AN ES
ifctf
gepastafscheid
of Uiterstegracht
drab-reservoir
niet
een
Universiteit wordt als
baantjesbron beschouwd
Volgende week offert Leiden
voor het spastische kind
van het draaiboek
Dinsdag een Bartók-concert in
Waaggebouw te Leiden
VIE UWE LEIDSCHE COURANT
3
ZATERDAG 13 JUNI 1959
Agenda voor Leiden
Zaterdag
diSchuttersveld, 8 uur: evangelisatie-
ijeenkomst in tent.
Pomonaterredn, 7 uiur: voetbalvereni-
ing van Leidse Garef. jeugd tegen elftal
an Geref. kerkeraad.
Zondag
^Schuttersveld, 8 uur, evangelisatiebij
enkomst in tent.
Schuttersveld, 3 uur: bijeenkomst
oor kinderen in tent (evangelisatie)
Pieterskerk, 7 uur: bijzonder Kerkewerk
ivelervormde Gemeente, de heer H J. Tim-
led" van het I-K.O.R. en dr. P. L. Schoon-
oc^im over „Wilde ganzen".
Ie i Maandag
n (Pieterskerk, 8.30 uur: orgelbespeling
q jdriaan Blankenstein.
Dozystraat, 8 uur volksdansavond
Rondom de Watertoren".
:nsDe Lakenhal, 8 uur: rondleiding K. en
re#, op tentoonstelling „Het Nederlandse
•itprtret".
Ij, .Pomona-terrein. 7 uur: C.J.M.V.-sport-
- Dinsdag
jPomona-terrein. 7 uur: C.J.M.V.-sport-
Jond'
."Het Gulden Vlies, 2.30 uur; afd. Leiden
verenigng van Huisvrouwen, lezing
bever Australië.
Waaggebouw, 8.15 uur: Bartók-concert
T| kader van Holland-Festival.
JFoyer gehoorzaal, 8 uur: uitreiking zil-
Aren B.B.-ster aan noodwachters.
Woensdag
7.30 uur: avondgebed.
Kerkzaal acad. ziekenhuis, 12.50 tot 1.20
fir: middagpauzebijeenkomst
Prins-Hendrikplein, 8 uur: openlucht-
waijeenkomst Baptisten Gemeente.
est: Het witte Huis, 8 uur:
zilveren B.B.-sterren.
Donderdag
^Stadhuisplein, 8.45 v.m.: K. en O., ver-
&ek excursie naar Amersfoort
wij
t -itreiking s
Vrijdag
Groot Auditorium. 4 ut
«r. P. J. Kooreman
inauguratii
j Zaterdag
V(|Volkshuis. 8 uur: jeugdavond.
r I Films
i juCasino (2.30, 7 en 9.15 uur): The horses
jwfouth (14 jaar).
iLido (2.30, 7 en 9.15 uur): Sterker dan
nacht (18 jaar).
£erLuxor (2.30, 7 en 9.15 uur): Hoe vertel
't het mijn dochter? (18 jaar),
jRex (2.30, -7.15 en 9.15 uur): Het lokaas
in Fort Bellow (14 jaar).
Trianon (2.30, 7 en 9.15 uur): 's Nachts
Ijpjngs de trottoirs (18 jaar).
Tentoonstellingen
Rapenburg: tentoon
stelling van werken van drie Haagse
jinstenaars, tot eind van deze maand.
!De Lakenhal: Het Nederlandse Portret,
it 31 augustus.
T' Musea, instituten, leeszalen e.d.
Academisch Historisch Museum Rapen-
Lrg 73; elke dag geopend van half 10 tot
blf 1, uitgezonderd op dinsdag en vrijdag
ïriian 2 tot 5 uur.
t hjHortus Botanicus Rapenburg: elke dag
ireiopen van 9 tot 12 en van 2 tot 4 uur
ja 1 april tot 5 uur).
■Geologisch en mineralogisch museum,
talüarenmarkt lb: elke dag geopend van 10
taat 12 en van 2 tot 4 uur.
jalGravesteen, Pieterskerkhof 6, juridisch
gjjjudiecentrum, elke dag te bezichtigen
Issen 9 en 12.30 en 2 tot 5 uur (liefst in
B vakanties), concierge: Kolfmaker-
e!eeg 16a.
p 'Prentenkabinet, Kloksteeg 23: elke dag
er«opend van 2 tot 5 uur.
tonjR'Jksherbarium, Nonnensteeg 1: elke
ie fg geopend van 8.30 tot 12.30 en van 2
.jt 4 uur (behalve zaterdagmiddag).
ariIRijksmuseum voor Oudheden, Rapen-
tirg 28: elke dag geopend van 10 tot 4
meur.
ec|Archeologisch instituut, Rapenburg 26.
jke dag geopend van 9 tot 12 en van 2
git 5 uur (behalve zaterdagmiddag).
