De Patliodia
yfylimnhlm
r~
COHSTSNTIJH
HUYGENS
Typische representanten
van Württemberg
BAROKKE en ROMANTISCHE
KAMERMUZIEK
US£I
Chicago na middernacht
Archaïserend vertalen
ZATERDAG 11 JULI 1959
„Far stupire", aldus vatte
Giambattista Marino zijn ideeën
samen. Far stupire: het doel van
de dichter is verwondering te
baren; wie niet van verbazing
dient geroskamd te worden.
Weliswaar moeten de tijden
toen nog „minder overbe
schaafd" genoemd worden, zodat wij mogen
betwijfelen of Constantijn Huygens voorstan
der van deze regel in al zijn consequenties
is geweest, een feit blijft, dat hij zich zijn
hele leven in poeticis een aanhanger van deze
Idee heeft getoond.
Far stupire: Huygens was nog meer dan
Hooft een meester in de geserreerde zeg
ging, in de spitsvondigheidin het „cerebrale"
en toch, hoeveel van zijn werken getuigen niet
ondanks dit verstandelijke element van
een ongewone bewogenheid! Het een sluit im
mers het ander niet uit.
De gedachte dringt zich op, of martire", dat
een dergelijke affiniteit tot het veel- veel meer aan
al als kunstmatig en onnatuurlijk de door de ti-
gekenschetste eigenlijk niet moet t eewpktp
worden beschouwd als een soort.
„tweede natuur". Wanneer Con- verwachtte-
stantijn in 1647 „Ooghen-troost" Sen voldoet,
schrijft, zijn vriendin Lucretia van Slechts even.
Trello tot troost „over de ver- in de maten
duijstering van haer een ooghe" 34 en 35 ver
doet hij dat in een moraliserend hevigt Huy-
gedicht, dat vergeleken met bv. gens de span-
Zee-straat nog niet eens zo zeer ning tot een
„marinistisch" is, dat tot strekking uiterlijk
heeft: de meeste mensen zijn ver- merkbare ont-
blind: geestelijk verblind door roering, waar
hun hartstochten en lusten. Hij de psalmist
gebruikte ter inleiding het beeld als het ware hijgend zingt „Domi-
de Pottebacker, die
met zijn scheppingen handelt en
vervolgt:
„Verstaet mij, aerdigh vat,
vol allerhande deughden,
God heeft u van een' kleij
die oor en oogh verheughden
Voordachtelick gedraeyt: nu
lust hem van die kleij
Wat aerdighs af te doen.
denckt of de Schepper zei',
Schoon/ aerde, wordt tot
aerd: wat staet u toe te
seggen?"
Daar hij zelf voelt dat deze
troost „goedkoop" aandoet, verze
kert hij haar, dat zijn medeleven
meer is dan dat van een buiten
staander:
„Behalven het medoogh is uw
verdriet het mijne;
En, spreeck ick uyt medoogh,
ick schrijf met een matt oogh
Dat God weet of het meer of
i dan 'tuwe doogh.
Nieuwe uitgave
van
Latijnse psalmen
deze liederen echter zeer wel ge-
niètbaar daar wij de „barokke"
versiering vrijwel ontwend zijn,
terwijl als uitvloeisel van het
streven de snel verstervende toon
van de 16de-17de eeuwse instru
menten te verlengen thans de
noodzaak ervan niet meer evident
Bij het doornemen van het werk
bemerkten wij, dat in het vierde
lied, maat 30, in de zangstem de
rust een achtste maat te kort is.
Verder moet in XXIV10 de Cis"
in de rechterhand een e" zijn
en duurt in XXXIX—2 de bes in
de zangstem een kwart in plaats
van een achtste. Deze kleine cor
rectiefoutjes doen echter geenszins
afbreuk aan het zeer belangrijke
werk dat Noske met deze herdruk
heeft verricht.
De Pathodia zijn in deze uitga
ve ook voor de beoefening van
„huismuziek" een grote aanwinst
De Latijnse psalmen zijn over |g;
het algemeen vrij eenvoudig, voor
de arie en de airs lijkt een iets 'M
geschoolder stem noodzakelijk. De
begeleiding, in de eerste plaats
bestemd voor klavecimbel of or
gel, zal weinig moeite geven. De
liederen zijn geschikt voor de ho-
gere stemtypen, tegen transpositie
is geen bezwaar, zodat ze ook voor
lagere stemmen geschikt'gemaakt
kunnen worden.
