§r;. overwogen. A.N.W.B: veel maar weinig gedaan Het was een vreemde nacht9 een aangrijpende film Novelle van Albrecht Goes over het oostfront „Oceaan-val vatte vlam Lelie soms 10 m hoog „Er wordt veel overwogen maar weinig gedaan" DUITSE VERBAZING OVER RUMOER OM DE HAMERT B-studie niet verplicht voor oudere docenten Vlot vervoer DINSDAG 23 JUNI 1939 Filmcentrum op Arnhemse filmweek HOLLAND FESTIVAL TVE ONTROERENDSTE FILM, althans de q film die het beklemmendst de problemen ain leven en dood aan de orde stelt, is gister- iddag door de Stichting Filmcentrum op de rnhemse filmweek in première vertoond, is de door dr. Fa'lck Harnock geregisseer- film „Unruhige Nacht" naar de novelle 5 n de Duitse predikant Albrecht Goes. De eiederlandse titel luidt afgezwakt „Het was n vreemde nacht", Met de voorzitter van ilmcentrum, mevrouw H. W. Boersma-Smit, moeten wij betreuren dat :t woord „onrustig" niet in de vertaalde titel is blijven staan, want het is derdaad een film die „onrustig moet maken" 1 Mbrecht Goes die zeer bekend is ge- orden door zijn novelle „Het Br and- fer" verbelt in „Es -war eine umruhige acht' hoe hijzelf in 1944 geroepen werd 5 Webrmachtepf arrer een ter dood ver- e rdeelde Duitse soldaat in zijn laatste yj en bij te staan. De jongen werd be- n hu'Ldigid van des er-tri e en moest d eswege ilgems de passende paragrafen van de rijgstuohjt geëxecuteerd worden. In de lohtelijke uren voor deze executie krijgt dominee het dossier over Fedor Bara- öwski te lezen. Een eenvoudige eenzame ine, die voor het eeret van zijn leven de dienst kameraden krijgt. h een Oekraïne dorp leert hij Ljuba amen met haar kleine zoontje Stanu, Russische oorlogsweduwe, even een- oildig van gees-t als Fedor. Hij as goed oor haar en haar zioontji eD iet Ie Fedor betrapt wordt krijgt hij drie strafibataljon. Uit angst hiervoor prirugt hij uit de trein en trekt bij Ljuba Gekleed dn, Russische boerenkleding Ihi gevangen genomen en wegens js esertie ter dood veroordeeld. eenvoudige jongen, die de draag- ilrijdte van zijn daad niet begrijpt moet si Ie dominee geestelijk bijstaan voor hef n uurpeloton. Al'breoht Goes vertelt di1 sober in zijn novelle. Met eer bametelijk fijn -evoel voor de psycho logische situaties weet hij de gang var eraken daar ginds aan het Oostfront te ekenen. De dominee uit Küstrdn, bij wie was aangenomen, was bijv. korpo- het onderdeal waar de predikant geebaitdoneerd was en de luitenant, die heit bevel voert over het executiepeloton wa6 In het burgerleven dominee in West-falen. Wat heeft het voor de eewetens van zulke mensen betekend „dit werk" te moeten doen? Wie Goes gelezen heeft kan zich dit ngszins indenken. Die kan ook begrij pen, dat Goes behoort tot degenen, die nooit meer van oorlog of oorlogstoerusting willen weten. De film gaat in dit opzicht nog verder. Hij begint ermee, dat de dominee uit de novelle zo de oorlog predikant is Duitse stad. In deze stad zal een garnizoen gevestigd worden van het leger van de Bondsrepubliek. Uitgerekend de rechter, die het vonnis - <i uitsprak komt nu de doroi- n legerpredikant van dit gar- worden. Deze weigert ronduit, nu het nog tijd is wil hij zich tegen het leger. Dit begin van de film is discutabel; want de film zelf is juist het bewijs er- dat legerpredikanten nodig zijn. Wa- ,ij er niet geweest dan zou Weer betogingen in Zuid-Af rika De politie heeft gisteren in de Zuidafri h kaanse stad Durban met traangas omigr tweehonderd Afrikaanse vror :n verjagen, die demonstreerde! i et gemeentehuis van de kleurlingenwijk va Mashoe. Deze wijk ligt dicht bi' to Manor, waar de vorige week gt Shten plaats hadden. De vroi tegen het plan jemeentcraad om het waterverbruik twa Mashu door meters te laten regis st11 Te Claremont, een plaats zestien kilo