CHRISTELIJK
Een woord voor vandaag
De Heiliging bij Calvijn
en Kohlbrugge
Kerk nog te weinig ingesteld
op de gehele mens
Zes miljoen gulden per
jaar voor de zending
Kanttekening
Ontsnapt
j langs Krakatau
Dit is toch wel een zeer merkwaardig woord in Psalm 63:
„Want Uw goedertierenheid is beter dan het leven'. Zó heeft
David eenmaal tegen God gesproken, toen hij in de woestijn
van Juda verbleef. Het was de conclusie van iemand, die het
leven kende, het desondanks hartstochtelijk lief had, maar
die ook geleerd had, dat Gods goedertierenheid als een
eeuwige koepel zich welft boven allen, die voor dit en voor
het nieuwe leven al hun hoop op Hem hebben gevestigd.
De mens, die dit uit het diepst van zijn hart kan zeggen, is
onschatbaar rijk! Die heeft de echte levenskunst gevonden,
omdat hij achter en boven de betrekkelijkheid van zijn
bestaan Gods uitgestrekte armen ziet. Zo'n mens springt
niet roekeloos met zijn leven om, maar hij heeft er wel af
stand van genomen. Hij leeft voortdurend in het besefdat
de dood of die nu plotseling toeslaat dan wel tergend lang
zaam komt aankruipen in de afbraak van het lichaam niet
het laatste is. Die gaat elke morgen onbezorgd aan het werk
Misschien zegt u: dat is het ideaal beeld, waaraan niemand
kan tippen. Toch niet: kijk naar David en geloof in Jezus
Christus, door Wie Gods goedertierenheid werkelijkheid is.
Niet onbelangrijk
accentverschil
De vrienden van Kohlbrugge in de
Hervormde Kerk vormen geen aparte
..richting". Wel vormen zij een kring,
die jaarlijks bijeenkomt rond het
woord.
Kohlbrugge deed niets anders dan
Deze keer ging ds. D. van Heyst (Om
men) voor. Zijn tekst was Exodus 20
en 2. Ds. W. A. Hoek (em. pred. i
Rheden) sprak een sprankelend woord
«ver „WU en de Kerk".
Over de heiliging bij Calvijn en
Kohlbrugge leverde dr. G. Ph. Scheert
(pred. te Haarlem) een gedegen refe
raat. Hoezeer beide figuren uiteenlopen
wat betreft de tijd. waarin zij leven,
hun milieu en positie, de heiliging staat
bij beiden in het hart van hun theolo-
Se, zij het met verschillend accent,
et komt aan op het volbrengen van
de geboden Gods. Op het centrale punt
is er volkomen overeenstemming: het
gaat met om een prestatie van de
mens; de heiliging is vrucht van de
H. Geest: het werk van de drieënig.
God. Zegt Calvijn: de Vader herstelt
Zijn beeld in ons, Kohlbrugge betuigt:
wij worden in het beeld God's hersteld.
Het is niet zo, dat wij (met Gods hulp)
onszelf omhoogwerken (denk aan zijn
strijd met Da Costa): „Werp uw hei-
ligingskrukken weg; gij komt er de
berg Sions niet mee op". Wanneer Cal
vijn grote nadruk legt op de derde func
tie van de Wet (als leefregel voor de
dankbaarheid), zodat de geboden ook
tot beloften worden, dan wordt dit ook
bij Kohlbrugge gevonden: ..God zal ge
diend zijn en niet de wereld." Toch is
er enig verschil in intonatie. Het chr,
leven is bij Calvijn krijgsdienst, een
school, een wedloop: een proces, waar
in de christen voraert, zij het ook wag
gelend, hinkend, kruipend soms. Dit
laatste is geheel in de geest van Kohl
brugge, die echter van een voortgang
onzerzijds niet wil weten. In de latere
theologische ontwikkeling 'toen men
van ..trappen in de heiliging" ging
spreken i is het gevaar zowel van de
hoogmoed als van de wanhoop wel ge
bleken: wat als ge ervaart, dat de dag
van morgen niet beter is dan die van
gisteren? K. spreekt slechts paradoxaal
van wasdom. Die is verborgen: de ge
lovige heeft er de handen aan vol om
te geloven, dat hij in Christus volmaakt
is. Het verschil tussen belde theologen
mag zeker niet overspannen worden.
Het is verschil in accent zij het niet
onbelangrijk.
