Jlicuiue Cciiisr()e (tfouranl
Huurverhoging eerst op
1 april van 1960
Staalstaking een
feit in Amerika
Woonwagenbewoners leven
naar eigen normen
WENS VAN K. VP., A.R. EN C.H.:
Helikopter verongelukt
bij Sterrengebergte
Zestig man in Groninger
havens in staking
WOENSDAG 15 JULI 1959
BUREAUS: Steenstraat 37
ADVERTENTIES: f0.20 per millimeter.
Familieberichten f0.18 per millimeter
(Bij contract belangrijke korting)
Postrekening 58936
Veertigste jaargang no. 11614
Direct!*! 9. OIBMBB
Hoofdredacteur: Dr. e. DIEMEB
CHRISTELIJK-NATIONAAL DAGBLAD
Voor Leiden en Omstreken
„Stantvasticft is ghtbleoea
tnyn bert ia legljenspoef
Sociale sanering
in Leiden
Zie pag. 3
Geconcentreerde i Vrijere loonvorming moet eerst
aandacht I een reëJe kanS krijgen
(Van onze parlementsredactie)
W^IL HET KABINET-DE QUAY zijn positie tegen
over de Staten-Generaal niet ernstig verzwakken,
dan zal het tegemoet dienen te komen aan de wens
van K.V.P., A.R. en C.H. om in ieder geval de voor
genomen huurverhoging van 20 pet. niet op 1 januari,
maar op 1 april van het volgend jaar te doen ingaan.
Het duidelijkst is deze wens gisteren tijdens het
Tweede-Kamerdebat over de sociaal-economische re
geringsnota uitgesproken door de woordvoerder
van de K.V.P.-fractie, de heer W. J. Andriessen. Deze
verklaarde, dat wanneer de regering niet tot een
verschuiving naar 1 april bereid is, van K.V.P.-zijde
zal worden nagegaan of vóór 1 januari de werknemers
een voldoende aandeel in de welvaartsstijging hebben
gekregen. Mocht dat niet het geval zijn, dan zal de
grootst mogelijke meerderheid van de K.V.P.-fractie
geen medewerking kunnen verlenen aan invoering van
huur- èn melkprijsverhoging op 1 januari a.s. Namens
de A.R.-fractie drong de heer C. P. Hazenbosch er met
klem bij de regering op aan 1 april te kiezen als datum
van invoering der huurverhoging en als einddatum
voor de totstandkoming van loonsverbeteringen in het
kader van de vrijere loonvorming. Ook de C.H.-woord-
voerder, de heer C. J. van Mastrigt. meende dat de
huurverhoging naar 1 april moet worden verschoven,
wil de vrijere loonvorming niet geheel in de knel
komen. Beide protestantse sprekers bleken ook sterk
geporteerd te zijn voor een getemporiseerde, etappes-
gewijze afschaffing van de consumentensubsidie op
melk, zodat niet ineens op 1 januari de melkprijs met
4 cent wordt verhoogd.
Met de noodzaak om de huren te ver
hogen en de subsidielast te verlichten,
waren de heren Andriessen, Hazenbosch
en Van Mastrigt het op zichzelf wel eens.
maar zij meenden, dat de gelijktijdige ge
compenseerde invoering van deze maat
regelen op 1 januari a.s. de aanwezige
ruimte voor loonsverbeteringen -Via de
vrijere loonvorming geheel zal opslokken,
zodat er in feite van een welvaartsver
meerdering van de werknemers niets te
recht komt. De regering, zo stelden zij
vast, werkt op deze wijze het gevaar in de
hand. dat de vrijere loonvorming een „spel
zonder knikkers" zal blijven. „De loontrek-
kenden". zo zei de heer Van Mastrigt.
„wachten al enkele jaren op hun deeltje
van de toegenomen welvaart". Wanneer
het de regering ern§t is met de vrijere
loonvorming en de welvaartsvermeerde-
ring van de werknemers, dan zal ze. zo
meende de c.h. woordvoerder, de partijen
in het georganiseerde bedrijfsleven ruim
schoots de tijd moeten geven overleg te
plegen over totstand te brengen loonsver
beteringen. De datum van 1 januari biedt
daarvoor geen gelegenheid. Evenals an
dere sprekers meende de heer Van Mas-
p|| trigt bovendien, dat de gelijktijdige invoe-
ring van de huur- en melkprijsmaatregelen
en de daarmee gepaard gaande compensa
ties kan werken in de richting van her
nieuwde overbesteding.
