1
CHRISTELIJK
Ds. Kuiper verkortte
liet doopformulier
Mammoetwet absoluut
onaanvaardbaar
Minister Cals
ontrouw aan
dr. Schaepman
„Voetius" hield zich hezig
met Calvijn en Bonhoeffer
Een woord voor vandaag
Kanttekening
Protestantse kerk neemt
al noodmaatregelen
Ontsnapt
langs Krakatau
Classis Leiden eens
met conceptvorm
FORMULIEREN hebben grote
waarde in het kerkelijke
leven. Maar wat nu als op
negen op een volgende zondagen
het doopsformulier moet wor
den gelezen? Ds. P. D. Kuiper
gereformeerd predikant te Sas-
senheim, heeft een verkort for
mulier ontworpen. De classis
Leiden heeft daarmee reeds haar
instemming betuigd. Op de
particuliere synodedie in de
tweede helft van deze maand
bijeenkomt, zal het concept ook
worden besproken. Het luidt
als volgt:
p'OD heeft aan broeder en zuster
CJ" (namen van de ouders) het
voorrecht geschonken van de ge
boorte van hun kind (naam van
het kind).
Nu aan dit kind de heilige doop
zal worden bediend, willen wij
bedenken hoe God ons met dit sa
crament duidelijk maakt dat wij
van nature onrein zijn en van de
zonde gewassen moeten worden,
omdat wij en onze kinderen in
zonde ontvangen en geboren wor
den. Daarom moeten wij ons voor
God verootmoedigen en onze rei
niging en redding zoeken buiten
onszelf.
Voorts is de doop een teken en
zegel van deze reiniging door Je
zus Christus, die bevolen heeft dit
sacrament te bedienen in de naam
van de Vader, de Zoon en de Hei
lige Geest.
Gedoopt te worden in de naam
van de Vader betekent dat Hij een
eeuwig genadeverbond met ons
sluit en ons tot Zijn kinderen en
erfgenamen aanneemt.
Gedoopt te worden in de naam
van de Zoon verzekert ons dat De
ze ons door Zijn bloed wast van
alle zonden.
En gedoopt te worden in de naam
van de Heilige Geest verzegelt
ons dat Hij ons, als leden van
Christus, schenkt wat wij in Hem
mogen bezitten: de vergeving
der zonden, de heiligmaking en
het eeuwige leven.
f~)OK wil God ons door de doop
indachtig maken dat wij ge
roepen worden deze drieënige
God lief te hebben en tegen de
wereld en de zonde te strijden. En
mochten wij in die strijd soms
bezwijken, dan geeft de doop ons
de verzekering dat Gods genade-
verbond niet wankelt tot in eeu
wigheid.
Nu kunnen onze kleine kinde
ren deze dingen nog niet begrij
pen. Dit is evenwel geen reden
om hen niet te dopen. Zij be
grijpen immers ook nog niet dat
zij bij hun geboorte Adams zonde
hebben geërfd en zullen het eerst
later verstaan dat zij in Chris
tus Weer in genade werden aan
genomen.
Zo heeft God het reeds aan
Abraham beloofd: Ik zal mijn
verbond oprichten tussen Mij en
u en uw nageslacht in hun ge
slachten tot een eeuwig verbond
om u en uw nageslacht tot een
God te zijn. En Petrus verkondigt
op de Pinksterdag: want voor u is
de belofte en voor uw kinderen en
voor allen die verre zijn, zovelen
als de Here, onze God, er toe
roepen zaL
Het teken en zegel van die be
lofte was onder het Oude Testa
ment de besnijdenis maar in het
Nieuwe Testament is daarvoor de
doop in de plaats gekomen. Daar
om mogen en moeten onze kin
deren, als erfgenamen van deze
belofte en van dit verbond, de
doop ontvangen.
wij pleiten op Uw grondeloze
barmhartigheid als wij U vragen
of Gij dit Uw kind wilt aanzien
in genade en door Uw Heilige
Geest in het lichaam van Chris
tus wilt opnemen, om met Hem
begraven te worden door de doop
in de dood en met Hem op te
staan tot een nieuw leven. Geef
dat het zijn kruis blijmoedig dra-
Hem volgen mag met
zal en op de jongste dag voor de
rechterstoel van onze Here Jezus
Christus. Uw Zoon, zonder vrees
verschijnen, door Hem, die met U
en de Heilige Geest een enig
God leeft en regeert in eeuwig
heid. Amen.
volgende vragen:
Belijdt gij dat onze kinderen,
hoewel zij in zonde ontvangen en
geboren zijn en daarom aan het
oordeel onderworpen, niettemin
in Christus geheiligd zijn en daar
om behoren gedoopt te wezen?
