Jlieuiue £ditsrf)c OTourant
Klein westelijk garnizoen
kan in Berlijn blijven
Situatie in Irak is
nog zeer verward
Koleninvoer wordt
wellicht gehalveerd
Vier van de vijf lijsttrekkers
voor Europese verkiezingen
NIEUWSTE RUSSISCHE VERRASSING:
Burgemeester Brandtgeen zin
gesprek met Chroesjtsjef
D
Amerikanen geïrriteerd over
Macmillans houding
DINSDAG 10 MAART 1959
BUREAUS: Steenstraat 37
Directie. Redactie. Abonnementen- en
Advertentie-afdeling Tel. 31441.
ABONNEMENTEN: f7.50 per kwartaal;
f2.55 per maand; f0.59 per week.
ADVERTENTIES: f0.20 per millimeter.
Fam'lleberichten f0.18 per millimeter.
(Bij contract belangrijke korting).
Postrekening 58936.
Directie: F. DIEMEB
Hoofdredacteur: Dr. E. DIEMEB
CHRISTELIJKEATIONAAL DAGBLAD
Voor Leiden en Omstreken
„Stantvasttch W ahfbleuto
niyn bert in tcgljt nspotl"
Negenendertigste jaargang no. 11510
Stemt A.R.
ZIJLSTRA Lijst 3
BONN, dinsdagmorgen
jn heeft Chroesjtsjef dt
wereld met een nieuwe wending van de Russische houding ten op
zichte van West-Berlijn verrast: hij verklaarde zich er plotseling mee
akkoord dat een klein aantal westelijke of neutrale troepen in West-Berlijn
zou blijven gestationeerd. Voorwaarde daartoe zou echter zijn dat het
stadsdeel de status van vrijstad zou krijgen. De troepen zouden op het
handhaven van deze status moeten toezien.
De gedachte om van heel Berlijn een vrijstad te maken wees de Rus
sische premier opnieuw van de hand, omdat, zoals hij zei, Oost-Berlijn de
hoofdstad van de Duitse democratische Republiek is.
Wel gaf hij toe, dat het aansluiten
van West-Berlijn bij Oost-Duitsland
„bittere veranderingen" voor dit
stadsdeel zou meebrengen. Oost-
Duitsland heeft evenwel plechtig be
loofd, zich niet in de zaken van
West-Berlijn te mengen, verzekerde
Chroesjtsjef.
Voor hij zijn rede hield, had Chroesj
tsjef twee uur gesproken met de voor
zitter van de Westduitse socialistische
partij Erich Ollenhauer. Vorige week
reeds was Ollenhauer voor dit gesprek
uitgenodigd. De samenkomst vond op
uitdrukkelijk verzoek van Ollenhauer
zonder Oostduitse „pottenkijkers" plaats.
Wel waren aanwezig de oud-ambassa
deur in Bonn en vice-minister van bui
tenlandse zaken Zorin en de Russische
ambassadeur Perwoechin. Uiteraard kon
het niet de taak van de Westdöitse so
cialistische partij zijn met Chroesjtsjef
te onderhandelen of zioh in de buiten-
landse politiek te mengen.
Toch was het bezoek van Ollenhaner
een kleine sensatie in Berlijn. „Houdt 't
been stijP', riep men hem toe, toen hij
De Amerikaanse minister van
buitenlandse zaken John Foster
Dulles, die in het Walter Reed
militaire hospitaal te Washing
ton een operatie heeft onder
gaan, heeft voor het eerst weer
met zijn vrouw een autotochtje,
gemaakt. De staatsman lachte
vrolijk, toen hij het ziekenhuis
uitkwam.
Herbriggen: deel
van de inwoners
mag terugkeren
Daar in de toestand van het Zwitserse
bergdorp Herbriggen, dat door een aard
verschuiving wordt bedreigd, geen ver
andering is gekomen, hebben de bewo
ners van het minst bedreigde deel van
het dorp toestemming gekregen naar
hun woningen terug te keren. Om echter
op alles voorbereid te zijn is een bewa
kingsdienst ingesteld, zodat het dorp zo
snel mogelijk gealarmeerd kan worden
als het gevaar zich toespitst. Toen de
verschuiving de vorige maand werd be
merkt heeft men het hele dorp, dat onge
veer 400 inwoners telt, onmiddellijk ge-
•d.