De heer Hazenbosch (a.r.) zei. dat de
datum van 1 januari voor de invoering
van de huurverhoging en de algehele af
schaffing van de consumentensubsidie op
melk vooral zo ongeschikt is. omdat dan
de seizoenwerkioosheid het grootst is en
voorts omdat omstreeks die datum de
gezinsuitgaven toch al groter zijn dan nor
maal. De adminis
ren tegen
ringsmaatr
Hazenbosch niet
ratief-technische bi
schuiving van de rege-
ar 1 april vond de hcci
overwegende aard
.Wanneer het kabinet
overeenstemming met onze verlangens, op
en aantal punten wijzigt," zo zei hy, „dan
zuilen wij het onze steun geven en dit
vooral om de vrijere loonvorming tot een
Recht op aandeel
De heer Andriessen stelde in zijn rede
met nadruk, dat de werknemers nu, na
een loonstop van twee jaar, recht hebben
op een aandeel in de gestegen welvaart-
Dit recht zal verwezenlijkt moeten wor
den via de vrijere loonvorming, met welk
stelsel de K.V.P. van harte akkoord gaat.
De vraag is echter: zal de vrijere loonvor
ming werkelijk iets concreets opleveren
voor de werknemers nu de regering de
voorwaarden voor het nieuwe loonbelead
zo stringent heeft gesteld? Bovendien is
het de vraag of de regering met het gelijk-
Gespannen werd in de Kamer geluis- tijdig doen ingaan van de huur- en melk-
terd, zowel achter als, voor de regertngs- prijsmaatregelen en de daarmee gepaard
gaande compensaties niet een te zware
wissel op de aanwezige „ruimte" trekt.
Hoven: minister-president pro, d, J.
E. de Quay (links) en de minister van nje^ verwezenlijken is. De betrokken
financiën, prof. dr. J. Zijlstra, volgen ge- organisaties hebben vrijwel niet de moge-
concentreerd het verloop van het debat, üjkheid om rustig over loonsverbetering
te onderhandelen. Daarvoor is de tijd tot
Midden: een karakteristieke gelaatsex- 1 januari te kort. Wil men nu het effect
- an oud-minister d. G. Suueh.H SS
na een interruptie uit de Kamer. 1 april beslist noodzakelijk.
Onder: de minister van justitie, mr. De K.V.P.-woordvoerder was nie
enige, die op vele plaatsen in de nota
t. H. Toxopeus. maakt een opmerk,nS. aa/argu„£„ten had onldekt. Zo
Zittend naast hem prof. Zijlstra en staan- 00Qp punt van de aanwezige „ruimte"
de geheel rechts de A.R.-fracticvoorzittcr, De regering zegt, dat dc mogelijkheden tot
dr. J. A. H. J. S. Bruins Slot. doelbewuste verruiming van de bestedin-
Dr. L. D. BRONGERSMA, de leider van de expeditie naar het Sterren
gebergte in Nederlands Nieuw-Guinea heeft gisteren aan de Aerial
Contractors telegrafisch bericht gezonden dat een van de twee helikopters,
die de expeditie steun verlenen bij de bevoorrading, is verongelukt. De
bestuurder, gezagvoerder Warman, bleef ongedeerd. Over de toedracht
van het ongeval zijn op het ogenblik in Nederland nog geen nadere bij
zonderheden bekend. De taak van de helikopters was de laatste dagen de
groepen van de expeditie, die thans tochten ondernemen naar tot dusver
niet beklommen bergtoppen, van het nodige te voorzien. De Aerial Con
tractors overwegen uit Nederland een nieuwe helikopter naar de expe
ditie te sturen.
wezenlijk beperkter moeten worden
geacht dan de S.E-R. in zijn advies aan
nam. Deze stelling wordt echter niet nader
geadstrueerd. In tegenstelling tot het
kabinet meende de heer Andriessen op
grond van de hem beschikbare gegevens
dat de huidige ontwikkeling juist nóg
gunstiger is dan in het S.E R.-advies was
voorspeld. Met het kabinet was de K.V.P.-
woordvoerder het eens. dat een nieuwe
overspanning (met bestedingsbeperking
als gevolg) met alle kracht dient te wor
den vermeden, maar dit betekent niet. da:
de regering met een verwijzing naar het
dreigend gevaar van overspanning en naar
de toegenomen spanning op de arbeids
markt de werknemers hun rechtmatig aan
deel in de gestegen welvaart mag onthou
den. Vooralsnog achtte de heer Andries
sen de stelling van de regering, dat de
ruimte beperkter is, aanvechtbaar.
