Is de Islam duivelswerk of
christelijke secte
v
Ds. Bijlefelcl, voorheen te Leiden, gepromoveerd
promotie gaat predikant
Na
via Denemarken
Oosten naar
en
Nabije
Afrika
qeschenkëS-l'P'l
VADERDAG
Peek» Cloppenburg
WEUWE LEIDSCHE COURANT
u—
DONDERDAG 18 JUNI 1959
«Agenda voor Leiden
ni D
P. J Kooreman
j1'Stationsplein, 8 20 uur n.m.: vertrek ex-
iv^irsie oud-padvinders naar fa. Vreeswijk.
Bgjoeterwoude
uji Plantsoen 25. van 7 uur n.m. af: plaats
bespreking K. en O.-gemengd kunstabon-
Zatcrdag
inj Sportterreinen Roomburg en Zoeter-
Pjeoudsesingel. 2 uur: finale schoolsoftball-
njedstrijden.
Volkshuis, 8 uur: jeugdavond.
Apotheken
l_De avond- en nachtdienst van de apo
theken wordt deze week waargenomen
3°or apotheek Boekwijt, Breestraat 74.
t «lef. 20552.
Films
Casino (2.30, 7 en 9.15 uur): The horses
Bouth (14 jaar).
Lido (2.30, 7 en 9.15 uur): Sterker dan
(e nacht (18 jaar).
Luxor (2.30, 7 en 9.15 uur): Hoe vertel
,.k het mijn dochter? (18 jaar).
tjRex (2.30, 7.15 en 9.15 uur): Het lokaas
D"an Fort Bellow (14 jaar).
Trianon (2.30, 7 en 9.15 uur): 's Nachts
Tftngs de trottoirs (18 jaar).
I' Tentoonstellingen
Academiegebouw Rapenburg: tentoon-
t telling van werken van drie Haagse
|unstenaars, tot eind van deze maand.
De LakenhalHet Nederlandse Portret,
lit 31 augustus,
no Musea, instituten, leeszalen e.d.
di Academisch Historisch Museum Rapen
burg 73; elke dag geopend van half 10 tot
jalf 1, uitgezonderd op dinsdag en vrijdag
™an 2 tot 5
F? Hortus Botanicus Rapenburg: elke dag
BB|eopen van 9 tot 12 en van 2 tot 4
dtea 1 april tot 5 uur).
W Geologisch en mineralogisch musi
zeïarenmarkt lb: elke dag geopend va
h(pt 12 en van 2 tot 4 uur.
irl Gravesteen, Pieterskerkhof 6, juridisch
'udiecentrum, elke dag te bezichtigen
9 en 12.30 en 2 tot 5 uur (liefst in
kanties), concierge: Kolfmaker-
:eeg 16a.
M Prentenkabinet, Kloksteeg 23: elke dag
'"geopend
Rijksherbarium, Nonnensteeg 1: elke
ïg geopend van 8.30 tot 12.30 en van 2
(behalve zaterdagmiddag).
Rijksmuseum voor Oudheden, Rapen-
C(jurg 28: elke dag geopend van 10 tot 4
dur
Vl Archeologisch instituut, Rapenburg 26,
Jke dag geopend van 9 tot 12 en van 2
vbt 5 uur (behalve zaterdagmiddag).
Bibliotheek universiteit, Rapenburg 74
like dag algemene studiezaal en uitleen-
i ifdeling, geopend van half 10 tot half 6
e"P zaterdag tot 5 uur.
Contactbureau voor afgestudeerden,
.lapenburg 6: op maandag, woensdag en
Jrijdag geopend van 10 tot 12.30 en van 2
tri Leeszaal en bibliotheek Reuvens, Bree-
n praat 27: maandag en woensdag van 1
ot 5.30 en van 7 tot 9 uur; dinsdag en
londerdag van 1 tot 5.30 uur; vrijdag van
P tot 5.30 en van 7 tot 9 uur; zaterdag
fan 10 tot 5.30 uur.
tl Leger
jj Inhchtingenkantoor V.V.V., Steenstraat
/ep: elke dag geopend van 9 tot 5 uur, op
njaterdag tot 1 uur.
an (Deze opgaven gelden niet voor zon- en
dtestdagen).