De rechtbank te Assen heeft giste)
de stukadoor G. de L. uit Emmen v
oordeeld tot twee jaar gevangenisstraf
met aftrek.
De man stond terecht omdat hij op
16 december van het vorig jaar,
hij dronken achter het stuur van
auto zat, het echtpaar Dokter, dat op
een motor zat, aangereden. Beide
sen kwamen om het leven.
onder de Brandenburger Tor door naar
de Russische ambassade in Oost-Berlijn
Toen hij terugkwam verklaarde Ollen
hauer dat het gesprek in een zeer vriend
schappelijke sfeer was gevoerd, maar dat
nen van beide zijden geen blad voor de
nond had genomen. De voornaamste on
derwerpen waren het vredesverdrag met
Duitsland, de status van West-Berlijn,
het terugtrekken van de Westelijke troe
pen uit dit stadsdeel en de veiligheid in
Europa.
Chroesjtsjef en hij waren het erover
eens, dat alle problemen met vredelie
vende middelen moeten worden opgelost
en dat er geen kwesties zijn, die niet
door onderhandelingen tot een goed eind
gebracht kunnen worden.
Ollenhauers totale indruk was, dat
Rusland bereid is te onderhandelen,
maar dat tijdens het gesprek beide par
tijen met concrete voorstellen moeten
komen. Ollenhauer verklaarde overigens,
dat niets van wat Chroesjtsjef had ge
zegd hem bijzonder had verrast.
Naar Moskou
In West-Duitsland bestaat intuss
enige bezorgdheid over het feit, d
Ollenhauer alleen tegenover de Rus:
sche „zwaargewicht" zat en dat er ve
der geen Westduitse getuigen bij war*
Het blad Bonner Rundsohau noemde het
bezoek „achterdeur-diplomatic" en
vooraanstaande Westduitse bladen na
ongeveer hetzelfde standpunt in.
Bonn beeft bekendgemaakt, dat de
uister van buitenlandse zaken von Bren-
tano op de hoogte was gesteld van
bezoek, doch er niet zijn officiële goed
keuring aan heeft gehecht.
Ollenhauer legde cr evenwel de nadruk
op, dat hij op geen enkele wijze onder
handelingen heeft gevoerd met de
sische premier. Een bezoek aan Moskou
zal hij voorlopig niet brengen. Chroesj
tsjef had hem wel daartoe uitgenodigd,
maar Ollenhauer achtte de tijd daar-
Rebellenzender
in buitenland?
DE
SITUATIE IN IRAK is nog
steeds verward. De Iraakse dele
gatie bij de Verenigde Naties heeft
een verklaring uitgegeven, wa
wordt gezegd dat de aanvallen die
radio-Mosoel op premier Kassem
doet, in werkelijkheid afkomstig zijn
van een radiostation buiten Irak.
Ook in deze verklaring wordt ge
zegd dat kolonel Sjawaf door zijn
eigen mannen is gedood, nadat hij
had getracht een muiterij te ontkete
nen. De toestand zou gisteravond al
weer normaal zijn. Volgens de Iraak
se delegatie bij de V.N. is het enige
doel van de radio-uitzendingen, ver
warring te stichten in binnen- en
buitenland.
Over de plaats waar de zender der op
standelingen zich bevindt, uitte de Is
raëlische radio-Tel Aviv gisteravond de
veronderstelling dat het station zich in
Syrië zou bevinden. Syrië maakt, zoals
bekend, deel uit van Nassers Verenigde
Arabische republiek.
Imperialisme
De Iraakse minister van economische
zaken, dr. Kubbah, verklaarde gisteravond
voor de Russische televisie dat de opstand
van kolonel Sjawaf een „imperialistisch
komplot" is, gesmeed omdat Irak de haat
opwekt van de imperialistische reactio
nairen en andere vijanden van de vrede
Dr. Kubbah vertelde dat volk en
regering van Irak onder leiding van
premier Karim Kassem hun werk
moeten doen „onder voortdurende be-,
dreiging van Intrigues en samen
zweringen van de z(jde der imperia
listen".