Bibliotheek universiteit, Rapenburg 74
dag algemene studiezaal en uitleen-
Ideling, geopend van half 10 tot half 6
zaterdag tot 5 uur.
ec^Contactbureau voor afgestudeerden,
apenburg 6: op maandag, woensdag en
Vijdag geopend van 10 tot 12.30 en van 2
h 4 uur.
gLeeszaal en bibliotheek Reuvens, Bree-
27: maandag en woensdag van 1
ioull 5-30 en van 7 tot 9 uur; dinsdag en
ïnderdag van 1 tot 5.30 uur; vrijdag van
j tot 5.30 en van 7 tot 9 uur; zaterdag
1 "bn 10 tot 5.30 uur.
^Legermuseum „Generaal Hoefer", Pest-
ovdislaan 7: elke dag geopend van 10 tot
hjiiur.
Pilgrimfathers-huisje, Boisotkade 2; el-
j dag geopend van half 10 tot 12 en van
olfcJeugdbibliotheek, leeszaal en biblio-
lanieek Reuvens, Plantage 6: maandag,
jD jnsdag en donderdag van 4 tot 5.30 u.,
,jsjjoensdag en zaterdag van 12 tot 4.30 uur
I vrijdag (speciaal voor de grotere jeugd
kn 6.30 tot 8.30 uur 's avonds.
(Academiegebouw, Rapenburg 73: elke
W6g geopend van 8.30 tot 12.30 en van 2
jt 5.30 uur, behalve op zaterdagmiddag.
Jlijksmeuseum voor Volkenkunde, Steen-
P^.raat la: elke dag geopend van 10 tot
I b (instituut voor culturele anthropologic
tel sociologie van niet-westerse volken,
t oiPrs,e Binnenvestgracht 33a: elke dag
inj^opend van 9 tot 12.30 en van 2 tot 5.30
Ur, behalve zaterdagmiddag.
Stedelijk museum De Lakenhal, Oude
fsaingej 28: elke dag geopend van 10 tot 4
kflLir.
vejlnlichtingenkantoor V.V.V., Steenstraai
_J: elke d
„Jttrdag I
.ïfr
rb,' VOOR KOLEN
nr. VOORJAARSPRIfZEN
Inde Herengracht 19, Leiden. Tel. 20587
"JVTU een gedeelte van de Uiterste-
-1-* gracht voor het aanleggen van
een riolering is ontwaterd en de rest
van dit drabreservoir spoedig zal vol
gen, is, naast exclamaties als „En nou
krygt Leiden eindelijk oog voor het
behoud van zijn volksgezondheid!",
een gepast afscheid, naar het ons voor
komt, niet op te vatten als een goed-
gespeeldc maar loze gelegenheidsgroet.
Je kunt er lange tijd de stormen van je
kritiek over laten gaan, maar als
puntje bü paaltje komt vraag je je
tóch af, of iets nog zin heeft gehad.
Ook de Uiterstegracht heeft zijn
„glorietijd" gekend. Tientallen schui
ten vonden er vroeger, toen het ver
keer nog niet (zo) was gemotoriseerd,
een ligplaats en voor de fabrieken in
de buurt was het water een onmis
bare verbinding. Pas later, toen de
gracht was uitgediend, is de vervui
ling gekomen, waartoe de fabrieken,
die hun ovftrtollige vloeistoffen op
geen andere manier kwijt konden, veel
hebben bijgedragen. En langzamer
hand kreeg de gracht bekendheid ais
gevaarlijke aanrander van de gezond
heid van tientallen gezinnen.
D. Wijbenga schrijft in zijn boekje
„Leiden vroeger en nu" ook over de
"Uiterstegracht, en wel in het hoofd
stukje „De uitbreiding in de' veer
tiende eeuw". Wjj laten liier een kort
uittreksel daarvan volgen.
