CHRISTELIJK
Gereformeerde kerken
en de Zendingsraad
Staatskerk in Zweden op
naar nieuwe koers
Toenemende
vervlakking
geeft zorgen
zoek
U ROL
NCRV moet t.v.-kans op
zondag aangrijpen
Een woord voor vandaag
Kanttekeninl
Pe Koningin der tandpasta's
Ontsnapt j
langs Krakatau
Dr. Blauw over rapport
zendingsdeputaten
meerde Kerken tot de We-
re ld raad zal in de komende ge
nerale synode minstens twee
maal aan de orde komen. Daar
is eerst het rapport over oecu
mene en pluriformiteit, maar ook
een rapport van de zendingsde
putaten, omdat er plannen be
staan die het samensmelten be
ogen van de Internationale Zen
dingsraad en de Wereldraad. In
het gereformeerde ..Zendings
blad" schrijft dr. Blauw over de
gevolgen die deze fusie voor de
Gereformeerde Kerken heeft:
DE komende Generale Synode zal
onder de vele zaken, welke van
onze
Kerken tot de Nederlandsche Zen
dingsraad en de Wereldraad van
Kerken. Het is langzamerhand
genoegzaam bekend dat de banden
tussen Internationale Zendings
raad en Wereldraad van Kerken
steeds nauwer worden aange
haald. Het is te verwachten dat
de Wereldraad van Kerken in 1961
(op Ceylon?) zich ten gunste van
dit samengaan zal uitspreken.
Vragen
aangelegenheid is. zijn er
ook allerlei principiële vr:
welke in dit verband aan di
de komen
De Zending onzer Kerken 1
deze vragen i
bij
betrokken.
immers sedert 1946
via het lidmaatschap van de Ne
derlandsche Zendingsraad een
verbinding bestaat tussen onze
Kerken en de Internationale Zen
dingsraad. De Generale Deputa-
ten voor de Zending benoemden
vorig jaar een studiecommissie om
de vragen rondom deze integratie
van Wereldraad van Kerken en
tionale Zendingsraad heeft toen
aan de leden (waaronder ook aan
de Nederlandsche Zendingsraad»
de vraag voorgelegd een keuze te
willen doen uit drie vormen van
organisatorische binding aan de
toekomstige ..Commissie voor We
reldzending en Evangelisatie",
die de plaat van de Internationale
Zendingsraad gaat innemen als
een zelfstandig onderdeel van de
Wereldraad van Kerken; of nog
andere mogelijkheden aan te ge
ven. die de samenwerking kunnen
bestendigen en bevorderen.
Drie mogelijkheden
DE drie mogelijkheden welke door
de Internationale Zendingsraad
zijn voorgesteld om na de vor
ming van de Commissie voor We
reldzending en Evangelisatie d«
bestaande samenwerking te hand
haven zijn de volgende.
J Wereldzending
en aanvaardt daarmede de volle
verantwoordelijkheid voor het
werk van deze commissie, en bo
vendien voor de verdere arbeid
van de Wereldraad van Kerken.
Wanneer een bestaande Zendings
raad geheel instemt met de voor
genomen integratie van Wereld
raad van Kerken en Internationa
le Zendingsraad, kan men deze
weg kiezen (association is de En
gelse term». I.i het rapport van
Generale Deputaten aan de Sy
node wordt deze mogelijkheid
aangeduid als: aansluiting,
o Een nationale (Zendings)-
raad wenst wèl het thans be
staande contact met de Interna
tionale Zendingsraad te handha
ven. maar voelt er niet voor om
een nauwere band met de We
reldraad van Kerken aan te gaan.
Men kan dan uitdrukkelijk vast
stellen. dat men alleen met de
Commissie voor de Wereldzen
ding te maken wil hebben, alleen
voor de arbeid van déze Commis
sie verantwoordelijkheid wil dra
gen. Men neemt dan als het wa
re. terwille van de internationale
samenwerking in de Zending, de
band aan de Wereldraad via de
ze Commissie voor Wereldzending
.op de koop toe", of wel men
acht zich niet gerechtigd voor de
overige arbeid binnen het ver
band van de Wereldraad van
Kerken enige verantwoordelijk
heid op zich te nemen. In dit ge
val is men als nationale Zendings
raad .verbonden met', de Com
missie voor Wereldzending (Affi
liation is de Engelse term) In
het rapport van Generale Depu
taten aan de Synode wordt deze
mogelijkheid aangeduid als: me
dewerking.