Begint bij Calvijn de heiliging bij de
rechtvaardiging en blijft zij in dit le
ven on-fcf, bij Kohlbrugge is de heili
ging af (evenals de rechtvaardiging);
alleen in de realisering treedt dit niet
aan het licht. Bij hem komen recht
vaardiging en heiliging wel heel dicht
bij elkaar t« liggen; zij schijnen ge
lijkgeschakeld (S. v. d. Linde). Terwijl
Calvijn de nadruk legt op het slchtbaar-
worden van het nieuwe leven, is de
heiliging bij Kohlbrugge allermeest saak
Wat de Wet betreft (als leefregel):
bij Calvijn horen we de zweep van de
Wet knallen op het luie ezeltje van ons
vlees. Intussen krijgen wij de indruk,
dat ..vlees" bij Calvijn vaak het li
chaam is met z'n eisen en behoeften;
ook met z'n lasten en moeiten (waar
van de Geneefse hervormer ruim zijn
deel heeft gehad!). Hij dringt aan op
..matiging": een ascetisch element is
onmiskenbaar. Kohlbrugge (die per
soonlijk zeer matig leefde) acht ascese
een gevaarlijke invalspoort voor eigen
werk". De Wet als leefregel is bij hem
tot veel bescheidener proportie terugge
bracht. Christus heeft de eis vervuld:
wij wandelen in de volbrachte Wet.
Dit ontbreekt bij Calvijn echter ook
niet. Hij weet van de Vader, die met
vreugde het gebrekkige werk van
zijn kind beschouwt. Kohlbrugge ge
bruikt het beeld van de moeder, die
vlak achter haar kind loopt en het
opricht als het struikelt. Bij Calvijn
dus de stralende jongen (hij mocht
iets doen); bij Kohlbrugge het kind
dat valt,
Dr. Scheers verklaarde dit accents-
verschil uit de zo verscheiden histori-.
sche achtergronden.
Calvijn geroepen om als hervormer
op te treden en op wie de ogep niet
alleen van Genève doch van een groot
deel van Europa gericht \varen, moest
de dogmatiek herschrijven, een kerk
orde opstellen; overal heen adviezen ge
ven. Hij moest duidelijke wegen wij
zen. Kohlbrugge preekt in een schuil
kerk. Hij behoefde geen dogmatiek te
schrijven; bracht alleen enige drasti
sche correcties aan. Terwijl bij Calvijn
de gegevens voor een complete ethiek
te vinden zijn. alzo niet bij Kohlbrug
ge: hij leeft van beslissing op beslis
sing.
Beide mannen streden op verschillen
de fronten.
Calvijn legde t.o. Rome de volle na
druk op de rechtvaardiging. doch
moest t.o. het roomse verwijt, dat het
de mensen te gemakkelijk gemaakt
werd. de volle nadruk eveneens leggen
op de werkelijkheid van de levensheili
ging En t.o. de Wederdopers op de
geldigheid van de Wet. Voor Kohlbrug
ge lag de R K. theologie verder weg;
hij vertroost de kleinmoedigen door al
le eigen werk af te breken.
Ligt Kohlbrugge (die toch bewust ge
reformeerd is geworden ong 1830) in
zake de heiliging toch meer op de lijn
van Luther? Dit is geen. schande, doch
te waarderen als een vroege bijdrage
om tot een oecumenische theologie te
komen.
De impulsieve Luther lag
soon Kohlbrugge vermoedelijk beter
dan de meer systematische en synthe
tische Calvijn. Bij Kohlbrugge ,gaat de
heiliging op in het geheiligd-zijn
Voor de gereformeerde is er de loe
name; het moment wordt tot historii
uiteengetrokken. Hij neemt de last der
cultuur op zich en bezint zich op dr
verhouding tot de staat. Bij Kohlbruggi
vindt u daarvan niets.
Moeten wij kiezen?
de
Of mogen wij zeggen:
lengte van de weg der heiliging ons be
nauwt, is het ons een bevrijding van
Kohlbrugge te mogen horen: aan het
begin staat God. die u in Christus ge
heiligd heeft.
Wereldraadleiding
in augustus bijeen
Het negentig leden tellend centraal
comité van de Wereldraad 'van Kerken
zal van 19 tot 27 augustus bijeenkomen
op het eiland Rhodos in de "Middelland
se Zee. Het zal de eerste bijeenkom^
van het centrale comité zün in een land
rvan de bevolking in meerderheid tot
Oosters-orthodoxe kerk behoort. Er
zullen waarschijnlijk ook waarnemers
in de Russische Orthodoxe Kerk aan-
ezig zijn.
Op deze vergadering zullen gedetail
leerde plannen worden besproken voor
de Derde Assemblee van de Wereldraad,
n 1961 in Azië zal worden gehouden
Het thema zal zijn voer deze Assemble»;
;zus Christus, het Licht der wereld.
Voorts zal het centrale comité de in
tegratie van de Wereldraad met de In
ternationale Zendingsraad bespreken
Ook komt het internationale vluchtelin-
genjaar ter sprake.
Contact tussen Geref.
Kerken Rotterdam-
Del fsha ven
De kerkeraad van de Geref. Kerk Rot-
terdam-Delfshaven heeft een schrijven
gericht aan de kerkeraad der Vrijgemaak-
heden van een eventuele hereniging
te gaan. Dit is gisteren in de kerk
diensten officieel medegedeeld. In een
brief aan de op 30 juni a s. in Utrecht
bijeenkomende generale synode der Ge
ref. Kerken is mededeling gedaan van
zenden van dit schrijven.