T~\E ISLAM als na-christelijke religie. Dit is de titel van de dissertatie,
die de vroegere Hervormde predikant voor de Oosterse studenten in
Leiden, ds. W. A. Bijlefeld, op de tafel van de theologische faculteit van
Utrecht heeft gedeponeerd ter verwerving (vandaag) van de graad van
doctor in de theologie. De ondertitel van dit forse boek luidt: Een onder
zoek naar de theologische beoordeling van de Islam, in het bijzonder in de
twintigste eeuw. Promotor is prof. dr. J. C. Hoekendijk.
Dit proefschrift is een dik boek geworden, dat naast 212 bladzijden tekst
nog 106 bladzijden noten en aantekeningen bevat, benevens een literatuur
lijst, die nog eens 20 pagina's telt. In de kring van de Hervormde Zen
ding, die dr. Bijlefeld over enige maanden met grote belangstelling als
eerste Hervormde zendingsarbeider naar Afrika ziet vertrekken, is met
enige spanning naar dit werk uitgezien. Verscheidene mensen, die het
reeds ter hand namen, verklaarden, het te hebben gelezen als was het een
roman. Reeds wordt in India gewerkt aan een Engelse vertaling van deze
dissertatie. Wanneer die over enige tijd in de handel komt, zal het wel
duidelijk worden, dat ook in het Engelse en Amerikaanse taalgebied hier
voor een grote belangstelling bestaat.
in Azië en Afrika koloniseerden, met
enige voorzichtigheid moet worden be
handeld. In de allerlaatste tijd echter,
zeker na de Aziatisch-Afrikaanse confe
rentie van Bandung in 1955, is de Islam
weer voor het voetlicht gekomen, te
sterker, naarmate men zich er meer van
bewust wordt, dat in deze „kleine-wor-
I dende" wereld alles met alles samen-
Optimisme
Dr. Bijlefeld begint zijn dissertatie met
?n hoofdstuk, waarin hij enkele histori-
5he lijnen trekt en spreekt ovar dt
hernieuwde actualiteit van de ontmoeting
de Islam. In de periode tussen d*
8sbe en de 16e eeuw, toen de Islam eersl
Spanje en later via de Balkan naai
West-Europa doorstootte, betekende deze
Islam voor de mensen in dit deel van
de wereld een voortdurende bedreiging.
In de moderne tijd is dit veranderd; men
is deze religie meer gaan zien als een
randprobleem, dat door die volken, die
In het begin van deze eeuw voorspel
den velen een toenemend verval va
Islam. Men meende, dat de politieke
overheersing van het Westen en de
nemende culturele beïnvloeding vanuit
West-Europa het geestelijk verval var
deze religie alleen maar zouden verhaas
ten. Tengevolge daarvan was er in zen
dingskringen een ongefundeerd optimis
me t.a.v de Zending onder Moslims. Daar
bij zag men over het hoofd, dat er toch
ook reeds in de vorige eeuw duidelijk te
kenen van een réveil in de Islam warer
te bespeuren.
Enkele tientallen jaren later was di
optimisme omgeslagen in een even on
gefundeerd somber pessimisme, dat meen
de, dat de Islam onbekeerljjk was. Thans
is er weer allerlei beweging in de be
trekkingen tussen Christendom er
lam. De Christenen zullen een antwoord
moeten geven op de Moslimse pretentie,
dat z(j de Goddeiyke openbaring, die eerst
aan de Joden en daarna aan de Christe
nen is gegeven, in een definitieve vorm
hebben ontvangen.
In dit boek beschrijft dr. Bijlefeld de
antwoorden, die in de loop der geschie
denis door de Kerk in haar verschillende
tradities, op deze pretentie van de Islam
zijci gegeven en tracht hij het antwoord te
formuleren, dat naar zijn mening de kerk
in het heden zal moeten geven. Na
principieel hoofdstuk over de verhouding
van godsdienstwetenschap en theologie
geeft dr. Bijlefeld een beschrijving van
de verschillende theologische beoorde
lingen van de Islam, voornamelijk ii
periode na 1900. Daarbij geeft hij
aantal voorbeelden van theologen,
Maarten Luither, die de fclam radicaal
verwierpen als werk van de duivel of
de anti-christ.