„Het is niet bekend, wanneer Lei
den stadsrechten kreeg, maar later dan
het begin van de 13de eeuw zal het
stellig niet zijn geweest. De eerst be
kende voorrechtsbricf, door de jonge
graaf Floris V op 19 december 1266 aan
zjjn „getrouwe burgers van Leiden"
geschonken veronderstelt reeds be
staande rechten en geeft daarvan een
uitbreiding. Maar de graaf deed meer.
In het landelijke stadje begon de
lakennering blijkbaar reeds van bete
kenis te worden. Dal werd door de
landsheer niet ongaarne gezien en het
zal daarom zijn geweest, dat graaf
Floris in 1278 bepaalde, dat diegenen,
die zich hier voor dit doel willen ves
tigen, voor de tijd van tien jaar zou
den worden vrijgesteld van heervaart
en van tol voor hun lakens.
Het heeft blijkbaar geholpen, want
enkele tientallen jaren later vinden
wij binnen de oude stad reeds namen
als „Weversteghe" (nu Wolsteeg),
„Weversbrugge" (nu Hogewoerdsbrug)
en „Volresgraft" (nu Langebrug). Toen
was ook die oude stad wel goeddeels
volgebouwd en dacht men over uitleg
ging van de stadsgrenzen.
De eerste vergroting vond plaats
omstreeks het jaar 1300, toen een ge
deelte van de Waard bij de stad werd
getrokken. Daar werden nieuwe grach
ten gegraven, de Hooglandse Kerk-
gracht en de Hooigracht, waartussen
ZILFA PLEET
J, HOOGERVORST
Morsstraat 9
P. J. MAARTENSE
Hoogstraat 6
Fa. A. J. MANDERSLOOT
Breestraat 89
J. du PON
Donkersteeg 14
v. KOSSEM du CHATTEL
DRIESSEN
Breestraat 95
Avondmuziek in de
Pieterskerk
Maandagavond half negen geeft Adr.
Blankenstein de eerste van tien orgel
bespelingen in de Pieterskerk
Het programma luidt: 1 Preludium en
fuga in E, D. Buxtehude2 a Ach bleib'
bei uns, Herr Jesu Christ, J. S. Bach; b
Herr Jesu Christ, dich zu uns wend', J.
S Bach; c In dir ist Freude, J. S. Bach;
3 Preludium en fuga in G. Nikolaus
Bruhns4 a Air, Loeillet; b Gique,
Loeillet5 a Wass Gott tut dass ist wohl-
getan. Joh. P. Kellner; b Herr Gott nun
schleuss' den Himmel auf. J. S. Bach; 6
Wie schön leuchtet der Morgenstern. D
Buxtehude; 7 Orgelconcert in b, Joh G
Walther: Allegro. Adagio, Allegro.
Geslaagden christelijk
lyceum te Leiden
De volgende leerlingen van het christe
lijk lyceum te Leiden zijn geslaagd Voor
het examen gymnasium alpha: L. J.
Kedde, N. van der Kooij. J- C- M. van
der Laan. T. C. Z. Pieterse en Th. M.
Wijntjes.
Voor bèta slaagden: F. P Doornbosch.
J. Flinterman. M. Hekster. P. Kralt, M.
Maas, B. M. van Rhee. J Spierenburg. C.
J. Vercouteren. P. J C. Verhoef. N J
Zimmerman.
Twee kandidaten werden afgewezen en
met één wordt het examen voortgezet.
later de Middelweg ontstond. Op de
plaats van de tegenwoordige Veste-
slraat kwam de vestwal cn het daar
binnen gelegen terrein werd door nog
twee grachten in regelmatige stukken
verdeeld. De St. Nicolaasgracht lag het
dichtst bij de stadswal en heette daar
om al spoedig „Uiterstegracht". Tus-
Aan de kant van de Nieuwe
Rijn is men met de ontwatering
van de Uiterstegracht begonnen.
De rommel verspreidde de eer
ste dagen een verschrikkelijke
stank, maar nu er diep genoeg
gegraven is, hebben vuil en
drab geen invloed meer.
sen deze en de Hooigracht kwam nog
de „Middelgraft".