De minister, die in Moskou is voor het
voeren van besprekingen over econo
mische kwesties, voegde eraan toe, dat al
In herfst negen
fotosatellieten
De Amerikaanse luchtmacht werkt op
het ogenblik aan negen AtlasraketU
die in de komende herfst fotosatellieten
zullen lanceren. Deskundigen van de ba
sis Cape Canaveral hebben verklaard,
dat de satellieten, uitgerust met grote
camera's vanuit een baan rondom de
evenaar het aardoppervlak zullen foto
graferen. De kunstmanen wegen i
duizend kilogram.
pogingen om de regering omvc
•pen zullen mislukken en dart Irak zijn
politieke ein sociale revolutie zal voort
zetten.
Uit de verwarde berichten krijgt
men echter de indruk dat Irak wordt
bedreigd door een bloedige burger
oorlog, wanneer Kassem er niet ir
slaagt de opstandige beweging snel te
onderdrukken. Volgens geruchten is
ook in andere delen van het land op
stand uitgebroken.
niet opportuun. De beide vice-
zitters van de socialistische Bonds
dagfractie, Erler en professor Schmidt,
gaan trouwens dezer dagen al een oriën
tatiereis naar Rusland maken.
De burgemeester van West-Berlijn
Willy Brandt heeft Chroesjtsjef doen
weten, dat hij niet ingaat op zijn uit
nodiging voor een gesprek. Brandt
verklaarde, dat hij daarmee het vier-
mogendhedenstatuut voor Berlijn zou
schenden. Bovendien acht hij zich
zelf niet de juiste gesprekspartner
voor de Russische premier.
Ass. Press meldt, dat tijdens het bezoek
van Macmillan aan Parijs duidelijk is
geworden, dat Chroesjtsjef al bij het be
zoek van de Britse premier aan Rusland
heeft laten doorschemeren, dat hij
de mogelijkheid dacht Westelijke en Rus.
sisohe troepen West-Berlijn als vrije stad
te laten garanderen.
In diplomatieke kringen acht me
jongste zinspeling van de Russische pre
mier belangrijk omdat hij voor de eer
ste keer de voorwaarde van een Weste
lijke terugtrekking heeft laten vallen.
Reactie op rede
Chroesjtsjef
Senator Mike Mansfield, ondervoorzitter
van de democratische fractie, doe
vrije wereld het idee aan de hand on
Jongste voorstel van premier Chroesjtsjef
•antwoorden met een voorstel om d
vrijheid van geheel Berlijn door de vi«
grote mogendheden te laten garanderen.
Mansfield zei het scepticisme van andere
Amerikaanse leiders over de verschil
lende voorstellen van Chroesjtsjef te
delen, maar hij meent tevens dat het
Westen zijn voordeel kan doen met de
suggestie van de Sowj et-premier om d<
onafhankelijkheid van West-Berlijn t<
beschermen met neutrale troepen oi
troepen van de Grote Vier.
Dit is niet genoeg, aldus Mansfield, maai
als Chroesjtsjef geheel Berlijn wil be
schermen met garanties van de Ver
enigde Naties voor de toegang tot Oost
en West-Berlijn, dan zou dit de moeit*
van het overwegen waard zijn.
William Fulbright, de demoorabische voor
zitter van de senaatscommissie vooi
buitenlandse betrek-kingen, noemt het
voorstel van Chroesjtsjef een variatie
op een oud thema.
Senator Everett Dirksen, de leider vé
republikeinse fractie, meent dat het
moeilijk is, na te gaan wat Chroesjtsjef'
eigenlijk wil. Wat gaat hij morgen
gen, en wat overmorgen.
Morgen is het feest tn Dene
marken ter ere van koning
Frederik, die zijn zestigste ver
jaardag hoopt te vieren.
België stelt alle transacties onder controle
HEER D. P. SPIERENBURG, Nederlands vice-voorzitter van de
Kolen- en Staalgemeenschap, heeft in Heerlen een vruchtbare be
spreking gehad met de leden van de Mijnindustrieraad en later met de
commissaris van de Koningin, dr. F. J. M. A. H. Houben. Hij meent begrip
te hebben gevonden voor de door de Hoge Autoriteit beoogde gemeen
schapsoplossing voor de moeilijkheden in de steenkoolindustrie. Over de
plannen van de H.A. kon hij zich niet uitspreken, daar deze pas heden
vaste vorm zouden krijgen, doch hij deelde mede, dat de H.A. de invoer
van buiten de gemeenschap tot 50 procent wil beperken.