o Een Nationale Zendingsraad
vindt eigenlijk het onder 2 ge
noemde nog te vergaand, omdat
men op die manier tóch. zij het
dan ook via de geheel zelfstandi
ge Commissie voor Wereldzending
en Evangelisatie, aan de Wereld
raad van Kerken verbonden
wordt Ook deze koelere relatie
acht men te intiem om die te kun
nen verantwoorden. Dan is er
nog een derde mogelijkheid, na
melijk dat men zonder enige ver
antwoordelijkheid te dragen, de
vergaderingen van de Commissie
voor Wereldzending bijwoont, van
alle arbeid op de hoogte blijft,
zijn mening kan kenbaar maken,
maar géén stemrecht uitoefent
Men heeft dus recht tot luiste
ren. spreken. meeleven. maar
geen recht om de beslissingen
door middel van het uitbrengen
van zijn stem te beïnvloeden. In
dit geval is men met de Commis
sie voor Wereldzending niet ver
bonden ook al leeft men mede
(,non-affiliated' of .consultati
ve" is de Engelse term). Hierbij
laat men ook de mogelijkheid
open (die trouwens ook voor 1 en
2 geldt) dat niet een gehele na
tionale Zendingsraad. maar één
bepaalde Zendingsorganisatie of
een bepaalde Zendingsafdeling van
een Kerk (bijv de Generale De
putaten van De Gereformeerde
Kerken) apart deze „vrijblijven
de" band aangaat. In het rapport
van Generale Deputaten aan de
Synode wordt deze mogelijkheid
aangeduid als: overleg.
Moeilijke keus
WELKE van de drie genoemde
mogelijkheden. aansluiting,
medewerking en overleg komen
nu in aanmerking, wanneer wij
de situatie in Nederland onder de
ogen zien? Wanneer alle leden
van de Nederlandse Zendingsraad
zonder uitzondering de integratie
van Internationale Zendingsraad
en Wereldraad van Kerken toe
juichten. dan zou er geen be
zwaar zijn tegen aansluiting.
Echter: zó is het niet. De Gere
formeerde Kerken en ook andere
leden binnen de Nederlandse Zen
dingsraad willen zo maar niet de
Wereldraad van Kerken binnen
stappen. Dan blijven dus slechts
de twee laatstgenoemde mogelijk
heden open.
Welke verdient de voorkeur:
„medewerking" of „overleg"?
Slechts bestuderen
Na er op gewezen te hebben,
dat beide mogelijkheden grote
problemen met zich brengen,
eindigt dr. Blauw:
het
technisch-
aard schenen
te zijn met die-
Deputaten voor de Zending dit ge
zocht en gewild hebben, werden
zij door de ontwikkeling op inter
nationaal gebied gesteld voor vra
gen. die zij slechts konden bestu
deren en daarna neerleggen ter
plaatse waar zij behoren: op de
tafel van de Synode.
Wij allen hopen en rekenen op
een beslissing, die de voortgang
van het Evangelie over de wereld
dient: een beslissing, die recht
doet aan het verlangen onzer Ker
ken om. in trouw aan haar be
lijdenis. ook trouw te zijn aan
haar roeping tot uitvoering van
het zendingsbevel van de Koning
der Kerk.
r 5
Sten Ingemark werd voorzitter
W/"IE op zaterdag 6 juni „er-
gens in Zweden" vertoefde,
kon tevens getuige zijn van de
wijze waarop dit volk zijn natio
nale feestdag viert: onder een
ontplooien van een bijzonder
groot aantal nationale vlaggen,
waarop het gele kruis tegen een
blauwe achtergrond.
De deelnemers aan de jongste
conferentie van de Werkgemeen
schap voor Protestantse Informa
ties hebben dit alles mogen zien
in een stadion te Malmö, en te
gelijk hebben zij een indruk ge
kregen van de wijze waarop in
Zweden kerk en staat zijn ver
weven.
Het stadion bood het beeld van een
rijke verscheidenheid in het Zweedse
organisatieleven. In enkele brede
banen, naar de voornaamste tribune
toe. zag men er opgesteld behalve
onderscheidene afdelingen van leger
luchtmacht en marine sportvereni
gingen, groepen van padvinders, jon
gens en meisjes in wie wij zondags-
schoolgangertjes vermoedden, en niet te
miskennen ook een groep van wat wij
onder „Rode valken" zouden verstaan.
Zij stonden daar opgesteld om en
dit was wel typerend te luisteren
naar de ene 'redevoering die werd
uitgesproken, en wel door de hoogste
waardigheidsbekleder in de Zweedse
kerk, de aartsbisschop. Bovendien
werd het ene plechtige gezang na hel
andere aangeheven en de gehele plech
tigheid werd besloten met een gebed.