E. J. van Mastrigt
sprak voor herv.
diakenen
is het verband tussen kerk en
samenleving? Het was deze vraag,
clie ter sprake kwam op de zomercon-
ferentie van de Federatie van Diako-
nieën in de Ned. Herv. Kerk op Woud-
schoten. De heer C. J. van Mastrigt,
tweede voorzitter van het C.N.V. en
lid van de Raad voor de zaken van
Kerk en Samenleving, gaf op deze
vraag een antwoord. Hij toonde aan,
dat er tot heden niet zoveel verband
tussen die twee is.
De kerk heeft zich altijd gericht en
moet zich ook blijven richten tot de
enkeling. Misschien heeft de kerk er
evenwel onvoldoende op gelet, dat
de mens in verschillende levensver
banden staat. Nog te weinig is de kerk
ingesteld op de gehele mens. Zeer tot
haar schade, want wie de mens niet in
al zijn verbanden leert kennen, kan
feitelijk geen vruchtbaar contact met
hem hebben. Men moet de mens in zijn
eigen taal kunnen aanspreken.
Nu oefent de kerk wel contact met
de gezinnen, evenals zij dat doet met
de overheid. Maar welke apparatuur
bezit zij om de mens in het lever
beroep en bedrijf te benaderen?
Wat weet de kerk b.v. van de hui
dige sociaal-economische problema
tiek? Beseft zij wel hoe deze proble
matiek de mens bedreigt en neer
drukt? Weet de kerk. dat vele loon-
trekkenden vaak uit negatieve over
wegingen een instinctief verzet te
gen ondernemers gaande houden bij
zichzelf en daardoor ook in hun ge-
Volgens de heer Van Mastrigt blijkt
uit contacten met de jeugd, dat een
f;root deel van de dreigende gevoe-
ens, hier bedoeld, gewoonweg door
de gesprekken over de arbeid van de
oudere op de jongere generatie
den overgeplant. Het is inderdaad
vaak een kwestie van overlevering,
zonder dat men argumenten heeft, of
een meepraten uit solidariteit met de
groep.
De samenleving heeft meer facetten
dan de arbeid alleen. Er is ook de vrije-
tijdsbesteding, de problematiek van een
groeiend volk. Welke gevolgen heeft de
(Van een onzer verslaggevers)
Waar moet de kerk haar organen
daan halen om het verband met d_
menleving te kunnen oefenen? Allereerst
js daar de gemeente zélf voor, speciaa
het diakonaat Voorts geloofde de heei
Van Mastrigt, dat de classicale orga
nen de vragen der samenleving moeten
doordenken, en speciaal de provinciale
organen. Tenslotte is cr de Raad v,
de zaken an Kerk en Samenleving.
Wil de kerk serieus de problemen
Leidse Geref. studenten:
Vervangingsforniule
en leeruitspraken
terugnemen
Naar aanleiding van de persberichten
omtrent het optreden van de raden der
Geref. Kerken te Almelo en te Baarn
hebben 37 in Leiden studerende geref,
studenten zich tot de Generale synode
in hun kerken gewend.
..Het is onze mening", zo wordt ge
zegd. „dat de synodale leeruitspraken
die aanleiding zijn geweest tot de kerk
scheuring van 1944, en nog steeds een
van de oorzaken zijn van scheiding
tussen twee kerkverbanden, hoewel niet
strijd met Gods Woord, toch niet
er zijn dan een theologische construc
tie, die niet rechtstreeks voortkomt uit
Gods Woord, en bovendien geen enkele
verduidelijking inhoudt ten aanzien
wat ons over Doop en Verbond
geopenbaard.
Daarom menen wij ook, dat. wanr
iemand met name de Vervangings
formule van 1946 niet aanvaardt, dit
niets zegt aangaande de waarheid van
zUn belijden.
In verband hiermede verzoeken wij
de Vervangingsformule van 1946 en de
leeruitspraken van 1942 en 1944 terug
te nemen, alle schorsingen en andere
tuchtmaatregelen. hierop betrekking
hebbende, hetzij als tuchtmaatregelen
de leer. hetzij als ordemaatregelen,
de synode genomen, ongedaan te
maken, en de kerkeraden dringend aan
te bevelen, het voorbeeld der synode
te volgen voor de tuchtmaatregelen
door deze genomen."
Duitse predikanten
werken op campings
Twee predikanten uit Frankfort in
Duitsland hebben voor de vakantie een
w werkterrein ontdekt Zij maken
tocht langs de campings die zich
overal langs de grote wegen in Italië be
vinden- Op deze wijze zijn zij met men
sen uit alle landen m kontakt gekomen.
Bij hun terugkeer in Frankfort verklaar
den zij veel begrip te hebben gevonden.