Gelooft gij de waarheid Gods,
die ons in de Heilige Schrift is
geopenbaard en in de artikelen
van ons geloof beleden wordt?
Belooft gij dit kind in deze
waarheid te zullen opvoeden en
te laten onderwijzen?
Antwoord: Ja.
HET dankgebed luidde:
Almachtige, barmhartige God
en Vader, wij danken U dat Gij
ons en onze kinderen door het
bloed van Uw geliefde Zoon Je
zus Christus al onze zonden hebt
vergeven en ons door Uw Heilige
Geest tot Zijn leden en tot Uw
kinderen aangenomen hebt.
Wij danken U ook dat Gij ons
dit met de heilige doop bezegelt
en bekrachtigt. Wij bidden U of
Gij dit kind door Uw Heilige
Geest zo wilt regeren dat het in
onze Here en Heiland opgroeit en
Uw goedheid leert erkennen, die
Gij dit kind en ons allen bewe
zen hebt.
Geef het de kracht onder onze
enige Profeet, Koning en Hoge
priester te leven en in de strijd
tegen de satan en zijn rijk te
overwinnen, om U en Uw Zoon
Jezus Christus en de Heilige
Geest, de enige en waarachtige
God,^eeuwig te loven en te prij-
Advertentie
MULO A en B
Verkort Mulo voor P.T.T. en N.S.
De kortste en voordeligste opleiding
RESA-HILVERSUM
(Bekende Schriftelijke Cursus)
a*-»®»Vffs «fM
Gereformeerd Schoolverband
(Van een onzer verslaggevers)
OOK op de vrijdag te Utrecht gehouden algemene vergadering
van Gereformeerd Schoolverband is de mammoetwet ter
sprake gekomen. Het was de waarnemend voorzitter van G.S.V., unie van bapt. gem.
prof. dr. L. W. G. Scholten, die er zijn mening over gaf. Hij achtte Beroepen te Almelo: Ph. Lindeman te
het voorgestelde wetsontwerp tot regeling van het voortgezet onder- Ktavoro"
wijs absoluut onaanvaardbaar, omdat het in strijd is met de wette
lijk gegarandeerde en historisch gegroeide vrijheid van het onder
wijs.
Bernini nirswerk
NED. HERV. KERK
Aangenomen naar Goor: G. Messie te
Beuningen.
Bedankt voor Klazienaveen: P. Klap te
Lemele.
GEREFORMEERDE KERKEN
Bedankt voor Papendrecht-Sliedrecht:
A, L Janse de Jonge te Oostvoorne.
CHRIST. GEREF. KERKEN
Beroepen te Nieuwpoort: D. Slagboom
te 's-Gravenzande: te Bennekom; B.
Bijleveld te Noordeloos.
GEREFORMEERDE GEMEENTEN
Beroepen te Dirksland: H. Rijksen te
Vlaardmgen, die bedankte voor Slikker-
Naar men van deze staatkunde-
historicus verwachten kon, baseerde
prof. Scholten zijn afwijzing op gege
vens betreffende de totstandkoming
van de onderwijsparagraaf in de
grondwet.
De grondwetsbepalingen dienaan
gaande werden indertijd aangenomen
met één stem tegen van de 150 leden
der Eerste en Tweede Kamer. ,,Is er
één wet, riep prof. Scholten, waarvan
wij dit kunnen zeggen?"
De regering heeft de zorg voor het
onderwijs op zich genomen, maar
zich alleen gemengd in de wijze
waarop het openbaar onderwijs dien
de te worden gegeven. Voor het bij
zonder onderwijs gold, dat het aan
eisen van deugdelijkheid behoorde te
voldoen. Maar thans gaat men onder
het mom van eisen van deugdelijk
heid de pedagogische vrijheid van het
onderwijs beknotten.
Prof. Scholten citeerde de uit
spraak van Cort van der Linden:
„Uit regeringszorg volgt geen rege
rlngsinmenging". Hij zeide het erg
op prijs te stellen wanneer minister
Cals dit nog eens zou nalezen. Het
kwam hem onbegrijpelijk voor, dat
een rooms-katholiek minister dit
ontwerp kon indienen, dat volkomen
afwijkt van de lijn, die Schaepman,
Van Wijnbergen en Nolens hebben
gevolgd.
De vrijheid van onderwijs voor heel
het volk is een uitvloeisel var,
grondwet. Die vrijheid wordt door de
mammoetwet aangetast. Dit blijkt ook
uit de betekenis, die men aan de term
„gelijkstelling" geeft. Daarmee werd
altijd bedoeld de financiële gelijk
stelling van het bijzonder onderwijs
met het openbaar onderwijs. Thans
wordt het woord financieel" wegge
laten, maar zo heeft de wetgever het
vroeger nooit uitgelegd en toegepast.