Dit alles droeg wel zeer de kenmer
ken, hoezeer de kerk in Zweden het
karakter heeft van een staatskerk
zijn. De structuur van de kerk wijst
er trouwens verder wel op. De kerk
orde wordt vastgesteld door de Rijks
dag (ons parlement) en door een bij
zondere synode, waarbij deze laatste
overigens het vetorecht heeft over be
sluiten van de Rijksdag, het kerkelijk
leven betreffende. Zo heeft de synode
zich bijvoorbeeld gekeerd tegen een be
sluit van de Rijksdag, waarbij de kan
sel zou worden opengesteld voor vrou
welijke predikanten.
STAATSKERK
De kerk staatskerk. Zulks blijkt ook
hieruit, dat de kerkelijke belasting
geïnd wordt tegelijk met de eigenlijke
staatsbelasting en dat de predikanten
bovendien op behoorlijke wijze hun
inkomsten krijgen uit de salarisrege
ling van het rijk. Hier staat tegenover.
betreft niet-leden
kerk. De kerk zamelt zelf ook gelden
in, maar deze zijn dan bestemd voor
meer speciale doeleinden, zoals zen
ding. jeugdwerk,
Van een onier verslaggevers
situatie ook haar bezwaarlijke kanten'
heeft. Hoe zal onder deze omstandig
heden de kerk volop kerk kunnen zijn,
kerk in het volksleven en ook t«»i
overstaan van het staatslichaam?
zuiver kunnen staan tegenover de
vrije kerk. wanneer er tegelijk een
kerk is die zozeer door de staat
wordt bevoordeeld?
De derde opvattang zou een oplossing
wensen, waarbij weliswaar de be
staande band bestendigd kon worden,
doch niettemin de kerk een belang
rijk groter zelfbestemmingsrecht ver
kreeg: met andere woorden: een op
lossing met het karakter van een uit
weg.
Vermelden wij nog: dat binnen de
Zweedse kerk een tamelijk sterke li
turgische beweging aan het opkomen
VOORZITTER
Voor de Werkgemeenschap voor Pro
testantse Informaties was het interes-
Het verdient in dit verband de aan-1 sant. tijdens haar bijeenkomst in het
dacht, dat de invloed van de kerk op Zwe^se Malmo^eze jnJichtmgM
het volksleven metterdaad toch een be
perkte blijkt te zijn. Ook
nog officieel wil geacht worden van de
kerk deel uit te maken, zo neemt niet
temin de secularisering binnen het
volksleven toe. De doopcijfers zijn wel
iswaar hoog. en zo ook het aantal
dér kerkelijke huwelijksbevestigingen
Maar kenners van het kerkelijk leven
oordeel, dat over het kerkbe
zoek minder te roemen valt. Zij zijn
voorts van mening, dat de hoge levens
standaard. zoals deze in Zweden geno
ten wordt, aan de secularisering be-
vorderiijk is.
OPVATTINGEN
Onze indruk is, dat men binnen de
Zweedse staatskerk thans een variëteit
drietal opvattingen aantreft.
De eerste wil zich houden aan een be
stendiging zonder meer van de huidi
ge toestand: zij acht zelfs een verde
re versterking van de band tussen
kerk en staat niet tot de onwenselijk
heden te behoren.
De tweede opvatting wil een belang
rijk grotere zelfstandigheid van de
kerk tegenover de staat. Het opko
men van vrije kerken tegenover de
officiële kerk is aan deze op-
verkrijgen. temeer daar. naar het zich
laat aanzien, het jaar I960 weieens
jaar kon worden van belangrijke
beslissingen in dezen. De publicisten
op deze bijeenkomst aanwezig en af
komstig uit niet minder dan tien lan-
i in overwegend West-Europa, zullen
te beter in staat zijn, straks op de
beste wijze hun lezerskringen van voor
lichting te dienen.
De waardering van de conferentiebe
zoekers voor de wijze waarop men in
Zweden ontvangen was kwam ook
hierin uit. dat voor het thans aange
vangen jaar tot voorzitter van de Werk
gemeenschap gekozen is de Zweedse
journalist Sten Ingemark uit Stockholm,
de leider van het Zweedse kerkelijk
persbureau. Hij volgde hiermede de Duit
ser dr Ernst Rasch van Bethel bij
Bielefeld op.
atting niet vreemd? Hoe zal de staat Voelen en oksels Iris doof Pyrol-joede»
diakonie.
Tweede golflengte niet voor reclame
In tien jaar
van
groei
300 procent
De bijzondere verhouding tussen staat
en de kerk komt verder hierin uit. dat jaarlijkse vergadering van de vereni-
het de regering is die bisschoppen be- gjngSraad van de Nederlandse Christe
""mi ™™Pr"di!ïrte°o""»!®! ,chofen li»ke V«reni5ins gehouden.
