Bonn wil Nazi slachtoffers
125 miljoen mark betalen
tefei
Rebellen actief bij
verkiezingen
Ploegenstelsel kan het brood
goedkoper maken
Eduard van
plechtig
Beinum werd
herdacht
Hl Nederland moet bereid
5 zijn concessies te doen
Tunnel onder
de Theems
Indonesië weigert pas
terug te geven
Tien jaar Raad
van Europa
Muziek was welsprekender dan
de drie redevoeringen
ZWITSALETTEN
MAANDAG 20 APRIL 1939
Onderhandelingen vandaag hervat
iet 4-
rijcl
len
op 1
ficspcc
ederlanc
Bennaa
goeds
geholp
(Van onze speciale correspondent)
iwmeesl
was v. BONN, maandagmorgen
d^nedtX/"'^NMORGEN zijn in Bonn de Nederlands-Duitse besprekingen voort-
ggewerï gezet. Daaraan wordt ditmaal deelgenomen door de Nederlandse
ags fien\*hesaurier-generaal> hetgeen er volgens ingewijden op wijst, dat
voorfr °P het gebied der financiële problemen, waarover nu reeds meer dan
2twee jaren wordt onderhandeld, spijkers met koppen zullen worden ge-
etbal >,a«en- hetreft vooral de door Nederland prealabel gestelde eis tot een
een vo<Passende schadeloosstelling aan de slachtoffers van het Naziregime.
'tT^e Zowe* *n Nederlandse, als in Westduitse kringen is het cijfer de laatste
onze v1^a£en a^s een speculatie betiteld, maar desondanks staat vast, dat de
laatBondsrepubliek zioh bereid heeft verklaard 125 miljoen mark voor deze
tchadeloosstelling op tafel te leggen. Het oorspronkelijke Westduitse
de a9anh°d had 33 miljoen mark bedragen.
Voor zijn overige financiële aan-
tpraken jegens Duitsland rekent Ne-
llCleilerZand nog op een bedrag van 135
miljoen mark. De bondsrepubliek is
iot dusverre tot 75 miljoen mark
t verla'6^aan' maar 'n ®0TWl verwacht men,
Mantfot West-Duitsland ook de tweede
?n pertfederlandse eis zal inwilligen.
Daar moet dan echter wel tegenover
:r treuzelt
Propaganda
We;
Men hoort ook in Nederland vaak v
ondigen, dat alle conflicten tussen O
West, ontmoetingen op het gebied i
cultuur en schone kunsten toch
zouden zijn. Wij geloven
iVant het doel van al de;
s, wat de communist!
tangaat, altijd en louter: propaganda. Op
lit punt kan hetgeen te New York met het
iolshoi-ballet gebeurde ons een les zijn.
roor het optreden van deze Russische
i alletgroep in de Metropolitan Opera
;n veieSf0n£f een enorme belangstelling. Doch
ijft dllras bleek, dat vele duizenden
T?.5000 haartjes voor de 32 voorstelligen
iet aan de loketten verkrijgbaar
genepej fcon men ze krijgen van de „National
iverdepwncil of American-Sovjet friendship"...
vind ,s een Puur-communistische, subver-
j. leve, fanatieke organisatie van rode
paganda. Daar kon men entreebiljetten
Doch dan kreeg men tegelijk
Iele stapels folders, boeken, brochures er,
inder materiaal thuisgestuurd, waarin dt
'oor, ^\eerlvhheden van 'iet Sovjet-paradijs ge-
en> 'jjrezen werden. Natuurlijk hebben de
tege}mer'kaanse autoriteiten snel ingegrepen.
ondeodaf de New Yorkers de voorstellingen
1de de,u hunnen zien zonder overstelpt te
iaar g!en met leugens over het „rode
ïtwooifb"- Maar niet overal wordt de cultuur-
eeschropaganda 20 s
8 o kken. (Els. 1
lpu4denauer
ist wei Wat West-Duitsland betreft, Is er alle
moceden om van een vernieuwing der poli-
oriek iets goeds te hopen. Men kan een
teleefde buiging maken voor de energie
in e«n de oude Adenauer, maar belangrijker
weer pn de aanwezigheid van die energie was
peler iet feit, dat zij werd misbruikt voor de
van een starre staatkunde,
aanviaardoor een reële thans ook allerwege
en vehogelijk geachte ontspanning in de ver-
klasiouding Oost-West werd gedwarsboomd.
