ïlicuuic jTriitsrl)c (Courant
MISLUKT GESPREK
v
VERDAAGD
oor ontwapening
toch betekenis?
Nog geen vertrouwen in
Chroesjtsjefs bezoek
Situatie
uiterst
in Laos
somber
Onwettige censuur
op Nieuw-Guinea
Genève: bij slot geen stap verder
dan bij het begin
Later naar China?
Grotere vrijheden voor
Arabieren in Israël
PARTIJEN MOETEN WATER
BU DE WIJN DOEN
Slechts 20.000
stortingen op
het grootboek
Schoolraad wil
gouverneur te
snel af zijn
WOENSDAG 5 AUGUSTUS 1959
BUREAUS: Steenstraat 37
Directie, Redactie, Abonnerr^nten- e
Advertentie-afdeling Tel. 31441.
ADVERTENTIES: f 0.20 per millimeter
Familieberichten f 0.18 per millimeter
(Bij contract belangrijke korting)
Postrekening 58936.
Directie: F. DIEMEB
Dr. E. DIEMEB
CHRISTELIJK-NATIONAAL DAGBLAC
Voor Leiden en Omstreken
„StantoasUcfi is ahcbltoen
myn hert in t^Qfieaspoet"
Veertigste jaargang no. 11632
Expeditie
Sterrengebergte
Zie pagina 7
T^VEN NA MIDDERNACHT zijn de ministers van buitenlandse zaken in
Genève overeengekomen, de besprekingen over een „wapenstilstand"
in de Berlijnse kwestie voor onbepaalde tijd te verdagen. Na een lange
vergadering werden minister Herter en zijn twee westelijke collega's het
voor de eerste keer geheel eens met de Russische minister Gromyko, doch
in die eensgezindheid school weinig positiefs: zij betrof een verklaring
waarin het mislukken van de Geneefse conferentie werd toegegeven.
De besprekingen in Zwitserland zijn geëindigd zonder enige toenadering
tussen de opvattingen.
De ofjèciële sluiting van de con
ferentie kwam echter pas vanmid
dag, toen de ministers nog één
keer in een half-openbare plenaire
zitting bijeenkwamen. Het slechts
tweehonderd woorden tellende slot
communiqué, dat bij deze gelegen
heid werd uitgegeven, kan men als
volgt samenvatten:
Ondanks openhartige en uitvoe
rige discussies is het niet mogelijk
geweest, overeenstemming te berei
ken over een interim-regeling voor
Berlijn. De conferentie wordt ver
daagd. Wil men haar hervatten, dan
zal dit moeten gebeuren op langs
diplomatieke weg te bepalen plaats
en tijd.
Lange ronde
De plenaire zitting van vanmiddag
heeft een eind gemaakt aan tien weken
van vruchteloze besprekingen, waarin het
Westen heeft getracht, Gromyko ertoe te
brengen, in te stemmen met voorwaarden
voor een „wapenstilstand" in de B»rlijn-
se moeilijkheden. Het is een van de lang
ste ronden van onderhandelingen op hoog
niveau in de moderne tijd geweest
De sowjetunie heeft geweigerd, haar
prijs voor een wapenstilstand inzake
Berlijn te verlagen en zo is de situatie in
feite weinig gunstiger geworden dan in
de tijd dat de „nieuwe moeilijkheden"
begonnen. Die nieuwe moeilijkheden be
gonnen in november van het vorige jaar,
toen premier Chroestjtsjef de rechteen
van het Westen in Berlijn ging betwisten.
Ontwapening
In doorgaans betrouwbare krin
gen te Genève werd gisteren verno
men dat de besprekingen, die wat
de kwestie-Berlijn betreft dus op
niets zijn uitgelopen, succesvol zijn
geweest met betrekking tot het ont-
wapeningsvraagstuk.
De ontwapeningsbespreekingen zijn nog
steeds niet op gang gekomeen, nadat de
onderhandelingen van de uit vertegen
woordigers van vijf landen bestaande
subcommissie der V. N. in 1957 werden
afgebroken. De besprekingen zijn nu
toevertrouwd aan een commissie, be
staande uit vertegenwoordigers van alle
82 leden van de V. N Deze comissie heeft
echter no gnimmer spijkers met koppen
kunnen slaan.
