ïlicuwc £eütotift (fitniranl Russische nota brengt opluchting in Westen f «T Macmillan vanmiddag terug naar Londen Erliard vermoedelijk geen kandidaat-president Iraakse premier voorspelt een grote revolutie PIONIER ONDANKS FOUT IN BAAN OM DE ZON? Voorlopig geen noodtoestand op kolemnarkt Macmillan wijst Russen voor TV op een Bijbelwoord Samenwerking van luchtvaart in Europair DINSDAG 3 MAART 1959 BUREAUS: Steenitraat 37 Directie. Rcoactie, Abonnementen- en Advertentie-afdeling Tel 31441. ABONNEMENTEN f7.50 per kwartaal; f2.55 per maand; f 0.59 per week. ADVERTENTIES: f0.20 per millimeter. Familieberichten f0.18 per millimeter. (Bij contract belangrijke korting). Postrekening 58936. Negenendertigste jaargang no. 11304 Directie: F. DIE MER Hoofdredacteur: Dr. E. DIEMEB CHRISTELIJK-NATIONAAL DAGBLAD Voor Leiden en Omstreken .Stantwattlcli it ^hrblcoeii tnyn heri ia icgljf nspotl" BAD-DEBAT in Leidse raad Zie pagina 3 ULTIMATUM WAT OP DE ACHTERGROND AMERIKAANSE AUTORITEITEN heben vandaag verklaard dat Rusland enkele, lang niet alle, moeilijkheden uit de weg heeft geruimd naar een door onderhandeling verkregen oplossing van de Duitse crisis. Deze auto riteiten begroetten omzichtig de nieuwe Sowjet-nota, waarin het voorstel van het Westen, voor het houden van een conferentie van ministers van buitenlandse zaken over kritieke kwesties, wordt aanvaard. Maar bij een eerste diepgaande bestudering van de tien bladzijden tellende nota, die gis teren in Washington werd ontvangen, doemden verschillende bezwaren op. dingen kunnen bespreken: een duits vredesverdrag en de status van West- Berlijn. Officiële personen hebben aan gestipt, dat dit in strijd ls met het voor- het Westen, de ministers van buitenlandse zaken te laten werken met vrije agenda, waarbij deze twee zaken behandeld worden, evenals de Europese veiligheid en de gehele kwestie-Duitsland. In de Sowjet-nota wordt de kwestie van de Europese veiligheid en het mogelijke afbakenen van een deel van Centraal- Europese, waarin zich geen atoomwapens mogen bevinden, gereserveerd voor top-conferentie. Maar de mening var Westen is, dat deze kwesties juist beho ren te worden besproken op een confe rentie van ministers van buitenlandse Zij zagen als een concessie: de in stemming van het Kremlin om een conferentie van ministers van bui tenlandse zaken volgende maand in Genève of Wenen te houden. De Russische premier Chroesjtsjef heeft verleden week dinsdag in een rede te Moskou verklaard, dat een conferentie van ministers van buitenlandse zaken tijd vermorsen zou zijn. Waarom zou men niet onmiddellijk beginnen met een top conferentie. Nu stemmen de Russen in met een conferentie van ministers van buitenlandse zaken, die niet langer moet duTen dan drie maanden, gevolgd door een top-conferentie. De Amerikaanse autoriteiten zien er ook een herhaling in van een vorig Sowjet-standpunt dat de Duitse her eniging een zaak is voor de Oost- en de west-Duitsers, en niemand anders, om op te lossen. Enkele andere eisen en voorwaarden In de nota zullen onderzocht moeten worden door middel van verzoeken aan Moskou om opheldering. Het Amerikaanse over leg met Engeland, Frankrijk en West- Duitsland zal volgende week dinsdag In Bonn beginnen. Diplomaten van de vier landen zullen dan beginnen met het op stellen van een antwoord op de Russische nota. De Amerikaanse autoriteiten zullen inmiddels de gehele zaak met alle geali- eerden bespreken. Een belangrijke oorzaak van verlich ting is. dat Moskou klaarblijkelijk niet meer de nadruk legt op de kritieke tijdslimiet van 27 mei. Dit was de da tum die Chroesjtsjef had vastgesteld om Oost-Berlijn aan Oost-Duitsland over te dragen, als op dat ogenblik geen besprekingen tussen Oost en West aan de gang waren. Een grote hinderpaal voor het slagen van de besprekingen schijnt te zijn de categorische verwerping door de Russen van de