Conferentie in 't Brandpunt
De Gereformeerde Theologen Stu
dentenvereniging ,,Voetius" te
Utrecht, hield haar jaarlijkse confe
rentie in ,,'t Brandpunt" te Doorn,
waarbij onder meer een Calvijriher-
denkingsdienst werd gehouden.
Deze stond in het teken van Bonhoef-
fers boekje Leven met elkander. De
zaterdagavond werd voor het grootste
deel gevuld met de bespreking hiervan.
Veel van Bonhoeffers gedachten zijn al
oud. maar ze bestaan meestal alleen
in theorie, terwijl toch het Christendom
gekenmerkt wordt door het besef van
gemeenschap. Bonhoeffer herhaalt in
zijn boekje de oude. bijbelse principes,
volgens welke gemeenschap mogelijk is.
maar geeft tevens aanwijzingen voor de
praktijk.
Het is gebleken, dat dingen, die
moeilijk lijken, wel meevallen als men
er maar aan begint, zoals leren luiste
ren naar de ander, leren inzien, dal
men geen persoonlijke vijand van de an
der behoeft te zijn. wanneer men hel
niet met hem eens is. Een goede oefe
ning in gemeenschapszin was ook het
samen zingen en spelen. Of er nu een
stuk van Schütz werd gezongen oof
een psalm van Gelineau, telkens bleek,
dat het allemaal niet zo moeilijk is,
men maar op elkaar let. En wat is 1
een vreugde, wanneer men met elkaar
iets doet en kan. Zó was de sfeer zo\
van de conferentie zelf als tijdens de
Calvijnherdenkingsdienst in de Hervorm-
Examen doen
met actieve,beheerste zenuwen
Mijnhardts Zenuwtabletten
V.U. gastvrouw van
N uf f ic-zomercursus
Ditmaal is de Vrije Universiteit t<
Amsterdam aangewezen om gastvrouwe
te zijn voor de buitenlandse studenten,
die de jaarlijks onder auspiciën van
de Netherlands universities foundation
for international cooperation te organi
seren zomercursus zullen bijwonen. Het
thema voor deze cursus die van 14 tot
en met 30 juli wordt gehouden is Reli
gie en wetenschap. De voorzitter, prof.
mr. W. F. de Gaay Fortman, zal het on
derwerp inleiden. De andere referenten
zijn prof. dr. H. Bergema uit Kampen,
prof. dr. H. Dooyeweerd, prof. dr. H-
Jonker en prof. dr. J. H. Bavinck.
de Kerk te Doorn. Deze dienst werd
mogelijk in samenwerking met de ker-
keraad.
Professor dr. H. Jonker, kerkelijk
hoogleraar te Utrecht, ging voor en
volgde daarbij een orde van dienst,
naar de liturgie, welke Calvijn in
Straatsburg had gevolgd. Daarin
moesten naast de psalmen en gezan
gen gezongen worden: de decaloog,
met na elk gebod Kyrie Eleison er
het Credo, hetgeen een even geduchte
als prettige voorbereiding had
vergd. De dienst was volkomen i
stijl van Calvijn: de samenzang
beurde onder leiding van de
zanger", Frits Mehrtens, terwijl het
orgel zweeg.
Het rijke resultaat hiervan is op 14
juni, om 17 uur via de radio te beluis
teren, want dan zendt het I.K.O.R. deze
dienst uit. Professor Jonker gebruikte
voorzover hij deze kon reconstrueren,
de formules en gebeden van Calvijn en
ook zijn preek maakte hij aan de hand
an Calvijns commentaren.
Ook deze dienst was een ..leven met
elkander", want de kerk werd gevuld
met mensen van verschillende kerken
Hierin werd stellig de nagedachtenis
van Calvijn geëerd.
Ds. Snijder 50 jaar
predikant
Ds. H. Snijder te Amsterdam, eme
ritus-predikant van de evangelisch
Lutherse kerk viert zaterdag 9 mei
zijn gouden ambtsjubileum. Ds. Snij
der werd op 7 september 1880 te Har-
lingën geboren. Hij studeerde aan de
gemeentelijke universiteit en het se
minarium der voormalige evangelisch
Lutherse kerk te Amsterdam.
Op 9 mei 1909 aanvaardde hij zijn
ambt te Groede (Z) waar wijlen prof.
dr. J. W. Pont hem bevestigde. In
1913 vertrok hij naar Arnhem, waar
hij werkzaam was tot aan zijn emeri
taat op 1 april 1948. Na de bevrijding
heeft hij met grote volharding ge
werkt aan de restauratie van het
Lutherse kerkgebouw in Arnhem, dat
met Pasen 1948 weer in gebruik ge
nomen werd.
