
zich bekeerden echter de kerk verlaten,
en zodoende kwam het tot de stichting
van de inheemse kerk van Beirout, die
gesteund werd door de Amerikaanse
gregationalistische zending.
Konten en
gaan
In de loop van de negentiende
zagen Syrië en Libanon nog vele andere
zendingsgenootschappen komen maai
ook gaan. Jo werd het werk van de Con-
gregationalisten overgenomen door de
Presbyterianen. Bij al die zendingsacti
viteit werd echter een fout gemaakt, die
zich in onze tijd wel bitter wreekt. De
zending werkte namelijk naast de geïn
stitueerde inheemse kerken. De laatste
teerden te veel op buitenlandse steun en
ontwikkelden geen missionaire instelling.
Intussen is dc zending voor al die bui
tenlandse kerken vooral het
Libanon ten goede gekomen. Hier leefde
van ouds een zeer sterke christelijke
groep, die dus het eerst voor bearbeiding
in aanmerking kwam. Hier kon
op den duur in vrijheid de instellingen
vestigen, die als krachtcentrales werkten
en werken voor het protestantisme in het
gehele Midden-Oosten. Op den duur,
want aanvankelijk was dc weerstand van
de orthodoxen zo hevig, dat het vooral op
het platteland vaak Is voorgekomen, dat
Moslims de vervolgde protestanten ir
bescherming namen. Dan zijn de verhou
dingen sindsdien wel veel veranderd!
De verbrokkeling van het protestan
tisme was overigens al vóór de eerste
wereldoorlog schrikbarend De gemeen
schap. voor zover men daarvan mocht
spreken, groeide wel, maar zij stond
toch de evangelisatie in sterke mate in
de weg Maar dat niet alleen. De rege
ring weigerde de protestanten dit recht
•ankelijk Eindelijk, in 1936. gaf de
Hoge Autoriteit toe aai
grootste protestantse groepen, die elkaar
langzamerhand nader kwamen. Een jaar
later was de Hoge Raad van de Evange
lische Gemeenschap in Syrië en Libanon
feit. De Raad stelde zich tot doel de
arbeid van alle daarin vertegenwoordig
de groepen te coördineren, de eenheid
de gemeenschap te bewaren en haar
rechten te verdedigen. Alles wat wrij
ving tussen de verschillende kerken zou
kunnen veroorzaken kon in 't vervolg
goede geest binnen gereglemen'eerd
verband uit de weg worden geruimd.
Van het grootste belang is wel de recht
scheppende functie van de Raad, die nu
tog steeds als één lichaam voor de beide
epubheken, binnen de grenzen vtfii het
burgerlijke recht, dat
bracht is, jurisdictie geeft
elische canonieke hoven
Protestanten kunnen nu
dezi
de 1
kerk trouwen, echtscheidingsaanvragen
worden volgens de evangelische ethiek
behandeld. Ook het sluiten en verbreken
van verlovingen valt onder deze recht
spraak. De bevoegdheden zijn in Syrië
aanzienlijk beperkter dan hier, maar ook
daar is het hof door de regering erkend.
Eén gemeenschap
Meer resultaten van de samenwerking?
Wij kregen b.v. het recht een afgevaar
digde in het parlement te benoemen en
ook het recht op radiozendtijd.
Pastor Audeh ziet de protestantse ge
meenschap in Syrië en Libanon, hoe hun
momentele situatie ook moge verschillen,
als één gemeenschap, en als hij naar een
heid streeft, dan heeft hij op het oog een
Verenigde Arabische Evangelische kerk.
die zoveel mogelijk Arabische landen
omvat en waarin ook de Arabische Epis-
copalcn zjjn opgenomen.
Wat betreft de verhouding tot de
Griekse en Armeense orthodoxe kerken,
de vijandschap van vroeger is in vriend
schap verkeerd, vooral nu de orthodoxen
tot de Wereldraad van Kerken behoren
en ook zijn toegetreden tot de Christe
lijke Raad voor het Nabije Oosten (Near
East Christian Council). Met uitzondering
van enkele fundamentalistische groepen
evangeliseren de protestanten niet meer
onder de orthodoxen.