noorden van Durban, hebben ie tienduizend niet-'blanke inwoners gis teren de gemeentelijke busdiensten ge- :t boycot. De poging van drie jongelui om aan boord van een stalen cilinder van zes t de golfstroom van New Found- r Europa te drijven, is 320 km uit de kust van New Foundland op een islukking uitgelopen, doordat het vaar- lig in brand geraakte De avonturiers •erden aan boord van een Brits vracht schip genomen, dat hen naar Rotterd; :al brengen. Baranowski de laatste weg heel alleen hebben moeten gaan. De rechter zegt te gen de predikant: „U hebt uw werk goed gedaan" en bedoelt daarmee dat hij de jongen op z'n gemak heeft gesteld, zodat de executie een rustig verloop had. Maar in andere zin kan men zetten dat de pre dikant zijn werk goed deed, omdat hij een eenzaam mens leerde zijn geest in handen te leggen van de Vader. De film is knap gemaakt. Niet over rompelend goed, maar wel met gevoel voor de sfeer. Bovendien wordt (zij het in mindere mate) de soberheid van de novelle aangehouden. In de hoofdrollen munten Bernard Wicki en Hansjörg Fel- my uit; terwijl juist in de psychologische typering de bijrollen goed verzorgd zijn. Des morgens had het Filmcentrum de Calvijn-film van Roger Leonhardt ge draaid. „God alleen zij eer", welke reeds door de NCRV-televisie was vertoond. In opzet een goede film. Met name de ge dachte om met het leven van Calvijn na te acteren, maar prenten en bescheiden uit oude tijden zelf te laten spreken. Echter om de denkbeelden van Rouszeau en van de Franse Revolutie zo klakke loos aan het Calvinisme te plakken, dat doet ons Calvinisten toch wel de oren klappen. „Steunende op de Bijbel ver dedigen wij de vrijheid" is een Calvinis tisch beginsel, maar de vrijheid van Rous seau steunde nergens op, alleen op zijn eigen inzichten en ideeën. Wika J. A. Hes lichtte in een causerie aard en bedoelingen van de Stichting Filmcentrum toe. Deze wil vanuit het apostolaat der Kerk en deze verstaan in moderne, oecumenische zin filmkritisch werkzaam zijn, kerken en verenigingen aan verantwoorde 16 mm films helpen en ook, indien mogelijk, aan normaalfilms. Zo brengt men de film „Albert Schweit zer" en thans ook „Het was een vreem de nacht". De dag van Filmcentrum in de Arn hemse Filmweek mag zeer geslaagd heten in meer dan één opzicht. Waarscliuwingsstakiiig van Belgische ambtenaren Ongeveer 160.000 Belgen in overheids dienst zullen morgen een waarschuwings- staking van een uur houden om te pro testeren tegen 'het besluit der regering, de personeelsuitgaven te verminderen en aan eisen voor een werkweek van veer tig uur en dè vaststelling van een mini mum-salarisschaal kracht bij te zetten Aan de staking zullen onder anderen het personeel van 'de spoorwegen, de burgerluchtvaart en de radio, de onder wijzers i de leraren deelnemen. melstokgrasboom, niet veel boven de 4 m uitkomt. Men kent daar ook dc „ondergrondse grasboom", waarvan de lange zwarte stam in de grond zit, zodat de bloeiwyze van deze soort direct by het oppervlak van de grond En om het moeilijk te maken ver melden we dan ook nog, dat een an dere groep van Australische planten eveneens als grasbomen bekend staat. Oppervlakkig lijken zij inderdaad veel op de „black boys". Maar zjj hebben geen harsafscheiding, zoals de gom- grasbomen, en bovendien is hun bloci- wijze bolvormig, in plaats van cylin- drisch. Deze grasbomen zijn, merk waardigerwijs, in geen enkel opzicht verwant aan de lelie, als hoedanig wij de andere soorten kenschetsten. Het zijn nl. reusachtige biezen, en als zodanig eveneens afstammelingen uit het tijdperk dat vele miljoenen jaren achter de rug ligt. 23) De flora en fauna van Austra lië tellen vele merkwaardigheden die in andere werelddelen niet, of niet meer, worden aangetroffen. Hiertoe rekenen