Idenauers opvolgers zullen hem, zoals
lebruikelijk, eren. Maar men mag hopen
zij beter dan hij de eisen des tijd:
killen verstaan. (De Groene).
)lie
De Prawda heeft onlangs over een
'Teemde geschiedenis geschreven, die
'tschien voor sommigen de dood van
i laatste illusie wat betreft de Sovjet-
Ie betekent. Bij Ufa, een stad in een der
ssische oliegebieden. ligt een kunst-
tig meer. Dagelijks komen er een paar
nnge olietreinen. 50 grote tankwagen per
'g, waarvan de inhoud in het meer
rdt gestort. Het z\jn wagons die de
Je naar vele delen van het land hebben
ebracht en die terugkeren met nog enkele
onnen olie op de bodem. Als het meer vol
I wordt het in brand gestoken. Het duurt
0 dagen voordat de inhoud va 12.000 ton
1lieprodukten is uitgebrandDit gebeurt
ok in verschillende andere Russische
lliegebieden. De Russische produktie
lijgt snel, de voorraden groeien sneller
!an het aantal opslagplaatsen. Voor de
torlog hebben wij het drama gekend van
koffie, die in zee wed gegooid of werd
erbranden dichter by huis van de
groenten die vernietigd werden. Hat
Ommunisme heeft er zich altijd op be-
oemd dat het dergelijke misdaden kon
1oorkomenHet blijkt dat het zelfs op dit
}unt niet beter is dan een ouderwets
kapitalistische maatschappij.
(Vrij Nederland).
met enkele concessies zijnerzijds met na
me wat betreft de teruggave van de in
1949 onder voorlopig Nederlands bestuur
gestelde grensgebieden Elten en De Zelf
kant.
Voor het eerst sinds lange tijd is de situa
tie thans zo, dat de mogelijkheid aanwezig
is, de jarenlange impasse te doorbreken
en in de langdurige Nederlands-Duitse
onderhandelingen voortgang te maken en
tot een oplossing te geraken.
De situatie is echter ook zo, dat de
schoen thans aan de andere voet zit, met
andere woorden, dat de Nederlandse on
derhandelaars ervan doordrongen moeten
zijn, dat de liefde niet van één kant kan
komen en dat de inwilliging van de Ne
derlandse financiële eisen door West-
Duitsland nu ook werkelijk zal moeten
worden gevolgd door bereidwilligheid van
Nederlandse zijde om de Duitsers inzake
de Zelfkant en Elten tegemoet te komen.
Dat dit onderwerp door de Duitsers
thans aan de orde zal worden gesteld,
blijkt wel uit het bezoek, dat de West
duitse delegatieleider, ambassadeur dr.
Robert Lahr, dezer dagen aan Elten heeft
De inwilliging van de Nederlandse
schadeloosstellingseis is voor de VVest-
duitsers een concessie, waarvan het be
lang niet mag worden onderschat. Zij zal
voor West-Duitsland namelijk niet
der enige consequenties blijven voo
onderhandelingen over soortgelijke c
die door nog tien andere Westcuropese
landen naar voren zijn gebracht.
Het inwilligen van de Nederlandse eis
heeft voor deze landen een precedent ge
schapen. Dit was een van de redenen,
waarom Bonn zo lang heeft geaarzeld aan
de Nederlandse eis toe te geven en er de
voorkeur aan gaf de schadeloosstelling
langs „liefdadige weg" te regelen.
Met de schadeloosstellingseisen
der Westeuropese landen is een
totaalbedrag van tussen de 650 en
800 müjoen mark gemoeid. Het be
hoeft daarom geen verwondering te
wekken, dat men op het Westduitse
ministerie van financiën over de in
williging van de Nederlandse eis
door het ministerie van buitenlandse
zaken niet bijzonder te spreken is.