Vele mensen, die soms jarenlang niet tn
de kerk waren geweest, toonden zich
bijzonder verheugd om weer eens met
predikant te kunnen praten.
uitvoering van het Deltaplan, de ontwik- Pakken, dan zijn daarvoor mensen en
keling van de IJmond. het gebied rond "","1 -«-♦
Delfzijl
Met welke vraagstukken komt men in
aanraking door de industrialisatie, de
mechanisatie, de automatisering, het
ploegenstelsel, de zondagsarbeid? Voor
al het laatste is een moeilijk punt. Als
de kerk zich daarmee gaat bemoeien,
dan moet ze ook het verlossende woord
spreken.
Als deze vraagstukken zijn veel
moeilijker te beantwoorden dan men
meestal vermoedt, want het is telkens
een complex van vragen, waa:
men te maken krijgt. Wie b.v,
zondagsarbeid verwerpt, moet ook
geen nylon, rayon, terlenka e.d. me«
dragen, want alle kledingsstukken, di
daarvan gemaakt worden, komen uit
fabrieken waar op zondag wordt ge
werkt, maar zover denkt men meest
al niet
Als de "kerk iets gaat zeggen ovc
wijze, waarop de mensen maatschappe
lijk te leven hebben in deze totaal v
anderde wereld, zal zij ook over
welvaart moeten spreken.
WEZENLIJKE TAAK
Ten aanzien van het diakonaat stel
de de heer Van Mastrigt vast, dat
velen niet inzien hoe de dlakonie
eerst nu aan haar wezenlijke taak
toekomt. Er wordt wel gezegd,
de diakenen niet meer te doen heb
ben, omdat er geen armen meer zijn.
Maar dan vergeet men, dat de eigen
lijke functie van het diakonaat nooit
is: het verlenen van financiële steun.
De overheid heeft op dat gebied de
kerk al heel wat uit handen genomen.
Diakenen behoeven een werkloze of een
Invalide niet meer te helpen aan geld.
Het is nu zaak. dat men zulke mensen
helpt door begrip voor hun levensmoei
lijkheden te hebben en ze daarin bij te
staan. Zó te dienen is de wezenlijke
functie van het diakonaat. Dat vergt van
de diaken misschien méér dan in het
bevestigingsformulier staat.
De samenleving manifesteert zich ook
in het verkeer. Aanvaarden wij het, dat
de veranderde verhoudingen zoveel ver
keersslachtoffers vergen, of zou de kerk
ook op dit punt iets moeten doen? De
heer Van Mastrigt gaf er aanstonds een
bevestigend antwoord op.
geld nodig. Zonder offers gaat het niet.
Op deze door de heer A. J. Rotteveel
te 's-Gravenhage g.elelde conferentie
sprak ook ds. N. O. Steenbeek te Amers
foort, secretaris van de Raad voor I
Jeugdwerk van de Ned. Herv. Kerk,
wel over diakonale zorg en de jeugd.
De studentenpredikant cis. G. v
Leeuwen te Amsterdam hield de ,,d!
kenenpreek". Voorafgaande aan de con
ferentie was de jaarvergadering der fe
deratie gehouden.
Beroepingswerk
NED. HERV KERK
Beroepen te Metslawier-Nijewier
(toet.): K. Bos. vicaris te Alphen
aan den Rijn.
Bedankt voor Rotterdam-Fljenoord
(wijkgem Hillesluis): L. Schellevis
te Waalwijk,
GEREF. KERKEN
Beroepen te Ottoland: J. C. van 't Hoff.
kand- te 's-Hertogenbosch
CHR. GEREF. KERKEN
Tweetal te Oud-Beljerland: J
Carlicr te Zutphen en J. J. Rebel
te Murmerwoude.
Bedankt voor Edmonton-Red Deer
(Canada-Free Chr. Ref. Church)
Wijnsma te Broek op Langendljk-
BAPT- GEMEENTEN
Beroepen te Alkmaar: H. van der
Werf te Emmen.
GEREF. GEMEENTEN
Voor het toelatingsexamen aan de theo-
logische school der geref. gemeenten in
Rotterdam hebben zich vijftièn kandida
ten aangemeld. Na een onderzoek heeft
het curatorium er echter maar twee
gelaten, nl. de heren J. Karens te Zoeter-
meer en A W. Verhoef te Capelle
IJssel. Beroepbaar verklaard werden de
heren P. Blok te Rotterdam-West e
Wisse in Tholen.
De Amerikaanse Raad van Kerken heeft
een bedrag van 25.000 dollar ontvangen
voor de inrichting'van een „John Fos
ter Dullesbockerü" in haar hoofdkwar
tier lil New York. Het geld voor de
inrichting van deze bibliotheek die zo
wel ten dienste zal staan van de Raad
zelf als van de bU hem aangesloten
kerken, is geschonken door het advo
catenkantoor „Sullivan en Cromwell"
waar Dulles van 1911 tot 1949 werk
zaam is geweest.