„Far stupire" inderdaad, we
kunnen ons thans verbazen over
het genie van deze diplomaat-dich-
ter-componist; we kunnen ons ver
bazen over de werkkracht, die
hem in staat stelde de korenbloe-
te plukken, in het rijtuig
CONSTANTIJN HUYGENS
ne. quis" (sustinebit?) Heer, wie
zal bestaan?
Geestig zijn de arie op Italiaan- ken, do?r de_ opkomst
se tekst (die overigens aan Huy- v,"~1"'
gens wordt toegeschreven
meeste andere zijn van G
no) Serenata, waarin de
min of meer luidruchtig aa
gevoelens uitdrukking geeft, -- - -
nppr zijn geliefde niet aan het dat„ Ballard een al dan met be- A
orgel okb- draagt. Liederen, die
orgel
klavecimbel was deze nota-
uc in letters van de grepen op het
MarL instrument in verschillende lan
den afwijkend men had bv.
Franse en een F
tuur zodat het begrijpelijk
dat Ballard
.RLsposta cijferde bas,
,Sd„F inter*Gron'ingam' et"As'? [)E k*k™d« Germanist Prie-
sen" of ergens achter een front, drich Seebass is ruim een
waarmee hij blijvend het leven halve eeuw geleden als jong
verfraaide. We kunnen ons verba- student naar Tütingen gekomen
zen over zijn in zeven talen ge- en heeft ais dankbaarheid voor
noïmler over dez^zo^erlij^en a,les- wat Württemberg hem zoals die
Duitse luittabula- spontane zangen, deze geïnspireer- geschonken heeft, een verz:
,p+ WrurtPinv dg bundel die dit opzjcht het ling van korte biografieën
opschrift Pathodia met recht belangrijke „Schwaben"
publiceerd.
i de z
i Zwaben, die verheven,
komt, tot zij in „RLsposta cijferde bas, voor orgel of kla- draagt. Liederen, die ver uitreiken
dalla finestra" verschijnt met vecimbel geschikt, uit economisch boven Veel van wat in die tijd in
een laconiek „Che rumore Sento oogpunt prefereerde boven deze ong jand geschreven werd.
fuore?" op een ironisch neerbui- ..ouderwetse
gend motiefje. Even verder windt Geassisteerd door miss Noelle
zij zich op en dit wordt hoe Barker heeft dr. Noske de bas-
scherp is dit geobserveerd! mu- partij met veel gevoel en begrip „Constantlji
zikaal tot uitdrukking gebracht in uitgewerkt, een enkel contrapunt sacra et pr
een chromatisch stijgende toon- toevoegend, waar dit de expressie North-Holla
ladderfiguur. ten goede komt. In het voorwoord Amsterdam
schrijft hij het aan de gebruiker Sel-Basel.
over te laten zelf nog verder ver
sieringen aan te brengen, hij wijst
er dan op dat diminuties op de
voorlaatste toon van een cadens
beslist noodzakelijk zijn.
leeuw hadden gedood
een haas op de vlucht sloegen. In
zijn gedicht Scbwabische Kunde
heeft de Tübinger hoogleraar Uh-
land op een kostelijke i
WERELDPRIMSERE TE PRAAG
OPERA OVER EEN MOOIE PENSIONHOUDSTER
by' meerdere belangrijke
van de Tsjechische com
ponist Bohuslav Martinu (geb. 1890met een zekere bewondering
uitgesproken. Elk nieuw werk van Martinu, of het nu een opera
of een symfonisch werk is, wordt steeds weer met spanning tege
moet gezien. En vanzelfsprekend was dit ook het geval met zijn
nieuwe komische opera „Mirandolina"waarvan de wereldpre
mière nu in Praag heeft plaats gehad. Het werd een nieuw succes
voor Martinu.