De Raad fungeert als regionale orga
nisatie in het kader van de Wereldraad
en legt zich toe op alles wat de samen
werking en eenheid van de kerken kan
bevorderen. Met vreugde zijn de fusies
begroet, die gedurende het laatste de
cennium in verschillende landen tussen
kerken tot stand zijn gekomen. Met name
de verenigde kerk van India werkt als
voorbeeld Daar- is een gelukkige syn
these tussen anglicaanse, presbyteriaanse
en congregationalistische elementen tot
stand gekomen.
Een permanent comité werkt een plan
uit om tot praktische verwerkelijking
van de eenheid te komen. Dit comité
uordt in zijn arbeid geholpen door an
dere geünificeerde kerken, met name die
van Zuid-lndia en Canada
Wat de belijdenis van de verenigde
kerken aangaat, als eerste stappen op
weg naar de eenheid is besloten tot de
invoering van een gemeenschappelijk
psalmboek, het houden van gemeenscha-
pelijke diensten o m. in de week der ge
beden en de passietijd, en van conferen
ties voor de gehele evangelische jeugd,
voor de vrouwen, voor medewerkers in
de zondagsschoolarbeid etc.
Op mijn vraag of men de eenheid
vooral om extreme redenen wenst, ant
woordde pastor Audeh: Natuurlijk is de
geestelijke eenheid op zichzelf een bege
renswaardig iets en ook zouden wij een
veel betere werkindeling binnen een ver
enigde kerk tot stand kunnen brengen,
bepaalde streken hebben b.v. meer evan
gelisten dan daar nodig zijn en in de
andere werkt nog niemand. Maar de
grootste problemen zijn inderdaad van
externe aard. Het volk in het Midden-
Oosten is niet in staat onderscheid te ma
ken tussen godsdienst en sectarisme. en
ook niet tussen godsdienst en een be
paalde cultuurvorm: het verwart min of
meer de evangelisatie met de imperialis
tische propaganda.
Dit heeft zich nog toegespitst, doordat
de Palestijnse tragedie hel Arabisch na
tionalisme heeft aangewakkerd en door
het feit, dat de kerken in bepaalde ge
vallen nog nauwe banden op het bestuur
lijke en financiële vlak hebben met bui
tenlandse kerken. Ziedaar de noodzaak
te komen tot één volkomen zelfstandige
nationale Arabische kerk."
U sprak, vroeg ik. over de Palestijnse
tragedie; welke religieuze betekenis
hechten de protestantse Arabieren aan de
gebeurtenissen daar?
„Wij geloven, dat God recht zal doen
aan de Palestijnse Arabieren, die zulk
gruwelijk onrecht is aangedaan. Wij ver
werpen de aanspraken van de Joden, die
menen zich daarbij te kunnen baseren
op het oude testament."
Later hoorde ik uit andere bron, dat
pastor Audeh zó ver gaat, dat hij nooit
meer uit het Oude Testament preekt en
er zelfs het christelijk karakter van ont
kent. Een andere Arabische predikant,
die Ik hierover later ondervroeg, raakte
in verlegenheid, en verklaarde dat de ge
meente het eenvoudig niet zou nemen als
er uit .het Oude Testament zou worden
gepreekt.
In het volgende artikel zullen we ken
nismaken met een kleine, maar zeer ac
tieve groep protestanten, die hierover
nog geheel anders denkt.
Alg. Waarborgfonds Middenstand
HET JAARVERSLAG van de stichting Algemeen Waarborgfonds voor de Mid
denstand meldt, dat de kredietverlening voor vestiging in nieuwe woonwijken
een onverwacht grote vlucht heeft genomen. Hetzelfde geldt voor overnemings
kredieten, hoewel in enkele branches de ontwikkeling werd geremd. Het bijzondere
der kredietverlening door de fondsen is dat zonder normale' bankdekking aanzien
lijke bedragen worden toevertrouwd aan middenstanders, die als ondernemer ver
trouwen verdienen, zodat de mens op dc voorgrond staat. De kredietnemer zelf is
de voornaamste zuil.