Zijn Allah en dc God en Vader
Jezus Christus dezelfde? Ook deze vraag
komt uitvoerig tor sprake. Er zijn ge
leerden, die zonder meer ontkennen, dat
zij dezelfde zouden zijn, terwijl anderen
van mening schijnen te zijn, dat Christen
dom en Islam mogen worden gezien als
twee verschillende wegen, die leiden
dezelfde God.
Dr. W. A. Bijlefeld in de bibliotheek
van dc Zendingsschool te Oegstgeest,
waar hy honderden uren heeft gelezen,
voordat hy aan zyn dissertatie over
Foto N. van der Horst
De Islam als na Christelijke religie;
deze titel van het boek is tevens de onder
titel van het tweede gedeelte, dat ruim
100 pagina's bevat en waarin dr. Bijle
feld zijn antwoord tracht te geven op de
bewering van de Islam, dat zij niet tegen-
het Jodendom en het Chris
tendom, en dan wel definitief, Godsopen
baring heeft ontvangen.
Alle theologen, die zich in de loop der
ïuwen met de Islam hebben bezigge
houden, waren het by alle verschil in
waardering tooh hierin met elkaar eens,
dat zij meenden de Islam te moeten waar
deren als een na-Christelijke religie, als
religie, die reeds in haar wording
los te denken is van het Christendom,
van het begin af werd ge
confronteerd. De vraag moet daarbij
echter onder het oog worden gezien, of dit
Vanmiddag promoveerde ds.
W. A. Bijlefeld, de vroegere
Hervormde predikant voor de
Oosterse studenten te Leiden,
te Utrecht tot doctor in de
theologie op een dissertatie
over „De Islam als na-christe-
lijke religie". Ds. P. J. Mackaaij
te Oegstgeest, secretaris van
de Hervormde Raad voor de
Zending, schreef voor ons blad
bijgaand artikel over het
proefschrift.
na-christelijk ook betekent anti-christe
lijk zowel in het leven van Mohammed
5 in de latere ontwikkeling van de Is-
Tl.
Na een uitvoerige bespreking van
een aantal gedeelten uit de Koran
komt dr. Bijlefeld tot de conclusie,
dat het Mohammeds verlangen is
geweest te worden erkend als een
van de profeten, staande in één rij,
zij het op een latere en meer defini
tieve plaats, met Mozes, de oud
testamentische profeten en Jezus
van Nazareth. Dat wil dus zeggen,
dat Mohammed de Islam niet zag
als een religie die zich losmaakte
van het Jodendom en het Christen
dom, maar als een die deze beide re
ligies omvatte. Daarbij concludeert
dr. Bijlefeld, dat de Islam ontstond
in een dialoog met het Joodse chris
tendom. Er zijn elementen van de
bijbelse boodschap, die Mohammed
bereikten, maar wij weten niet, of
en in hoeverre de werkelijke bij
belse openbaring, het Kerugma,
hierbij slechts verminkt of ver
draaid door hem werd vernomen.
Daarom is het onmogelijk, om nog
te weten, of de christenen, die Mo
hammed ontmoette, dc bijbelse
boodschap wel in haar geheel heb
ben doorgegeven, en dus ook of
Mohammed heeft geweigerd
Evangelie te aanvaarden.
Y eronachtzamin g
Men kan niet zeggen, dat in de loop
der geschiedenis de christenen met i
succes dan in het b egin het Evangelit
de Moslims hebben doorgegeven Lange
tyd heeft men de Zending onder Moslims
totaal veronachtzaamd. In een aantal
landen is deze zending pas iets vai
laatste jaren, in andere is het nog niet
eens begonnen. Daarbij zullen we mo
bedenken dat er bü de confrontatie
Islam en Christendom altijd veel voet
angels en klemfnen lagen door de pold-
tieke tegenstellingen. De gemiddelde Is
lamiet denkt bij het „Westen" en de
Zending van Westerse Kerken aan kolol
ndsatie en vreemde overheersing. Ook
mogen we niet vergeten, dat de ontmoe
ting met de Islam altijd veel meer
pólemiek en een debat dan een echte
menselijke ontmoeting van Ohristenan
Moslims is geweest.