Beroepingswerk
te Lemele. te St. Johannesga-
Delfstrahuizen (toez.) D. v. Boven te
Tricht, Bet.
Canada: J. E. F Dresselhuis te Lobith.
Bedankt voor Bergum <2e pred.pl.) en
voor Huizum (vac G. Morsink»: R. Peter
sen te Oudemirdum.
Beroepbaarstelling. De classis Zutphen
heeft praep geëxamineerd en beroepbaar
verklaard de heer H W. Nuselder. kand.
te Dinxperlo. Casperstraat 28. die een
eventueel beroep terstond in overweging
wordt godsdienstonderwijs gege
is er een verplicht morgengebed. Ook
staat de zondagrust onder wettelijke
bescherming.
In Zweden kan dit alles tamelijk ge
makkelijk liggen, aangezien niet min
der dan 99 pet. van de bevolking tot
de kerk behoort Ja. het merkwaardige
feit doet zich voor. dat van de 300.000
Zweden die tot andere kerken of ker
kelijke groeperingen behoren, velen te
vens de band met de Zweedse kerk
aanhouden. Dat dit bevorderlijk is aan
j- i"-^"-efking, laat
INVLOED
Niettemin zü" vele Zweden zich in
toenemende mate bewust, dat de hui
dige, uit het verleden overgeleverde
De heer Roosjen deelde in zijn jaar
rede mee dat de NCRV die 35 jaar ge
leden werd opgericht, momenteel
420.000 leden telt, terwijl met de aan
sluitingen op de radio-distributie mee
gerekend op 1 mei 3.032.586 radio
luisteraars waren geregistreerd.
Het aantal televisietoestellen neemt
met de dag toe. Op 1 mei waren er
465.504 geregistreerd.
Mr. Roosjen ging nader in op de vraag
waarvoor bet algemeen bestuur van de
NCRV in het afgelopen jaar werd ge
plaatst. toen ook op zondag zendtijd
voor televisie beschikbaar kwam. Het
algemeen bestuur heeft besloten, met op
de vlucht te gaan voor de taak waar
voor men geplaatst werd. Het wil ook
op zondag een bijdrage leveren in de
Nederlandse televisie-programma's, met
de doelstelling
In zijn „handleiding" voor voorspoed (Jozua 1 7 en 8) i
God, dat Jozua sterk en moedig moet zijn. Hij gaat even
nog een stap verder en zegt: „handel nauwgezet overeen)o.
stig de gehele wetwijk daarvan niet af naar rechts n,
naar links".
Onmiddellijk zal wel iemand vragen: Maar dat kunnen
toch niet? De Bijhei leert toch, dat wij geneigd zijn tot i
zonde en de ivet niet kunnen houden">
Misschien heeft Christus wel aan deze tekst gedacht,
Hij tot zijn discipelen sprak over de smalle en de brede
Wij halen deze uitspraak van de Heiland vaak uit zijn
hand en doen dan, alsof zij werd gesproken na het Kruis
na het Pinksterfeest. Het gevolg is, dat we zijn gaan denk
dat deze weg naar de hemel leidt.
Dat zegt Christus echter niet. Hij zegt, dat de smalle t»
naar het leven leidt.
Kan dan de wet leven geven? Ja, want God zei reeds di
Mozes: ,fDoe dit en gij zult leven!" Maar wij hebben Gods u
immers'duizendmaal gebroken? Maar dan leidt de wet
ten leven, want dan eindigt deze smalle weg bij het kr\
Gods weg is niet breder dan het kruis, waar het oordeel d»
Christus werd gedragen en het leven werd gegeven.
i
HET VERLEDEN GEDENKEN
inachtneming
de vereniging.
Mr. Roosjen zei er diep van over
tuigd te zijn, dat de NCRV geroepen
'is, deze geweldige kans aan te grijpen.
Nog een belangrijke kwestie op het
gebied van de televisie noemde hij de
gooi naar een tweede golflengte, welke
Nederland van plan is binnenkort te
doen op de internationale bijeenkomst
waar de golflengten voor de televisie
opnieuw zullen worden verdeeld.
Mocht deze aanvraag met succes
den bekroond, dan weten wij bij voorbaat,
dat de commerciële televisie voor dit
tweede net in de markt zal zijn, aldus
mr. Roosjen, die echter meent, dat de
omroeporganisaties het verlangen ken
baar zullen maken dat zij de beschikking
over de tweede golflengte zullen krygen.