Met dc P.v.d.A.-kritiek bleek de K.V.P.-
woordvoerder, ondanks z(j sceptische hou
ding tegenover sommige maatregelen, zich
niet te witen conformeren. H(| meende,
dat het kabinet-De Quay recht heeft op
een objectieve benadering van zyn beleid.
De Kamer heeft echter recht op en uit
voerige motivering van de voorstellen van
de regering. Waarom, zo vroeg de heer
Andriessen. heeft b.v. de regering niet
aangegeven op welke gronden ze van een
differentiatie in dc huurverhoging heeft
De maatregelen inzake de huren en de
melkprijs achtte hij noodzakelijk met het
oog op de wenselijkheid de subsidielast te
verminderen. Hij betreurde echter de voor
genomen verhoging van de grondbelasting,
amdat dit een verzwaring van de perso
nele belasting betekent, die weer uit de
huren zal moeten worden gedekt. De op-
'oÊsing van het huurprobleem wordt daar
door extra bemoeilijkt. Ook de verhoging
van de personele belasting (die uit de tijd
is) acht de K.V.P.-fTactie niet juist, om-
lat het effect van de compensaties er door
wordt verkleind. Deze compensaties achtte
ie heer Andriessen redelijk voorzover zij
»en belangrijke welvaartsverrulming voor
de minst draagkracht :oen betekenen. Met
klem verzocht hij de regering voorts de
totstandkoming van winstdelingsregelin-
gen te bevorderen en ook andere maat
regelen in het belang van de bezitsvor
ming te treffen.
Aan het slot van zijn rede zei de heer
Andriessen nog, dat zijn fractie het onaan
vaardbaar zou vinden, wanneer te lang
zou worden gewacht met het verbeteren
van lonen en salarissen van het over
heidspersoneel. De regering heeft in de
nota gezegd, dat het loonbeleid in deze
sector de algemene loonontwikkeling tol
(Voor vervolg zie pasina 7)
Half miljoen arbeiders bleven
thuis - vooruitzichten somber
Dl
,E STAKING
staalindustrie is vandaag,
minuut na middernacht, een feit
geworden. Een half miljoen arbei
ders ging vanmorgen niet
erk. Voor de fabrieken postten
met spandoeken uitgeruste arbei
ders. De produktie in bedrijven
85 procent van het Amerikaanse
staal wordt vervaardigd, is tot stil-,
stand gekomen.
Aan de staking zijn tien weken
ui vruchteloze onderhandelingen
en verscheidene beroepen van pre
sident Eisenhower, om tot een rege
ling der loongeschillen te komen,
De arbeiders
een verhoging van het uurloon met
vijftien dollarcent en verlangen bo
vendien een zeker aandeel
winst.
De leiders van de staalindustrie hebben
erklaard dat elke loonsverhoging
stijging van de staalprijzen zal leiden
ongetwijfeld inflatie tot gevolg zal heb
ben. De Amerikaanse Industrie, du
eens een hausse-periode beleeft,
sterke mate afhankelijk van de staalaan-
Vertegenwoordigers van werkgevi
werknemers hebben tot gisteravonc
onderhandeld, zonder er echter i
slagen de impasse te doorbreken. Beide
partijen hebben nu in krachtige bewoor
dingen gestelde verklaringen uitgegeven
waarin zij elkaar over en weer koppig
heid en onwil om de werkelijke feitei
onder ogen te zien, verwijten,
In particuliere gesprekken hebben
vertegenwoordigers van werkgevers
en werknemers verklaard dat de
Premier Chroesjtsjof van de
Sowjetunie is gisteren voor een
officieel bezoek aan Polen met een
straalvliegtuig op het vliegveld
Warschau aangekomen. Hij wordt
al of met gemeend bijzon
der hartelijk begroet door de
Poolse communistische leider
Gomoelka (rechts).
i het woor
aparte groep. Zij hebben karakteri:
tieke normen en waarden ten aanzien va
gezin en gezinsleven, van huwelijk e
huwelijksleven. Zij hebben andere op
vattingen cn spelregels voor hun eeonr
mische handelen en regelen hun god-
dienstig leven naar eigen normen ei
waarden.
Dit alles blijkt uit een zeer lijvig rap
port, dat in opdracht van het ministerie
van maatschappelijk werk is samenge
steld door het Katholiek sociaal-kerkelijk
instituut en de provinciale opbouworga-
nen van Noordholland. Zuid-Holland.
Noordbrabant en Drenthe.