Voor Limburg zal de door de H.A.
voorgestane oplossing gunstig zijn. Spre
ker noemde België de zwakste sehakel
in de K.S.G. Indien België zich echter
zou isoleren, zou dit rampzalige gevol
gen hebben voor de werkgelegenheid in
de Duitse en Nederlandse mijnen, daar
Limburg dan anderhalf miljoen ton en
In Washington raakt men steeds
meer geïrriteerd over Macmillans
houding. Men is van mening dat de
Britse premier kennelijk een belang
rijke rol wil spelen bij de onder
handelingen met de Russen, zo weet
de New York Times te melden. Vol
gens het blad zijn de Franse en West
duitse regering het in deze volkomen
met de Amerikanen eens.
eilijkheid kan voor één deel toe-
n worden aan trots en voor een
i het verschil in standpunt over
de wijze waarop de besprekingen over
het Duitse vraagstuk gevoerd moeten
worden", aldus de New York Times.
Het blad schrijft dat sommige Ameri
kaanse bewindslieden van mening zijn
dat de Britten in de ziekte van Dulles
een gelegenheid hebben gezien om een
belangrijker rol te gaan spelen bij de lei
ding van de westelijke buitenlandse po
litiek.
De New York Times voegt hieraan toe
dat een aantal Amerikaanse, Franse en
Westduitse diplomaten sterk tot -de me-
Volksbrigades in
de Sowjetunie
De Russische regering heeft gisterer
bekendgemaakt dat er „vrijwillige volks
brigades" worden opgericht, die belast
worden met hulpverlening bij de hand
having van de openbare orde.
De leden van deze brigades, aldus het
persbureau Tass, hebben tot taak de eer
en waardigheid van de burgers te be
schermen, overtredingen van de open
bare orde te voorkomen en overtreders
vooral door overreding en waarschuwing
van verdere wandaden te weerhouden.
ning overhellen dat Macmillan wellicht
te gemakkelijk gesproken heeft over de
kans om de vraagstukken, voortvloeiend
uit de militaire confrontatie tussen Oost
en West, tot oplossing te brengen.
Oostduitse film
over Anne Frank
toch verboden
De Oostduitse film „Bin Tagebuch für
Anne Frank" is alsnog voor openbare
toning verboden. Aanvankelijk was deze
film door de centrale filmkeuring
openbare vertoning toegelaiten, maar door
het lid van de keuringscommissie, m
Bijdendijk, is toen een herkeuring
gevraagd.
Het motief voor het alsnog niet toelaten
in openbare vertoning is, dat de film
vallen doet op toestanden en met r
genoemde personen in de Duitse Bonds
republiek. Op deze wijze wordt afbreuk
gedaan aan de goede betrekkingen die
Nederland met deze naibuurstaat en bond
genoot onderhoudt.
In de Oostduitse film, aldus motiveerde
mr. Bijdendijk zijn veraoek om herkeu
ring, wordt op perfide wijze getracht
tweedracht te zaaien in de westelijke
wereld, wat temeer verwerpelijk is,
dat de figuur van Anne Frank hier buiten
behoort te staan en het Oostduitse regime
zichzelf bedient van de medewerking van
vroegere nazi's en oorlogsmisdadigers.
Wegens politiek verleden
Rechters in Berlijn
voor rechtbank?
Binnenkort zal een onderzoek worden
ingesteld naar de activiteiten van eer
tiental rechters in West-Berlijn tijden:
de Tweede Wereldoorlog.
Men zal een onderzoek instellen of
de rechters, die toentertijd zitting had
den in speciale volksrechtbanken van
de nazi's langdurige gevangenisstraffen
en doodstraffen hebben opgelegd.
Hitiers politieke tegenstanders werden
door deze rechtbanken veroordeeld op
grond van het alleszeggende en
omvattende feit „vijanden van de staat"
te zijn.
Na bestudering van de dossiers be
treffende de gewezen vonnissen zal wor
den uitgemaakt of tegen het tiental eèn
vervolging zal worden ingesteld.