Men verklaarde in Genève dat de wes
telijke ministers e
hebben over de
nere V. N.-commi
westelijke colléga'
eens zijn geworden dat vorming
nieuwe ontwapeningscommissie v
a tien leden noodzakelijk is.
De Russen zouden op pariteit
commissie hebben aangedrongen
Westen zou bereid zijn de Russen op dit
punt in zekere mate tegemoet te komen.
Waarnemers zijn van mening dat de
grote mogendheden contact zullen opne
men met die leden van de V.N., die bij
de ontwapening belang hebben, vóór de
zitting van de Allgemene Vergadering,
hal september in New York wordt ge-
Gromyko gesproken
rming van een klei-
e. Gromyko en zijn
i het
Bonn en Parijs niet gerustgesteld
HOEWEL de officiële reacties niet afwijzend zijn en de regeringen hun
fiat hebben gegeven aan de Amerikaanse uitnodiging aan Chroesjtsjef,
blijft men in Frankrijk en West-Duitsland de komende Russisch-Ameri
kaanse onderhandelingen wantrouwen. Ondanks de verzekering van
Eisenhower, dat hij met de Russische premier alleen namens Amerika zal
spreken, blijft men bang, dat Chroesjtsjef de Amerikaanse president zal
overspelen. In Parijs en Bonn is men beducht voor een nieuw „Jalta",
waarbij RuslSnd en Amerika het eens worden en de N.A.V.O.-landen en in
het bijzonder Frankrijk en West-Duitsland het kind van de rekening
worden.
Deze vrees zou de reden zijn, dat
president De Gaulle een westelijke
topconferentie voor het bezoek van
Chroesjtsjef aan Amerika heeft ge
torpedeerd. Volgens Le Monde wil
De Gaulle elke indruk vermijden,
d3t Eisenhower voot zijn gesprek met
de Russische premier een mandaat
van de westelijke bondgenoten heeft
gekregen.
Verder zou in Frankrijk het wantrou-
ven ten opzichte van Engeland gegroeid
:ijn. Men heeft in Parijs namelijk de in-
Iruk, dat Eisenhower gezwicht is voor
Noodtoestand afgekondigd in vijf
provincies - telegram aan V.N.
DE REGERING van Laos heeft gisteren in vijf van de tien provincies
die het koninkrijk telt de noodtoestand afgekondigd. Verder is een
telegram gezonden aan Dag Hammarskjöld, de secretaris-generaal van
de Verenigde Naties, waarin wordt gezegd dat Noord-Vietnam een „cam
pagne van intimidatie" voert tegen Laos, door het verwekken van op
stand en het leveren van wapens.
De minister van buitenlandse zaken
Laos, Panya, zei gisteren tijdens de
ste persconferentie die ooit op zijn depar
tement is gehouden dat het telegram
Hammarskjöld is gezonden om hem op
de hoogte te stellen van de situatie, die
„uitermate ernstig" is. In het telegram
wordt Hammarskjöld verzocht, alle leden
der V.N. van deze toestand op de hoogte
te brengen.
Volgens minister Panya zijn guerilla-
strijders onder communistische leiding
vijftien tot vijftig kilometer het gebied
van Laos binnengedrongen. De gevechten
tussen deze eenheden en troepen uit Laos
beperken zich echter tot twee provincies.
In de andere drie provincies is de nood
toestand uit voorzorg afgekondigd. Het
is de bedoeling dat het burgerlijk be
stuur in alle gebieden normaal blijft
functioneren.
De opstandige beweging Panthet
Lao heeft volgens Panya minstens
tweeduizend man in het veld. die
zijn uitgerust met wapens van Chine
se en Tsjechoslowaakse makelij. De
weersomstandigheden waren bij het
begin van de gevechten ruim een
week geleden zodanig dat de re
gering slechts lichte eenheden kon in
zetten. Hierin is nu echter verande
ring gekomen.