Duitse hereniging, als belangrijk ste punt van de agenda. In de Sowjet- nota wordt eraan vastgehouden, dat het bestaan van Oost-Duitsland een feit i< het Westen moet aanvaarden. In de nota wordt verder verklaard, dat Rusland geen interventie zal dulden de twee Duitse staten en dat de Grote Vier niet verder moeten gaan dan d hereniging, die door de Duitsers zelf t< stand gebracht wordt, „vergemakkelijken' Het Sowjet-standpunt is, dat de m: nisters van buitenlandse zaken slechts Vrede an de Britse gasten in het Kremlin. Zowel Macmillan als Chroesjtsjef hielden toespraak, waarin zij zinspeelden op het slotcommuniqué. Beiden verklaarden tevreden te zijn over het bezoek en legden er de nadruk op, dat hun landen vrede willen. „Wij kennen elkaar thans beter", Chroesjtsjef. De Russische premier stelde verder een niet-aanvalsverdrag Macmillan antwoordde een dergelijk dTag te willen sluiten, maar hij stelde als uitdrukkelijke voorwaarde, dat alle ge schillen tussen de twee landen opgelost zouden worden op basis van het handvest van de Verenigde Naties. Een andere voorwaarde van de Britse premier dat steeds een uitweg door middel onderhandelingen moet worden gezocht en dat het wantrouwen jegens elkaar moet verdwijnen. Duidelijk liet de Britse premier uitko men, dat zijn land het bondgenootschap met de westelijke mogendheden niet zal opgeven totdat de gelukkige dag zal zijn aangebroken, dat dit bondgenootschap kan worden afgeschaft. Deze verklaring van Macmillan wa antwoord op het voorstel, dat Chroesjtsjel in zijn rede deed, de buitenlandse mili taire bases op te heffen. Deze Russische suggestie is absoluut onaanvaardbaar voi de westelijke landen, aldus Masmillan. Vertrek Vanmiddag is de Britse premier ii dels naar Londen vertrokken, na In hel Kremlin vanmorgen een laatste o houd te hebben gehad met premier Chroesjtsjef. De ondertekening van h slotcommuniqué, hetgeen in de loop vi de morgen zou gebeuren, werd tot tegi de middag uitgesteld. (Van onze correspondent) BONN, dinsdagochtend. HET IS bijna zeker dat prof. Er- hard geen president van de Duitse Bondsrepubliek zal worden. De minister van economische zaken heeft zelf tegen Adenauer gezegd, dat hij alleen een kandidatuur zal aanvaarden als de hele fractie van de C.D.U. daarmee akkoord gaat. Hier van is op de vergadering van giste ren niets gebleken. Adenauer heeft gisteren zijn uiterste best gedaan om de rebellerende fractie van de C.D.U. te overtuigen van de wen selijkheid van prof. Erhards kandidatuur, maar hij is daarin, dit kon met zeker heid gezegd worden, niet geslaagd. Van daag komt de fractie nogmaals bijeen, maar er is geen reden om aan te nemen dat zij haar houding zal herzien. Opnieuw zal men dus een nieuwe kan didaat moeten zoeken Weer hoort men vele namen noemen. Daar is allereerst De Iraakse premier. Abdel Kassem. heeft gisteren in een door radio-Bagdad uitgezonden rede gezegd, dat Irak binnen ongeveer een maand „een grote revolutie" zal beleven. Hij aoide nriets over de aard van die revoluitie, maar alleen dat deze zou plaats hebben „tegen het einde van deze of in hert begin van de volgende maand". Een andere hooggeplaatste Iraakse functiona ris voorspelde eveneens binnenkort een belangrijke gebeurtenis. Kolonel Fahdel Abbas Mehdawi, voor zitter van de opperste krijgsraad, zei gis teren, dat het land op weg is naar een grote gebeurtenis, welke de revolutie van 14 juli, toen de monarch! ten val werd ge bracht en de republiek werd uitgeroepen, Bij storm langs Perzische Golf 500 doden Vijfhonderd mensen zijn om het leven gekomen in een verwoestende stom de Perzische Golf tijdens het weekeinde teisterde. Honderden anderen werden dakloos na de storm de zwaarste sedert dertig jaar die zaterdagavond opstak, komend van het vasteland van Sooedie Arabië Huizen werden vernield, kabels van de elektrisch© stroomvoorziening knapten af