lüifttuit Jtsrije Courant
OPSTAND IN NOORD-IRAK
Ollenhauer vandaag bij
Chroesjtsjef op bezoek
Eerste ronde voor
de communisten
Gericht tegen communistisch gevaar
Kossem: Sjawaf gevlucht
Sjawaf: Kassem afgezet
Boter 38 cent
goedkoper
Drie kinderen
waren gehele
nacht zoek
Oude vrouw bij overval
van schrik overleden
Rook verstikt
twee kinderen
POOLSE SPION WERKTE MET EEN
MICROFILM EN ZAKLAMP
Brand verwoest
kerkinterieur
in Rotterdam
MAANDAG 9 MAART 1959
BUREAUS: Stoenstraat 37
Directie, Redactie, Abonnementen- en
Advertentie-afdeling Tel. 31441.
ABONNEMENTEN: f7.50 per kwartaal;
f2.55 per maand; f0.59 per week.
ADVERTENTIES: f0.20 per millimeter.
Familieberichten f0.18 per millimeter.
(Bij contract belangrijke korting).
Poetrekening 58936.
Negenendertigste jaargang no. 11509
Directie: 9. DIEMER
Hoofdredacteur: Dr. E. DIEMER
CHRISTELIJK-ISATIOISAAL DAGBLAD
Voor Leiden en Omstreken
„Stantvastich Is ghebleuea
myn hert ln tcyljeaspoer
Stemt A.R.
ZIJLSTRA Lijst 3
CTERKE IRAAKSE LEGEREENHEDEN zijn gisteren in het
noorden van Irak in opstand gekomen en hebben in de noor
delijke stad Mosoel een tegenregering gevormd. De opstandelin
gen vertegenwoordigen de anti-communistische elementen in het
leger, die volgens betrouwbare berichten verbitterd zijn over de
steeds sterker wordende communistische sympathieën van premier
Kassem. De opstand wordt geleid door kolonel Abdel Wahliab
Sjawaf, die zichzelf bevelhebber van de brigade van Mosoel
noemde.
En van de zijde der opstand elin gen èn van regeringszijde werden in de loop van
vandaag voortdurend optimistische verklaringen gegeven, zodat de situatie moei
lijk kan worden beoordeeld. Het b egon vanmorgen om acht uur, toen radio-Bagdad
meedeelde: „De muiterij van Mosoel is achter de rug. Het Iraakse leger heeft de
toestand onder controle". Op hetzelfde uur maakte echter de radio van de opstan
delingen bekend: „In afwachting van de mars naar Bagdad, blijven wij uitzenden in
Mosoel".
Voor dc verse boter is de afgelopen
week een vrij sterke prijsdaling inge
treden, namelijk van 38 cent per kg.
Daarbij oefende de vraag uit België en
dc uitvoer van verse boter naar Enge
land nog een welkome invloed op de Ne
derlandse botermarkt. Zonder deze bui
tenlandse afzet, zou dc prijsdaling wel
licht nog verder uitgelopen zijn. Boven
dien ligt op het ogenblik de produktie
van verse boter nog aanzienlijk beneden
het peil van vorig jaar, hoewel er van
week tot week een sterke produktiestij-
ging valt te constateren.
Op de kaasbeurs te Leeuwarden werd
vorige week de volvette Goudse kaas
verkocht voor 1,881,90, dat is één
cent duurder dan de week daarvoor. De
4O-plus kaas bleef vrijwel gelijk. Alleen
de laagste prijs van de notering was
één cent hoger dan voorgaande week.
Edammers werden nu verkocht voor
J 1,771,78 en broodkaas voor 1,791,80.
Er was een redelijk goede handel en
het aanbod werd vrij vlot geplaatst. De
uitvoer naar West-Duitsland verloopt be
vredigend ook al kopen de importeu:
nog voorzichtig in. Dit is wel wat ve
wonderlijk gezien de aandrang, die
van Duitse producentenzijde op de re
gering uitgeoefend wordt om tot het in
stellen van een invoerheffing op kaas
over te gaa.n
Dulles, de Amerikaanse minister
buitenlandse zaken, heeft zaterdag het
Walter Reed ziekenhuis, waar hij wordt
verpleegd, een half uur verlaten voor
autoritje.