Moskou waarschuwt
Noorwegen
Rusland heeft Noorwegen gisteren in
een nota gewaarschuwd voor de gevaar
lijke gevolgen van het toelaten van
N.A.V.O.-base6 op Noors gebied. De Rus
sen besohuldigen de Noren van toegeven
aan de eisen van Westduitse militaristen.
Het toelaten van N.A.V.O.-bases en van
wapenopslagplaatsen voor het Westduitse
leger tast de Russi6ch-Noorse betrekkin
gen ernstig aan, aldus de nota.
De
schillen
valt i
et meningsver-
n Noorwegen over voorstellen,
om twee Westduitse stafofficieren aan 't
noordelijk N.A.V.O.-hoofdkwartier te
Kolsaas te verbinden.
Zestien doden in Algerije
TNE gemeenteraadsverkiezingen in
Algerije zijn gisteren onder
sterke intimidatie van de rebellen
gehouden. Overal probeerden de op
stand elingen de verkiezingen in de
war te sturen. Zestien personen wer
den daarbij gedood. Zestig stemmers
geraakten ten gevolge van aanslagen
gewond.
Door het optreden der rebellen was de
opkomst slecht. In de namiddag had in
Algiers nog maar dertig procent van de
kiesgerechtigden gestemd. Tot twee keer
toe werd het sluitingsuur van de stem
bureaus in de stad uitgesteld en geregeld
reden auto's met luidsprekers door de
stad om de bange kiesgerechtigden tot
stemmen te bewegen. Maar het hielp wei
nig. In andere steden lag het opkomstper
centage wat hoger en liep soms zelfs op
tot zestig procent.
Bij Setig hebbep de opstandelingen het
huis van een kandidaat van de gemeen
telijke lijst in brand gestoken. De man
zelf werd vermoord. In een ander dorp in
de buurt van Setif ontvoerden de opstan
delingen alle kandidaten van een verkie-
igslijst, geselden hen en vermoordden de
lijstaanvoerder.
In Constantine, Oost-Algerije, gooide
een terrorist een handgranaat naar een
groepje mohammedanen bij een stembu
reau. Twee personen vonden de dood en
tien werden gewond. In 150 dorpen ten
oosten van Algiers zijn de verkiezingen
uitgesteld, omdat het Franse leger de
veiligheid van de kiezers niet kon waar
borgen. Het zal zeker een week duren
voordat de verkiezingen in geheel Alge
rije zijn gehouden.
Niet alleen zijn de verkiezingen tegen
gewerkt door de Algerijnse rebellen,
maar ook door de Franse extremisten.
Zo hebben drie uiterst-rechtse organi
saties, die ontevreden zijn over de Alge
rijnse politiek van De Gaulle, een op
roep doen uitgaan om niet te stemmen.
In Parijs is gisteren meegedeeld,
dat de Algerijnse leiders van de ver
zetsbeweging, die in Kairo verblij
ven, het onderling niet eens zijn. Het
grootste deel van de leden van de
„Vrije Algerijnse Regering" zou
thans welwillend staan tegenover
het aanbod van De Gaulle, onder
handelingen te beginnen. Door deze
ontwikkeling bestaat meer kans op
een werkelijke vrede in Algerije.
Generaal Schaper
blijft nog aan
De chef van de luchtmachtstaf, tevens
voorzitter van het comité van chefs van
staven, de luitenant-generaal H. Schaper,
zal voorlopig nog in functie blijven. Op
grond van zijn bijzonder grote kwalitei
ten zal hij hoewel het ongebruikelijk
is dat men dit langer dan drie jaar blijft
zijn functie van chef luchtmachtstaf
behouden.
Vrijhandelszone. Economen, politici, in
dustriëlen en vertegenwoordigers van vak
bonden uit Frankrijk, West-Duitsland. Ita
lië, Nederland, België en Engeland hebben
te Londen beraadslaagd over de mogelijk
heden van een nauwere samenwerking
tussen het Gemenebest en een Europese
groepering, waartoe ook Engeland zou be
horen; de socialistische oud-premier
Attlee woonde de conferentie als v
nemer bij.
Verschnrc. Bij uitgifte van 525.000 ge
wone aandelen nagenoeg alle voorkeurs
rechten gebruikt.