Het publiek in het Smetana- bij haar inwonen, aanbeden wordt,
theater, waar vele buitenlandse Maar als een nieuweling (II Ca-
kunstenaars zaten, werd van de valiere di Ripafratta) zich als
eerste tot dë laatste noot geboeid vrouwenhater doet kennen en
door de grootse muzikale verwer- haar uit de hoogte behandelt,
king van het libretto. De muziek rust zij niet vóór zij ook hem het
van deze opera zou men typisch hoofd op hol heeft gebracht. Zo
Tsjechisch kunnen noemen, ook zeer raakt zij daarbij op hol, dat
wat de vocale mogelijkheden voor zij het ten slotte het veiligst
de zangers betreft. De bekorende vindt haar knecht, door haar
melodieënrijkdom is geput uit het overleden vader tot haar man
volkslied. bestemd, als haar natuurlijke be-
Martinu heeft de opera geschre- schermer te aanvaarden,
ven op een Italiaans libretto naar De opera heeft geheel de stijl
het bekende spel „La locandie- van de oude commedia dell' arte
ra" (De pensionhoudster) van en is wel het meest volkse stuk
Carlo Goldoni. Het verhaalt van van Martinu, gecomponeerd in de
een mooie en geestige pension- moderne muziektaal, maar toch
houdster die door alle heren, die voor ieder toegankelijk. Zoals bij
alle opera's van Martinu boeit
- 0°k deze opera niet alleen door
haar muzikale maar ook door
haar toneelmiddelen. De compo
nist weet heel fijnzinnig de actie
gaande te houden, weet wat het
toneel eist en voegt met grote ar
tisticiteit dansintermezzi, tussen
spelen en ensemble-delen in.
Het grootste succes had wel het
dansintermezzo „Saltarella", dat
door vele vaklieden een onge
ëvenaard Scherzo in een Marti-
nu-symfonie kon zijn. Het gehele
werk ademt een grote inventie
en heeft een rijk palet.
De opera werd naar het ma
nuscript door Vaclav Kaslik inge-
geprononceerde studeerd en gedirigeerd. De stu-
Schwaben is. die van dit moeilijke conversa-
ensemble-stuk, dat bijzon-
dig en beweeglijk is,
minder dan drie volle
de theoloog Beugel, aan de dichter maanden.
ti i vi „v ,i deze „Schwabenstreiche" revanche Schubart, die de harde hand
Hoeveel vrolijke spot is er al genomcn Ze hebben er geen min- Karl Eugen moest voelen,
mlVcci™ „jiffonn genomen Z.e neouen er Keen mui- n.au x^ugcii inurai lauoeiuva diö ue pciuiuimuuaorei
HENK J. HOLLAAR tint d| ZwabenleeftikT is veer- derwaardigheidsgevoel door gekre- Hegel, Hölderlin, Mörike, Hesse, Mirandolina en de tenor Ivo_ Zi-
i Huygens, Pathodia
.fana", edidit Frits Noske.
id Publishing Company,
'Barenreiter Verlag, Kas-
Op de grens
De Zwabenleeftijd
tig jaar, de tijd, waarop de man
nen beginnen verstandig te worden
(de vrouwen zijn het natuurlijk al
veel eerder!), een „Schwaben-
streich" is een domheid van deze
vroegrijpe „heren der schepping",
CHROMATIEK en onverhoedse
overgangen in andere „toonsoor
ten" komen veel voor in dit werk
van Huygens, die zijn Pathodia
schreef in een tijd dat de tonaliteit
weliswaar spoedig tot ontplooi-
komen,
Versieringen
gen, getuige het volgende rijmpje:
Der Schiller und der Hegel,
Der Uhland und der Hauff,
Das ist bei uns die Regel,
Das fallt hier gar nicht auf.
Een feit is het, dat uit Schwaben
zeer vele filosofen en kunstenaars
zijn voortgekomen. Seebass geeft romantiek, al heeft Heine nog
28 korte biografieën, ieder gevolgd onbarmhartig de Zwabische rom:
door een typerende brief. Hij be- tici bespot en waarschuwde hij
David Friedrich Strauss, die dek bracht de partij van de kell-
later heeft getracht, met de snij- ner-knecht Fabrizzio uitnemend
dende wapenen van het kritische tot leven. Ook de andere partijen
verstand de wortels van het Chris- waren uitnemend bezet, o.a. Pre-
tendom door te hakken. De domi- mysl Koci als Ripafratta en Ja-
neeszoon Wieland, de schitterend- roslava Prochazkova en Stepanka
ste vertegenwoordiger van de Stepanovó als de actrices Orten-
Rokoko, is helaas niet genoemd.