In de eerste zes of zeven maanden wa
het aantal aanvragen aanzienlijk lage
Verschillende belanghebbenden kregen de
raad hun vestigingsplannen voorlopig uit
te stellen. Ook werd het steeds moeilijker
itutionele beleggers te vinden, die 1
I waren hypothecaire leningen te vi
kken. Reeds in het eerste halfja
echter kwam er een gunstiger wending
1 1 ja.
1959 v
de 1
.voet 1
bijzonde:
Het aantal ingediende aanvragen
0 (v.j. 519) en men verwacht, dat het
intal in 1959 hoger zal zijn. De voor-
ïamste geldgevers waren de levensver
zekeringsmaatschappijen, daarnaast ook
de boerenleenbanken Ook zijn goede be
kkingen lot stand gekomen met enkele
grote hypotheekbanken. De maxima voor
'nrichtings- en hypothecair krediet zijn
/erhoogd.
Thans behoeft voor een bckv
middenstander gebrek aan finan
middelen geen bezwaar meer te zijn
voor verantwoorde filiaalstichting, zo
dat het tekort aan bekwame onderne
mers ten dclè kan worden weggenomen.
Het verslag klaagt, dat grossiers
ïrkooppunten vast in handen te krijgen
de winkelier/onderhuurder te vast
nden leggen, hetgeen gezien de vi<
AWM te verstrekken huurgarantie
Het werk van het bureau nam ondanks
de daling van aanvragen toe, vooral
dat het aantal bijzondere waarborgfond
met twee vermeerderde (sjagers-
bedrijf en detailhandel).
Van de 480 aanvragen werden 48 inge-
okken vóór en 58 na bezoek, 191 goed
gekeurd, 161 afgewezen en 22 bleven nog
behandeling. In 124 gevallen werd in
richtingskrediet verleend voor totaal f 2.2
miljoen, in 55 gecombineerd krediet voo
f 1 min., in 12 hypothecair krediet voo
f 0,3 min. Het totaal aantal goedgekeurdi
kredietaanvragen tot 31 december 1958
was 861 tezamen voor f 26.1 min.
Gezien de omstandigheden in 1958 be
hoefde het geen verwondering te wekken,
dat het percentage afwijzingen hoger is
geweest.
Het steeds duidelijker tekort aan onder-
nenicrsgaven wekt toenemende bezorgd
heid Dit is ongetwijfeld een van de kern
problemen van de middenstand. Met spijt
moet worden vastgesteld, dat vele mid
denstanders als ondernemers achterblij
ven bij de economische ontwikkeling. Nog
geen vierde van de kredietnemers
voordien nimmer zelfstandig een zaak
gedreven. Onder deze bevinden zich
vooral bedrijfleiders en filiaaalchefs,
uit welke kring vele uitnemende on
dernemers voortkomen.
Hogere wolprijzen
in Australië
Bij de opening van de nieuwe wolveilin-
en van dit seizoen te Melbourne spron
gen de prijzen heden 10 tot 12*.i procent
omhoog vergeleken met de slotneringen
het in juni geëindigde vorige seizoen,
-as levendige vraag uit alle delen van
-■ereld. De voornaamste kopers waren
het Verenigd Koninkrijk. Japan en
West-Europa, die in de regel 90 procent
van de Australische woluitvoer opnemen.
Ook Australische fabrieken en Oosteuro-
pese landen gaven veel steun aan de
markt Te Brisbane waren de prijzen 12
tot 15 procent gestegen.
Lening uit Amsterdam
voor Castro
Cuba heeft een aanbod aanvaard van
een Amsterdamse Financieringsmaat
schappij, The Continental N.V., voor een
lening van 60 miljoen dollar om het eco
nomische leven weer op gang te brengen,
aldus meldt het officieuze blad Revolu-
cion te Havanna volgens A.P. De direc
teur-generaal va-n The Continental N V.,
de heer Eugene Mateiovich, verklaarde
volgens het blad. dat aan de lening geen
voorwaarden zijn verbonden en dat het
geld mag worden gebruikt zoals de re-
gering-Castro wenst. Hij heeft reeds twee
maanden lang op Cuba onderhandelingen
gevoerd over deze lening.