Twee mijnwerkersploegen hebben zich
gisteren door de laatste meter klei en
krijtsteen gewerkt, waarmee de verbin
ding tot stand is gekomen tussen de
noordelijke en zuidelijke helft van een
verkeerstunnel onder de rivier de
Theems, die twaalf miljoen pond ster
ling heeft gekost.
Zeven en een halve meter beneden
het wateroppervla.k sloegen de arbeiders
een fles whisky stuk ter viering van dit
hoogtepunt van het werk, dat twee jaar
heeft geduurd.
De verkeerstunnel verbidt Dartford
aan de oever van Kent met Purfleet in
Essex. Het gedeelte van de tunnel dat
zich onder water bevindt is driekwart
kilometer lang. De arbeiders hebben het
werk moeten verrichten in samenge
perste lucht, opdat geen water naai
binnen zou sijpelen.
Tenzij Hasselman meewerkt
HET INDONESISCHE ministerie van buitenlandse zaken heeft afwijzend
beschikt op,het verzoek van de heer A. H. Hasselman, Nederlands
diplomatiek vertegenwoordiger te Djakarta, het paspoort van de heer
N. J. Scheele terug te geven. De heer Hasselman deelde dit mede na een
bezoek aan de secretaris-generaal van het ministerie, Suwito, waarbij
hij het paspoort en een nieuw uitreisvisum had gevraagd.
De Indonesische regering heeft latenlteiten nog geen officieel antwoord van de
weten, dat zij de heer Scheele, die donder- heer Hasselman hadden ontvangen op hun
dag juist voor zijn vertrek naar Neder- verzoek om diens medewerking,
land van het passagiersschip Borneo was Het verbod van het Indonesische
gehaald, wil horen over de vrijlating van persbureau Pia is thans geëindigd,
de heer H. C. J. G. Schmidt. De heer Has
selman kreeg ten antwoord, dat het pas
poort niet wordt teruggegeven, tenzij hij
bereid is te helpen bij het onderzoek naar
de vraag of de heer Scheele betrokken is
geweest bij de vrijlating van de heer
Schmidt.
De heer Hasselman voegde eraan toe,
dat hij eventueel bereid zou zijn toe te
stemmen in een onderzoek indien eerst het
paspoort en het uitreisvisum zou zijn over
handigd. Hij zeide niet te weten of Neder
land een protest zou indienen.
Een zegsman van het Indonesische mini
sterie van buitenlandse zaken verklaarde,
dat de heer Scheele geen diplomatiek pas
poort bezit en dat de Indonesische autori-
De Raad van Europa viert vandaag
in Straateburg zijn tienjarig bestaan (de
organisatie is op 5 mei 1949 opgericht)
met een academische -zittirug vaq de raad
gevende vergadering, ontvangsten van
het ministercomité en de afgevaardigden
uit de vijftien landen door de Franse pre
mier en de plaatselijke autoriteiten, een
daosgaia en een groot vuurwerk vanaf
de beroemde kathedraal.
Bejaarde overreden. Op de Zwolseweg
in Apeldoorn is gistermorgen de 79-jarige
fietser H. Eikelboom, toen hij linksaf
sloeg, door een hem achteropkomende
auto gegrepen. De man was op slag dood.
Economischer produktie is geivenst
Ook op het platteland sprake van
een geleidelijke overgang
Van onze soc.-econ. redactie)
F)E WEG VAN MEEL TOT BROOD loopt in de broodfabriek over rol-
letjes. De produktie geschiedt geheel automatisch. Aan de ene kant
van het bedrijf wordt bloem aangevoerd en in grote cilinders gestort.
Aan de andere zijde lopen prachtige broden over een band het magazijn
in. Daar verdwijnen ze in de karren van de broodlopers of gaan ze per
auto naar de filialen. Aan het produktieproces komen maar weinig mensen
te pas. De enkelen, die er zijn, letten op, dat er geen broodje uit de band
springt en controleren de (kostbare) apparatuur.
Zo werkt het grootbedrijf. Elke dag
produceert het duizenden broden,
wit en bruin, gesneden of niet gesne
den, klein en groot. Elke dag wordt
de produktie groter. Elke dag ver
overt de broodindustrie meer terrein.