Schwaben is óók een land
i Dejanira. Choreografie,
n decor waren geheel in
JAROMIR PESEK
En ghij weet of t mij raekt myn kerktoon nog invloedrijk was. Dit
uyt-sicht te sien mind'rén". werk vertoont middeleeuws-moda
le en klassiek-harmonieuze invloe- ----- --
Onder vrijwel alle omstandighe- den, geschreven als het werd op juist kunnen plaatsen. Uit weten
den blijft Constanter de marinis- de grens tussen beide. jggjï
tische literaire traditie trouw. Het Het is jammer dat ons
die de nodige versieringen
wel mogelijk dat door het achthonderd muziekwerken die aangetast heeft gelaten. Wanneer ruchte
ontbreken van een soortgelijke Huygens moet hebben geschreven hij de toekomstige gebruikers er
muzikale traditie de opvallende niet meer overgeleverd is; het echter op wijst, dat deze „ksle
eenvoud en de grote natuurlijkheid zou zeer interessant geweest zijn melodieën nog aankleding behoe-
van Huygens' uit hetzelfde jaar van een internationaal zo goed ge- ven, had het o.i. voor de hand ge-
stammende Pathodia te verfkla- informeerde de ontwikkeling van legen een kort exposé te dien
ren zijn, want zonder twijfel is zijn muzikale uitingen te volgen, zien toe te voegen. Dat deze
de muziek omstreeks 1650 een nauw samenhangend als ze zijn niet te onderschatten moeilijkhe-
Chicago na middernacht, door de wrekende
F"">k Uitgave N.V. Nljgh
j Van Ditmar, Den Haag.
vallen door een ogenschijnlijk
Een politieroman over de be- tuurlijke dood te sterven of bij een
jchte en perfect georganiseerde ongeluk om het leven te komen.
Siciliaanse Maffia-organisatie m Qjt gejdt ook
Amerika. De Maffia, die door al- politie-ambten;
de beste Zwabische Karei de Grote alsof dat iemand
de Maffia auteurs, Isolde Kurz en Hermann
Hesse, ook de tegenwoordige
bondspresident van West-Duitsland
stijl.
DE STRIJD OM DETOP
De strijd om de top, door
Jamee Ramsey Ullman. Uitga
ve F. G. Kroonder, Bussum.
lerlei duistere activiteiten zoals iaag) die in dienst staan
handel in vrouwen en verdovende Maffia.
middelen en door grootscheepse
toe té voegen. Dat deze zaak chantagetrucs
kunst in evolutie. De (vertaalde) met de, van hem welbekende den inhoudt blijkt wel
titel „Hartstochtelijke geestelijke afwijkende inzichten op me- Caccini die nog
en wereldlijke zangen" zal dan
ook voor een aanzienlijk deel in
marinistisch licht beschouwd moe
ten worden
ciële middelen beschikt. De poli- Arnau, staat met alleen borg
(incci. wc tie kan maar heel weinig vat krij- een spanner-* -w,
Huygens gen op deze organisatie, die haar
waarschuwing leden
wing blijven, al worden
de inleiding genoemd.
Het is natuurlijk gewaagd, met
de corrupte Nadler te geloven aan onverander -
(van hoog tot ujke eigenschappen van een be-
de paalde stam, die dus bij alle ver-
tegenwoordigers daarvan zouden geiler
de schrijver, Frank moeten voorkomen of "aTi 11
invallen!
De sterrenkundige Keppler, de
dichters Uhland en Hauff, de lite
ratuurhistoricus Friedrich Theodor
Vischer, ze worden nog steeds met eerste beklimming_en overwinning
ere genoemd, en Zwaben maakt van een hoge
In de Corona-serie is een uit
gave verschenen van Ullman's be
kende roman De strijd om de
top. Het is het verhaal
Zwitserse
zich gereed, om dit jaar te herden- MtK^nTniïdfi steS^'op de
ken, dat zijn grote zoon Friedrich voet volgt Ullman de kleine groep
1759 in Marbach werd vermetelen, die hun aanval op de
de Oran- horen uitspreken tegen overdadig zaamheid oplegt
vaktechnisch" juist verhaal.