Nader wordt door Reuter gemeld, dat
het hier betreft de Continental Import
and Export Company N.V. te Amster
dam, welke optreedt als tussenpersoon
in handelszaken. Een woordvoerder van
die N.V. deelde mede, dat de uit twee
man bestaande directie in het buiten
land vertoeft. De maatschappij is Neder
lands en de heer Mateiovitch bezit de
Nederlandse nationaliteit. Hij wordt vol
gende week uit Havana terugverwacht.
De woordvoerder kon de leningsberich-
ten niet bevestigen.
Faillissementen
Uitgesproki
Groen losi
ue meneer"
Eken. schilder, cur
A. P. St. Nicolaas,
en constr. bed-rjjf.
Kuhlman, Arnhem.
Vernietigd: F J.
26b. Waddinxvecn,
ouda; M. de Boute,
Ens, cur. mr, H, A.
J. v. Siuippenberg.
Lasco, expl. las-
Tiel; D. Vroegindewey.
Geëindigd: A. G. v. d. Gaag. h o Goederen
handel. Alg. Belang, J. v. Goyenstr. 47. Den
Haag; J. Ludema. caféhouder. Raadhuis
straat 62, Wildervank; C. H. v Geest, h o
Manufacturing Comp.. Veerstraat 4,
iaar; J. M. B. Kuyers, grooth. klein-
lelen, Breltr.erstraat 14, Zwijndrecht;
fa. Gebr G. en J. v. d. Wal en venn. G. en
1 P. L.
1 Heiner
12 3o Lamel-
12 50 Act 13 00 Nws 13 15 Zont
3 20 Platennieuws 13 30 Metropo-le ork
4,00 V d kind 14 30' Gram M 35 V d
'.aftelutidsvrouwen 14 45 Gram 15 30 Gram
f ivgenprogr v d Jeugd 16 00 V d zieken
6 3o Ziekeniof 17 00 V d Jeugd 17 40
[eureber 17 45 Regeringsuitz Rijksdelen
J van der Laan
18 00 Gram 18.20 Regeringsuitz: Natuur-
c-schermdrtg en wetenschap, door dr M F
lörzer. hoofd van het rijksinstituut voor
ve!dbiologi6ch onderzoek ten behoeve van
het natuurbehoud 18 30 V d jeugd 18 45
Vocaal erts 19 00 Nws 19 10 Act 19 "5
Sportpraatje 19 35 Gram 20 30 Vakantle-
lardigheden 21 00 Ornr ork en
Bas en piano 22 30 Gram 22 45
d en Ut kal 23 00 Nws 23 15
24.00 Gram
Televlsleprogr. NTS: 20 00 Journaal en
wee rove rz 20 30—31 50 Speelfilm
Voor de eerste maal zullen de Nederlandse Radio Unie en de Neder- i j
landse Televisiestichting met stands deelnemen aan de Firato, die op 1 li
september a.s. als tiende manifestatie op elektronisch gebied in het i I
Amsterdamse RAI-gebouw wordt geopend.
Er zal o.m. een door de technische dienst van de NRU gebouwde
registratiekamer worden ingericht, alsmede een commentaarstudio, en de 101
NTS komt met reportage-apparatuur, waarbij ook een camera is, die FE
als een kat in het donker kijkt.
Vanzelfsprekend zal een groot deel
van de Firato weer gewijd zijn aan ra-
dio e-n televisie en daarom is het juist,
dat ook Hilversum en Bussum acte de
présence geven, opdat de kijker ook
eens verder kan zien dan toestellen, an-
Duidelijk zal men kunnen zien hoe
door toepassing van de transitor radio-,
televisie- en opneemtoestcllen steeds
kleiner en lichter gaan worden. De ra-
dio is begonnen met kleine kristalletjes,
groeide toen uit tot grote kasten vol
geheimzinnige draden, lampen en bui
zen en wordt nu weer steeds kleiner
van vorm. Hoogtepunt van dit techni
sche jaar is de luidspreker met in-
schuiibare radio.