Het doel van de communisten is al
dus de minister de internationale
penstilstandscommissie, die verleden
uit Laos is vertrokken, weer aan
werk te zetten. Laos is tegen de terug
keer van deze commissie gekant.
de aandrang van Macmillan, die uit het
bezoek van Chroesjtsjef politieke munt
zou kunnen slaan voor de verkiezingen
in oktober
Er is nog een land, dat niet enthousiast
kan zijn over de op handen zijnde topbe-
zoeken. Rood-China is niet gelukkig met
het vooruitzicht, dat Chroesjtsjef en
„Voorlopige"
plannen
Het is de bedoeling dat Chroesj
tsjef op zUn Amerikaanse reis zo
veel mogelijk van het Amerikaanse
leven te zien krijgt en in hef
zeer voorlopige reisschema
waarover tussen Rusland en de
V.S. wordt onderhandeld, komen
dan ook steden in het noorden,
het zuiden, het westen en het oos
ten van de States voor. Het houdt
onder andere in:
een verblijf van drie dagen in
Washington met drie galadiners.
Eén door Chroesjtsjef aangeboden,
twee door de Amerikanen.
een bezoek aan New York, waar
Chroesjtsjef waarschijnlijk het
woord zal voeren in de Algemene
Vergadering van d«r Verenigde Na
ties.
een bezoek aan Chicago en aan
een boerderij in de omgeving van
die stad. Chroesjtsjef heeft laten
weten dat h(j een Amerikaanse
boerderij wil bezoeken.
als de meeste buitenlanders
voelt de Russische premier verder
veel voor bezoeken aan San Fran
cisco, Texas en Florida.
ten slotte een bezoek aan een
van de Industriegebieden Gedacht
wordt aan Pittsburgh of Detroit.
Ejgenhower onderhandelen over kwesties,
die ,de Chinese belangen direct raken.
Het is niet onmogelijk, dat Chroesjtsjef
na zijn bezoek aan de Verenigde Staten
naar Peking zal gaan voor besprekingen
met de leiders van de communistische
wereld. Mao heeft namelijk ter gelegen
heid van de tiende verjaardag van zijn
republiek een rode topconferentie uitge-
schrevèn.
Het meeste enthousiasme treft men
in Rusland en Amerika aan. De Mos-
kouse bladen hebben veel aandacht
aan het nieuws besteed en brachten
koppen als „Historisch", „Grootste"
gebeurtenis in het internationale
In Amerika wedijveren de steden oi
Chroesjtsjef de „Amerikaanse levenswi.
ze' werkelijk te tonen. Eisenhower heeft
al verschillende telegrammen gekregen,
waarin de nodige tochten voor de Russi
sche premier worden aanbevolen
Het Witte Huis heeft laten weten, dat
Eisenhower in de laatste week van augus
tus naar Europa zal gaan om met Macmil
lan. De Gaulle en Adenauer afzonderlijk
te spreken.
Chroesjtsjef, die vermoedelijk
september in Amerika aankomt, zal het
oeren in de Algemene Vergade-
de Verenigde Naties.
-oord
Paratyfus heerst op
Walcheren en in
Limburg
Op Walcheren zijn op het ogenblik on
geveer honderd gevallen van paratyfus
B. Vijf inwoners van Nieuw- en Sint
Joosland moesten naar het Middelburg
se ziekenhuis worden gebracht. De oor
zaak schijnt te liggen in besmet vlees.
In Noord-Limburg zijn eveneens vrij
veel gevallen van paratyfus B geconsta
teerd. De 60-jarige J. S. uit Venlo is aan
de ziekte overleden.
Vader na twist met
zoon overleden
17-jarige zoon hem vrijdagmiddag bij
twist had toegebracht De caféhouder
schijnt een zeer moeilijk man geweest te
zijn, waardoor steeds conflicten in zijn
gezin ontstonden, wat nu dan heeft ge
resulteerd in de vechtpartij met zijn zoon
New York Times:
Gesprek Eisenhower-
NAVO-premiers
De New York Timee schreef vanmor
gen van diplomatieke zegslieden in Wash
ington te hebben vernomen, dat presi
dent Eisenhower mogelijk deze maand
in Parijs een ontmoeting zal hebben met
de regeringsleiders van alle N.A.V.O.-
landen.
De correspondent van het blad in
Washington meldt, dat er toenemende
druk op Eisenhower wordt uitgeoefend
cm de regeringsleiders van alle N.A.V.O-
landen. vóór de komst van premier
Chroesjtsjef te ontmoeten, omdat die de
lervheid en solidariteit van het Westen
:ou demonstreren.