Aan het einde van zyn boek pleit dr.
Byiefcld ervoor, dat wy in de niet-Chris-
telijke wereld niet slechts zullen onder
scheiden tussen Jodendom en Heidendom.
Jodendom, Islam en Heiden
dom. Deze driedeling is in de Nederland-
dingswetenschap meermalen, zelfs
reeds in de 17de eeuw bepleit. Onder de
cldgodsdiensten is de Islam uniek In
verhouding tot het Christendom, niet,
ens dr. Byiefeld, omdat er in beide re
is gemeenschappeiyke elementen zyn,
het geloof in de Ene Almachtige God
de gemeenschappeiyke overtuiging,
dat Moslims en Christenen dezelfde God
ie onze verschillende theolo-
epties te boven gaat, of omdat
de Islam als religie reeds een zekere
voorbereiding voor het christeiyk geloof
zpn aangezien hy Mozes en Jezus als
profeten erkent cn aanvaardt, neen, de
Islam is onder de wereldgodsdiensten
uniek, omdat hy een na-christeiyke rell-
g eg evens uit de bij
belse openbaring, die gedeeltelijk ver
draaid op de Islam in zijn wording In
vloed hebben gehad; wy znllen moeten
erkennen dat, althans naar de mening van
de Islam, de openbarlngsboeken, die aan
Joden en Christenen zijn gegeven, in
hun oorspronkeiyke vorm dezelfde bood-
ichap als de Koran bevatten. Zij getuigen
Communicatie
In zijn laatsbe hoofdstuk waagt dr. Bij
lefeld het enige praktische suggesties
te geven voor de Islam-zenddng. Het zal
n gaan, bot werkelijke communicatie
Moslims te komen. Het zal noodza
kelijk zijn, mogelijkheden te vinden vooi
omgang en vriendschap in het gewone
menselijke vlak, waarin men elkander
deelgenoot kan maken in wat men ge
looft en belijdt.
De conferenties tussen Christenen, Jo
den en Moslims, die sinds kort worden
gehouden in een Benedictijner klooster ir
Marokko, zijn, naar de mening van di
Bijlefeld, veelbelovende nieuwe experi-
Ook moet de confrontatie met de Islam
niet alleen een zaak zijn van theolo
gische leiders in de Islam en het Chris
tendom.
Dr Byiefeld eindigt zyn prachtige boek
„Uiteindelijk zal de Moslim
vragen, Gods openbaring zo consequent
te aanvaarden, dat we Moslim worden.
En wij als christenen zullen in en uil
deze ontmoeting woorden zoeken om hel
Evangelie te prediken. Men kan zich af
vragen, of dan toah in deze confrontatie
de oude front-lijnen niet opnieuw zicht
baar zuilen worden. We menen, dit te
mogen ontkennen. Wanneer wij
christenen blijvend realiseren, dat wy
niet vanuit Gods bolwerk de vesting
de Duivel belagen; wanneer wij bij alle
confrontatie niet vergeten, dat wij als
Moslims en Ohristenen samen geconfron
teerd zijn mat het handelen Gods in Is
raël en in Jezus Christus; wanneer wi;
in ons zoeken van elkaar, „of wij elkaar
al tastende vinden mochten", maar weten
dat God ons allen in Jezus .Christus
zocht en gevonden heeft".
Stellingen
Hedenmiddag heeft dr. Byiefeld dat
proefschrift verdedigd voor de Utrechtse
faculteit. Van de 21 stellingen, die hij
bij voegde, volgen er ha er enkele.
Het na-christelijke karakter van de Is
lam zonder nadere precisering als anti
christelijk te duiden betekent eer
tekort doen aan het feit, dat noch by
Mohammed, noch in de wereld van c
Islam in het algemeen een werkelijk ve;
staan van het Kerugma als een vas
staand feit mag worden verondersteld.