Weldra werd in dit stadsdeel be
hoefte gevoeld aan een eigen kerk en
op II september 1315 werd een een
voudige houten kapel gewyd ter ere
van de martelaar Pancralius. In 1366
werd z|j verheven tot kapittelkerk en
toen moest het stenen kerkje, dat het
honten kapelletje reeds had vervan
gen. plaats maken voor een monumen
taal gebonw, de St. Pancras- of Hoog
landse Kerk-
Omstreeks het midden van de 14de
eeuw bleek het andermaal nodig de
wallen te verleggen. Toen werd een
gebied ten Noorden van de Rijn cn
langs de Mare bij de stad gevoegd en
werd de tegenwoordige Oude Vest
stadsvest. De voornaamste straal was
daar de „grote straetc in Marendorp"
(nu Haarlemmerstraat), terwijl al
spoedig een aantal zijstraten ontslon-
Leraar economie
Per 1 september is benoemd tot Iers
economie aan het christelijk lyceum
Leiden de heer A. Donker te Alphen
den Rijn.
Zie voor stadsnieuws
ook pagina 4
racht. - LEI DO.
te Leiden, werd gemaakt (wij menen
omstecks 1910), was de Uiterstegracht
nog een redelijk viswatertje met solide
walmuren, onderhouden plaveisel en
propere woninkjes. Functieverlies en
verwaarlozing hebben een eind aan
zijn bestaan gemaakt.
Vandaag nemen wij afscheid van
hem. Heel gepast. Maar we doen dat
wijselijk in de rubrieg oud-Leiden.
Opdat niemand ons ervan kan ver
denken. nog één goed woord voor dc
gracht in zjjn laatste stadium te heb
ben over gehad.
Leidse bromfietsdieven
voor de rechtbank
Vier Leidenaars hadden zich gis
teren voor de Haagse rechtbank te
verantwoorden voor het stelen van
bromfietsen. Een 39-jarige voeger
vond op het Stationsplein een stal-
lingskaart en gaf deze door aan een
38-jarige schoorsteenbouwer, die de
brommer uit de stalling ging op
halen. Een week later stal de
schoorsteenbouwer in combinatie
met een 31-jarige grondwerker een
bromfiets van het schoolplein aan
de Hooglandse Kerkgraoht. Tezamen
met een 33-jarige schilder hadden
ze de bromfietsen naar het Water-
looplein in Amsterdam gebracht,
waar ze werden verkocht.
De schoorsteenbouwer en de schilder
hadden in februari al terecht m<
staan wegens een poging tot het stelen
van een bromfiets en de schilder bevond
zich van de toen opgelegde straf nog
Het rapport, dat over de schoorsteen-
bouwer was uitgebracht, klonk weinig
hoopvol. Hoewel hij vader van zes kindi
ren is, demonstreert hij een grote wee
zin in werken en maakt hij de indruk
van een slappeling.
De officier achtte de voeger, die de
kaart niet als gevonden voorwerp had
aangegeven, een van de hoofdschuldigen.
Hij eiste tegen hem zeven maanden ge
vangenisstraf, waarvan drie voorwaar
delijk met drie jaar proeftijd en onder
toezichtstelling van het Leger des Heils.
De grondwerker, die reeds vijfmaal is
veroordeeld.hoorde negen maanden tegen
zich eisen, waarvan drie voorwaardelijk
met drie jaar proeftijd en ondertoezicht
stelling van de r.k. reclassering.
De schoorsteenbouwer kreeg een eis
van zeven maanden en de schilder, wiens
rol niet zo groot was geweest, twee
maanden met tenuitvoerlegging va
vier maanden voorwaardelijk, die hem
in februari waren opgelegd.
Alleen tegen de schilder werd onmiddel
lijk vonnis gewezen. De rechter veroor
deelde hem tot een maand; de voorwaar
delijk opgelegde straf werd niet ten-
uitvoergelegd.
I De uitspraken tegen de drie anderen
I volgen over veertien dagen.
de
fraaiste kieurspoeling
doet u zelf
Wat mankeert het L.S.C.
Gesprekken op „Minerva" missen
i n spirerende dieptegang
TN het vandaag verschenen Leids Universiteitsblad schrijft de heer A,
-*- van Doorninck jr. over de vraag, hoe het komt, dat vele intelligente
jongelui het in het Leidsch Studenten Corps niet uithouden. Wat scheelt
er aan het Corps en wat scheelt er aan de studie van zijn praatzieke, tel
kens zijn organisatie veranderende leden? Wij ontlenen aan dit artikel het
volgende.