Verschillende vissersboten werden door de storm stukgeslagen. De kust van Bahrein ligt bezaaid met stukken wrak- ramp in Brazilië: achttien doden Achttien personen rijn om het leven ft komen toen zondag een C-47 personen- vllfgtuig van de Braziliaanse luchtmacht neerstortte bij Salvador. Geen van de in- fittende militairen overleefde de ramp. Vlieg: dr. Kurt-George Kiesinger, de minister president van de deelstaat Baden-Würt- temberg. Behalve hij, schijnt ook de protestantse ministerpresident van Slees- wijk-Holstein, mr. Kai-Uwe von Hassel running te zijn. De laatste heeft de vorige week in de hoogste regioner de C.D.U. een nederlaag geleden bij de kandidaatstelling ten koste van prof- Erhard. Te ver langs de maan HET AMERIKAANSE LEGER heeft vanochtend een zonnesatelliet, de Pionier-Vier, gelanceerd, die naar men verwacht morgenavond de maan op een afstand van 50.000 km zal passeren en daarna in een baan om de zon zal komen. Kort na de lancering bleek weliswaar dat de baan van de Pionier enkele graden afweek van het uitgezette traject, doch de satelliet heeft een snelheid bereikt, die meer dan 450 km groter is dan de snelheid nodig om de aantrekkingskracht van de aarde te overwinnen, zodat hij wel in een baan om de zon zal komen. Het enige gevolg van de afwijkende baan is, daf de Pionier de maan op een wat grotere a/stand zal passeren dan men gedacht had. Als gevolg hier van zal de satelliet geen waarnemingen kunnen doen van het maanlicht en de gordel van radioactiviteit om de maan. Dit is de vijfde Amerikaanse poging van deze soort. Ook de vorige vier keren werd de maan niet bereikt. De Russen hebben inmiddels In januari met succes een ruimteraket gelanceerd, die nu in een baan om de zon draait. De laatste Amerikaanse satelliet ls gelanceerd met een viertraps Juno-raket. Alle trappen werkten goed. De seinen van de Pionier-4 konden al gauw worden opgevangen. Het was de bedoeling, dat de raket de maan ongeveer 34 uur na de lancering zou passeren, op een afstand van ongeveer 16.000 kilometer en met een snelheid van vijf- tot zeshon derd kilometer per uur. Zonder raket motoren weegt de Pionier zes kilogram. De satelliet, die werd gelanceerd door Een enthousiaste, bijna onover zienbare menigte heeft gisteren aartsbisschop Magarios op Cy prus ontvangen, waar hij na drie jaar verbannen te zijn geweest, terugkeerde. De aartsbisschop kreeg deze hulde voor zijn on vermoeide strijden voor de vrij heid van Cyprus. Vooraanstaand leider ontslagen in Rusland Iwan Kapitonof, de eerste secretaris an het partijcomité voor de provincie Moskou, is van zijn functie ontheven. Hij i van het centrale comité der com- istische partij van de Sowjetunie en ook lid van het presidium der Opperste De functie van eerste secretaris in het partijcomité te Moskou is een der belang rijkste in de partijhiëraijile. Van 1949 tot Stalins dood werd deze post bezet door Chroesjtsjef. Kinderleeszaal in de open lucht. In Las Palmas op de Canarische eilanden heeft men in het grote stadspark een openlucht-kinder leeszaal geopend. Zelfs in de winter is het daar meestal min stens achttien graden. Ongewenste Brit op vliegveld aangehouden en verwijderd in gereedstaand toestel Noodtoestand in Nyassaland TN NYASSALAND is vandaag de noodtoestand afgekondigd. De lei ders van het Afrikaanse Nationale Congres, een organisatie van inheemse nationalisten, zijn uit het protectoraat verwijderd. Onder hen bevindt zich de voorzitter, dr. Hastings Banda. Behalve de inheemse volksleiders, ls ook een blanke de federatie van Rhode- sië en Nyassaland uitgezet. In Zuid-Rho- desië bevond zich het Britse socialis tische Lagerhuislid John Stonehoüse, die van de federale regering te horen kreeg De raad van ministers van de E.G.K.S. die gisteren met de leden van de Hoge Autoriteit in Luxemburg vergaderdi heeft nog geen beslissing genomen ovc het Belgische