Mexico. Dank zij een geneesmiddel uit
de V.S. heeft men in Mexico het leven
kunnen redden van 41 mensen, die
methylalcohol hebben gedronken. De
meesten zullen echter blind of krankzin
nig blijven. Bij de ramp zijn 26 mensen
om het leven gekomen.
Zelden zal Schiphol zo'n grote
menigte verwelkomers" heb
ben gezien als toen 16.000 men
sen naar Amsterdam waren ge
komen om de hoofdbestuurder
van het Apostolisch Genoot
schap, apostel L. Slok en zijn
echtgenote te begroeten. De
heer en mevrouw Slok hebben
een wereldreis gemaakt, die 62
dagen heeft geduurd en tijdens
welke zij vele afdelingen van
het genootschap (meestal ge
sticht door geëmigreerde Ne
derlanders) hebben bezocht.
Kind gestikt in
stuk van ballon
Op tragische i
Wasmus i
istermiddag om
'ijf het 6-jarig jongetje L.
de Wolmaranstraat in Den
het leven gekomen. Het jon
getje speelde op straat met een luchtbal
lonnetje. Op een zeker moment wilde het
kind het ballonnetje opblazen. Toei
het stukje gummi voor de mond hield
moest hij hoesten. Bij het krachtig plotse
ling inademen schoot het gummi in zijn
luchtpijp. Vrijwel op hetzelfde moment
viel hij op de grond neer; hij ovei
ter plaatse. De ijlings gewaarschuwde
G.G.D. kon geen hulp meer bieden.
Koning Boudewijn van België zal vol
gens het Amerikaanse dagblad Washing
ton Star dit voorjaar een bezoek brengen
aan de Verenigde Staten.
VIER van de vijf lijsttrekkers van
de grote politieke partijen in Ne
derland hebben aan de vooravond
van de verkiezingen in ons land ver
klaard voorstander te zijn van het
beginsel van Europese verkiezingen.
De vijfde, dr. H. W. Tilanus, neemt
geen volstrekt afwijzend standpunt
in, doch geeft er de voorkeur aan
het rapport af te wachten, dat een
werkgroep van het Europese parle
ment onder leiding van de Belgische
hoogleraar prof. Dehousse, over de
problematiek van rechtstreekse ver
kiezingen voor een Europees parle
ment opstelt.
„Hoe denlot u over Europese verkie
zingen?" was de vraag, die de redactie
van het maandbad Nieuw Europa heeft
voorgelegd aan de vijf politieke leiders.
„Aan de Partij van de Arbeid zal het niet
liggen, als de Europese verkiezingen niet
vlot tot stand komen", antwoordde mr. J
A. W. Burger, die hier aan toevoegde
overigens geen vrees te hebben, dat het
aan de andere Nederlandse partijen wel
zou liggen. Hij noemde hef verheugend,
dat het verlangen naar Europese inte-
Dr. Tilanus: Nog
niet zo ver
gratie in welhaast alle Nederlandse poli
tieke partijen leeft. „Indien werkelijk heit
Europese parlement ar in zou slagen een
concreet voorstel tot Europese verkiezin
gen uit te werken en te doen aanvaarden,
dan houd Ik het er voor, dat Nederland
niet het struikelblok zal blijken."
Prof. mr. C. P. M. Romme sohrijft te
menen, dat de tijd is gekomen verandering
te brengen in het feit, dat het Europese
parlement zijn rechtstreeks contact met
de Europese volken mist. waardoor het in
die volken ook onmogelijk kan leven
„Wij moeten aan de Europa-gedachte, die
nu nog hangt aan de draad van de over-
heads-ónzichten, een tweede pool geven,
de pool van het vaste volksinzicht dat de
groei naar Europese eenwording
nomisoh en politiek gegeven is, dat uit
de ontwikkeling van de eigen natie en
uit de ontwikkeling van Europa niet meer
weg te denken is. En die pool kan niet
beter bestaan dan in een rechtstreeks
gekozen Europees parlement."
„Ik bc
aider
direc
gekozen Europees parlement, maar tk ben
van mening dat de voorbereidingen hier
toe rustig en zonder overhaasting moeten
worden getroffen", aldus schrijft prof. dr.
J. zyistra. „Daarnaast is het uitermate
wenselijk, dat de directe verkiezingen
kunnen plaatsvinden legen de achtergrond
van een ook voor de gemiddelde Europese
burger levende realiteit van de gemeen
schappelijke markt."