'n Kwaliteitsproduct van da Wybart-Fabrlakan. 70 an 90 ct. alléén bij Apothekers an Orogiiten
Kwartaalskwartje
grote steun voor
Surinamezending
(Van een onzer verslaggevers)
Wanneer men uitrekent wat alle
protestantse kerken in Nederland
jaarlijks gezamenlijk offeren voor
de zending, komt men ongeveer
aan een bedrag van zes miljoen
gulden. Naar schatting wordt er
voor de katholieke missie ongeveer
hetzelfde bedrag bijeengebracht.
56
ons tn dezelfde open
invalt." 4
Findhorn knikte zonder een woord te zeggen, en
Nicolson vervolgde: „Zoveel extra-dekens, voedsel,
water, wapens en munitie als je maar kunt vinden.
En eerste-hulpkisten. Natuurlijk allemaal in de bes
te boot. Is dat duidelijk, vierde?"
„Volkomen duidelijk, stuurman."
„Dan nog iets. Wanneer je klaar bent, zorg je
voor een draagbaar van riemen voor de kapitein.
En zorg dat je je niet aan stukken laat schieten
ie hebben mij zoéven bijna te pakken gehad En
zet er vaart achter. Zorg dat je pinnen de vijf mi
nuten klaar bent."
Nicolson ging door de deur aan stuurboordzijde een
ogenblik naar buiten, nuet langer dan een paar se
conden, om de stand van zaken op te nemen. Een
geweldige hitte sloeg van beide kanten tegen hem
aan, alsof hij voor de geopende deur van een gloei
end fornuis stond. Maar daar trok hij zich niet veel
van aan. De hitte overleefde hij wel. voorlopig ten
minste, maar de Zero's niet, wanneer hij ze ook
maar een kansje liet. Doch die cirkelden op een
halve mijl afstand om het schip heen, wachtend en
loerend.
Vijf snelle stappen brachten hem aan de voet
van de ladder naar het dak van de stuurhut. Hij
nam de eerste drie treden in één stap en bleef toen
zo plotseling staan, dat hij maar nauwelijks een
arm kon uitsteken om de schok wat te breken,
toen hij tegen de sporten sloeg. Van Effen, het ge
licht en de kleren vol bloed, verscheen aan het bo
veneinde van de ladder om die af te dalen, korpo
raal Fraser half steunend en half dragend Deze
waa er heel naar aan toe en moast kennelijk alle
krachten inspannen om zijn laatste restje bewust
zijn niet te verliezen. Zijn van pijn verwrongen
bruine gezicht droop van het bloed en met zijn rech-
niet veel meer van over was dat had alleen een
door ALISTAIR MAC LEAN
,,Je wordt het kind van de rekening, Idiote dwaas!"
schreeuwde hij. Van Effen was nu bovenaan de trap.
„Ben je nou bLind of waanzinnig?"
„Let nou maar op jezelf, vriend'
fen terug ion- v-
ver taling Rob Limburg)
granaat kunnen bewerkstelligen
hij echter met te verliezen: Vai
boven de elleboog afgebonden.
Nicolson klauterde hen halverwege tegemoet, pak
te de korporaal beet en ontlastte Van Effen zodoem
de van een brok bijkans inerte massa. En voor hij
wist wat er gebeurde, had hij het hele vrachtje op
zijn schouders en was Van Effen bezig weer naar
boven te klauteren.
„Waar wil je heen. kerel?" Nicolson moest
schreeuwen om zich boven het geloei van dc vlam
men uit verstaanbaar te maken. „Er valt daarboven
nu toch niets meer uit te richten? We staan op het
punt het schip te verlaten! Kom mee!"
„Moet eerst kijken of daar nog iemand leeft,
schreeuwde Van Effen terug. Hij riep nog wat an
ders. en Nicolson meende dat hij het over kanonnen
had, maar daar was hij toch niet zeker van. Hij
slaagde er maar half In zich verstaanbaar te ma
ken boven het geloei van beide vlammenzeeën uit.
en Nicolson» aandacht was trouwens alweer ergens
anders bij. De Zero's het waren er maar drie
hadden opgehouden met rondcirkelen en hun forma
tie gewijzigd: naast elkaar kwamen zij in een stei
le duik recht op de bovenbouw
schip aanvliegen. Er was geen v
/oor nodig om te beseffen welk een prachtige mik
punten zij vormden, daar hoog bovenop het schip
Nicolson pakte Fraser nog wat steviger beat an
waes mat zijn vrije hand naar de zee.
riep Van Ef-
a ogenblik later verdwenen.