Door het poneren dat Mohammed C-hris-
n zou zijn geworden wanneer hem het
Kerugma in zijn volheid verkondigd
ten onrechte de mogelykheid
principieel verzet tegen het
Evangelie uit.
Het Islam-apostolaat dient naast
gesprek met Israël, de zending onder de
.heidenen" en de arbeid onder degenen
lie van het Evangelie vervreemd zijn,
:en aparte plaats binnen het geheel der
op grond van de ge-
de Kerk tot de
relatie
Tenslotte
stelling,
blijkt,
Nog meer grond voor
diaconessenhuis
In de raadsvergadering van 30 juni '58
is besloten aan de chr. veren, voor zieken
verpleging Het Diaconessenhuis. ten be
hoeve van de bouw van 'n nieuw zieken
huis te verkopen een perceel bouwgrond,
gelegen aan en nabij de Houtlaan. ter
grootte van plm. 36.325 m2. Onlangs heeft'
de vereniging verzocht, met het oog op
eventuele uitbreiding van het in
bouw ziinde ziekenhuis, een daarbij
sluitend terrein van de gemeente te
gen kopen. Tegen de verkoop bestaat
naar B. en W. menen, geen bezwaar. Met
het bestuur is overeenstemming bereikt
omtrent de prij6 van 17 50 per m2
(bouwrijp, doch. niet opgehoogd).
M.S.G. gaat nieuwe
school bouwen
In verband met de voorgenomen bouw
ter plaatse van een nieuw schoolgebouw,
heeft 't Kon. genootschap Mathesis Scien-
tiarum Genitrix, gevestigd te Leiden,
verzocht van de gemeente te mogen ko-
het perceel bouwterrein, groot plm.
8570 m2, gelegen aan en nabij de Dieper-
poellaan in het Houtkwartier. Met het
genootschap is overeenstemming bereikt
omtrent de verkoopprijs van 32.50 per
m2. De grond wordt door de gemeente
leverd bouwrijp en opgehoogd tot n.
ACADEMISCHE EXAMENS
LEED EN, 17 juni R ijksuni versite
slaagd voor het doctoraal examer
Uitstapje commissie
eredienst Staalwijk
Gisteren maakten vele leden van de
•ommissie eredienst van de Hervormde
vijkgemeente Staalwijk hun jaarlijkse
uitstapje. De tocht ging via Aalsmeer en
langs de Loosdrechtse plassen en Hilver-
Uddel, waar de koffie werd ge
bruikt.
wars over de Veluwe zetten de Leide
rs de reis voort naar Berg en Bos
in het Bosbad de lunch te nuttigen,
volgende doel was de Hoge Veluwe,
r in De koperen Kop de theepauze
Velen maakten van dit intermezzo
gebruik om de Franse berg te beklira-
te genieten van het prachtige
panorama. Via Ede. Woudenberg en
Utrecht kwam men legen de avond in het
Alphense vogelpark terecht, waar werd
gedineerd, en omstreeks 10 uur was het
gezelschap in het wijkgebouw Staalwijk
terug.
Traditiegetrouw was daar voor een kop
heerlijke koffie gezorgd. De heer Kres
dankte voorzitter en bestuur voor de
prachtige tocht.
Mej. P. E. Helverstevn
vierde zilveren jubileum
bij V. en D. Leiden
Mej. P. E. Helvereteyn, Evertsenstraat
45 Leiden, heeft vandaag haar zilveren
jubileum gevierd by Vroom en Drees-
nann Leiden. Zij heeft haar werktijd
oornamelijk doorgebracht m de huis
houdelijke dienst en heeft dan ook wel
de bijnaam van „moeder van het perso-
De heer P. M. Gnibnau, bedrijfsleider,
6prak mej. Helvereteyn vanmorgen harte
lijk toe. Hy prees haar om haar opge
wekte en vriendelijke karakter en wees
erop, dat zy een belangrijke rol speelt
in de personeelskantine. Aangeboden wer
den een pendule, een schilderstuk -en
bloemen.