Scholen in België
De leiding van de vergadering be
rustte ditmaal bij prof. Scholten, daar
de voorzitter, prof. dr. K. Dijk, nog
niet terug was uit Zuid-Afrika Wel
lag er een brief van prof. Dijk, waar
in hij Zuid-Afrika roemde om zijn
godsdienstigheid, doch waar hij de
christelijke school in de in Nederland
bekende vorm gemist had.
Het christelijk onderwijs in het bui
tenland kwam vrij uitvoerig ter spra
ke, toen de heer I. Snoek te Rijswijk
iets vertelde over de positie van de
christelijke scholen in België. De
heer Snoek heeft namelijk voor G.S.V.
zitting in de vereniging tot steunver
lening van het christelijk onderwijs
buiten Nederland. Deze steun betrof
vroeger vooral Duitsland en Oosten
rijk, maar tegenwoordig zelfs Italië,
Brazilië en het midden-Oosten. Vooral
echter bemoeit de vereniging zich
met België.
Er zijn in België slechts zeven
christelijke scholen met bij elkaar 700
leerlingen. Lange tijd heeft men het
financieel erg moeilijk gehad, maar
de nieuwe onderwijswet biedt perspec
tieven. Eerst ten aanzien v
derwljzerssalarissen, maar
Vergadering Bond Chr.
Nijverheidsonderwijs
Op 21 mei wordt in de Prinses Bea
trix-school te Voorburg een ledenver
gadering gehouden van de bond van Ver
enigingen voor en Instellingen tot Bevor
dering van Christelijk Nijverheids- en
Land- en Tuinbouwonderwijs. "Tijdens
deze vergadering zal de directeur van
het doofstommen-instituut „Effatha" te
Voorburg, de heer J. L. van der Have,
een voordracht houden over problemen
bij het nijverheidsonderwijs aan ge
handicapte kinderen.
andere voorzieningen. Zo zullen alle
scholen voortaan een tegemoetkoming
van duizend francs per leerling per
jaar ontvangen.
Het grote struikelblok blijft dan de
scholenbouw; hiervoor wordt geen
cent vergoed. Daarom is b.v. de
school te Gent bij Luik in gedeelten
opgetrokken, telkens zo ver als de
geldmiddelen reikten. Daarom ook is
men in de stad Gent waar meer
leerlingen zich aanmelden zo dank
baar dat er met steun uit Nederland
tot uitbreiding van de lokalen kan
worden overgegaan.
(Uit dankbaarheid voor het feit,
dat zij zelf een prachtig nieuw
gebouw konden betrekken, dat li
miljoen kostte, hebben de leer
lingen van de christelijke kweek
school in Den Haag f 3.600.bijeen
gebracht voor Gent).
Ouders en personeel brengen soms
grote offers. Uit Maria Hoorebeke,
voorheen een belangrijk protestants
centrum, vertrekken zoveel mensen,
dat thans één onderwijzer alle zes
leerjaren moet verzorgen.
Te Denderleeuw geeft de onderwij
zeres haar vrije middag weg om kin
deren van de straat naar de school
te halen en ze bezig te houden. Dat
dit van propagandistische waarde
ligt voor de hand, maar welke onder
wijzeres in Nederland vroeg de
heer Snoek zou bereid zijn om zo
aar haar vrije middag te schenken'
De vergadering hield zich verder
bezig met een discussie over het
reeds rondgezonden referaat van dè
heer L. Kranenborg te Amsterdam
de vraag: hoe kan de school de
huiselijke opvoeding beïnvloeden?
doeld was: hoe kan er bij ouders
[.|weer meer begrip komen voor
christelijk onderwijs?
Is de wederkomst voor u een zegen of een zorg? De engelen
beloven de discipelen: „Die van u is opgenomen, zal op de
zelfde wijze wederkomen." De discipelen menen dat het gelul!
achter hem ligt; de engelen zeggen dat het voor hen ligtj
Velen zouden zich kunnen verheugen op de eeuwigheid bi
God als ze niet zo bang waren voor de wederkomst. Al bi
dit woord beginnen ze te beven, omdat ze denken aan di
belijdenis dat Hij zal wederkomen „om te oordelen de leven
den en de doden". Christus komt echter niet om Zijn gela
vigen, maar de ongelovigen te oordelen. Hij komt om di
Zijnen te verlossen. Zij behoeven niet meer geoordeeld tl
worden; zij zijn reeds geoordeeld. Leest u Romeinen 8 1 maat,
De grote vraag is daarom of u „in Christus" bent, die uu
oordeel heeft gedragen of binten Christus zodat het nog ge
veld moet worden. Alleen uzelf kunt bepalen waar u staat
binnen of buiten. Maar weet dit: Als u buiten staat, zea
Christus tegen u: „Ik ben de deur; als iemand door Mij binnei
komt, zal hij behouden worden.