-de onder meer crimino-
deed -praktisch politie-
deze erecode boek uit het Duits.
Klein vertaalde het Schwabens grote
ook niet. Wel constateert hij, dat
de complexio oppositorum, de ver
eniging der tegenstellingen, die
zijn filosofie heeft
liederen, die aan de titel vol
komen beantwoorden, echter lang
niet alle. Een van de meest expres
sieve liederen, het „De profundis
clamavi" (Psalm CXXIX of CXXX
respectievelijk
LeveiijK. in ue ruuiiis-K.di.iiu- t,ëlï41rhe>iH
lieke en protestantse versie) staat rpkininv
in zijn ootmoed van de schuld be
seffende bedevaartganger, met zijn
psalmodiërende inzet ver van de
pathos van een „Se Ia doglia e'l
Dr. Frits Noske danken wij een
euwe uitgave van deze Pathodia
era et profana/unae voci bas-
continuo comitante. Dit is wel
waar niet de eerste herdruk
'5es^aan aanwijzingen dat nog
tijdens Huygens' leven met de
rKdlllO rraliilrhai^ zron aar, turoa^a Hpi,
VIA NAALD
Siëi-.fN PLAAT
tweede druk is
rekening gehouden in 1882 en
1936 zijn deze twintig psalmen,
twaalf Italiaanse en zeven Franse
aria's ook opnieuw uitgegeven, de
ze waren echter wetenschappelijk
niet bevredigend, daar enkele uit-
IKAMERMUZIEK -
nMutnolooo Fre
De aktentas
de Duitse
musicoloog Freidrich Herz-
feld schreef dat eens 'duidelijk
UIC!, ucvicuigcuu, uaai ciuvcxc uxi- w eigenlijk een sociologisch
voeringsaanwijzingen, die Huygens begrip. Immers met kamermu-
in zijn „Cautio" schreef niet ziek werd toch oorspronkelijk alle muziek bedoeld, aie in ae
exact te kunnen noteren naast en- zieksalon van de vorst klonk. Dat is dus een onderscheid met
kele metrische eigenaardigheden huismuziek, die beoefend werd in de gewone burgerhuizen.
Friedrich Seebass: „Schwabenköpfe
Lebensiaufe", Brlefe und Bilder aui
Württemberg,368 blz. Uitgave Kreuz-
Verlag. Stuttgart.
onjuist
De aktentas, door F. Borde- De kamermuziek kon zo-
wijk. Uitgave Scheltema en Hol- BaSlUlt wel instrumentaal als vo-
kerna N V Amsterdam caal zijn. Men had kamer-
Kema in.v., Amsterdam. /"vNDER auspiciën van de stich- cantate, kamerduetten en
Enkele van de tien korte ver- ting voor oude Nederlandse aria's, triosonate, sonata da
halen van Bordewijk, die onder muziek (Vonem) heeft Noske de camera, concerto grosso,
de titel „De aktentas" gebundeld uitgave van dit werk verzorgd, enz. Werden bekende zan-
zijn, ademen een sfeer van naar- In een uitvoerig, in vier talen ge- geressen of instrumenta-
geestige onwerkelijkheid. Deson- steld voorwoord geeft hij een over- ügten voor zo'n vorstelijke
danks boeien ze door stijl en com- zicht van enkele facetten van de muziekavond aangetrok-
positie. Vooral in het laatste en componist en de geschiedenis van keri) dan bestond hun be-
langste verhaal, „Leven op aar- zijn werk. Hierin lezen wij o.a. dat ï0ning meestal uit het ver-
de van Willem VI", vergt Borde- Huygens dit werk van de Franse lenen van de titel Kammer-
wijk veel van de fantasie van de uitgever Ballard terugontving, om- sanger 0f Kamermusiker.