De heer P. Nieuwesteeg voerde het
woord mede namens de chef. Hij toonde
zich vol lof over de wijze, waarop de
jubilaresee het personeel tegemoet treedt.
Mej. Bol sprak gelukwensen uit als jong
ste van de personeelekeuken en mej.
Boerman als jongste van de vierde etage.
Verscheidene geschenken werden aange-
Toen verplaatste de feestvreugde zich
nog naar het dakterras, waar de directeur,
de heer C. A. A. Kerckhoff, haar bedankte
voor aJ het goede ten bate van de zaak
en het personeel. Hij bood de zilveren
medaille van Nijverheid en Handel aan
en een enveloppe met inhoud.
Leidse aquariumvrienden
leerden weer veel
Dinsdagavond hielden de Leidse Aqua
riumvrienden in de recreatiezaal van de
HCW hun maandelijkse ledenvergade
ring. De heer A. van de Nieuwenhuizen
uit Heemstede sprak deze avond over
„Het aquarium in beeld", waarbij hij een
150 kleurendia's vertoonde. Het bleek,
dat de omlijsting van de bakken wel een
voorname rol speelt. Verschillende om-
bouwmogelijkheden werden getoond; de
in strakke lijnen opgebouwde modellen
bleken het meest te voldoen. Ook aan het
steed. De praktische wenken die de in
plantenmateriaal werd veel aandacht be-
leider gaf, zullen wel als resultaat heb
ben, dat de leden met nog meer succes
hun aquarium gaan verzorgen. De vis-
sendia's waren ook zeer geslaagd.
De leden bedankten de heer Van de
Nieuwenhuizen met 'n spontaan applaus.
Eindexamens christelijke
kweekschool te Leiden
Voor heit eindexamen van die christe
lijke kweekschool te Leiden slaagden C.
C. J. Jonker te Boekoop, A. M. L. de
Koning te Leidein, G. de Joinig te Ledden,
A. J. Koekkoek te Ndeuw-Vennep en J.
Hazenbeng te Zwammerdam. Afgewezen:
Zie voor stadsnieuws
ook pagina 4
voor
No-iron Shirts
■.Oowo"-kwollle«pO|>«" -
Orion pullovers
cmisboor «ooi iei> gs
vakantie V
Dassen
speciale "elk wol wils"
collectie
Terlenko
Terylene
Zuiver Zijde
Italiaanse import
dat dr. Bijlefeld zyn arbedd onder de volgens gaat hy een conferentie bywonen
Oosterse studenten niet vergeten
De aanwezigheid van bijna 2000 Indo
nesische studerenden in Nederland in d>
jaren 19491955 is door de Nederlandse
gemeenschap
weinig als voorrecht en als taak
gezie
Zijn werk
Begdn jula hoopt dr. Byiefeld met zijn
vrouw een kort bezoek te brengen aan
Aarhuus in Denemarken, waar de Deen
se tak van de Verenigde Soedan-zending
zyn bureau heeft. In dit raam zullen dr
mevrouw Byiefeld straks gaan werken
Nigeria om de zendingsarbeiders en de
Kerken in dit deel van Afrika te helpen
by hun ontmoeting met de Islam. Na dit
bezoek aan Denemarken gaat dr. Bijle
feld nog enige weken naar het Nabye
Oosten om daar een cursus te volgen en
contacten te leggen, die hij straks kan
gebruiken bij zijn arbeid in Afrika. Ver-
bovengenoemde Benedictyner
Klooster om dan eind augustus met zijn
vrouw en kinderen, die hem per boot na
reizen, door te varen naar Lagos in Ni
geria. Dan gaat hy naar Yola, waar hij
de taal en de cultuur zal bestuderen om
vervolgens door te reizen naar Jos, dat
zy definitieve standplaats wordt.
Dan gaat het werk beginnen,
waarnaar zij zo lang hebben uitge
zien.
Dan begint ook een nieuw hoofd
stuk in de Hervormde Zending, die
voor het eerst een missionaire ver
antwoordelijkheid gaat aanvaarden
in een gebied, waarmee Nederland
nooit door koloniale banden was
verbonden.
Moge God Zijn zegen eraan geven.