Reclame
De reclame in de televisie zal in de
naaste toekomst ook om andere redenen
de aandacht van de N.C.R.V. vragen. De
heengegane staatssecretaris, mr. Höppe-
ner, heeft voor zijn opvolger een nota
over de reclame in de televisie achter
gelaten. Mr. Roosjen verwacht, dat de
behandeling wel enige tyd op zich zal
laten wachten. Volgens hem zou het
goed zijn een aanvulling op deze nota te
hebben, waarin de ervaringen zijn
verwerkt, die men in West-Dultsland met
televisiereclame heeft opgedaan. Dat de
Evangelisch-Lutherse Kerk tegen deze
uitzendingen is opgekomen, wijst er
zjjns Inziens op. dat hier het gevaar
aanwezig is. waartegen dc N.C.R.V.
reeds eerder heeft gewaarschuwd.
Over het kostenvraagstuk ten aanzien
van reclame in de televisie merkte hij
op. dat dikwijls een tarief wordt ge
noemd van 6000 per minuut Ook zegt
men wel, met een lager bedrag te kun
nen volstaan, en dan gaat men de uit
gaven van de Ned. Televisie Stichting
49
De Zero kwam voortdurend dichterbij, verfoor
elke seconde aan hoogte en koerste regelrecht op
hen af. Eerst leek bet, of de bestuurder vl®* ov^
de „Viroma" heen wilde vliegen, maar toen nij
geen mijl meer van het schip was verwijderd, maak
te hij een scherpe zwenking naar stuurboord en be
gon op honderdvijftig meter hoogte een kring om
de tankboot te beschrijven. Hij vertoonde geen nei
ging om aan te vallen, en ook aan boord van de
„Viroma" werd geen schot gelost. Want de instruc
ties van kapitein Findhorn waren op dat punt voor
geen misverstand vatbaar geweest: alleen maar
schieten uit zelfverdediging; hun mumtievoorraad
was beperkt, en deze moest worden gereserveerd
voor de onvermijdelijke bombardementsvliegtuigen.
Bovendien bestond er altijd nog een kans. dat de pi
loot zich van de wijs zou laten brengen door de
naam „Sivoesjoe Maroe". die pas op het schip was
geschilderd, en door de grote vlag met de rijzende
zon. die een paar dagen tevoren de plaats hadden
ingenomen van de naam ..Resistencia' en de vlag
van de Argentijnse republiek een kans op dui
zend. zoals Findhorn zich grimmig realiseerde De
dolle driestheid en het onverwachte van haar koers
die de „Viroma" er tot dusver doorheen hadden
geholpen, waren nu van generlei nut rneer
Ongeveer tien minuten lang bleef de Zero om de
tankboot cirkelen, nimmer meer dan een halve mijl
van het schip verwijderd, meestal sterk op een vleu
gel overhellend. Toen kwamen twee andere vliegtui
gen uit het zuidwesten aangedreund, eveneens Zet"0;
.agers. die zich bij de eerste aansloten. Tweemaal
vlogen zij gezamenlijk in een kring om het schip:
toen verbrak de bestuurder van het eerste toestel
de formatie en vloog tweemaal, op een hoogte van
nog geen dertig meter over de volle lengte van
het schip heen en weer. met de kap van de cock
pit opgeslagen, zodat men vanaf de Virome" zijn
gezicht kon zien althans wat daai nog zichtbaar
van was achter zijn helm, de op het voorhoofd ge
schoven oogk,"~*M»n en het mondstuk van de micro-
door ALISTAIR MAC LEAN
(vertaling Rob Limburg)
f00n terwijl de bestuurder het schip tot in de
kleinste bijzonderheden opnam Daarna verdween
hij weer met een steile bocht en voegde zich bij
de andere Enkele ogenblikken later verdwenen ze.
weer ui formatie vliegend en steeds hoger stijgend,
in noordwestelijke richting, na de vleugels even te
hebben laten zakken, bij wijze van afscheidsgroet
Nicolson slaakte een lange, geruisloze zucht en
wendde zich tot Findhorn. „Die kerel zal er nooit
enig idee van hebben, wat een geluk hij heeft ge
had Met zijn duim wees hij naar de Hotchkissen
.Zelfs onze koopvaardijkanonnetjes hadden hem
makkelijk aan stukken kunnen schieten
..Ik weet het. ik weet het." Met de rug tegen het
windscherm staarde Findhorn de verdwijnende jacht-
toestellen somber na „En wat zouden we daarmee
hebben gewonnen? We zouden alleen maar
kostbare munitie hebben verspild, en anders niet.