Is het niet binnen haar rayon, dan
daarbuiten.
Het grootbedrijf lijkt hard op weg
(Van onze Kunstredacteur)
TTr- EDUARD VAN BEINUM is plechtig herdacht. In het gebouw waarin
hij vorige week stierf, en door het orkest, waaraan hij jarenlang zijn
kracht had gegeven. Het Concertgebouw te Amsterdam stond zaterdag
middag in het teken van de rouw. De dirigeerstoel was omhangen met grijs
velours, daarvoor hingen rouwkransen en stond het borstbeeld, dat de
beeldhouwer Mari Andriessen van Van Beihum had gemaakt. Er was een
merkwaardige ernstige stemming in de stampvolle zaal, waar ook
het concert haast niet gesproken werd.
dfitie, steunend op wat zijn voorganger
gedaan had. De hiele wereld leefde mee
met dit overlijden.
Vele hoogwaardigheidsbekleders, vele
musici, vele vrienden van Van Beinum
waren aanwezig. Vooraan de vertegen
woordiger van H.M. de Koningin, kamer
heer b.d. jhr. F. J. van Lennep. de minis
ters Cals en Beel, de commissaris der
Koningin in Noordholland dr. M. J. Prin
sen. de Amsterdamse burgemeester, de
fractie-voorzittere der Eerste en Tweede
Kamer, gemeenteraadsleden, vele leden
van het korps diplomatiek, familieleden
van Van Beinum, bestuursleden van het
Londens Filh. Orkest. Ned. dirigenten en
radio-vertegenwoordigers. Daarachter de
vele bewonderaars en vrienden, de mu
sici, scheppende en uitvoerende, de crl-
bici en het publiek, allen met het onbe
stemde gevoel van een leegte in deze zaal.
Want al begaf de jonge dirigent Ber
nard Haitink zich nog zo schuchter
de dirigeerstoel, toch bleef deze voo.
gevoel van al die ludsteradrs leeg. Het
was alsof Haitink achter het borstbeeld
van Van Beinum wilde wegkruipen, alsof
hij zich visueel niet wilde laten gelden
Was deze zelfde lessenaar niet vóór hem
betreden door twee topfiguren, di
vergeten kunnen worden in het Neder
landse muziekleven: Willem Mengelberg
en Eduard van Beinum? In 1951 overleed
Mengelberg, ergens ver weg in Zwitser
land, als een balling, haast ongemerkt,
maar een orkest nalatend, dat aan de top
van muzikaal Europa stond. Vorige week
overleed Eduard Van Beinum. geliefd
geëerd, voortbouwer van een grote tra-
te zijn naar een monopoliepositie,
vooral in de grote steden. Een stad
als Den Haag betrekt voor 75 procent
brood van de fabrieken, die daar in
de laatste jaren tot één bedrijf zijn
samengesmolten. Dat bedrijf heeft
meer capaciteit dan Den Haag kan
afnemen en exporteert daarom. Het
exporteert verpakt en veredeld brood
naar Frankrijk en Duitsland en levert
aan het Amerikaanse leger in Duits
land. Het broodbakken is hier geen
ambacht meer, maar industrie!
van dat centrale bedrijf, dat ten slotte
een fabriek wordt, omdat het auto
matisch gaat produceren
Ploegenarbeid
Wat is het streven van het groot
bedrijf? Het wil invoering van het
ploegenstelsel en tracht voor dat plan
de overheid te winnen. Want, zegt
de broodfabrikant, invoering van
ploegenstelsel betekent economischer
produceren (dus mogelijk broodprijs-
verlaging) en een gunstiger sociale
positie van de werknemer.
Dit stelt het grootbedrijf zich
(en de fabrieken die exporteren
gen het al doen): nacht- en dagploe-
gen, die periodiek kunnen rouleren,
om de week bijvoorbeeld. De nacht
ploeg zou om twaalf uur moeten be
ginnen en om half acht, als de dag-
ploeg komt, naar huis gaan. Het per
soneel zou dan om de week een vrije
zaterdag hebben (op zaterdagmorgen
werkt de dagploeg niet) en een 45-
urige werkweek. De grootbedrijven,
die nu vaak in een stad met meerde
re fabrieken werken, waarin even-
zovele dure installaties staan, zou
den het dan met een of twee fa
brieken af kunnen, hetgeen een ge
ringere afschrijving en dus een kos
tenverlaging tot gevolg zou hebben.