Nicolson wachtte niet langer. Hij moes-t inderdaad
voor zich zelf zorgen, en dat zou nog lang niet mee
vallen. Het was maar een paar stappen, slechts en
kele seconden, naar de deur van de stuurhut, maar
Fraser was nu helemaal een Inerte, levenloze mas
sa. en de Zero's zouden hoogstens zes seconden no
dig hebben om hen te bereiken. Reeds kon hij. dof
maar dreigend, het hoge. fluitende geluid van hun
motoren horan boven het ononderbroken geloei van
de vlammen uit. maar hij waagde het niet te kij
ken; hij wist toch wel dat ze nauwelijks tweehon
derd meter van hem vandaan waren en hun ka
nonnen reeds hadden gericht op zijn onbeschermde
rug. De schuifdeur van de stuurhut klemde wat,
en hij kon er maar weinig beweging In krijgen met
zijn linkerhand. Maar toen werd ze opeens openge
rukt, de bootsman sleurde korporaal Fraser naar
binnen en Nicolson liet zich voorover op het dek
ploffen, onwillekeurig huiverend, terwijl hij wacht
te op de oorverdovende knal van de granaten vlak
achter hem. En toen had hij. al rollend en zich in
allerlei bochten wringend, de veilige stuurhut be
reikt. Het gedonder van de vliegtuigen nam nog
even toe, maar ebde toen weer weg. nadat de toe
stellen op nog geen meter hoogte over de stuurhut
heen waren gescheerd zonder dat cr een schot was
gevallen
Nog half versuft schudde Nicolson ongelovig het
hoofd en kwam overeind. Misschien hadden de rook
en de vlammen de piloten verblind, en wellicht was
ook hun munitie opgeraakt een jager kon tenslotte
maar een beperkt aantal gr8naten meenemen. Niet
dat het er nu nog wat toe deed. Nicolson zag dat
Famholme nu op de brug was; hij hielp McKinnon
met het naar beneden dragen van de korporaal.
Vannier was weg, maar Evans bevond zich nog bij
de kapitein. Toen zwaaide dc deur naar de kaarten-
kamer wear open in haar gehavende scharnieren, en
opnieuw verstrakte Nicolsons gezicht ongelovig.
(Wordt vervolgd)
Dan zijn er nog enkele kleine in
stanties, die geld verzamelen voor
de zending. Telt men alles op, dan
komt men hoogstens aan een be
drag, dat één procent uitmaakt van
het nationaal inkomen. Men zal toe
geven: dit is maar een zéér kleine
bijdrage.
nootschap, op de jaarlijkse collectanten-
dag. van de Surinamezending in de kerk
de broedergemeente (hernhutters) te
Zeist.
ontkende niet. dat er
te groep christenen he
veel gegeven wordt voor de zendin,
Dat ervaart de Surinamezending. die
door de K.K S. (Kwartaal Kwartjes-ac
tie Suriname) het vijfde deel van haar
inkomsten verwerft. Dat dankt zij aan
een team van ijverige qoliectantes, De
Surinamezending hoopt, dat men van
lieverlede met het kwartaalkwartje het
derde deel van de uitgaven zal kunnen
De fraaie kerk der broedergemeente
geheel gevuld met collectanten (een be
langrijk deel kwam uit Den Haag), was
op.i ruw getuige van een feestelijk sa
menzijn. De collectantendag is uitge
groeid tot het tweede jaarlijkse zen-
dingsfeest der Surinamezending.
in.
JQMnn",
ei prof. Van der Linde, „Zeg het ook
gerust tegen de mensen, bij wie u
komt, Het is nodig. Wc moeten op
schieten. Hoe mter haast we maken,
hoe beter. Want d: Heer wil komen
zoóYa de zending „rond" is."
Ds, S. O. Meeuwes te Paramaribo,
juist met verlof, zette uiteen dat zending
een zaak van vertrouwen is, Men moet
vertrouwen op Gods agenda. Men moet
elkaar vertrouwen. Dan ondervindt men
als werker in de zending of op het
thuisfront hoe vrolijk en vreugdevol on
ze dienst kan zijn. In vertrouwen op
God wordt al het werk in en door de
zending een lichte last.
Ook andere zendingsmensen getuigden
hiervan. Toevallig waren er ditmaal
veel met verlof, daar lnplaats van een
achtiarlg verblijf In Suriname menigeen
na een kortere periode al met verlof
mocht.
In de a vond samen komst sprak ds.
J. M. W. Schalkwijk. Er werd veel ge-
zongen, ook door het kerkkoor der broe
dergemeente en door solisten. De feest
dag eindigde met een korte liturgie.
DIE GOEDE OUDE TIJD
70 werd zaterdag tijdens het anti- soort voorlichting die men blijkt
1 revolutionaire partijconvent dan willen is geen voorlichting in
weer eens het oude verhaal verteld
van dr. Kuljper op bezoek bij een
Amsterdams bankier. „Als ik niet
nu, op dit ogenblik, de beschikking
krijg over honderdduizend gulden,
dan kan De Standaard morgen
niet meer verschijnen
dr. Kuijper die bankier
Standaard bleef verschijnen
igenlijke zin van het woord mi
is propaganda. Want èn voor
A .R.-partij èn voor de C.H.-Ui
geldt dat haar leden via de chriétj
lijke pers zeer behoorlijk ingelii|
worden over de verschillende patlS
deelde standpunten. Maar dat is velen klafl'
blijkelijk niet genoeg: zij willen li
standpunten dusdanig „opgewerij
Het verhaal werd verteld toen het hebben dat ze propagandistisch f
ging over de pers. En op deze anti- werken. En daarom hameren ze 1
revolutionaire vergadering ging het dat „goede oude tijd aambeeld".