we ook de gomgrasbomen, waarvan sommige heel korte stam men 'hebben, andere daarentegen voorzien zijn van hoge, dikke tron ken. De bladeren van deze bomen zijn erg lang en grasachtig en staan in een dikke bos aan de top van de stam, vanwaar zij naar omlaag han gen op dezelfde wijze als het slordige hoofdhaar van de Australische in boorlingen naar omlaag valt. Daar door lijken sommige kortstammige grasbomen uit de verte sterk op in boorlingen van fors formaat, zodat zij door de Engelse landverhuizers die voortdurend op hun hoede moes ten zijn voor de bewoners van het binnenland, als „black boys" werden betiteld. In werkeiykheid zijn de grasbomen eigenlijk lelies, maar dit kan uitsluitend worden geconsta teerd door een des kundige, die de bloe men te voorschijn haalt uit de com pacte massa die een hoge cylindrische bloeiwijze vormt. Deze grasbomen moeten we nl. beschouwen als dc laatste overlevenden uit een tydperk, toen biezen, helm en varens tot een formidabele grootte uitgroeiden. Dat was vele miljoenen jaren geleden het geval,toen de geweldige varensbossen een groot deel van het moerassige land in de warme streken bedekten. De nazaat uit deze lang vervlogen pe riode is deze Australische lelie, waar van de stam soms een hoogte van 10 m kan bereiken, waaraan we eerlijk heidshalve echter moeten toevoegen, dat de gemiddelde hoogte van ver scheidene soorten, zoals bijv. de trom- TOCH IS HET ZO! Bovendien schier toch ook wel weer sprake van enige relatie tussen beide typen van grasbomen, omdat er enkele plantkundi gen zön die biezen als ontaarde lelies beschouwen. Maar dit laatste kunt u desgewenst weer vergeten, want het ging er ons alleen maar om u opmerkzaam te maken op enkele achter-achter-achter-enz.- klelnkinderen van een tydperk waar over we in het dageiyks leven nooit of te nimmer nadenken. Waarom zou den we ook? Het is al zo moeilqk je te herinneren wat er gisteren is ge- Zullen we daarom maar wat dichter by huis biyven en de volgende keer spreken over oorwurmen, die dat zult u waarschtjniyk niet weten vleugels bezitten! Gooi geen brandende peukjes uit trein Door dc grote droogte zijn de afgelopen week langs de spoor baan verschillende bermbranden ontslaan. Deze branden werden dikwijls veroorzaakt door branden de sigaren- en sigaretteneindjes. De Nederlandse Spoorwegen richt nu het verzoek tot het reizende publiek gedurende de reis de bran dende peukjes niet uit de trein raampjes te gooien. Weer opstand in Amerikaanse gevangenis De bewoners van de gevangenis te Springfield in de Amerikaanse staat Mis- iouri hebben gisteravond een oproer ont ketend. Zij plunderden het ziekenhuis van le strafinrichting waar zij zich meester naakten van vijf gijzelaars. De gijzelaars worden volgens de laatste berichten nog gevangen gehouden in een gebouw met 110 gevangenen- De directeur, dr. Settle, heeft meegedeeld dat de ge vangenen hem een boodschap hebben ge- iOffiden met een aantal eisen. lOEKENHOEK Dc dode God, door Jean Pierre Monnier. Uitg. Het Spectrum, Utrecht. vorig jaar in Zwitserland bekroon- corte roman „La clartè de la nuit" Jean Pierre Monnier is in de Pris- eeks verschenen in een knappe ver ïg van C. Lanzing-Fokker. Het boek beschrijft twee dagen in het leven van bejaarde, zieke dominee in een ge- isoleerd Zwitsers bergdorp. Een triest verhaal van een man di emiskend en tegengewerkt wordt door bijna heel zijn gemeente, een man die de genade pre dikt als enig antwoord op alle vragen, doch zelf in de duisternis leeft: het is alsof God dood is. Zijn preken zijn veèl- ïbaseerd op het „ijdelheid der ijdel- heden" van de Prediker en zijn zoon verwijt hem wellicht terecht, dat hij de lastjn van zijn gemeente wil dragen hoewel Christus die reeds aan het Kruis gedragen- heeft. Het is moeilijk