Het is voor mij en voor anderen reeds
een uitgekouwd probleem, de Civitas en
het Corps met zijn problemen van niet
aangesloten studenten, weglopende leden
Het ligt niet meer aam de organisatie
van het Leidsch Studenten Corps of aan
de groentijd, dat velen het bij het Corps
niet kunnen vinden. Een recrutentijd in
het leger is voor velen niet lichter. Waar
ligt het dan wel aam?
Mijns inziens komt het. dat vele jong
aankomende studenten het op de Socië
teit Minerva en in het Leidsch Studenten
Corps niet uithouden, doordat er voor
hen naast de jolijt, die zij wel behoeven,
maar waar men tenslotte toch ook wel op
uitgekeken raakt vooral een fijnzinnig
persoon krijgt gauw genoeg van hol ge
klap, zodra dit tot in het oneindige door
gaat geen gemeenschappelijke intellec
tuele basis is, waarop men kan bouwen,
waarover men een gesprek kan houden,
waarmee men zijn gedachten gemeen
schappelijk bezig kan houden. Dit ligt
aan het feit, dat men zich niet meer met
de essentie van zijn studierichting bezig
houdt, nl. met de fildsofie van zijn stu
dierichting.
De student is een papiertjesjager ge
worden, een examen-papiertjesjager en
een minimalist om zo snel mogelijk af
gestudeerd te zijn in zijm vak, om snel
geld te verdienen, later met het aureool
„gestudeerd te hebben" rond te lopen, te
huwen enz. en toch zo veel mogelijk vrije
tijd te hebben om deze. vanuit het stu
dievak gezien, egoïstisch te spenderen
De student heeft geen respect meer en
liefde voor zijn te bestuderen stof; hij
is een baantjesjager geworden (gauw en
veel geld verdienen), hij wenst geen
verdieping in zijn studie, de enige i
thode, waarmee men bewijst respect
liefde voor de wetensohap te hebben
die tak van de wetenschap, die men
studeert.
De mee
De komende week zal Leiden in het
teken van een actie voor de Stichting
Mytylschool staan. Deze stichting, die bü
het voorbereidend werk reeds de steun
van zeer velen mocht ontvangen, houdt
namelük een huis-aan-huiscollecte, die
zaterdag 20 juni wordt afgesloten met een
straatcollecte. Bü deze straateollecte zal
het niet blü'vcn, want de wandelkring
Leiden en omstreken van de Kon. Ned.
Bond voor L.O. heeft die dag, in samen
werking met de wandelsportvereniging
Dc Stalen Band. een wandeltocht over
10. 15 cn 20 kilometer. Tussen 2 cn 3 uur
kan men bü de kantine van de H.C.W.,
Zceterwoudseweg, voor deze tocht star
ten. Men kan zowel individueel als in
groepsverband deelnemen.
Natuurlyk zijn aan deze tocht, waarbij
het in de eerste plaats gaat om het doel.
prijzen verbonden. Elke deelnemer ont
vangt een speciaal ontworpen herinne
ring. Inlichtingen over dit wandelfestijn
verstrekt de heer W. Breedvelt, Leven
daal 175a.
Zal het werk in schoolverband met in
gang van augustus a.s. in gemeentelijke
handen overgaan, voor de stichting blijft
ook dan nog een ruime taak over. De na
zorg van de thans op de school aanwezige
'eerlingen het zijn er 34 uit Leiden
;n omgeving de uitzending naar va
kantiekolonies. het stichten van een in
ternaat. de kleuterzorg en het schenken
van aandacht aan de dubbel-gehandicap-
ten, zullen voortdurend de belangstelling betstraat 22.
toegewüde zorg van het stichtingsbe-
jr vragen. Het zün vooral deze facet
van het werk voor „Mytylkinderen",
de komende week een
drage wordt gevraagd.
Daartoe in staat gesteld door het
hoofd van de Leidse Mytylschool naar
een voorbeeld van Amsterdam de tweede
in ons land de heer T. Tieleman. heb
ben wij er een indruk van gekregen, met
hoeveel liefde en toewijding op deze
schoo. wordt gewerkt aan de ontwikke
ling van de verstandelüke en lichamelijke
vermogens van het spastische kind Een
speciaal ontworpen methode ook een
onder leiding van de heer W. P. Leenen
staande gymnastiekles, woonde wij bij
geeft de verwachting, dat nog veel valt
te bereiken. Ieder kind leert op eigen
wüze. aangepast aan zün gebrek. Kan het
geen sommen schrüven. dan legt het die
uit met behulp van cijferplankjes, des
noods met magnetische cüfers. Boven
dien bestaat later de mogelükheid. dat
het leert schrijven op een schrüfmachine.