Bij Doetinchem heeft zich in de Oude
IJssel een massale visvergiftiging voor
gedaan, vermoedelijk door verontreini
ging van het water. Circa 15-000 dode vis
sen drijven er rond en geven een ondra
gelijke stank.
rekkende maatregelen
n de grensgebieden te
i het militaire bewind
Het Israëlische kabinet heeft gisteren besloten tot vt
om de beperkingen ten aanzien van de Arabische burgei
verminderen. De regering verwierp echter een voorstel
in genoemde gebieden af te schaffen.
Volgens een wordvoerder besloot het kabinet voorts de vestiging van Arabieren
in „gemengde" steden, buiten de onder militair bestuur staande gebieden, aan te
moedigen. De imnisters waren bijeengekomen om de bevindingen van een vorig
jaar ingestelde regeringscommissie, die de kwestie heeft onderzocht, te bestuderen
Op grond van de nieuwe besluiten zullen de ongeveer 220.000 Arabieren, die
voornamelijk in de onder militair bestuur geplaatste gebieden wonen, zich. overdag
vrij mogen bewegen zonder dat zij hiervoor toestemming behoeven te vragen.
Dit geldt echter niet voor de Negeb en Jeruzalem.
Ex-keizerin Soraya van Perzië
brengt de maand, augustus in
Noordwijk aan Zee door. Zij
verblijft daar met haar broer,
prins Byra, en haar moeder.
Zij is van plan veel te zwem
men en veel te wandelen.
Reeds de eerste dag heeft zij
geruime tijd. in zee doorge
bracht. vlak voor het voor haar
gereserveerde strand. Ook
maakte zij een rit te paard.
Minister Korthals erkent
Commissie van
onderzoek
(Van een onzer redacteuren.)
den van de vaste commissie voor
zaken overzee uit de Tweede Kamer,
gistermiddag toegegeven, dat er in
Nederlands Nieuw-Guinea gevallen
van postcensuur zijn voorgekomen,
die als onwettig moeten worden be
schouwd. Daarom is hij voornemens
een commissie van onderzoek naar
Nieuw-Guinea te zenden, die hem
hierover uitvoerig kan rapporteren.
Uiteraard zal deze commissie zich
eveneens bezighouden met het on
gevraagd verlof, dat mr. W. C. van
Beek, advocaat-generaal bij het Hof
in Hollandia. is verleend.
Minister Korthals heeft weliswaar ont
kent, dat mr. Van Beek met verlof is ge
zonden omdat hij een klacht over de cen
suur suur had ingediend, maar men kan
aannemen, dat zijn „andere gedragingen"
waarvan de bewindsman gewag maakte,
hier toch wel mee te maken hebben. Ver
ondersteld wordt, dat uitlatingen van mr.
Van Beek buiten de ambtelijke kring
waartoe hü behoort, voor de gouverneur,
dr. P. J. Platteel, aanleiding zijn geweest
de advocaat-generaal (al dan niet tijde
lijk) van zijn werk te ontheffen. Het hof
in Nieuw-Guinea is het overigens niet
met de maatregel, die de gouverneur
heeft getroffen en acht haar niet op de
wet gegrond.
De ondenzoekScomimissiedie binnen
kort naar Nieuw-Guinea zal vertrekken.
nog niet samengesteld. Wie er deel van
zullen uitmaken is dan ook nog niet te
zeggen. Wel is de naam genoemd van het
liberale Kamerlid mr. H. F. v. Leeuwen,
plaatsvervangend lid van de commissie
zaken overzee. Men schijnt verder
ook te denken aan leden van de rechter
lijke macht. In elk geval heeft de mi
nister bepaald, dat de commissieleden
geheel buiten de samenleving in Nieuw-
Guinea moeten staan, opdat zij hun me
ning onbevooroordeeld zullen kunnen
VIRGINIA MO. 1
CIGARETTES
Tubman over kwestie-Algerije
Conferentie in
Monrovia
N MONROVIA is gisteren de con
ferentie van negen onafhanke
lijke Afrikaanse staten geopend. Het
voornaamste onderwerp van gesprek
zal de Algerijnse kwestie zijn. „Een
vraagstuk dat ernstig is en een ge
vaar voor de wereldvrede vormt", zo
zei de Liberiaanse president Tubman
in zijn openingsrede.