natuurlijk over de pers, zoals het Daarbij vergeten ze dit: dat het i
ook op iedere jaarvergadering van reiken van de massa vandaag
de C.H.-Unie over de pers gaat. Het anders dient te geschieden
is als het ware een vast punt op het vijftig jaar geleden. Dat bereik^
programma, even vast als de ver
houding A.R.P.—C.H.-Unie tot dus
verre een programmapunt is ge
weest. Dan wordt er met heimwee ver gebracht. (Tussen deze haakjj
gesproken over de vroegere C.H. dient vermeld dat onze hoofdredi
Nederlander en (bij de anti-revolu- teur, tevens lector in de leer i
tionairen) over de vroegere Stan- communicatiemiddelen aan de Vrj
i wetenschap g
worden en in die wetenschap he^
i christelijk volksdeel het nog t
Universiteit, met vakantie is;
zie er hem dus niet op aani
De leer der communicatiemiddel!
wordt aan vele buitenlandse univi
daard. Alle betogen hiertegen
de technische en commerciële ver
anderingen die het krantenwezen
sinds die dagen heeft doorgemaakt
en over de radicale veranderingen siteiten door vakbekwame
in leesgewoonten van de grote massa leraren gedoceerd en ze beschikl
van het Nederlandse volk veranderen
aan dit heimwee niets. Dan komen
de verhalen als hierboven verteld Amerika maken de kerken van i
en de stellige verzekering der spre
kers dat vele honderden er precies
zo over denken als zij. Dat Standaard maar nauwelijks van doordrong^
en Nederlander net niet (of net wel) dat die wetenschap bestaat,
noodlijdend waren vergeet men ge- lector aan de V.U. moet zijn u
makshalve. En dat de journalisten schappelijk werk maar in zijn
in die tijd net niet (of net wel) tot tijd verrichten; en tegen zijn
de „minimumlijders" behoorden (het schuwende stem in blijven vel|
woord bestond toen nog niet) nog vasthouden aan Standaard
men weet het waarschijnlijk niet Nederlander en verwijt men
christelijke pers dat ze die
beelden uit de oude tijd niet
volgen
onze tijd
massificatie; tl
laterialisering is ook al eejj
vi
eens. Men hamert voort op dit aam
beeld van die goede oude tijd
Voor de christelijke pers schuilt
in dit alles iets verdrietigs maar We spreken
met deze constatering all'^n is men saecularisatie
uiteraard niet klaar. Want deze
telkens terugkerende opmerkingen woord dat we haast dagelijks gi'
hebben een achtergrond: ze ont- bruiken. De kerk, de christelijki
hullen dat er een gemis is aan organisatie, de christelijke politiek
een bepaald soort voorlichting in partij, ze hebben het er moeillji
christelijke kring. Welke soort? Men mee. Maar een van de eerste voor
gaat er iets van vermoeden al& men waarden om die verschijnselen b
een der sprekers op het A.R.-partij- doorbreken: het zoeken van mog»
convent gezien heeft, die met een lijkheden om de massa weer te bt
zekere jalouzie enkele nummers van reiken daaraan besteedt mt-
Het Vrije Volk toonde van vlak voor slechts incidenteel aandacht. Op di
de jongste verkiezingen. Daarin terrein liefhebbert ieder maar wé
werd propaganda gemaakt voor „de op eigen houtje,
partij" met de de waarheid geweld Wil men hier Iets bereiken dan i
aandoende eenzijdigheid die Het men de handen ineen moeten slaat'
Vrije Volk kenmerkt als het om „de En spoedig. Dat is onze christelijki
partij" gaal. Het betekent dit: de plicht
EEN WAARSCHUWING EN EEN BEROEP
WAARSCHUWING die minister woordelijkheid kan laten horen
Zijlstra zaterdag heeft laten ho- zulks ook doet. De omstandighedi
ren is er een om ter harte te worden laten het toe. Die grotere verai
genomen. woordelijkheid is mogelijk, doori
Het financieel-economisch leven, van er een grotere mogelijkheid is to'
een staat zo goed als van ons allen, vrijheid en tot vrijheidsbelevlnf'
mag onder omstandigheden een be- Zulks zal, zoals men weet, bijvoor
langwekkend leven zijn, het is er te- beeld op het gebied van loonvormini
vens een, waarbij de spanningen ge- het geval kunnen zijn.
makkelijk om de hoek liggen. Men Voor die grotere vrijheid zal met
zou het kunnen vergelijken met een metterdaad dankbaar hebben te zijn
situatie van evenwicht, dat echter Maar die dankbaarheid kan men al
gemakkelijker te verstoren dan te leen betonen en bewijzen door
bewaren valt. betoon van wijze verantwoordelijk
De waarschuwing van de bewinds- heid.