De reizigers, zoals het rapport de
wagenbewoners noemt, hebben ook eigen
opvattingen ten aanzien van het tot
stand komen van een huwelijk. Een jon
gen en een meisje moeten eigenlijk ge
zamenlijk weglopen en pas dan wordt
hun samengaan geaccept deerMet bur
gerlijke en kerkelijke huwelijkssluiting
wacht men dan vaak nog, omdat het wel
voorkomt, dat een huwelijk kinderloos
blijft, wat men als een schande ziet Hun
karakteristieke opvattingen wta de hu
welijksbeleving betreft, uiten zich onder
meer in het grote kindertal en in de
bijna preutse verhouding van de groen
f-nderling (getrouwdp mannen mogen
niet met andermans vrouwen dansen en
niet bij hen in de wagen komen als de
echtgenoot afwezig is). In het uiterlijk
gedrag hanteert men echter
algemeen aanvaarde fats
maar van echtscheidingen en verlating!
hoort men slechts bij uitzondering Voi
de kinderen is men over het algemeen
goed; men verwent ze ten minste sterk
Vanuit eigen normen en waarden or
dent de groep zijn godsdienstig teven.
Een sterk romantische, weinig dogmati
sche, religieuze levenshouding, vooral bij
rooms-Uatholieken. zich uitend in een
grote voorliefde voor uiterlijke gods
dienstige symbolen, in opschik en devo-
tionalia, in bepaalde vormen van bijge
loof. gepaard aan een gering conformis
me. zijn typerend voor d egroep.
Het rapport concludeert, dat tot op be
paalde hoogte de groep zich kenmerkt
door zekere onmaatschappelijke trekken
:1 in de zin dat zij „hinderlijk" is
de samenleving alswel dat de on
derste laag der woonwagenbewoners in
ommige aspecten van de levenswijze
beneden het minimumniveau van de ge-
•estigde samenleving leeft Voor wat dit
aatste betreft geldt dat het beslist on-
uist zou zijn. de groep in haar geheel
als onmaatschappelijk te karakteriseren
Het bovenstaande kan als uitgangspunt
ivorden gezien aldus het rapport
/oor het beleid dat ten aanzien van de
groep dient te worden gevoerd en de
activiteiten, die ten behoeve van haar
dienen te worden geïnitieerd. Naar het
onderzoekende instituut meent, zal het
beleid van de overheid onder de w
wagenbevolking erop gericht mc
ziin, dat met name de „reizigers"
groep zoveel mogelk over dezelfde kan
sen. ontwikkelmgs- en ontplooiingsmoge
lijkheden zullen kunnen beschikken als
elke andere groep Daarvoor is noodza
kelijk, dat zij aan bepaalde tot het Ne
derlandse samenlevingspatroon behoren
de voorwaarden voldoet.
De activiteiten dienen zich te richten
op het inhalen van de achterstand welke
de groep in bepaalde opzichten ten op
zichte van de gevestigde samenleving
heeft, althans inzoverre zij tekort komt
in primaire levensbehoeften, zoals onder
wijs. culturele ontwikkeling, hygiëne en
andere geestelijke en stoffelijke verwor
venheden van de Nederlandse samenle
ving Ten slotte dienen deze activiteiten
zich te richten op het doen verdwijnen
van de onmaatschappelijke trekken.
De enquête, waarvan het resultaat kort
is weergegeven, heeft omvat 517 gezins
formulieren, waardoor 2198 personen van
reonwagenbevolking werden bereikt.
De totale woonwagenbevolking omvat
olgens een schatting op grond van de
neest recente gegevens 20.000 personen
n 4000 wagens. De steeknroef omvat dus
uim 10 Drocent van de totale woonwa
genbevolking.
kunnen worden die
rich tot nu toe bij de Amerikaanse
staalbedrijven heeft voorgedaan. Deze
staking is de zesde na het einde van
de Tweede Wereldoorlog. De langste
staking (in 1952) heeft meer dan acht
weken geduurd. In 1956 werd zes we
ken gestaakt. Het resultaat hiervan
was een gemeenschappelijke arbeids
overeenkomst met een looptijd van
drie jaar, die nu juist is verstreken.
De „staalstaking" zal vrijwel onmid
dellijk werkloosheid in verscheidene tak
ken van bedrijf en industrie meebrengen.
Juist dezer dagen is meegedeeld dat in
juni 67.342.000 mensen werkgelegenheid
hadden een record.
Olie goedkoper
Als gevolg van een daling van de we
reldmarktprijs zullen met ingang van
morgen de verkoopprijzen in Nederland
voor gasolie, autogasolie en huisbrandolie
I met f 0,30 per 100 liter worden verlaagd.