Meer en meer kunnen batterijen wor
den vervangen door elektronische ap
paratuur die op zonne-energie werkt,
maar hieraan zal no.g veel moeten wor
den vereenvoudigd, wil het apparaat
tenslotte verkoopbaar zijn. Op het ogen
blik is dit alles nog veel te kostbaar
Kleiner, althans dunner, worden ook
de televisie-apparaten. De beeldscher
zijn zal de NTS ten behoeve van de he- Ml
zoekers van de Firato zorgen, dat er Ja
's middags en op de televisie-loze maan- J
dagavond toch iets te zien is op het J
scherm. Er zullen dus weer dagiour- li
naals „van gisteren" en enkele films
worden vertoond op die uren.
Commentaar
Avoiulpret werd
bedorven
De televisie-zaterdagavondpret van SI
de VARA werd in het begin een beetje j
bedorven door het optreden van Annie f
M. G. Schmidt, die blijkbaar verschrik- j j
kei ijk boos was geworden omdat de
telerecording van een aflevering van ij
„Pension Hommeles" reprisezondag- :!ij
avond door technische storing een paar |tï
minuten voor het einde was afgebro- |j 1
ken. Met de nodige slecht-gecgmou- j
fleerde snieren kwam zij het nu zelf ij i
men worden groter, maar de beeldbui
zen korter en daardoor verliezen de toe
stellen aan gewicht en dikte. Daarbij
worden ook aldoor meer de euvelen van
beeldstoringen opgevangen: het beeld
wordt helderder, stabieler en daardoor
vaster en intenser. De bediening wordt
voortdurend meer vereenvoudigd.
Dat de technische wetenschap zich
druk bezighoudt met het vereenvoudi
gen van dcantennemasten behoeft nau
welijks betoog. Natuurlijk moeten op
..goedmaken d.w.z. ze vertelde het 1'
hele verhaal dat al vertoond was en Ij I
waarvan nu een klein deel plus de
weggevallen paar minuten moesten
worden hervertoond. Tja, wat doet een j
omroeporganisatie al niet voor een |j I
hooggeschatte kracht? Annie Schmidt j
moet aan haar trekken komen, hoe f'li
dan ook! Desnoods met 15 minuten j
kostbare zendtijd extra.
Daarna kwamen er weer drie humo- f 1
ristische auteurs met filmpjes en f
praatjes over zichzelf en waarin me-
daken verdwijnen, maar dat gaat heel
langzaam. Genoeg zij. dat er alweer vin
dingen zijn gedaan om het antennesys
teem te vereenvoudigen.
Op de tentoonstelling zal men ook ont-
storingsmateriaal voor motoren vinden.
Erg hard loopt het nog niet met de zo
nodige en gewenste ontstoring van mo
toren. die bij het passeren hinderlijke
beeldverwringen of „sneeuwbuien" op
de beeldbuis veroorzaken.
Op 2 sept. a.s. zullen alle motoren bij
wet ontstoord moeten zijn, want zo-
tuigen van het feit dat zij temidden f
van rock 'n rolllende jongelui haar j I
verhalen en hoorspelserie (Annema- I
rieke) schrijft. Jaap van de. Merwe, j
die zelf een cabaret wil beginnen, j li
overtuigde ons nog minder, tenzij van
zijn goede bedoelingen! Ook nu weer jj
spande de derde auteur verreweg de I
kroon: Piet Heil met een geestig 1 1
filmpje en een paar kostelijke rijmen. 1
De rubriek op zichzelf heeft original!- r 1
teil en kwaliteit, maar er ligt toch 1
wel een gevaar in: demonstratie van j 1
daartoe bestaat lopen de eigenaren
van zulke motoren niet al te hard om
hun bezit te laten ontstoren en zijn de
vaklieden, die het willen doen, ook
niet bepaald voorhanden. Maar let u
eens op. als de ..wet op de ontstoring"
erdoor komt! Dan wordt dit allemaal
eensklaps heel anders.
medewerkers. Het zijn sterke benen, I
die deze publiciteitsweelde kunnen i j|
dragen!