GEMODERNISEERD SOCIALISME
Nederlandse Sociaal-Democrati- De zogenaamde „doorbraak" heeij
sche Arbeiderspartij is na de echter bij de rooms-katholieke volks
bevrijding slechts een korte tijd in groep, bij orthodox-hervormden e»
leidende personen minder invloed uit Partij voor Vrijheid en Democratie
dan in het verleden. De oude zeker- Met zekere felheid streed deze 06
heden wankelden. Reeds In 1937 zocht kwame parlementariër vooral bij di
men naar een minder scherp ge- laatste verkiezingen tegen zijn vroe
volutionaire omslag, komende „pro- zien, dat de Partij van de Arbeid eei
verscheidene prominenten, meer of worden, dat de evolutie
minder beslist, losgelaten. Men bleef tot Partij van de Arbeid t
in principe niet de revolutie afwijzen, zijde heeft. Men wil mei
n S.D.A.F
n gunstig)
construe
len. Het plan-socialisme van De Man gemeenschap. Helaas moet de leidinj
bekoorde velen.
Het optreden
als ministers werd niet
in 1913, principieel gemaakt.
ook wel luisteren naar de oude socia
sociaal-democraten listische elementen en thans eveneen
zoals rekening houden met de concurrents
van de Pacifistisch-Socialistiscbi
andere groepen gevaarlijk. Voora
Gedurende de oorlogsjaren zijn in de wanneer daarbij komt
gijzelaarskampen besprekingen ge-
overheersing door een mindei
Met Genève-c.onferentie in zicht
Voortzetting van
kerkelijk leven
gegarandeerd
Van onze Correspondent in Boni
BERLIJN, MEI 1959.
Voor het geval het als gevolg
de Sovjctrussische Berlijn-planne
een eventueel separaat vredesver
drag tussen de Sovjetunie en de
„Duitse Demokratische Republiek"
(de Oostzone van Duitsland) tot een
splitsing in de Kerk mocht komen,
heeft de provinciale synode van de
protestantse kerk in Berlijn-Bran-
denburg maatregelen getroffen om
voortzetting van het kerkelijke le
ven veilig te stellen. Met grote meer
derheid verleenden de rond 240 syno
de-leden als vertegenwoordigers van
19
Maar die zenuwachtige onrust van de kanonniers
en de handen van de kwartiermeester, die zachtjes
trilden terwijl ze de spaken van het roer omklem
den, waren maar onbetekenende kleinigheden, die
de vreemde, dode stilte niet verstoorden, die over
de „Viroma" hing, een alles omgevende en in zich
opnemende stilte, zwaar, coconachtig en bijna tast
baar. En al die kleine geluiden, die ontstonden en
weer verdwenen, maakten deze stilte slechts Inten
ser en drukkender dan daarvoor.
Het was de stilte die ontstaat bij grote hitte en
toenemende vochtigheid, die een imens het zweet
op de armen, ja op het gehele üchaam doet jstaam
door ALISTAIR MAC LEAN
(vertaling Rob Limburg)
zodra hij i
40aTS _jr3lëk heeft gedronken. Het was de
doodse, terneerdrukkende stilte die hangt over de Chi
nese Zee. wanneer de opkomende storm zijn tijd af
wacht achter de horizon. Het was de stilte die een
mens overvalt, wanneer hij in heel lange tijd niet
heeft geslapen en op is van moeheid. Maar
moeheid.
ai was'het "de stilte' die komt. wanneer men in ge
spannen afwachting verkeert. Die afwachting waar
in de zenuwen van de mens als het ware op de
pijnbank gespannen liggen en bij iedere wenteling
van het rad strakker worden gespannen, en wan
neer er geen eind komt aan het wachten, draait het
wiel al gauw te ver door. zodat de zenuwen bezwij
ken onder de spanning: en wanneer er wel een eind
komt aan het wachten, is dat zelfs nog erger, want
dat betekent dan niet alleen het einde van het wach
ten. maar vrijwel zeker het eind van alles.
De bemanning van de „Viroma" wachtte nu al
heel lang. Of misschien was het ook nog niet eens
zo lang. want het was pas een week geleden dat
het schip met een valse schoorsteen, schijnventi-
lators. en de nieuwe naam „Resistentia" op haar
achtersteven bij klaarlichte dag om de noordpunt
van Sumatra Straat Malakka was binnengevaren.
Maar een week heeft zeven dagen. Iedere dag is
verdeeld in vierentwintig uren en elk uur weer in
zestig minuten.