Naast Liberia nemen aan de conferen
tie deel: De Verenigde Arabische repu
bliek, Libië, Tunesië, Marokko, Guinea,
Ghana, Soedan en Ethiopië.
President Tubman is van mening dat
erkenning of niet-erkenning van de vrije
Algerijnse regering niet het punt is waar
het in de kwestie-Algerije om gaat. Voor
de oplossing hiervan, zei hij. is het nood
zakelijk dat beide partijen water in hun
wijn doen door een wat minder extreem
standpunt te g3an innemen en verder
moeten de partijen met elkaar gaan pra
ten door bemiddeling van de Verenigde
Naties of bevriende staten
Tubman verklaarde, de bedreiging van
Parij6, dat Frankrijk de betrekkingen met
elk land dat de voorlopige Algerijnse
regering erkent, zal verbreken, te be
treuren.
De Liberiaanse president noemde het
doel van de conferentie in Monrovia: van
verwarring, oorlog en chaos vrede ma
ken, Wat de Algerijnse zaak betreft, zul
len de deelnemende landen een formule
moeten vinden die beide partijen voor
besprekingen bijeenbrengt.
Andere punten die in Tubmans rede
aan de orde kwamen zijn:
1. Kernproeven zijn schadelijk voor de
mensheid, overal ter wereld. „Wij pro
testeren tegen elk streven om proeven
met kernwapens in de Sahara te ne-
2. Van deze conferentie verwacht de Li
beriaanse president positieve maatrege
len tegen de apartheidspolitiek van de
regering der Zuidafrikaanse unie.
Dr. Platteel, die vanavond om tien
over half elf van Schiphol zal vertrek
ken, zou voor zijn vertrek een perscon
ferentie houden, waarop hij mogelijk
nadere meoedelingen zal doen over de
kwesties die in en buiten Nieuw-Gunmea
de gemoederen beroeren. Tot nu toe
heeft hij echter geweigerd over de cen-
suurkwestie en de affaire-Van Beek in
lichtingen te verschaffen Nu hij met
minister Korthals heeft gesproken en
bovendien het rapport van het Hof in
Hollandia in zijn bezit heeft, kan hij
loslat
dat
Er hadden per 1 augustus slechts 20.000
huiseigenaren (van de 148.500 die gere
gistreerd staan) hun stortingsplicht vol
daan en huurgelden overgemaakt naar
het Grootboek Woningverbetering. Vo
rig jaar waren het er ook te weinig,
namelijk 93.500, welk aantal later opliep
tot 106.100, maar dit jaar spant toch wel
de kroon. Overigens is dit niet verwon
derlijk, daar het Grootboek immers zal
verdwijnen.
Little Rock
De schoolraad van Little Rock
heeft gisteravond plotseling besloten
de vier middelbare scholen in de stad,
die op 12 september van het vorige
jaar door gouverneur Orval Faubus
zijn gesloten en op 8 september zou
den worden heropend, reeds op 12
augustus te openen. De schoolraad
heeft hiermee kennelijk ten doel gou
verneur Faubus vóór te zijn.
Deze is er namelijk fel tegen, dat er
negers op deze tot dusver blanke 6cholen
wonden toegelaten en er gaan geruchten,
dat hij van plan is het parlement van
Arkansas opnieuw in buitengewone zit
ting bijeen te roepen om te verhinderen
dat de scholen weer geopend worden.
In totaal zullen ze6 negerleerlingen de
lessen op de vier scholen gaan volgen.
Faubus heeft voorgesteld op twee van
de vier scholen negers toe te laten en de
twee andere „blank" te 1 aften. De rechts
kundige adviseur van de schoolraad be
twijfelt echter of dit voorstel wel in
overeenstemming is met de wet.
De gouverneur wa6 zelf niet in Little
Rock. toen de schoolraad gisteravond zijn
besluit nam om de scholen vroeger te
Weinig verandering
De Bilt verwacht tot donderdagavond:
Veel bewolking met hier en
daar wat motregen, maar
ook enkele opklaringen.
Overwegend matige wind
tussen west en noordwest.
Weinig verandering in tem
peratuur. (Opgemaakt om
11J5 uur).
Donderdag 6 augustus: Zon op 5.08,
onder 20.23; Maan op 7.22, onder 20.56.
11 augustus eerste kwartier.
HET WEER IN EUROPA
Rapporten hedenmorgen 7 uur