Hij deed ons geen kwaad al het kwaad dat hij
ons kon doen. had hij reeds gedaan, lang voor hij
bij ons was: onze beschrijving, tot op de laatste
klinknagel nauwkeurig, onze positie, onze richting,
onze snelheid dat alles heeft hij over de radio
doorgegeven, lang voordat hij bij ons was." Find
horn liet zijn kijker zakken en draaide zich moei
zaam om „Aan de gegeven beschrijving van het
schir kunnen we evenmin wat veranderen al? aan
onze doorgegeven positie Maar wel aan onze koers.
200 alstublieft, stuurman. We zullen proberen het
Maeclesfield-kanaal te bereiken."
„Jawel, kapitein." antwoordde Nicolson aarze-1
lend „Denkt u dat het ons wat zal helpen?" 1
„Hoegenaamd niet." Findhorns stem klonk alleen
maar wat vermoeid. „Ergens, nog geen tweehon
derdvijftig mijl hiervandaan, stijgen de volgeladen
bommenwerpers hoogtebommenwerpers, duikbom
menwerpers. torpedobommenwerpers al op van
Japanse vliegvelden. Bij tientallen. Het prestige
staat op het spel Wanneer wij ontkwamen, zou Ja
pan zijn gezicht verliezen, overal in zijn kostbare
Grootaziatische gebied van gemeenschappelijke
welvaart. En het kan zich de luxe niet veroorloven
iemands vertrouwen te verliezen." Findhorn keek
zijn eerste stuurman nu strak aan met zijn rustige
droevig-starende ogen. „Het spijt me. Johnny.
.wf'«'2ui»en
hier zijn."
van koers veranderen, ka
de kleine Peter, voor juffrouw Drachmann.
al de anderen. Ze krijgen ons in ieder geval Ze
hebben de „Prins van Wales" en de ..Repulse" ook
te pakken gekregen en ze zullen ons niet sparen
Binnen het uur zullen
..Maar waarom dan i
„Ja. waarom doen we eigenlijk nog wat? Een
gebaar, jongen ijdel. dat weet ik. maar toch een
gebaar Zelfs het lam keert zich om en loopt wat
het kan. voor de wolven het aan stukken scheuren
Findhorn zweeg een ogenblik, en glimlachte toen
„Van lammeren gesproken. Johnny, je kon weieens
naar beneden gaan om onze kleine kudde naar de
schaapskooi te drijven."
Tien minuten later was Nicolson weer op de brug
terug. Vol verwachting keek Findhorn hem aan.
„Allemaal veilig in de kraal opgesloten, stuur-
„Ik ben bang van niet. kapitein." Nicolson raakte
de drie gouden strepen op zijn epauletten even aan
..De tegenwoordige soldaten hebben merkwaardig
weinig eerbied voor het gezag. Hoort
Stomverbaasd keek Findhorn hem aan, luisterde
toen. en knikte ..Ik hoor voetstappen Het lijkt wel
of er een heel regiment naar boven komt
(Wordt vervolgd)
zulke bedragen
de Westdeutsche Rundfunk een minuut
echter 13.500 en wanneer men all»
zenders inschakelt komt een minuut o]
27.000.
Mr Roosjen ziet hierin een waar
schuwing voor Nederland. Hij vroeg
zich af wie m feite deze reclame
betaalt en,welke programma:
krijgt wanneer er u—
mee gemoeid zijn.
Sprekende over de verhouding tussen
radio en televisie zei hij. dat beide media
elkaar niet moeten beconcurreren, maar
aanvullen Hij gelooft, dat de educatieve
en artistieke mogelijkheden van de tele
visie niet onderschat mogen worden.
In het jaarverslag van de heer C. A.
Keuning. secretaris-penningmeester
de N.C.R.V., werd vermeld dat de
enlging op 31 december 1948: 145.452 leden
had en aan het einde van 1958: 418.462.
De aftredende en herkiesbare leden
I van het algemeen bestuur, de heren
prof dr G P van Itterzon, H Kikkert,
Tj. Krol, kolonel W. F. Palstra. prof.
dr. W. C. van Unnik. en ds. C. van der
Zaal, werden bij enkele kandidaatstel
ling herkozen.
Advertentie
ZENUWRUST
nodig voor rustig denken
en werken en goede nachtrust
Mijnhordt's Zenuwtobietten
'roegere invaliditeit, werd opgei
nen. De premie werd geheel
laste van de ondernemingen
bracht.