Maar zelfs een mipuut kan lang duren, wanneer
de kansrekening steeds onverzoenlijker tegen zich
krijgt en dat het eind moeilijk meer lang op zich
kan laten wachten Zelfs een minuut kan een eeuw
lijken, wanneer de eerste bom over enkele secon
den kan vallen, de eerste torpedo ieder ogenblik
haar doel kan treffen, terwijl men tienduizendvier
honderd ton geraffineerde petroleum en eerste kwa
liteit'benzine onder zijn voeten heeft
Opeens begon de telefoon boven de vlaggekist
snerpend te ratelen, zonder ophouden, als een mes
door de loodzware stilte op de brug snijdend. Van
nier. tenger, met bruin haar. die pas tien weken
in dienst was als vierde stuurman, stond er het
dichtste bij Verschrikt draaide hij zich met een
ruk om, liet de kijker vallen die bovenop de vlag-
Sekist lag. en nam onhandig de hoorn van de haak.
elfs door het zonnebruin heen kon men hem een
kleur zien krijgen, tot in zijn hals toe.
„De brug hier, wat is er?" Zijn stem had scherp
en autoritair moeten klinken, maar daar bracht hij
niet veel van terecht. Hij luisterde een paar minu
ten, zei ..Dank je", hing de hoorn weer op de haak.
keerde zich om, en ontdekte dat Nlcolson vlak
naast hem stond.
„Alweer een noodsein," zei hij snel. Nlcolsons
blauwe ogen brachten hem altijd weer in de war.
„Daarginds, ergens in noordelijke richting."
„Daarginds, ergens in het noorden." Nicolson her
haalde de woorden, bijna joviaal, maar toch met
een ondertoon die Vannier zich weinig op zijn ge
mak deed voelen. „Hoe is de positie van het schip,
en hoe heet het?" Er was nu iets scherps geko
men in Nicolsons stem.
„Ik., ik weet het niet. Ik heb het niet gevraagd."
Nicolson keek hem een seconde aan, maar die
scheen een eeuw te duren. Daarna liep hij naar
de telefoon, nam de hoorn in zijn hand en begon
de schijf te draaien. Kapitein Findhorn wenkte Van
nier en wachtte geduldig tot de jongen aarzelend
naar zijn hoek van de brug was komen lopen.
„Dat had je moeten vragen, weet je." zei de
kapitein vriendelijk. „Waarom heb je het niet ge-
„Ik dacht dat het niet nodig was. kapitein." Van
nier voelde zich niet op zijn gemak en trachtte
zich te verdedigen. „Het is ons vierde noodsein al
vandaag. U u hebt geen notitie genomen van de
andere, en dus dacht ik
„Gelijk heb je, jongen," gaf Findhorn toe. „Maar
het is een kwestie van prioriteit, weet je. Ik ga
geen kostbaar schip, geen onbetaalbare lading, noch
het leven van vijftig mensen op het spel zetten om
heel misschien een paar overlevenden van de een
of andere kuststomer op te pikken. Maar dit kon
wel eens een troepenschip of een kruiser zijn Ik
weet wel dat het niet zo is, maar het had toch
zo kunnen zijn. En het had zich kunnen bevinden
op een punt waar we heen hadden kunnen gaan
om hulp te bieden zonder ons te ver uit onze koers
te svagen. Allemaal onwaarschijnlijke „alsen" en
„misschienen". maar we moeten weten wat voor
schip het is. en waar het zich bevindt, eer we een
besluit kunnen nemen Findhorn glimlachte cn
streek over de goudgeborduurde epauletter op zijn
schouders. „Weet je wat die betekenen?"
„Dat u het bent die beslist." antwoordde Van
nier stijfjes. „Het spijt me, kapitein."
„Vergeet het maar gauw. Maar aan een ding
moet je toch wel denken. Zeg af en toe ook eens
„stuurman" tegen mijnheer Nicolson. Dat eh. wordt
eigenlijk wel van je verwacht."
Vannier kreeg een kleur en keerde zich om. „Nog
eens. het soijt me. kapitein In de regel vergeet ik
het niet. Maar ik ben.. nou ja. ik denk dat ik
wat moe ben, en daardoor misschien geprikkeld."
(Wordt vervolgd)
de 4.7 miljoen protestanten in Berlijn
en Brandenburg de kerkelijke lei
ding de bevoegdheid voor bovenge
noemd geval de vereiste noodveror
deningen af te kondigen.
Een week voor het begin
ferentie van de ministers van buitenland
se zaken der westelijke mogendheden
en de Sovjetunie in Genèv-e heeft
leiding van de protestantse kerk
Berlijn-Brandenburg daarmede nogmaals
de aandacht gevestigd op de reële mo
gelijkheid. dat de mensen in Oost-Ber-
lijn en de door de Russen bezette Oost
zone van Duitsland volledig van hun land.
f;enoten en geloofsgenoten in Westduits-
and zullen worden afgesloten. Deze mo
gelijkheid bestaat sedert einde novem
ber van het vorige jaar Moskou zijr
Berlijn-plan (annexatie van het weste
lijke deel der stad en samenvoeging
der beide delen tot een „gedemilitari
seerde vrijstad") bekendmaakte in eên
ultimatum, dat 27 mei a.s. afloopt.