Prof. mr. P. J. Oud antwoordde voor
stander te zijn van het beginsel van Euro
pese verkiezingen. De uitwerking van diit
beginsel vereist het oplossen van een aan
tal vragen, doch hef ontbrak hem aan tijd
zo schreef hij thans nader op deze
vragen in te gaan.
Dr. Tilanus zegt nog niet zo ver te zijn
als wordt gesteld in het programma van
de Europese beweging: „De Europese be
weging spreekt zich uit voor het spoedig
houden van rechtstreekse verkiezingen
voor het Europese parlement." Het is ztjn
persoonlijke visie, dat de zaak nog niet
rijp is en dat overhaasting schaadt. Laten
wij het rapport van de commlssle-
Dehousse afwachten, ondertussen op de
volksvergaderingen steeds de aandacht
vestigen op wat zich in Europa ontwikkelt
en voltrekt en voorlopig de afgevaardig
den In het Europese parlement doen ver
kiezen op indirecte wijze via de nationale
parlementen.
Duitsland 3 miljoen ton minder jaarlijks
zouden uitvoeren. Wil de K.S.G. gezond
worden, dan moet deze zwakke schakel
worden hersteld. Sanering van de Bori-
nage is hiervoor een eerste vereiste.
Zegslieden van het Belgische ministe
rie van economische zaken verklaren,
dat de invoer van kolen uit de landen
der gemeenschap niet zal worden ge
staakt, doch dat een controle van de in
voervergunningen door de verantwoorde
lijke autoriteiten wel noodzakelijk is.
Volgens de zegslieden zijn alle invoer
vergunningen met een normale looptijd
van vier maanden ingetrokken, doch zij
zullen automatisch voor slechts twee
maanden worden vernieuwd, indien de
houders daarom verzoeken. Het doel van
deze maatregel is de Belgische autori
teiten in staat te stellen de hoeveelheid
in te voeren kolen vast te stellen en
nauwkeurige statistische gegevens te
krijgen over de te verwachten transac-
Geruchten hadden tot gevolg, dat de
regering te Bonn getracht heeft beves
tiging te krijgen van een bericht als zou
België de invoer van kolen uit de ge
meenschap verboden zou hebben, het
welk ernstige ongerustheid had gewekt
in Aken, waar dagelijks 1500 ton Duitse
kolen over de grens naar België gaan.
De kolenmijnen van Aken hadden reeds
te Bonn tegen dit vermeende verbod ge
protesteerd. Een zegsman van het Duitse
ministerie van buitenlandse zaken zeide,
dat West-Duitsland zich tot de K.S.G.
zou wenden indien België de invoer zou
verbieden en het verdrag zou schenden.
Schoonmaak kan
beginnen
(Van onze weerkundige medewerker)
D/J DIT DROGE en zonnige lenteweer
zal de jaarlijks terugkerende schoon
maakwoede van de huismoeders niet
lang meer op zich laten wachten. Een
hogedrukgebied met het centrum bouen
Zuid-Zweden heeft ons in een oostelijke
luchtstroom gebracht, waarin de tempe
ratuur in de middag tot 10 d 12 graden
Celsius stijgt en 's nachts tot dicht bij
het vriespunt daalt.
Ook voor de eerste akkerwerkzaam
heden is dit weertype zeer gunstig. Een
zwak front, dat boven Engeland naar
het oosten komt, kan morgen iets meer
hoge bewolking brengen, maar overigens
zal er in dit gunstige voorjaarsweer
weinig verandering komen.
Gedeeltelijk bewolkt
erwachf tot morgenavond:
Droog en gedeeltelijk be
wolkt. Matige, in het noor
den van het land aanvanke
lijk krachtige zuidoostelijke
wind. Weinig verandering in
temperatuur.
(Opgemaakt om 11.15 uur).
ZON EN MAAN
Woensdag 11 maart: zon op 7.06, onder
18.36; maan op 7.44, onder 21.03. 17 maart
eerste kwartier.
HET WEER IN EUROPA
Rapporten hedenmorgen 7 uur
Aberdeen
MUncben
ZOrich
Genève
Innsbruc
ÏZ* B