Kort daarna verklaarde radio-
Bagdad: „Kolonel Sjawaf, de leider
der opstandelingen, is over de Syri
sche grens gevluohft". En' even later:
„Sjawaf is door zijn eigen man
schappen gedood". De uitzendingen
werden vannacht en vanmorgen van
tijd tot tijd onderbroken voor een
herhaling van Kassems oproep, kolo
nel Sjawaf te arresteren. Er werd
een beloning van 110.000 gulden uit
geloofd voor degene die hem dood of
levend uitlevert.
Dictatuur
Op zijn beurt riep radio-Mosoel het
volk van Irak op, in opstand te komen
tegen „de krankzinnige dictator Kas
sem" en te verhinderen dat hij via
het vliegveld van Bagdad uit het land
vlucht en zo aan de straf die hij ver
dient -ontkomt.
Kolonel Sjawaf verklaarde gisteravond,
de macht te hebben genomen omdat pre
mier Kassem het beginsel van positieve
neutraliteit heeft geschonden, "zich de
costitutionele rechten heeft toegeëigend
van de soevereiniteitsraad, die als staats
hoofd fungeerde, en de oorlog heeft ver
klaard aan de Arabische natie, in die
mate dat de ondergang van het Arabische
nationalisme zijn symbool is geworden.
Namens het Iraakse volk „heeft
Sjawaf de premier dan ook afgezet
hem zijn onderscheidingstekens
afgenomen. Kassem is generaaUma-
joor
iwaf wil de drie leden tellende soe-
initeitsraad in staat stellen zijn, door
de wet opgelegde, taak uit te voeren. Na
de revolutie van vorig jaar waarbij
ïg Feisal werd vermoord is de
raad ingesteld om het land te regeren.
Van zondagmiddag 4 tot vanmorgen 9
uur waren drie kinderen uit Krimpen
aan de IJssel spoorloos verdwenen, te
weten de 3Jii-jarige Pieter van der Hoek,
de eveneens 3ü jaar oude Marinus Bre
mer en zün 4-jarig zusje Jennechien.
Zondagmiddag waren zij aan het wan
delen gegaan, waarvan zij niet meer op
daagden. De ouders alarmeerden de po
litie, waarna een grootscheepse opspo
ringsactie werd geveerd, onder leiding
van de burgemeesters van Krimpen en
van Kapelle aan de IJssel. De gehele
nacht zocht men onder meer met
speurhonden naar de verdwenen kin
deren.
Vanmorgen werden de kinderen gezond
en wel teruggevonden in een bijna vol
tooid huis in een nieuwe wijk van Krim
pen aan de IJssel. Ze werden omstreeks
9 uur door een timmerman aangetroffen
en al spoedig daarna zaten zij welge
moed 'n boterhammetje te eten bij eei
warme kachel. Het bleek, dat zij in het
huis vrü goed hadden geslapen en maar
weinig ongerust waren geweest.
Gistermiddag waren ze het huis bin
nengegaan, waarna dc deur achter hen
was dichtgevallen. Daar er nog geen
knop aan de deur zat, hadden ze het huis
niet meer kunnen verlaten. Bij het op
sporingswerk was er wel in de in aan
bouw zijnde hulzen gezocht, maar alleei
in die waarvan de deuren openstonden.
Segnt naar Parfja D« Italiaanse premier
Segni en zijn minwUr van buitenlandse
raken Pelle, zulton deze maand naa:
rijs gaan voor besprekingen met president
De en premier Debró,
Olierijkdom
tschappijen aange-
i het werk te blij-
Het gebied dat de troepen van Sja
waf in handen zouden hebben, is rijk
aan olie. De kolonel heeft de bevol
king en de oliemaatschappijen
raden, normaal
ven. De regerin
grote Taurus expi
Mosoel naar Turkije rijdt, uit de
dienst genomen.