in dit literair zeer hoog staande verhaal de kracht van de genade te onderkennen. Fascineerde die kracht in deze roman maar even sterk als de beklemmende sfeerbeschrijving en karaktertekening! Niettemin is de genade zoals de dominee het ook tel kens herhaalt sterker dan de dood. Daarom kunnen we de Nederlandse ti tel minder bewonderen dan de Franse. In Amerika zijn er green losse kunstgrebitten. In de U.S.A. raden de tandartsen COREGA aan, het bijzondere gebit poeder dat nieuwe en oude kunstgebitten rotsvast laat zitten. Ook U kunt COREGA krijgen Verkrijgbaar bij apothekers en drogisten. VERWIJT AAN DE OVERHEID (U HET GEBIED van wegver keer, toerisme, recreatie en natuurbescherming is sinds het vorig verslag weinig veranderd, zo constateert de A.N.W.B. in zijn jaarverslag over 1958. Op vrijwel al deze terreinen bestaat een be treurenswaardig gebrek aan daad kracht van de overheid, een te ge ringe waardering om niet te zeggen miskenning van de beteke- recreatie en natuur behoud, een achterstelling van deze belangen bij agrarische belangen en industrialisatie, defensie enz., aldus gaat het verslag verder. Opnieuw moet de bekende klacht worden geuit, dat er veel wordt gestudeerd en overwogen, maar weinig gedaan. En alleen met daden is hier iets te bereiken. In het verslag wordt grote aandacht be steed aan de verkeersvraagstukken, die de A.N.W.B. in hoofdzaak voort vloeien uit een steeds groter wordende achterstand van de verkeersvoorziemngen ten opzichte van de verkeerstoename. Onder meer wordt geconstateerd, dat de nvesteringen ten behoeve van de wegen- jouw nog steeds een weinig bevredigend jeeld opleveren, terwyl de ontvangsten i'an de Staat uit het motorwegverkeer egelinatig stjjgen. (Opgebracht werd f 570 miljoen, besteed aan wegen f 100 miljoen). Bepaald urgent noemt men het voor de E(uropa)-wegen meer geld beschikbaar te itellen, wil Nederland zijn plaats op de Euromarkt handhaven. Gewezen wordt ook op de trage gang van zaken bij de ipheffing van de gelijkvloerse kruisingen 'an spoorwegen met andere dan rgks- regen. In het hoofdstuk Verkeersveiligheid in het verslag wordt een vergelijking ge maakt tussen de situatie van 1938 en die .958. Hierbij wordt geconcludeerd, dat het aantal motorrijtuigen steeg tot het Plannen vallen nogal mee Hek verplettert jongetje Het 8-jarig zoontje van de fam-i'. Van Bogaert. wonende te Nazareth (bij Maastricht), is zondag verongelukt, toen hij speelde op het ijzeren hek van het kindertehuis „Mariënwaard". Het ventje liet zich op het hek heen en weer schommelen. Plotseling raakte het hek los van de muur en viel bovenop het kind, dal aan het hoofd werd gewond en vrijwle op slag dood was De rijkspolitie van RothemMeerssen stelt een onder zoek in. Mr. Dony onderscheiden De Kandahar Ski Club, de leidende or ganisatie op ski-gebied in Oostenrijk, heeft Fr. L. M. Dony, voorzitter- van de Nederlandse Ski Vereniging, benoemd tot itie-lid voor het leven. Dit is een hoge onderscheiding, die de heer Dony werd verleend voor zijn verdiensten voor de ski-s-pont in het algemeen. Het enige andere Nederlandse invitatie-lid is Prins Bern-hard. Sir Arnold Lunn, de uitvinder van de slalom, heeft de heer Dony voor deze onderscheiding bij de Kandahar Ski Club ■gedragen. 