En waarom moest daarna Netty n
Rosenfeld zo ijverig schoolmeeste-
ren tegenover het talentvolle 13-jarige Pj
jongetje Piet van de Pol, dat in Loos- 1
drecht met kostelijke imitaties het I
sum en Hilversum zullen komen met
de nieuwste snufjes op radio- en tele
visiegebied voorzover het opnamen en
uitzendingen betreft.
Zo zal de NRU met rechtmatige
trots o.m. een draagbaar zendertje en
een miniatuur FM-zendertje tentoonstel
len. alsmede een microfoon, die men op
gen, leuke jochie, dat in Bueno de t
Mesquita zijn grote voorbeeld ziet, I
moest bepaald weten, dat hij heus f
nog geen Tom Manders was". Maar
dat wist de kleine Jan al.
In de quiz van Theo Eerdmans ver. 1
baasde de trombonist van het Resi- j
dientie-Orkest weer heel Nederland 1
meer onder de neus van een spreker
behoeft te worden gehouden bij het ma
ken van reportages of vraaggesprek
ken onderweg.
Zoals we de laatste jaren al gewend
tramwezen, maakte de Rotterdamse 1
luchtvaartkenner Millecam weer klin- 1
kende stappen voorwaarts, maar sneef- I
de helaas de heer Erkens in het ge- 1
zicht op de f 1000. Hij kreeg nu, volgens
de regels van het spel. maar f 75. jj
Edoch waarom moest heel kijkend
Nederland nu te horen krijgen, dat hij
als f 50 vooruit had gehad?? Niet leuk.
%zktcf
vanavond
Om 8 uur begint de NCRV met een
ernstig programma in de rubriek „Met
band en plaat" en om half negen volgt
dan een herhaling van het hoorspel „De
vlucht" van Frans Wennekes. De ko
perblazers van de Kon. Militaire Kapel
en de organist Adrïaan Engels spelen
van 10.15 uur af werken van Bach,
Couperin, Beversdorf e.a. Majoor Van
Yperen dirigeert.
t Over Hilversum I is. het VARA-uit-
zending. Om half 9 het laatste klank
beeld over zeesleepvaart „Lekko1" en
van 9—11 uur uitvoering van de opera
Un giorno di regno van Verdi. Het
werk wordt gepresenteerd door eigen
krachten van de omroep, Alfredo Si-
monetto dirigeert.
Programma voor morgen
25 AUGUSTUS 1959
1, 402 m. 746 kc/s. AVRO:
7 00 Nws 7 10 Gym 7.20 Gram VPRO:
7.50 Dagopening AVRO:
Pianoepel 8 30 Gram 9 0~
Igroenteman 9 13 Gram S
Morgenwijding 9 55 Een
V caus 10 00 Gram 10 50
1 00 RVU: 'Vorm en kleur
kunst, door P van 't Zelfde
ken 12 00 Orgelspel 12 20
and- en tuinbouwmeded
uz 13 00 Nws 13 Hó Meded
'romenade-ork 13 55 Beurs-
14.4S Zang en piano 15 15
15 Gram 16 3o Caus 1«5 45
Pianospel :7 15
18.00 Nws 18 15 Pianospel ".8 30 RVU:
Iet ontstaan en de ontwikkeling van de
terren. door dr C de Jager 19 00 Dan^-
wz en gram 19 45 Toneel beschouwing
0 00 Nws 20 05 Dansmuz 20 35 Caleb mijn
oon. hoorspel 21.55 Lichte muz 2215 Jou.r-
av.' 22 15 Festival van Salzburg, bariton
n piano 23 0o Nws 23.15 Beursber van
iew Yonk 23 17 —24 00 Gram
Hilversum II, 298 m. 1007 kc/s. KRO'
00 Nws 7.15 Gram 7 45 Morgengebed en
it ksl 8 00 Nws 8 15 Gram 8 50 V d vrouw
40 V d jeugd 10 00 V d kind 10 15 Licht
baken. c-aus 10 30 Gram 11 00 V d vrouw
.30 Gr.'-.n 11.50 Als de ziele luistert, caus
00 Middagldok-noodiklok 12 03 Gram
tuinbouwmeded 12 33 Gram