In de provincie is die ontwikkeling
van de industrie nog niet zo specta
culair. Maar ook op het platteland
iw.e<K?ve"in?'"if, hS ^Lb'drijT. Meer verkooppunten
In sommige plaatsen is dat al te 'ion
Daar voegen een aantal middenstands
bakkers hun bakkerijen samen tot
een plaatselijk bedrijf, dat brood pro
duceert voor een klantenkring, die
tot vèr buiten de plaats reikt. Andere
bakkers kunnen die concurrentie niet
aan en betrekken steeds meer brood
Amsterdamse Toonkunstkoor open
den de herdenking met het slotkoor uit
Bachs Matthaus Passion: „Wir setzen
uns mit Tranen nieder". Het was
aangrijpende uitvoering, in alle eenvoud,
alle oprechtheid en alle zuiverheid ge
bracht. Zonder enig effect heeft Haitink
de plechtige herdenking ingeleid. En ook
zonder enig effect heeft hij de herden
king uitgeleid rnet het Adagio uil Bruck-
ners Achtste Symfonie. .JHeine Achte
ist ein Mysterium". heeft Bruckner
gezegd. Ja, het Adagio is het mysterie
van de verstilling en van de overgave,
het mysterie van de schoonheid, die
de aarde omhoog voert. Was er betere
muziek denkbaar, dan Juist dit étuk, dat
Van Beinum zo na aan het hart lag? En
dat door Haitink in een ongelooflijke rust
en beheersing werd uitgevoerd.
Ja, deze muzikale herdenking wa;
eigenlijk Voldoende, was veel welspre
kender dan a". die platgetreden superla
tieven van de sprekers op deze herden
king: van staatssecretaris Höppener. var
de Amsterdamse wethouder De Roos er
van de voorzitter van de Ned. Orkest-
stichting mr. W. F. Schokking. Zeker,
hebben alle eigenschappen van Van Bei
num willen opsommen, ze hebben hem
laten zien als mens en al6 musicus, i
ze zijn één ding vergeten, ril. dat Van
Beinum een grondige hekel had aan
gelijke hulde-speeehjes. Mr. Schokking
zei heel terecht: ..Eduard van Beinum di
rigeerde vanuit het luisteren.
De drie herdenkingsredenaars hebben
gesproken vanuit eigen estetiserende
'oordkeus Ze hebben dus zichzelf doen
horen, niet Van Beinum. Ze hebben
geten te luisteren naar Van Beinum. Het
tragisch een dergelijke opmerking te
moeten maken, maar het is nodng. omdat
die mooie woorden de werkelijke Van
inum geen recht Heten wedervaren
Dat heeft wel het Concertgebouworkest
gedaan en het Toonkunstkoor en diri
gent Bernard Haitink.
Het 10-jarig meisje Charlotte Elisabeth
Göbels uit Amsterdam is zondagmiddag
bij de Papelaan op rijksweg nr I onder
Muiden door de 29-jarige motorrijder J.
W. Giessen uit Zwolle aangereden en zo
ernstig gewond, dat zij vrij kort na het
ongeluk overleed.
Pleegouders bepleiten
nieuw overgangsrecht
in adoptiewet
De voorzitter van de Nederlandse ver
eniging van pleegouders, mr. A. Stempels,
heeft op de jaarvergadering te Zwolle
herziening van het overgangsrecht in de
adoptiewet bepleit. De praktijk heeft na
melijk uitgewezen, dat er lacunes in deze
wet zijn, waardoor pleeggezinnen, die
reeds bestonden voordat adoptie mogelijk
werd, getroffen worden. In deze oudere
pleeggezinnen komt bijv. een leef
tijdsverschil tussen pleegoudere en pleeg
kinderen voor, dat groter is dan vijftig
jaar, waardoor adoptie onmogelijk wordt
Ook meerderjarige pleegkinderen, die in
middels ouder dan dertig jaar zijn gewor
den, kunnen niet geadopteerd worden. De
vereniging van Pleegouders zou hierin
verandering willen zien.