Vóór november van het vorige jaar wa
ren het slechts de pogingen der commu
nistische eenheidspartij in Oost-Duits-
Duitsland, de S.E.D., om de protestant
se kerk in de Oostzone los te wrik
ken van de leiding der E.K.D.. die in
West-Berlijn is gevestigd.
De volmacht, die thans aan de provin
ciale synode van de kerk in Berlijn-
Brandenburg is verleend, zal slechts dan
worden gebruikt, wanneer zij geen con
tact meer kan onderhouden met de
E.K.D.-leiding in Berlijn.
,,/n ÏSavo-gebied
De protestantse kerk in Berlijn-Bran
denburg omvat zowel West- als Oost-
Berlijn. plus de vroegere rijksprovincie
(„Mark") Brandenburg. Zij zetelt van
oudsher in wat thans West-Berlijn is.
Ook de belangrijkste figuren der kerk
o.a. bisschop dr. Otto Dibelius. de lei
der der protestantse kerk in geheel
Duitsland, wonen in West-Berlijn. Twee
derden der synodeleden hebben hun
domicilie in Oost-Berlijn en in Branden
burg (dat tot de Sovjetunie van Duits
land behoort) Hun positie is daardoor
altijd bijzonder moeilijk geweest. De
communistische machthebbers in de
Oostzone willen met de kerkelijke lei
ding in Berlijn-Brandenburg niets te
maken hebben. Zij beschuldigen
democraten en tot andere veelal links deren, zonder zelfs te luisteren naa
georiënteerde groepen. De eenheids- deugdelijke argumenten. In de dt
leuze bekoorde ook sommigen die tot cembermaand van het vorige ja»
rechts stonden.
hebben wij daarvan een heel kra
In deze kampen werd de grondslag staaltje gezien,
gelegd voor de Nederlandse Volksbe
weging, waarvan de heer Schermer-
horn de leider was. Men voerde, het van de Arbeid leven,
kon wel niet'anders, eerst propaganda In haar program wordt de democr?
in het geheim en daarna, na het tie aanvaard als beginsel, niet du
vertrek van de Duitse bezetting,
openlijk.
Luide werd toen verkondigd, dat m
de jaren van druk mensen van onder
scheidene geloofsovertuiging
uit oppertuniteit. Hier is inderdaal
verschil met vroegere uitspraken. Ht
staatssocialisme wordt verworpei
evenals de dictatuur en het één-partjj
stelsel. Maar men wil, zoals ook u|
onderscheiden politieke richting el- het boekwerk „De weg naar de vri
kander hadden leren „verstaan". Er heid" blijkt, een blijvende, vergaand
was een eenheid gegroeid, die con- bemoeiing met het bedrijfsleven. Hij
sequent zou moeten leiden tot een ideaal van een brede socialisatie blij!
nieuwe politieke creatie. Menken. Wel niet meer zo breed a
De beweging wilde haar stimulans in het verleden. Maar een vrij on
ontlenen aan christendom en huma- vangrijke, zij het dan gedeeltelijk
nisme beide. Haar program was wei- socialisatie ook van niet-monopolii
nig concreet. Het was s
structieve denkbeelden. Men sprak mijdelijk leiden tot een
van een „personalistisch socialisme", gaande,
waarvan weinigen zich een klare Immers, wanneer zal
voorstelling konden vormen. Met na- het is genoeg? Het zwaard
druk werd evenwel verklaard, dat de mocles blijft hangen boven de no
zegger
„antithese" voor de problemen
niet gesocialiseerde ondernemingei
In een land als het onze, dat
i belangrijk deel aangewezen is
export, zal men met socialistisch
heden geen vruchtbaar beginsel werd Hetgeen remmend moet werken i
geacht. het initiatief. Dit kan dan voor
In de Volksbeweging ontbrak ook het socialisten weer een argument woi
anti-constitutionele element niet ge- den voor verder gaande maatregelen
heel. Dit heeft zich in de eerste tijd
na de bevrijding stellig ook wel doen
gelden.