Ook krijgt het heilgymnastiek en spraak
les en moet het leren zich te uiten, zich
te redden, paraat en actief te zijn.
Met ingang van maandag wordt op de
Leidse burgerij een beroep gedaan om
voor dit werk een offer te brengen. Voor
het inzamelen zijn vele collectanten no
dig. Zij kunnen zich opgeven bij het
secretariaat van de Mytylstichting. Co-
zelf acceptabel klinkt en dat in het eer
ste jaar misschien nog op hun vrienden
indruk maakt. Daar blijft het bij. Dit
wordt elk jaar met andere woorden om
kleed en gecamoufleerd om de anderen
de armzaligheid van het feit, dat men
niet verder de moeite heeft genomen om
eens in de wijsbegeerte te grasduinen, te
verbergen. Een pientere le jaar® krijgt
dit heus wel door. Het gesprek van het
Corpslid berust niet op studie. Men
hoort links een stelling en poneert het
rechts met veel poeha als eigen gevon
den waarheid, zonder door studie zich
van de objectiviteit of de juistheid van
de vermeende waarheid te vergewissen.
Het gesprek van de meeste Corpsleden
berust op „Horen Zeggen". Het resultaat
is, dat de gesprekken een laag gemiddeld
plafond krijgen, wat een intelligente,
geest niet bevredigt.
Zie vervolg op pagina 4)
•t zélf - óók de
e behandeling -
de POLYCOLOR
POLYCOLOR Kleurshampoo helpt u met een
simpele tintgevende haar wassing (zónder ver
ven) aan een nieuwe, modieuze haartint - of
een coquette lokCrème in een tube, eenvou
diger kan het al niet. (En een enkel grijs
haartje is tegelijk spoorloos verdwenen!)
Tube 1.95 (keus uit 20 tinten)
tintgevende haaricassing
9t hoort bij utc make-up l
n POLÏCOLOR-K2r-F
Tussen
de
bladzijden
Sterker dan de nacht
LIDO (2.30, 7 en 9.15 uur). Hoewel
„Sterker dan de nacht" nu niet bepaald
een opwekkende film is, valt er veel
goeds te zeggen van deze Duitse rol
prent. Alle verschrikkingen, die het
zisme met zich bracht, ook over Duits
land zelf, komen hier nog ei
ren. De manier, waarop dit gebeurt, kan
echter alleen maar waardering oogsten
we hebben hier met een uitgesproker
knappe film te doen, zowel voor wat de
aanpak van het gegeven als wat de tech
nische uitwerking betreft.
Men maakt kennis met de strijd van d<
commuisten een beperkte bevolkings
groep dus in Duitsland tegen het Hitler-
regiem, regerend bij de gratie van de wrede
Gestapo en bouwend op een door voort
durende misleiding opgezweepte bevol
king. Een bevolking, waarvan bij steeds
grotere lagen de ogen opengaan. Niet
alleen door de harde feiten van het na
me maar ook door de geestelijke we
baarheid van een „ondergrondse", w;
zijn eigen plaats
niet opwekkende uit-
9s Nachts langs trottoirs
TRIANON (2.30, 7 en 9.15 uur) Na
aanvankelijke tegenzin in de titel
's Nachts langs de trottoirs, en de eerste
beelden, die het nachtleven van de ha
venstad Marseille laten zien, wordt
plotseling blij verrast, als blijkt, dat deze
film handelt over de strijd, die patei
Hermann, een jonge priester, heeft aan
gebonden tegen de prostitutie.
Dat is geen gemakkelijk werk; niet
alleen heeft hij te strijden tegen de
macht van dc onderwereld, maar
VRAAG FOLDER EN KLEURADVIES
POSTBUS 8032 - AMSTERDAM
DINSDAGAVOND kwart over acht wordt in het Waaggebouw een
Bartók-concert gegeven in het kader van het Holland Festival. Van
de uitgevoerde werken noemen wij een zevental stukken uit de Mikro-
kosmos. De Mikrokosmos is een verzamelwerk voor pianosolo, waarin de
componist allerlei problemen van de pianotechniek belicht in het idioom
der hedendaagse muziek, van de meest eenvoudige tot aan de moeilijkste
graad van de techniek. Een aantal hiervan bewerkte Bartók voor twee
klavieren.