Gisteravond werden alle vliegvelden in
het land voor niet-militair verkeer geslo-
Meegedeeld werd, dat dit alleen voor
de nacht zou gelden. Vanmorgen stegen
in Bagdad militaire vliegtuigen op om
posities van de opstandelingen onder
Zowel de radiozender van de opstande
lingen als die in Bagdad, zijn het erover
eens dat de moeilijkhedne vrijdag in
Mosoel zijn begonnen toen daar een groot
igres van „partisanen van de vrede"
rd gehouden. Communisten en Ara
bische nationalisten raakten slaags en
'ater vielen communisten een kazerne
an, waarna het leger in opstand kwam.
Anti-communist
Kolonel Sjakaf, de leider der op
standelingen, is 45 jaar oud en een
van de vooraanstaande officieren in
het „derde blok" dat vorig jaar veer
tien juli een eind maakte aan de mo
narchie. Kolonel Sjawaf is fel anti
communistisch.
Inmiddels komen ook uit andere delen
an Irak meldingen binnen van gevech-
en. Het staat echter niet vast of die in
érband staan met de opstand in het
noorden.
Verrassende invitatie uit Oost-Berlijn
BONN, maandagochtend
(Van onze correspondent)
UIT BERLIJN komen twee interes
sante berichten. Het ene is, dat
de Russische premier Chroesjtsjef
vandaag in Oost-Berlijn een ontmoe
ting zal hebben met Erich Ollen
hauer, de leider van de Westduitse
socialistische partij. Het andere is,
dat Otto Grotewohl, de Oostduitse
premier, in tegenwoordigheid van
Chroesjtsjef heeft gezegd, dat Oost-
Duitsland West-Berlijn niet zal blok
keren, als de Sowjetunie haar be
voegdheden overdraagt.
t staat vast, dat Chroesjtsjef Ollen
hauer tot bedoeld onderhoud heeft uit-
genoddg. Deze heeft de Westduitse minis-
an buitenlandse zaken, von Brentano,
ie burgemeester van West-Berlijn,
Willy Brandt, van de komende ontmoeting
op de hoogte gesteld. Wat het onderwerp
het gesprek aal zijn is niet bekend.
Men neemt aan, dat het over de Berlijnse
zal gaan en over de Russische voor-
In bed vastgebonden
TVE 67-JARIGE mejuffrouw Carolina
Belles, eigenaresse van een kleine
kruidenierswinkel aan de Bankastraat
Amsterdam-Oost, is gistermorgen
n handen en voeten gebonden dood
haar slaapkamertje achter de win
kel aangetroffen. Haar huis verkeer-
i de grootste chaos en in de win
kellade werden nog slechts enkele
kwartjes en dubbeltjes gevonden
Aangenomen wordt, dat dieven hun
slag geslagen hebben na de vrouw
vastgebonden te hebben. Op hel
lichaam van de vrouw werd evenwel
geen spoor van geweld aangetroffen
zodat men gelooft, dat zij van angs'
of schrik aan een hartverlamming is
overleden.
Om half vier 's morgens hoorden een
verpleegster en haar zuster, die op een
etage boven de winkel sliepen, lawaai
en gestommel, 's Morgens waarschuwden
zij de politie, omdat ze vermoedden dat
er iets aan de hand was, daar de .ver
bindingsdeur naar het slaapkamertje
open stond. Normaal was dit nooit het
geval. Tot hun verbazing troffen de
agenten de winkeldeur niet op slot. Het
huis verkeerde in de grootste wanorde
en in de slaapkamer vonden zij de oude
vrouw, die door dekens bedekt was.
Vermoedelijk hebben de daders via een
naburige school de achterkant van de
woning weten te bereiken en zijn zij na
de overval weer door de winkeldeur
verdwenen.