]^OG altijd wordt het voorgesteld, waren in de jaren vóór de tweè
alsof eerst met het optreden van wereldoorlog niet alleen de lorf'
socialistische ministers de sociale maar ook de zogenaamde „socf
politiek met kracht ter hand is ge- lasten", die voortvloeien uit de
nomen. Hetgeen vóór de tweede we- ciale wetten of uit bepalingen in i
reldoorlog is tot stand gekomen, lectieve contracten, lager dan l'
wordt van geringe betekenis ge- onzent. Dat heeft ons dikwijls j
acht, vergeleken met het werk van noopt tot matiging in onze wens
de heren Drees en Suurhoff. Talma heeft met de sociale ves.
Wij denken er niet aan, onze waar- keringen bij ziekte, invaliditeit o
dering te onthouden aan de arbeid ouderdom een voorzichtig begin
van deze mannen, die daarbij ook maakt, dat de mogelijkheid boodv
telkens de steun van de rechterzijde verdere uitbouw. Hij was het o
der Tweede en Eerste Kamer ont- die van meet af werknemers i
vingen. Het tot stand komen met werkgevers bij de uitvoering vanv
name van de A.O.W. en van de We- wetten wilde betrekken, waarbij
duwenverzekering mag dan ook ze- 0ver een zekere vrijheid van bev
ker niet alleen op de socialistische ging zouden beschikken,
rekening ten goede worden geschre- Gelijk men weet, zijn Talma's v).
ven. Zelfs de liberale oppositie heeft zekeringswetten door het liberale^
dikwijls constructief medegewerkt. binet-Cort van der Linden niet nit|
Waar wij tegen opkomen is de ge- voerd. Slechts de gratis overgani
ringschatting van hetgeen, onder rente voor 70-jarigen werd seder!
dikwijls moeilijke omstandigheden, december 1913 toegekend.
in de vooroorlogse tijd is gedaan Het in 1918 opgetreden rechts* P
voor de leniging en opheffing van binet-Ruys de Beerenbrouck, wal;
de sociale noden. Het werk, in het in mr. Aalberse het departemi'
bijzonder van mannen als Talma en Van arbeid beheerde, heeft met g*
Aalberse, mag niet als van weinig te spoed de invoering van de Talit
betekenis worden beschouwd. Ook wet bevorderd. Maar vooraf xi
vele anderen hebben, in en buiten nog, met medewerking van de S.'f
het parlement, door woord en ge-» ten-Generaal, enkele gunstige wij
schrift mede de stoot gegeven tot gingen in de Invaliditeitswet aan),
de sociale hervormingsarbeid. bracht. De tijdsomstandighe^
De eerste sociale wet van betekenis maakten dit wenselijk. De ovi
kwam tot stand onder het rechtse gangsrenten werden verhoogd i,
kabinet-Mackay. Het was de Arbei- 3 voor één persoon en tot 5 vt
derswet van 1889, die vrouwen en een echtpaar. De leeftijd voor I
kinderen beschermde tegen overma- ouderdomspensioen werd op 65 ja'
tige arbeidsduur in fabrieken en gesteld. Een rente voor weduwC'
werkplaatsen. Van sociaal-democra
tische zijde werd voor de totstand
koming van deze wet geen hand uit
gestoken. De enige socialist, die des
tijds in de Tweede Kamer zitting
had, de heer Domela Nieuwenhuis, Talma's wet beperkte zich tot lot,
stemde tegen het wetsontwerp. Men trekkenden en gesalarleerden bei
stond In de socialistische kringen den een zeker inkomen. De zelfsts
veelal nog op het standpunt, dat de digen die nooit in loondienst war'
„kapitalistische" staat geen goed geweest vielen erbuiten. Velen h^
kon doen. Hij moest omvergewor- den er in die tijd om principiële
pen worden. praktische redenen nog bezwaar w
Tot de sociale wetten kan men re- gen om hen tot verzekering te vi
kenen de Industriële-Ongevallenwet- plichten. t
1901 en de Woningwet, die onder het Vooral met het oog op deze cate^,
ministerie-Pierson-Borgesius het rie werd de Ouderdomswet, op li
Staatsblad bereikten. Een vrijzinnig basis ener vrijwillige verzekerim
kabinet, dat echter bij de behande- in het leven geroepen. Maar ook hi1
ling, met name van de Ongevallen- werden gunstige overgangsmaatre^
wet, maar daarbij niet alleen, op len getroffen. Als algemene rej(
constructieve wijze door dr. Kuy- zouden uitkering en premiebetalig
per en diens medestanders werd ge- in onverbrekelijk verband staat
steund. Maar wie de leeftijd van 35 jaK