Mede onder de invloed van Scher- experimenten wel heel voorzicht)
merhorns Volksbeweging zag de moeten zijn. Men wil, ondanks d
Partij van de Arbeid het levenslicht, begeerde socialisatie, de democrati
Behoudens een smaldeel, dat de behouden. Maar dat schijnt ons toij
nieuwe koers niet kon volgen, ging veelszins een illusie,
de S.D.A.P. in de nieuwe partij op. Socialisatie betekent e
Zij voerde de pretentie, dat in haar
midden plaats was voor alle voor- in handen van degenen die met h«
staatsbestuur zijn belast. Via divert
en organen wil men pogen tegenwichtd
te scheppen. Maar tenslotte blij!
toch de beslissing bij de machtheL
bers in de staat. De enorme omvai)
der bemoeiing, de grote uitbreidiiü
der bureaucratie zullen ook de col'
trole der volksvertegenwoordigin
praktisch vrijwel onmogelijk makeij
Allicht zou de regering wel ovl
de heer Oud, traden, behou- uitgebreide volmachten moeten b|t
kleine groep, eveneens toe. schikken. Het gemeen overleg m(t
Leden van de Christen-Democratische de volksvertegenwoordiging drei|<
Unie deden hetzelfde. Enige verster- dan al meer aan betekenis in te boji
king kreeg de nieuwe partij door het ten.
lidmaatschap van voorheen christc- Onze ernstige bedenkingen tegen d«
lijk-historische prominenten. Men socialistische wensen zijn hiermed
tast wel niet mis, wanneer men hier niet volledig uiteengezet. Er molj
ook de invloed van de vermaarde ook nog duidelijk worden gemaak
Zwitserse theoloog Barth meent te dat de P. v. d. A. geheel ten onrechi t
uitstrevenden, voor humanisten,
kerkdijken, rooms-katholieken
protestants-christelijken. De enige
voorwaarde was, dat men in socia
listische geest wilde arbeiden. Partij
vorming op principieel-christelijke
grondslag was niet, althans niet meer,
noodzakelijk. Te verkiezen was een
partijindeling progressief-conservatief.
De vrijzinnig-democraten, onder lei
ding
volmacht kan de kerk in Berlijn-
Brandenburg in geval van nood als or
ganisatorische eenheid blijven voortbe
staan en zonder ruggespraak met de
leiding in West-Berlijn besluiten ne:
Weinig hoopvol
katholieke deel van Duitsland is het be
sluit der provinciale synode gecriti
seerd. Daar zegt men, dat de protes
tantse kerk kennelijk rekent op een vol-
organisatie te zijn. die zich ledige afzondering van Oost-Berlijn en
opcNA.V.O.-gebied bevindt" De kerke- Ide rest van Oost-Duitsland. een omstan-
lijk'e leiders krijgen al lang geen toe- 1 digheid die weinig geschikt
stemming meer in de oostzone
Duitsland te reizen of daar te preken
In Oost-Berlijn mogen zij nog wel ko
men, aangezien de stad formeel al
thans nog altijd onder het bestuur
der vier geallieerde mogendheden staat
Wanneer de Sovjetunie maatregelen te
gen Berlijn zou nemen, zou ook deze
bewegingsvrijheid binnen de stadsgren-
kunnen worden opgehe
burgerij in de Oostzone hoopvol te stem
men ten aanzien van de resultaten van
de Geneefse conferentie Dat is evenwel
gezichtsbedrog. Juist de kerk in Berlijn-
Brandenburg. welker lidmaten zowel in
West- als in Oost-Berlijn (en daarbui
ten) wonen. Is altijd een voorbeeld van
vertrouwen in het behoud der kerkelii
ke eenheid en het herstel van de poli
tieke eenheid van Duitsland geweest
ven. In dat geval zou de kerk in Ber-1 Dit vertrouwen is geenszins verloren ge-
lijn-Brandenburg volledig van West-Ber gaan. ondanks de betrekkelijk geringe
lijn (en de kerkelijke le:j:-- ~,J-
Conferentie voor
Gereformeerden
De in de loop der jaren bekend gewon
den Woudschoten-conferentie voor Gi2
reformeerden zal dit jaar gehouden wol
den van 9 tot 11 juli. Het onderwei
van de conferentie „De functie van d.
belijdenis in de kerk" zal van twee zu*
den worden belicht. Daartoe zullen ai®
inleiders optreden dr. H. Berkhof, recti 1
van het theologisch seminarium der Neiv
Herv. kerk. te Driebergen, en dr. F fi
von Meyenfeldt. Geref. predikant te Lep
den. d
Voor opgave tot deelneming en hl*
verkrijgen van nadere bijzonderhedéf
kan men zich richten tot het conferentilt
secretariaat: de heer J. O. van Arkej
Julianalaan 86, Soestdijk. j
dien wil de leiding der protestant* t
kerk in Duitsland zich niet blootsteUd
aan het verwijt, dat men haar van i
Oostzone uit wellicht eens zou kunntf6
ti de kerkelijke leiding aldaar) kans. dat de Geneefse conferentie gun- maken, nl dat zij zelf met de splitsinl
afgesneden, Door de verlening stige resultaten zal opleveren. Boven-1 der kerk is begonnen.