In diverse delen van het land, o.a. in het
Rotterdamse havengebied is op deze prijs
verlaging reeds geheel of gedeeltelijk
vooruitgelopen.
Het nieuwe verkeersplein
Ypenburg nadert zijn voltooi
ing. Op dit punt treffen de
belangrijkste wegen van Ne
derland elkaar: rijksweg 13 van
Den Haag naar Rotterdam en
de vorig jaar geopende rijks
weg 4a naar Amsterdam (Ypen-
b urg-Burgerveen).
De verkeerssituatie is hier
nu nogal ingewikkeld, maar
wanneer de aansluitingen ge
reed zijn, wordt alles veel een
voudiger. De weg langs Ypen
burg is het drukste gedeelte
van rijksweg 13. In de directe
nabijheid van dit knooppunt
ziet men ook de aftakkingen
naar Delft (op de achtergrond)
en het vliegveld Ypenburg (l.).
Prinses Mitsjiko
in verwachting
Een woordvoerder van het Japanse
keizerlijke hof heeft vandaag in Tokio
bekendgemaakt dat prinses Mitsjiko
„hoogst waarschijnlijk in verwachting is".
Prinses Mitsjiko is enkele maanden ge
leden in het huwelijk getreden met de
Japanse kroonprins Akihito.
„GEEN BEHOEFTE AAN EEN C.A.O."
TN DE HAVENS van de stad Gro
ningen is een staking uitgebroken
Ruim zestig havenarbeiders zijn het
niet eens met de hun door een aantal
werkgevers voorgelegde c.a.o.
Dit conflict speelde al enige tijd
Het vond zijn oorzaak in het feit, dat
verscheidene werkgevers de situatie
van de laatste tijd onbevredigend
achtten en een collectieve arbeidsover
eenkomst verlangden.
Het Iaden en lossen in de Groninge:
havens gebeurde (evenals bijvoorbeeld" i'
Zaandam) tot nog toe zo, dat het dooi
een aantal arbeiders als aangenomer
werk werd verricht. De helft van de ha
venarbeiders werkte het hele jaar door,
de andere helft werkte slechts de helft
van het jaar en viel voor de rest onder
de werkloosheidswet. Door het sluiten
van een c.a.o. meenden enkele werkge
vers meer ordening in de situatie U
moeten brengen Voor de dertig ongere
gelde arbeiders betekende dit een finan
ciële stap vooruit, voor de anderen eer
teruggang. Geen van beide categorien i;
het met een dergelijke overeenkoms'
Sinds kort is in Groningen ook eer
stuwadoorsmaatschappij, die. na zorg
vuldige selectie uit enige honderden sol
iicitanten. veertien vaste havenarbeider:
in dienst heeft genomen Van de dienster
van deze «tuwadoersmaatschappij wordl
bij het iaden en Tossen in de Groningei
havens steeds meer gebruik gemaakt er
dit heeft de overige havenarbeiders ei
bevreesd voor doen worden, dat ze ovei
enige tijd helemaal niet meer aan boe
zullen komen. De situatie in de havens
is nu zo, dat alleen nog de arbeider;
van de stuwadoorsmaatschappij aan hei
werk zijn. Het is nog wel niet tot on
geregeldheden gekomen, maar de politie
oefent toch scherp toezicht uit in de
havens. Het grootste deel van de stakers
is aangesloten bij het N.V.V., de rest is
lid van de O V B., of is ongeorganiseerd
Het N.V.V. staat overigens niet achter
Chroesjtsjefs dochters
mee op reis
De Russische premier Chroesjtsjef zal
op zijn komende reis naar Scandinavië
vergezeld worden van zijn vrouw en zijn
beide dochters Rada en Nadia Dit is de
e keer dat zijn dochters deelnemen
een officieel optreden van hun
deze staking. De afdeling Groningen van
liet O.V.B. wilde geen commentaar geven.
Van N.V.V.-zijde tracht men de stakers
ertoe te bewegen, morgen de schepen te
lossen die normaliter niet door de stu
wadoorsfirma worden gelost.
Dezelfde temperatuur
De Bilt verwacht tot don
derdagavond:
Over het algemeen licht tot
half bewolkt en op de mees
te plaatsen droog weer.
Zwakke tot matige verander
lijke wind. Weinig verande
ring in temperatuur.
ZON EN MAAN
Donderdag 16 juli: zon op 4.38, onder
20.53; maan op 16.58, onder 1.22. 20 juli
HET WEER IN EUROPA
Rapporten hedenmorgen 7 uur
Eindh
Zd -Llmi
Wenen
Uinsbrui-
30 16 J