Eén van de belangrijkste werken
de Hongaarse meester is de sonate
twee piano's met slagwerk. Dit bestaat
onder meer uit troms, xylofoon, bekkens
en automatische pauken. Geheel ni
klankeffecten weet Bartók te realiseren
en hiertoe heeft hij aanwijzingen gegeven,
zowel betreffende de wijze van spelen
als de plaatsing der instrumenten. Het
slagwerk heeft hier een volkomen gelük-
waardige partij naast die der twee klavie-
Contrasten
het
viool, klarinet en piano, bekend onder de
naam Contrasten. Een drietal dansen,
waarvan de eerste, de „reoruteringsdans"
vroeger zeer bekend was. Deze werd op
het platte land gespeeld bij de werving
van jonge soldaatjes. Een dankbaar speel
stuk ten slotte is de bekende Rhapsodit
voor viool en piano. Deze zal worden ver
tolkt door Theo Olof en Géza Frid. Noe
men we ook de andere medewerkers:
Luctor Pons. piano; Jolle Huckriede.
klarinet; Wim Heesen en Frans van c
Kraan, slagwerk
Bela Bartók werd geboren in Nagys-
zent miklós (Zuid-Hongarye) op 25
maart 1881. Hü overleed in 1945 in
New York op 26 september. Reeds als
8-jarige schrüft hü zyn eerste compo
sities en nauwelü'k twee jaar later ziet
men hem als pianist op het podium.
Hü studeert van 1899 tot 1904 aan de
Musik Hochschulc In Boedapest piano
en compositie. Zün mnziekloopbaan
begint hü als concertpianist. Zün com
poneren geraakt zelfs tüdelük op de
achtergrond. Door een uitvoering van
een orkestwerk van R. Strauss wordt
zün compositledrang weer gewekt. De
studie van het volkslied en de bocren-
muziek van zgn land geeft hem de be
wustwording van zün nationale taak
Van 1905 af bereist hü Hongarüe. Roe
menië cn de nabuurlanden ter bestu
dering van de volksmuziek.
De wetenschappelijk verantwoorde wij:
waarop Bartók deze materie heeft behan
deld, stempelt hem tot een groot geleerde
Meer dan 2500 Hongaarse, 3500 Roemeense,
enkele honderden Arabische en Turkse
liederen wist hü te verzamelen, waars
vele door oorlogsgeweld weer verloi
gingen.
Tot de voornaamste composities v
Bartók behoren zijn viool- en pianoc
eer-ten, zijn concert voor orkest, zijn strijk
kwartetten, de opera De Burcht van Her
tog Blauwbaard, twee pantomimes, tal-
rüke liederen en koren.
Pianosolo
Een aparte plaats nemen de talrijke
ken in die hij schreef voor pianosolo. Zij
zijn te beschouwen als een soort muzikaal
dagboek. Zijn muzikale evoluties worden
eerst voor piano uitgewerkt. Zijn muziek
is voor alles Hongaars, of liever Slavisch
Hij maakt gebruik van de eigenaardig
heden van de Oosteuropese volksmuziek,
omgezet in het hedendaagse idioom. Ook
al gebruikt hij geen bepaald volkslied, dan
toch is het dezelfde geest, die uit zyn werk
spreekt.
Een elementaire kracht breekt
zich baan in zijn werk. De Bulgaarse
of Roemeense ritmen, Slowaakse of
Turkse melodieën, zij zijn zo vol
komen door hem geassimileerd, dat
zijn muziek het wezen zelf der Oost
europese volkeren verklankt. Meer
nog. Zoals een Debussy en Ravel,
een Strawinsky het muzikale beeld
van hun tijd hebben bepaald, zo
heeft ook een Bartók dit gedaan.
Zijn muziek is een „moment" ge
worden in de geschiedenis van de
Europese toonkunst.
tegen de (ingebeelde) deugdzaamheid
der christenheid, die hem veel te wei
nig helpt bij zijn reclassering van de
beklagenswaardige jonge vrouwen. Niet
temin weten velen, die ,,het leven" uit
willen, de weg te vinden naar zijn te
huis La Clairière.