lezer. De andere stories zijn liich- dat de begeleiding geschreven was In Duitsland en Oostenrijk
tiger van toon. Ze zijn bedoeld als voor de theorbe (een basluit). De verieent men die titels
ontspanningslectuur, maar ze zijn uitgever kwam deze begeleiding nogi maar dan onder an-
toch van andere aard dan wat klaarblijkelijk ongeschikt Y°or dere sociale omstandighe-
gemeenlijk daaronder rang- daar Huygens van de zgn. luitta- den
dering van milieu, sfeer en per- Afgezien nog van het feit dat
sonen is te bijzonder om ze zon- de theorbe als de luit reeds ye_e_ zly°
der meer in dat genre onder te enigszins als begeleidingsinstru-
brengen.
ment in onbruik dreigde te gera-
Aforismen en gedachten
Uitgever Boucher te Den
Haag heeft zijn serte heel klei
ne boekjes (15 bij 8Vz cm) met
aforismen en gedachten weer
uitgebreid met drie heel fraaie
deeltjes. Het zijn zo van die
boekjes, die men op een verlo-
ogenblik eens even grijpt
dan wijsheid uit haalt, of
troost, of ook wel inspiratie.
Van de 18e eeuwse moralist
Ghamfort, is er nu een bundeltje
„Aforismen" verschenen
prachtig verzorgd zijn, moet
bezitten om er telkens weer e\
in te bladeren.
Frans orgeltijdschrift
de loop der
jaren wel gewijzigd en is
niet meer afhankelijk van
maatschappelijke ordenin
gen. Thans heeft het be
grip kamermuziek eigen
lijk alleen nog betrekking
op de bezetting, waarbij
vocale muziek en orkest
werken meestal worden
uitgesloten. Wel spreekt
men nog van kamerorkesten en
kamerkoren, doch die vallen merk
waardigerwijs eigenlijk niet meer
onder het thans gangbare begrip
kamermuziek. Dat begrip heeft zich
verengd en doelt tegenwoordig
alleen nog maar op instrumentale
het muziek voor hoogstens 8 a 9 in
de kamermuziek al niet meer
gebonden aan de sociale omstan
digheden. In de kamermuziek zocht
men meer een gaaf concertmatig
samengaan van twee of drie of
stemmen, waarbij dan niet
r het onbezorgde musiceren
de barok werd gehanteerd,
:r een meer psychisch ver
diept muziek maken. Een compo
nist wilde eigen innerlijk uitzin
gen en voelde geen tevredenheid
bij een spel van noten.
Zo ook bij Johannes Brahms,
wiens kamermuziek weliswaar een
vorm van absolute muziek is, maar
toch gebonden was aan een be
paalde zielsgesteldheid. Naast en
kele kwintetten, kwartetten, trio's
en drie vioolsonates, schreef
Brahms ook twee Cellosonates (e-
moll Op. 38 en F-dur Op. 99). wel
ke thans door de DEUTSCHE
GRAMMOPHON GESELLSCHAFT
zijn opgenomen in een vertolking
van de cellist Ludwig Hoelscher
en de pianist Jörg Demus (30
langspeelplaat
.orgei\0
Een sluier nevel
zweeft langs de bomen
lost langzaam op
in 't eerste licht.
De kleine bloemen
plooien hun blaadjes
en heffen omhoog
hun klein gezicht.
Terwijl de zon
rijst aan de hemel
met goud begiet.
Zingt in het loof
der hoge bomen
een kleine vogel
zijn laatste lied.
MIES VREUGDENHIL
menselijk 1
slag van de vele moeilijkheden,
die tijdens de tocht naar boven
moeten worden overwonnen. Con
crete moeilijkheden in de vorm
van afgronden en loodrecht op
rijzende bergwanden, abstracte
moeilijkheden in de vorm van af
gunst, ijdelheid, vermoeidheid,
bijgeloof. Het verhaal, dat in het
verleden al eens verfilmd werd,
laat zich in één adem lezen.