De positie van de pleegoudere is welis-
•aar verbeterd, doch voor vele gezinnen
zonder adoptiemogelijkiheid zijn er nog
ernstige problemen. Alleen wijziging van
de wetgeving terzake van de ouderlijke
macht en voogdij en van ontheffing en
ïtzetting van ouderlijke macht zal hier-
verandering kunnen brengen.
Het ledental van de vereniging, aldus
bleek uit het jaarverslag van de secre
taris, de heer E. Hoogland, is iets terug
gelopen, omdat leden, die adoptie hadden
verkregen bedankt hebben.
Sabotage bij Fokker
in Brazilië?
De Braziliaanse politie heeft zaterdag
m onderzoek ingesteld naar een ver
meende sabotagepoging bij de vliegtuig
fabriek Fokker te Rio de Janeiro. De
maatschappij heeft er zich vrijdag bij de
de politie over beklaagd, dat giftige dam
pen. die uit een verstuifinstallatie ont
snapten. bijna een paniek in de fabriek
veroorzaakt hadden.
De politie onderzoekt thans of iemand
wellicht een zuur in de installatie ge
gooid heeft, om de dampen op te wekken.
Het grootbedrijf streeft naast
ring van het ploegenstelsel ook naar
een vroegere verkoop van vers brood.
De tien uur-grens zou tot acht uur
moeten worden teruggebracht om
meer tijd voor het bezorgen te krij
gen. De bezorger, die nu met twintig
weekuren geen volledige dagtaak
■-7 heeft en voor wie dus allerlei kar-
weitjes gevonden moeten worden,
- -ou dan aan het bezorgen een full-
me-job hebben en meer aandacht
an zijn klanten kunnen schenken.
De continuproduktie betekent voorts
dat de fabriek meer verkooppunten
hebben en dus parallellisatie
verkoop van
brood in meerdere levensmiddelen-
hedrijven. Naast het filiaal kunnen
ook andere winkels uitstekend het
verpakte edelbrood aan de man bren-
de fabrikant. Het verpak
te edelbrood komt hoe langer hoe
de mode en al is het duurder,
[toch bestaat een derde van de afzet
de grote steden al uit dat verpak-
brood. De industrie ziet die ver
koop uiteraard gaarne stijgen, want
het verpakte brood is hygiënischer,
blijft langer vers (attractief voor het
lunchpakket dus) en kan in de fa
briek in dagproduktie gebakken woi^
De kleine bakker
Heeft de fabrikant met deze plan
nen geen oog voor de klein bakker,
die bij een dergelijke industriële wet
geving onherroepelijk het loodje zou
leggen? Immers, hij kan nooit mee
doen aan het ploegenstelsel en zou,
brood verkocht kan worden, de ge
hele nacht voor de oven moeten
staan, om net als zijn concurrent op
tijd klaar te komen.
Laat hem brood van ons betrekken,
zo meent het grootbedrijf en laat hij
zich dan specialiseren op de banket
bakkerij. Tenslotte maakt de schoen
maker ook geen schoenen, hij betrekt
ze van de schoenfabrieken en ver
koopt en repareert ze slechts. In tal
van branches is de situatie zo ge
groeid. Waarom in de bakkerij dan
niet?
In bepaalde kringen in het groot-'
bedrijf leeft daarbij de gedachte om
bij invoering van de industriële wet-
geving de kleine bakker een tijdlang
te steunen. Hij zou als overgangs-
maatregel een vergoeding moeten
hebben en die zou moeten komen uit
een eventuele broodprijsverlaging. J
Komt het ploegenstelsel er door en
betekent dat een broodprijsverlaging,
dan moet die niet in eerste instantie i
aan de consument ten goede komen,
maar aan de gedupeerde kleine bak- 2
ker, zo meent men. De uitvoering van
een dergelijke steunverlening zou de
taak van de overheid moeten rijn. 1