man kwam, dunkt ons, op het juiste Overvraeins leidt tot overbeitcdhj
ogenblik. Men moet aannemen, dat En hij een verstoord evenwicht in dl
op de onderscheidene regeringsbu- financieel-economische situatie ii
reans thans volop gewerkt wordt aan niemand gebaat.
te dienen begrotingen.
minister van financiën er een op eet
juist ogenblik; zij was er tevens een,
die gericht was tot ons allen. Zij wai
gericht tot ons zoals we een staats-'
oordeel over de mogehjkheden tot eemeenschaI, vo
van financiën, zodat deze wel een
indruk krijgt van de wensen die er
zijn. Hij heeft evenwel tevens een
realisering
Men kan rustig aannemen, dat er
in deze weken van vele kanten druk
op de minister van financiën wordt
uitgeoefend. Inwilliging van aller
hande verlangens, zo schatte de be
windsman, zou er wel eens toe kun- f
nen leiden, dat de totale begroting een I""? ""V* vc™'
«nr»i.kibestaanbaar is.
doordat ze ons
dus nog eens weer onder de aandacht
bracht, dat de staat niet alles kan. Zij
was gericht tot ons In onze maat
schappelijke hoedanigheid, waarbij
wij dus zullen moeten bedenken, dat
grotere vrijheid alleen bij aanwezig
heid van verantwoordelijkheidsbesel
Dit alles is alleen mogelijk op een
nomi. kin begapen, dit dit niet ?"'v ,7k". v"t""w'n'
Mat_ de vrucht mag zijn van een alzijdig
nuchter inzicht. En dat inzicht is op
zijn beurt alleen mogelijk bij een
openheid die we elkaar hebben té
gunnen.
gaat.
Men zal. Integendeel, van de ge
dachte afmoeten, dat de staat alles
kan. Dat is namelijk een onwaar
heid. En het is goed, dat de be
windsman tegelijk deze onwaarheid "e rustig en nuchter met
nog maar eens heeft gesignaleerd. ®,kaap kunnen spreken over wat nog
Velen zijn kennelijk dit gevoelen toe- mogelijk is en waar de grens li^t tus-
gedaan geraakt, maar dan Is het ver- sen mogelijke en het thans niet
standig, dat zij dit heel spoedig weer bereikbare. Dit geldt zovele onder
laten varen. werpen in het leven, het zal straks in
Hef is goed, dit alles te bedenken nu 1,et bijzonder ook bij de loonvorming
de begrotingen op stapel komen. Se'd®n- Alleen langs deze weg kun-
Maar nog om een andere reden lijkt nen beleving van vrijheid en bele-
ons het tijdstip voor de ministeriële v,ng van de verantwoordelijkheid
waarschuwing goed gekozen. worden tot reële zaken, die zich niet
Het nieuwe kabinet onderscheidt door wederzijds wantrouwen laten
zich immers niet In de laatste bederven.
plaats daarin van voorgaande kabi- Het was daarom goed. dat de be-
netten, dat het een krachtiger appèl windsman zijn waarschuwing op
laat horen op het besef van verant- deze vraag naar vertrouwen liet uit-
woordelijkheid binnen het maat- lopen. Het zou ons niet verwonderen,
schappelijk en het persoonlijk leven zo wij elkander aan dit beroep op
der staatsburgers. vertrouwen zo nu en dan nog eens
Tot dankbaarheid mag het stemmen, hebben te herinneren. Maar het blijft
dat de regering dit appèl op verant- het waard.
Russische kerk niet
naar wereldconcilie
De Russische kerkelijke leiders heb-
ben zaterdag meegedeeld dat zij niet
van plan zijn deel te nemen aan de ko-
le bijeenkomst van de wereldconcilie
de rooms-katholieke kerk. dat in
januari jl. door Paus Johannes is bij
eengeroepen.
Het Moskouse patriarchaat gaf een
door het Sowjet-persbureau Tass gepu
bliceerde verklaring uit waarin berich
ten worden tegengesproken volgens wel
ke vertegenwoordigers van her patriar
chaat met de apostolische nuntius in
Wenen onderhandelingen zouden heb.
bon gevoerd ovor deelneming aan de
genoemd.
Eer^ van de thema's van de bijeen
komst van het concilie z.ai eer u 'nodi-
ging zijn aan de 150 miljoen „afeesehei-
den" oostelijke katholieken om zich weer
bij de kerk van Rome aan te sluiten.
De Nederlands Hervormde Kerken in
Zuid Afrika bespreken op het ogenblik
plannen om tot een vereniging te ko
men. De vijf staten van do Unie van
Zuid-Afrlka hebben ieder een eigon
Hervormde Kerk. Deze situatie ont
stond een honderd laar geleden toen
hot Gerechtshof In Kaapstad vertegen
woordigers van kerkgemeenschappen
van bulten de Kaapkolonie uitsloot van
deelname aan de Synode In de Kaap
kolonie.