Onder het kabinet-Kuyper kwamen reeds had bereikt of overschreden
deze wetten tot uitvoering. Dit mi- zou zich tegen betaling van een
nisterie deed een en ander op het ge premie van 39 cent per week eie
terrein der arbeidersbescherming ouderdomspensioen van 3 op Cl
(Caissonwet, Mijnwet). En voorts jarige leeftijd kunnen verzeker®'
maakte het tal van wetsontwerpen Ditzelfde pensioen werd aanston1
aanhangig, die betrekking hadden op premievrij verleend aan hen, die
de sociale verzekeringen en de ar- de invoering der wet de 65-jariij
beidersbescherming. Aan Kuyper leeftijd reeds hadden bereikt (i
danken de bijzondere onderwijzers wier jaarlijks inkomen niet meu
hun opneming in de Pensioenwet. dan 1200 bedroeg. Voor een ecl^
Onder een volgend kabinet kwam de paar van 65 jaar en ouder zou
Wet op het arbeidscontract tot stand, rente 5 per week bedragen. Eij
waarbij de vrijzinnige minister Van en ander werd door een staatsbijdr^
Raaite veel steun ontving van de ge mogelijk gemaakt. !c
heer Talma. Aalberse heeft het bij zijn verdeP
Een reeks van sociale wetten vond ging niet moeilijk gehad. Reclr
onder Talma's leiding tijdens het steunde hem met warmte. Het so£j
ministerie-Heemskerk de weg naar aal-democratisch verwijt, dat tt
het Staatsblad. Wij noemen: de Ar- Talma's werk „afbrak" kon hij gl
beidswet-1911. die de bestaande wet makkelijk weerleggen. Van afbraF
op vele punten verbeterde, de Ziek- was geen sprake, wèl van uitboul1
tewet, de Invaliditeits- en Ouder- De minister gevoelde zich als
domswet, de Steenhouwerswet. Na zoon. die aan vaders huis een k1(
zijn aftreden werd zijn ontwerp-Stu- raer bijbouwt, die vader ook gl
wadoorswet tot wet verheven, dat bouwd zou hebben, indien hij ovbi
de stoot heeft gegeven tot de ver- de daarvoor nodige middelen hl*
betering van de arbeidstoestanden beschikt.
in onze havens. Veel is in deze jaren tot stand gt
Vooral op het terrein der sociale- bracht op het terrein van de volkj
verzekeringswetgeving heeft Talma huisvesting. Ten koste van belaiuc
ten onzent, onder veel strijd, pio- rijke financiële offers werd de in
niersarbeld verricht. oorlogsjaren van 1914—1918 ontsl»0
Bij de beoordeling van zijn Invalidi- ne achterstand in de woningprodu^,
teits- en Ouderdomswet, die aan dc tie betrekkelijk snel ingehaald. 1/
arbeiders een rente verzekerde bij 1940 was in vele gemeenten de w«i
invaliditeit en ouderdom en voorts ningmarkt zelfs ruim voorzien, P
een wezenrente kende, die tot het bleef er voor krotopruiming nog gr
volle bedrag doorliep totdat het jong- noeg te doen. Maar het is een felu
ste kind de leeftijd van zestien jaar dat vóór de tweede wereldoorlog bli
had bert Ikt, moet gerekend worden na geen land in Europa op het te»
met de toenmalige lonen en met de rein van de volkshuisvesting met oiP'
waarde van de gulden, die in 1912- ook slechts in de verte kon wordec
1913 een grotere koopkracht had dan
thans het geval is.
Maar er zijn nog andere omstandig
heden, die mede in aanmerking ge-
ïomen moeten worden, wil men een
uist en billijk oordeel vellen. Men
behoort ook te letten op hetgeen
ergeleken.
Het tempo van de hervormingsair
beid in de eerste jaren na 1918 kou
niet volgehouden worden. De veil
economische mnelIHkheden in de pi
riode tussen de helde wereldoorlf)
veroorzaakten stagnatie.
destijds in het buitenland praktijk is heteeen dat nog tot stan!
was. Wij moeten Immers op de we- fekomen is belangrijk genoeg om nif"
reldmarkt kunnen concurreren mei vergeten te worden. Menige maatrr
de prijzen. Voor onze nationale wel- *®I heeft hetekenis gehad voor hel
vaart zijn wij voor een belangrijk na 1945 Is gebeurd,
deel aangewezen op de inkomsten De arbeid van de kablnetten-Ruyi
uit goederen en diensten, die wij aan De Geer en -Colijn is ook voor d'
andere landen leveren of bewijzen sociale ontwikkeling niet zonder be
Welnu, in vele andere landen, mei tekenis geweest. Zoals nader aangf
name zelfs in het naburige België, toond kan worden.