De vrouwe van de Oldehoeve
De Vrouwe van de Oldehoeve,
door Mien van 't Sant. Uitgave
G. F. Callenbach N.V., Nijkerk.
Hoewel het thema van deze boe
renroman zeker niet nieuw is, zul
len de moeilijkheden die Sietske
Veenstra als de enkele jaren jon
gere echtgenote van de rijke Frie
se hereboer Anne Bijlstra van de
Oldehoeve ondervindt, toch vele
lezeressen weten te boeien. Anne
is, zoals zovelen van zijn voor
gangers, koppig, stug en hard, en
het huwelijk van Sietske en hem
dreigt te zullen stranden. Maar
dan komt Kerstavond (waarom al
tijd juist deze datum?) en alles
komt terecht. Mien van't Sant
heeft in haar nieuwe boek het
steeds weer succesvolle, oude pa
troon gebruikt en ze heeft dat niet
zonder talent gedaan.
LPM
Brahms zelf gaf als aanduiding
bij deze sonates: „für Klavier
Hel prachtige Italiaanse kamei
jrkest „Virtuosi di Roma", da
>oor de Deutsche Grammophon
Gesellschaft Italiaanse barokmu
ziek uitvoerde. In het midden
vooraan (met muziek) dirigent
Renato Fasano; links van hem de
hoboïst Renato Zanfini.
de piano heeft inderdaad
belangrijke partij. Hier ia
sprake van begeleiding, maar
een volkomen gelijkwaardig
mengaan. De
schreef Brahms
Albinoni (Conceft d-moll opus 9 te OP-
no. 2 voor hobo en strijkers)jd-
les onder leiding
Het feit, dat de verzamelde bruikt óm te komen tot taalkun-
werken van Rudolf Borchardt dig-stilistische equivalentie. Zo wil-
in acht delen herdrnkt worden, de, hiJ de Meur van het origineel
is een bewijs, dat voor dere ?vïreVn°0Ld1!enn'Tston?chPeI'™le™.
zeer bijzondere „eigenwillige" structie, die niet zonder bezwaren
enigszins kunnen begrijpen, want persoonlijkheid (overleden 1944) js. Reeds in zijn opstel Dante und
nog belangstelling bestaat. Ge- dcutscher Dante van 1909 accen-
boren in 1877 in de stad van tueerde hij, dat het c
und Violoncello", daarbij dus het
vooropstellend.
Wie de werken hoort zal dit
n 1865, de Sona-
Er is een merk-
ardig verschil in beide sonates.
Kant (beide ouders waren af
komstig uit oude Koningsbergse
families), heeft hij in zijn werk
de strenge traditie van zijn
jeugd voortgezet. Na een dege-
(30
I Renato'Fa- De eerstgenoemde is veel lichter lijke filologische scholing
18521).
langspeelplaat LPM
Deze musici laten een orkest-
spel horen dat een voorbeeld ge- cii >u„la „HA
noemd kan worden voor alle ka- beeft Brahms zich niet geheel
structuur en stemming,
bij de knappe contrapuntiek op
valt en waarin men een echte
muziekvreugde ontdekt. De Sona
te Op. 99 is zwaar van drama-
al te pathetisch. Hier
Paris Vie) opent met een zeer in- waarschijnlijk de hoogste
tèressant artikel over de Parijse van musiceren en bovendien de renden en had elke vorst zijn m0eiteloze musiceren. Men kan
organiste-componiste Marie-Made- beste uiting van democratie. In eigen hoforkest, dat meestal uit het spel van de Virtuosi di Ro-
i bij-
leine Duruflé-Chevalier (geb, 1921)
de echtgenote van Maurice Duru-
flé, die deze week jurylid
kwartet of een sextet of 15 tot 20 r
i trio heeft elk instrument een
eigen partij die niet minder be-
één afschrijven: „Een Tiaarlpmc:p nreelconcours Sa- langrijk is dan die van het ande-
schone vrouw is een paradijs bet Haarlemse orgeiconcours. jsa ro j„ctriimPnt n™aM SnpncrW
voor het oog, een hel voor de
vagevuur J~
.J bestond. Naar dit
van kamermuziek kan het prijzen
teruggaan nu de homogeniteit
zeldzaam knap vinden.
1 de volmaakte
1 de
toonaard ook geheel op een zijweg ^vend
gaat (van F-dur naar fis-moll).