In de buurt gelooft men. dat mej. Bel
les, die al jaren het winkeltje dreef,
over geld beschikte. De daders hebben
alle contanten meegenomen, maar een
spaarbankboekje aan toonder met 6000
gulden is in het huis achtergeble'
Vermoedelijk hebben de daders dit o
het hoofd gezien. Daar men van de straat
af het schoolgebouw niet kan binnen
dat
schuldige
Een overbuurman van het slachtoffer
ertelde, dat enige dagen geleden om
streeks negen uur 's avonds twee onbe
kende mannen, die zich nogal zonder
ling gedroegen, bij de winkel hadden
aangebeld. De vrouw had toen niet dur
ven opendoen, waarop de twee mannen
Gisteravond laat zijn twee jongemannen
gearresteerd, die ervan worden verdacht
de roofoverval te hebben gepleegd In de
afgelopen nacht werd nog een derde jon
geman naar het bureau gebracht. Zij ont
kenden.
Grotewohl zegt:
„Geen sprake
van blokkade''
:ellen inzake een vredesverdrag met
'uiitsland.
De rede die Chroesjtsjef voor zijn
vertrek van Leipzig naar Oost-Berlijn
heeft gehouden, is voor Ollenhauer
echter weinig hoopgevend. Want de
politieke hereniging van Duitsland is
blijkbaar toch geen zaak, die door de
Duitsers onder elkaar kan worden
uitgemaakt. De hoop, dat het wel zo
zou zijn, is nu wel definitief de bodem
ingeslagen door de kreet van de Rus
sische premier, luidende: „Geen kapi
talistische hereniging".
Om duidelijk te onderstrepen wat hij
bedoelde, zeide Chroesjtsjef nog, dat de
wereld het ook wel zonder hereniging
van Duitsland zou kunnen stellen. Een
ander opvallend punt uit zijn rede was de
verwijzing naar een Russisch spreekwoord,
dat inhoudt, dat alles wat van de wagen
valt „foetsie" is. Het Duitse gebied, dat
sedert de Tweede Wereldoorlog onder
Pools beheer staat is volgens de Rus voor
goed verloren, omdat men grenzen niet
aan een c on ferentie taf el kan wijzigen.
Intussen fs er blijkbaar een kink in
de Oostduise kabel gekomen, want
Chroesjtsjef deed nogal verstoord.
De Gaulle verliest aanhang bij de
gemeen teraadsverkiezingen
gemeenteraadsverkiezingen die
gisteren in Frankrijk zijn gehouden
een groot deel van de stemmen die
zij vorig jaar verloren, teruggekre
gen. De gaullisten verloren enig ter
rein en de conservatieven
In de Parijse raad
listen dertien zetels, i
er daarmee niet in. de
de bovenste plaats op de ranglijst te
verdrijven. De communisten, die één
zetel wonnen, hebben nu 29 zetels, de
gaullisten 23, de socialisten negen (on-
wijzigd), de conservatieven negentien
(verlies zeven), de M.R.P. drie (verlies
drie), de radicalen vier (verlies zeven),
de reohtsen twee en de nlet-communls-
tische linksen één.
Dat de communisten zich in dc grote
steden na het verlies van vorig jaar
vrij goed herstelden, wordt toege
schreven aan de ontevredenheid over
de vcrsoberingsmaatrcgelcn van de re
gering en de toeneming van de werk
loosheid.
De communisten behaalden hun meest
uitgesproken overwinning In Marseille,
maar in Bordeaux verbeterden de gaul
listen onder leiding van de burgemees
ter, Jacques Chaban Delmas, die ook
voorzitter van de Nationale Vergadering
Is, hun positie aanzienlijk en zij ver
kregen een absolute meerderheid in de
In Lyon slaagde de gaullistische leider
Jacques Soustelle er echter niet In het
burgemeestersambt op de radiaal Pra-
del, die Edouard Herriot na diens over-
Zie vervolg pagina 5 rook gestikt.