11 Leden van de Bauersiedlung G.m.b.H. te Dusseldorp hebben een nadere uiteenzeting gegeven over de plannen die deze koopster van het 468 ha grote landgoed De Hamert met de betrokken gronden heeft. Het reeds in cultuur gebrachte, on geveer 125 ha grote gedeelte, dat wordt bewerkt door drie Nederland se pachtboeren, zal aan deze land bouwers te koop worden aangebo den. Om die koop te kunnen financieren wil men een soortgelijke kredietregeling treffen als die welke in dergelijke geval len ook in Duitsland geldt. Er geldt ech ter als beperking dat de aankoop van grond slechts zal worden gefinancierd tot een zodanige oppervlakte als nodig is om de betrokken bedrijven gezond en zelf standig te maken. De rond 250 ha niet ontginbare grond, die de natuurreservaten Looierheide en Pikmeeuwenwater omvattèn, wil de Bauernsiedlung zo spoedig mogelijk weer verkopen en zulks geheel in overeen stemming met wensen, die de Nederlandse instanties daaromtrent kenbaar zouden maken. Mochten zich geen belangstellen den met een bevredigend aanbod voor doen, dan zou de Bauernsiedlung zelf een passende bestemming van de terreinen zoeken, met eerbiediging van de daarom trent bestaande voorschriften. In ieder geval wil men dit gedeelte voor het pu- ij- Siedlung Er blijft dan nog rond 100 ha grond over, die op rendabele wijze zou zijn te ontginnen. Deze grond cn een eventueel restant van de 125 ha, die reeds bij de landbou wers in gebruik zijn, wil de Bauernsied lung inbrengen in een ruilverkaveling, die zal aansluiten op het Nederlands Duitse verdrag, waarover nog steeds derhandelingen worden gevoerd. Men denkt maar dit plan is nog weinig con creet aan de mogelijkheid om Neder lands grondeigendom in Duitsland te rui len tegen Duits grondeigendom in Neder- De woordvoerder van de Bauernsied lung verklaarde dat deze instelling vóór aankoop van het landgoed volledig op de hoogte was van de diverse beperkende bepalingen, die aan de uitoefening van eigendomsrechten op dit landgoed ver bonden zijn. Hij zeide echter dat de Bauernsiedlung de in Nederland ontsta ne opwinding over deze transactie niet billijk acht, vooral niet, omdat zij van plan was om met alle betrokken Neder- overleg te plegen. t op t 3.8-voudige, het aantal ongelukken tot iets nder dan het drievoudige, het aantal doden tot het tweevoudige en het aantal gewonden tot iets minder dan het drie voudige. i aanzien van het onderwerp „brom fiets" wordt een lans gebroken voor een tussenklasse van vedergewich-t-motorrij- lelen en scooters, die een belangrijke bij drage tot de ^plossing van het bromfiets- vraagstuk zou kunnen leveren. Als voor aarden ziet de A.N.W.B. een verlaging in de fiscale rechten op deze .yoertui- :n en het bestrijden van de angst voor m rijexamen. Over de Wegenwacht wordt medege deeld, dat deze in 1958 meer dan 137.000 gestrande weggebruikers heeft geholpen, onder wie 9000 buitenlanders. Het leden- /an de Wegenwacht liep met ruim 18-000 op tot bijna 259.000. De A.N.W.B. zelf ging met 10.000 leden vooruit en kwam op 416.000. DE GAULLE NAAR ENGELAND President De Gauile van Frankrijk zal vermoedelijk binnenkort een officieel be- aan Engeland brengen. Dit wordt in gewoonlijk goed ingelichte kring te Pa- 2 uitnodiging tot het bezoek zou ge- ii zijn in een brief, die De Gaulle gis teren van de Britse premier Macmillan heeft ontvangen. In Londen is hiervan geen bevestiging te krijgen. Waarnemers daar wijzen erop. dat een officiële uitno diging van koningin Elizabeth zou moe ten uitgaan. Macmillan zou echter tevo ren wel met De Gaulle een geschikte da tum kunnen afspreken. Uit officiële kringen in de Franse hoofdstad wordt vernomen, dat De Gaul le eventueel gaarne Engeland zal be zoeken. De Gaulle, de Franse president, is van morgen voor een vijfdaags bezoek in Italaë aangekomen. x- - mm m PRISMA Ml FACILITEIT VOOR OUDERE LERAREN bij het vhmo kunnen voortaan achterwege blijven, indien de docent op 1 september 1959 de leeftijd van 55 jaar heeft bereikt en hij geschikt kan worden geacht voor het geven van onderwijs in het vak, waarvoor de akte geldt. Van de docent, aldus de bepaling van de minister van O - K. en W„ zal gezien zijn leeftijd, niet meer worden geëist, dat hij nog aan de b-studie begint. De minister is bij het nemen van deze maatregel