Een melodramatisch verhaal over
schermutselingen in de onderwereld doet
helaas veel af aan het gave karakter,
dat de rolprent soms vertoont. Waar de
film echter de waarlijk evangelische
strijd tegen de prostitutie uitbeeldt, is
hij van goede kwaliteit, ja, zelfs ont-
(Strijd tegen prostitutie
Hoe vertel ik het
LUXOR (2.30, 7 en 9.15 uur) Hoe
vertel ik het mijn dochter? is de zo
veelste voorlichtingsfilm op seksueel
gebied. Wat het voorlichtende gedeelte
betreft (ook weer abortus provocatus en
breeduit de gevolgen van syfilis) moet
men zo'-n rolprent serieus nemen. Overi
gens zal men echter zelden een saaier
geval voor ogen krijgen, dan het verhaal
over twee kuikens, die te vroeg met de
liefde beginnen met uiteraard nare ge
volgen.
Het is mode in Amerika (en deze mode
burgert hier ook in), dat de jeugd zich
al vroeg als volwassen gaat gedragen,
zonder echter tijdig en voldoende door
de ouders te zijn voorgelicht. In een
dergelijke situatie zijn verklarende films
broodnodig. Maar het
niet nodig zijn.
(Saaie voorlichting).
eigenlijk
Het lokaas
.15 uur). Het Lok-
t Kleine -Hert en zij
vreselijk stoere lui-
REX (2.30, 7.15 en
aas is gelijk aan E
wordt verliefd op e
tenant. Dat is zo ongeveer haar rol in de
film en wat de folterpaal met deze juf
frouw uiterst spaarzaam gekleed, waar
mee de filmaffiohes luide propageren,
met de film Het lokaas van fort Bellow
te maken heeft, is niet erg duidelijk.
Voor de rest is de film enorm duide
lijk: pientere Indianen, die precies niet
pienter genoeg zijn om de pientere Ame-
kanen te verslaan. Ergens zijn we ver
baasd, dat men een dergelijk boerenbe
drog nog maar steeds op de markt durft
te brengen en dat er nog altijd een slag
mensen schijnt te zijn, dat dit bedrog met
een stupide gehoorzaamheid slikt.
De geschiedenis, waaraan niet de min
ste zorg is besteed en die het ene laffe
cliché op het andere stapelt, heeft één
buitengewoon goede eigenschap: zij duurt
kort. Na een dik uur mag men weer naar
(Boerenbedrog)
The horses mouth
CASINO (2.30, 7 en 9.15 uur) Met
de geprolongeerde film The horses mouth
hebben de Engelsen ongetwijfeld meer
willen uitbeelden dan alleen een grapje.
Het valt echter niet mee, de film een
etiket te geven. Hoewel hij ons erg heeft
geboeid, kunnen wij ons voorstellen, dat
mensen, die overigens een goed film-
oordeel hebben, hem maar matig zullen
vinden. Men zal het Engelse gevoel voor
humor moeten kunnen paren aan een
louter opnemen, zonder al teveel te zoe
ken naar de rode draad, die het verhaal
(Engelse creatie met onzeker karakter).
Bestuursmoeilij kheden
bij Leidse r.k.
studentenvereniging
De r.k. studentenvereniging van Lei
den, Sanctus Augustinus, heeft bestuurs-
moeilijkheden. Daar de praeses, de heer
B. R. Bot, de overtuiging heeft, dat de
goede ontwikkeling van de vereniging
duidelijke scheiding tussen de bestu-
van de r.k. vereniging en de r.k.
identenparochie noodzakelijk maakt,
de pastoor der parochie, dr. L. G. A.
o Noort, een grote binding tussen bei
de organiek zelfstandige organen voort-
zal de heer Bot a.s. woensdag op
lgemene ledenvergadering in het
clubhuis Eigen Huis aan het RaDenburg
het presidiaat, dat hij thans vier maan
den bekleedt, ter beschikking stellen.
•ordt, dat men de huidige
vice-praeses, de heer I. B. H. M. Rub-
bens, zal verzoeken, de plaats van de
heer Bot in te nemen.
eskunde II: de heren J H van
'1 Neefjes te Noordwqk
Katwijk,
x.: de heren F C
Dersma te Vlaardingen, A M Leeman te
egstgeest, H E der weduwen te Lelden en
v d Wouden te Leiden
PROMOTIE TE LEIDEN
LEIDEN. 12 juni Gepromoveerd tot
doctor in de wis- en natuurkunde op
lefschrift getiteld „Onderzoek over de
opzichte van Jodium van
de heer L
thans wonende