Twee kinderen, het driejarige meisje
Jopie van Beek en de veertien maanden
oude Roelof van Beek uit de Noordstraat
te Vlissingen, zijn gisteravond door rook-
verstikking om het leven gekomen.
De bovenbuurvrouw van de familie
Van Beek ontdekte de rook bij het be
treden van haar huis. Zij waarschuwde
de brandweer en omwonenden, die, nadat
de gesloten deur was geforceerd, in het
huis de twee kinderen in hun bedjes aan-
De kinderen werden onmiddellijk naai
het ziekenhuis gebracht, doch medische
hulp baatte niet meer. Ze waren in de
R ZIJN nadere bijzonderheden
kwestie, waarbij een lid der Poolse
ambassade in Brussel betrokken is
geweest.
De Belgische veiligheidspolitie had vo
rig jaar opgemerkt, dat de Pool, een zeke
re Matusiak, op zijn schijnbaar onschuldi
ge zwerftochten door Brussel dikwijls een
bioscoop binnenging, doch dat hij er nooit
de gehele voorstelling bijwoonde. Op 25
juli 1958 slaagde een inspecteur er in de
hand te leggen op een kleine zaklantaarn
die de Pool op een toilet van de bioscoop
„Variétés" had verborgen. In de zaklan
taarn waren 300 dollar en een microfilm
verborgen. Nadat in ijltempo van de film
afdrukken waren gemaakt, werd de zak-
lantaarn weer op het toilet verstopt, doch
men slaagde er later niet in de Poolse
agent te betrappen die het geld en de mi
crofilm kwam halen.
De film verstrekte echter niet alleen ge
gevens over een nieuw zg. „dode brieven
bus" die gebruikt zou worden bij een
ingang van de wereldtentoonstelling
doch tevens een ingewikkeld codcstelsel.
In een café werd nog een geheime brie
venbus ontdekt. In juli kon de man die
de brievenbussen gebruikte worden ge
ïdentificeerd, doch men liet hem voor
lopig ongemoeid. Wel werd het „post
verkeer" via de geheime brievenbussen
in beide richtingen zorgvuldig gecontro
leerd. Daarbij bleek dat de Poolse In
lichtingendienst ook met radiouitzendin
gen werkte. De agent moest nl. een radio
toestel van een bepaald type kopen en op
elke 4e en 18e dag van de maand op een
golflengte van 46,5 meter afstemmen. De
uitzendingen werden op de 5e en de 20ste
van elke maand herhaalt op een golf
lengte van 43,1 meter. Als herkennings
melodie werd een Deens liedje uitgezon-
De Poolse inlichtingendienst wenste in
lichtingen tc ontvangen over eventuele
geallieerde geheime diensten in België,
over Poolse organisaties die tijdens dc
wereldtentoonstelling Polen wilden over
halen politiek asiel in België te vragen,
over radio vrij-Europa en over de orga
nisatie en activiteit van Poolse emigran
ten in België en de aangrenzende landen.
Toen de spionage begin van dit jaar ge
vaarlijk voor de Belgische veiligheid be
gon te worden, besloot men in te grijpen
De Pool Matusiak werd gearresteerd. Zijn
agent,is eveneens aangehouden, doch de
naam is niet bekendgemaakt.
Zo is dan zaterdag de ver
nieuwde Willem Ruys vertrok
ken voor haar eerste reis in
de rond-de-wereld-passagiers-
dienst. Einde van het tijdperk
waarin de Koninklijke Rotter
damse Lloyd een begrip was
voor de verbondenheid tussen
Nederland en Indië Maar
ook weer begin van een nieuw
tijdperk, want Nederlanders
blijven niet bij de pakken neer
zitten en de Lloyd zal het ook
nu wel weer klaren. Vijftig
duizend kilometer heeft de
Willem Ruys voor de boeg op
deze eerste reis en veertien
havens zullen worden aan
gedaan.