van de gedachte uitgegaan, dat de betreffende docenten op deze wijze tot het bereiken van de pensioengerech tigde leeftijd, dus maximaal voor een pe riode van tien jaar, bij het vimo werk zaam zullen zijn. Dat is ongeveer gedu rende de periode, dat het tekort aan be voegde krachten bij deze tak van onder wijs nijpend zal zijn. Voor onbevoegde krachten die reeds ver met hun b-studie zijn gevorderd, dat het behalen van volledige beyoegdheid kan worden verwacht, geldt deze maat- Met deze maatregel hoopt de minister niet alleen de continuïteit van het onder wijs tc bevorderen, maar bovendien de betrokken leraar een redelijke zekerheid te bieden tot volledige overgang het vhmo. Vanmorgen om negen uur ver liet de chef van dc luchtmacht staf, luitenant-generaal H. Scha per, zijn bureau in Den Haag, om dat hij om half elf in Parijs moest zijn. Om twaalf uur moest hij echter weer in Den Haag zijn voor een volgende bespreking. Hoe hij dit presteerde? Per auto ging het naar Ypenburg, vanwaar een straaljager hem naar het Franse vliegveld Villacoublay bracht, van waar een helikopter hem naar de tuin van de Shape bij Parijs ver voerde. Om tien voor half elt stapte de generaal uit en om hall elf had hij zijn bespreking met generaal Norstad. De bespreking duurde maar kort, zodat generaal Schaper tijdig op dezelfde wijze als hij gekomen was, kon terug- Opoffering Hebt maar bewondering, en vooral sympathie, voor die Westfaalse agrariër Luebke die er ook geen zin in had. Zonder veel tegenstribbelen heeft hij ja gezegd, toen de leiders der Westduitse christen-democraten hem vroegen of hij zich wilde opofferen, het ministerwerk, dat hem beviel, prijsgeven, en president worden van de Bondsrepubliek. Hij heeft, gedisciplineerd, het figuur van zijn partij gered, dat door anderen zo deerlijk, teas geschaad. Men zou hem haast toewensen, dat hij door de so cialist Carlo Schmid verslagen wordt, en kan blijven doen wat hij liever doet. Steun f raude (De Londen In die grote honderdduizend honden. Deze dicht regel schoot ons in gedachten, toen vnj lazen, dat de 30-jarige weduwe uit die stad, mevrouw Cliristos, toch de gevan genis in zal gaan wegens het plegen van steunfraude. Ook wij beschouwen haar daad als niet gerechtvaardigd. Wij weten echter, dat haar in Nederland nooit zo'n barbaarse behandeling te wachten zou staan. Mevrouw Christos behoort tot een van die te veel ver geten groepen, die wij hier ook wel kennen: jonge weduwen met kinderen. Wie een beetje oplet in het dagelijks leven, kent ze wel. Velen van haar stap pen des morgens om een uur of zes op de fiets om zich naar haar werk, het schoonhouden van kantoren, te begeven, tegen tien uur vertrekken ze weer om 's avonds, als het kantoor uitgaat, weer Juist op die momenten, dat het ge zinsleven zijn hoogtepunten heeft zijn zij van huis. Het gezinsleven, dat door de dood van de echtgenoot of door schei ding al een geduchte knauw heeft ge kregen, wordt door deze gedwongen uithuizigheid dubbel getroffen. En het resultaat van al deze offers is een be staan, dat alleen met een welwillende fantasie menswaardig genoemd kan worden. Dat deze arme mensen wel eens een stuiver van hun inkomsten verzwij gen klopt natuurlijk niet, maar onze rechters zouden er veel begrip voor hebben. (Vrij Nederland) Zetel der zeven komt wellicht te Parijs De Noorse minister van handel Arne Skaug verklaart, dat de kleine vrijhan delszone der zeven landen overweegt de zetel te Parijs te vestigen om beter te kummen samenwerken met de andere leden der Organisatie voor de Europese Economische Samenwerking. Te Londen zijm Brits-Deense besprekingen begonnen om Deense bezwaren tegen de vrijhan delszone der zeven weg te nemen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1959 | | pagina 5