Maar het slotdeel b.v. is zo gela
den pathetisch, dat men zich af
vraagt wat Brahms hier eigenlijk
weten en spreken laatdunkend
over wat zij niet weten". En het alzmede
boekje „Sententies" van Samuel
Johnson bevat o.m. de uitspraak:
„De grootheid van vele mensen
berust slechts op de kleinheid van
him omgeving". Deze kostbare
kleine boekjes, die typografisch zo
voerig geschreven (gebouwd in componisten hebben niet in de ka-
door Pierre Le Pescheur)
Saint-Pierre-de-Mqntroüge. Even- dBee^\»eap'Sev"a„ V
eens is een artikel opgenomen (in gehele oeuvre?
de vorm van een enquete) over
de liturgische taak van het orgel rTEN tijde van de barok was
in de r.k. eredienst. Het alles is 1 kamermuziek dus nog niet
fraai geïllustreerd. gebonden aan het aantal uitvoe-
te technisobe beheersing, dit al
leen echter is niet voldoende
boe|snd spel te komen. beeft°willen uitdrukken,
Het is juist de wijze waarop de
ze rasmuzikanten die oude Itali-
aanse muziek tot klinken brengen. g"c"hér" en jjemus ui
spelen de prachtigste Men voelt achter dit spel het gro- den gespeeld. Hier
nogelijk is
een boek van de 13de eeuw, dat in
een nooit gesproken, volkomen li
teraire taal geschreven is, over te
zetten ,,in het alledaagse jargon
van een decadente tijd".
In deze bundel vinden we een
aantal vertalingen van Oudjoni-
sche godenliederen, een fragment
de Perzen van Aeschylos,
overwinningshymnen van Pinda
rus, Dantes Vita nuova, volledig de
Arme Helnrich van Hartmann von
cultuur, die een synthe- Aue, en vertalingen van enkele
tracht te vormen van de Franse troubadours.
iks-Romeinse oudheid (voort- j
dc Latijnse middeleeu- Dl' archaïserend vertalen heeft
wen) en het Germaanse erfgoed. wetenschappelijke, wel artis-
Men zou hem een conservatieve P
humanist kunnen noemen.
klassieke talen sloot hij zich tij
delijk aan bij de school van
Stefan George.
Met Hugo van Hofmannsthal en
xci. Kcxxccx xii Rudolf Alexander Schroder be-
instrumenten hoort hij tot de representanten
Benedetto Marcello te stijlgevoel van de dirigent
(Introductie. Aria en Presto), Bal- al'e musici afzonderlijk,
J dassare Galuppi (Concerto
c-moll),. Niccolo Ant. P<
de (Aria voor cello en strijkers),
zo Leonardo Vinci (Drie antieke dan
sen voor strijker») en Tommaso
lieke waarde en is bedoeld als
dichterlijke herschepping van oude
kunstwerken. Het zal er waar-
Evenals Schroder heeft hij aan schijnlijk niet toe bijdragen, deze
zijn tijdgenoten door vertalingen in ruimere kring bekend te ma-
Niettemin zijn het twee mooie de schatten van het verleden wil- ken, daarvoor maakte het te veel
werken geworden, die door Hoel- len doorgeven. Alleen doet hij dit de indruk van een museale afge-
T-. _.:x d WQr_ op gen zeer onge,wone manier. slotenheid, die als kunstprestatie
Zc zijp geschreven in een zeer SSj'KS,"te 'SSffïm"'t™8''
beide persenplijk Duits, sommige in een „oor ^.uchtb™r te'zijm
Demus uitnemend
'oelt cultuur in elk dezer vertol- kunstenaars tot eer strekken. Ook Middelhoogduits, dat zich orga-
Niccolo Ant. Porpora kingen. Een sublieme plaat.
bij Benedetto Mazzacurato (cello) hier gaaf werk geleverd.
en Renato Zanfini (hobo) de so
lopartijen gaal «pelen.
opname-technisch heeft de DGG !^S(^
CORN. BASOSKI
1200
heeft ontwikkeld, bedoeld archaïs
tisch in wooi'dkeus en zinsbouw,
Borchardt heeft ge-
J. H.
rchardt:
blz. Uitg. Ernst Kteff, Stuttgart.