Cuba. Gisteren zijn op Cuba weer zes
officieren van het leger van Batista te
rechtgesteld. In totaal zijn nu 392 mensen
geëxecuteerd.
lijden was opgevolgd, te veroveren. Pra-
del had een niet-politieke lijst gevormd,
waardoor hij een groot deel van de ge
matigde en gaullistische stemmen won.
Eerste ronde
In Parijs en de grote provinciesteden
Is het stelsel van evenredige verte
genwoordiging van kracht en er is daar
slechts één verkiezingsronde, maar el
ders geldt het meerderheidsstelsel.
De volgende zondag is er een tweede
verkiezingsronde in alle gevallen waar
in geen enkele kandidatenlijst een ab
solute meerderheid behaalde. Men ver
wacht dat Ln vele gemeenten een ver
enigd front tegen de communisten zal
worden gevormd, waardoor deze waar
schijnlijk uit vele bolwerken die zij tij
dens de Vierde Republiek bezetten, zul
len worden verdreven.
De communisten hadden in 1300 van
de 38.000 gemeenten de meerderheid,
maar de raadsleden werden op grond
van het stelsel van evenredige verte
genwoordiging gekozen dat thans door
het meerderheidsstelsel is vervangen.
(Van een onzer verslaggevers)
Domineel Help, de kerk staat in brand!
Gillend en overstuur rende zaterdagmid
dag om één uur de kosteres, mevrouw
G. van 't Hof-Schoonhoven, de pastorie
naast de Geref. kerk aan het Sandeling-
plein te Rotterdam-zuid binnen. Even
tevoren had zij in de kerk rookwolken
tussen de naden van de vloer omhoog
zien stijgen. Haar eerste reactie was hulp
te halen bij de Vrije Evangelische predi
kant, ds. D. Visser, die in de Geref. pas
torie woont. Samen begonnen zij snel
met emmers water te blussen, maar da
omvang van de brand was inmiddels zo
groot geworden, dat hitte en rook hen
naar buiten dreven. Gloeiend hete rook
wolken persten uit alle deuren en ramen
en veroorzaakten in de kerk volslagen
duisternis.
De met groot en veel materiaal uit
gerukte Rotterdamse brandweer stond
voor een bijna onmogelijke taak. De haard
van de brand bij de verwarmingsinstalla
tie in de'kelder was moeilijk te naderen
en de vlammen hadden reeds de gehela
vloer aangetast Na een moedige strijd
van enkele uren, waarin twee brandweer
lieden door de rook bedwelmd naar het
ziekenhuis moesten worden vervoerd,
kreeg men het vuur met vijftien stralen
onder de knie. Toen bleek eerst de enor
me schade. De vloeren bij de kansel en
in de consistoriekamer waren geheel ver
nield, evenals de ouderlingenbanken. De
verwarmingsinstallatie, ln de buurt waar
van het vuur door tot nu toe onbekende
oorzaak is ontstaan, was ook ernstig be
schadigd. De restauratie van het interieur
was bijna gereed
De snelle uitbreiding van de brand in
het begin was veroorzaakt door een
draaiende motor, die gebruikt wordt om
hete lucht van de verwarmingsinstallatie
via kokers van zacht board in de kerk te
blazen. De motor joeg nu meterslange
vlammen door de kokers, waarvan de
mondingen vuur spuwden, dat gretig
voedsel vond in de houten banken en
vloer.
Droog en overwegend zonnig
weer met matige tot vrij
krachtige wind tussen oost en
zuidoost. Vannacht op de
meeste plaatsen lichte vorst.
Morgen ongeveer dezelfde temperaturen
als vandaag. (Opgemaakt om 11.15 uur).
Zon en maan
Dinsdag 10 maart: zon op 7.08, onder
18.34, maan op 7.21, onder 19.58. 17 maart
eerste kwartier.
HET WEER IN EUROPA
Rapporten hedenmorgen 7 uur
Kopenh
Aberdeen
NNO
ONO
windstil
ONO
OZO
NNO
WNW