verzoek de noodtoestand af te kondigen. Zoals bekend hebben de leden van de Hoge Autoriteit de regerin gen over deze kwestie gepolst. Over dit bezoek aan de regeringen zal een rapport worden opgesteld, welk rapport pas het eind van de maand door de raad ministers besproken zal worden. Ook over de kwestie of Frankrijk het uit te voeren staal met vier procent moet belasten, is geen beslissing genomen De exportheffing zou moeten worden opge legd. omdat 't Franse staal na de devalua tie goedkoper is geworden. Vooral de ver- werkende industrieën in andere landen hebben bezwaar tegen deze heffing De concurrentieverhoudingen zouden hier door scheef getrokken worden. Kassem deelde in zijn rede, uitgespro ken voor kadetten van delraakse militaire academie op de dag van hun beëdiging, dat binnenkort een zesde divisie van het Iraakse leger zal worden gevormd en legde er de nadruk op, dat het leger sinds de jularevolutie „machtige moderne wapens" heeft gekregen. Hij zei ook, dat Irak op zijn jaarlijkse begroting twee mi joen dinar heeft uitgetrokken voor stem aan het Algerijnse bevrijdingsleger. Perzië maakt eind aan verdrag met Sowjetunie Perzië heeft Rusland laten weten dat het de artikelen in het verdrag van 1921, waarbij Russische troepen onder be paalde omstandigheden het recht heb ben Perzisch grondgebied te betreden, niet langer als geldig beschouwt. Artikel 5 en 6 van het Russisch-Perzi- sche verdrag geeft Rusland het recht troepen naar Perzië te zenden als het wordt bedreigd door bases op Perzisch grondgebied. Krachtens dit akkoord heb ben de Russen de noordelijke' grens van Perzië tijdens de Tweede Wereldoorlog overschreden. In Teheran is verder meegedeeld, dat binnenkort een militair verdrag met Amerika zal worden gesloten. Volgens dit verdrag zal Perzie gevrijwaard worden tegen directe of indirecte communistische „BIJ BROOD ALLEEN ZAL DE MENS NIET LEVEN" „Het Evangelie zegt, dat de mens niet alleen bij brood zal leven. Wij geloven, dat de mens ook een geeste lijke bestemming heeft en dat elk in dividu de vrijheid moet hebben, zijn eigen persoonlijkheid te ontwikkelen. Op deze grondslag is ons hele poli tieke stelsel gebouwd. Wij gaan er van uit, dat de staat er is voor de mens." Deze woorden sprak de Britse premier Macmillan gisteravond voor de Russi sche televisie cn naar schatting vijf miljoen Russen luisterden in hun huis kamer naar zijn beschrijving van het leven in een vrije westelijke wereld. U zult misschien denken, aldus Macmil lan, dat het toch wel een eigenaardig systeem moet zijn dat het zelfs moge lijk maakt een groot oorlogsleider als Churchill aan de dijk te zetten nadat hij dc overwinning had behaald. Maar desondanks werkt dit systeem goed en beantwoordt het aan onze behoeften. Vervolgens wees hij op de vrijheden, die aan het systeem inherent zijn. Macmil lan gaf ook nog een omschrijving van het Britse Gemenebest, een volkomen In zijn rede legde hij vrij verbond van 600 miljoen mensen, van onderling zeer verschillend ras en met afwijkende levensbeschouwingen. „Het is geen militair bondgenootschap en kent geen op schrift vastgelegde be palingen over het lidmaatschap," aldus de Britse premier. adruk op, I H militair conflict tus sen de grote mogendheden, er geen over winnaar zal zijn en dat een botsing „een grote ramp voor ons allen" zal beteke nen. Dit geldt ook voor de politiek, aldus de premier. Een poging om hier een volledige over winning te behalen zou wel eens kun nen uitdraaien op een catastrofe „Laten wij daarom samenwerken met geduld en wederzijds begrip." Eerste stap Dat dc betrekkingen tossen Engeland Rusland niet zijn zoals ze eigenlijk z den moeten zijn, is volgens Macmillan te wijten aan een verschillende kijk op de wereld. „Maar niettemin zijn wij allemaal mensen en ik ben ervan t~ toigd. dat wij veel meer dingen gemeen schappelijk hebben dan vele mensei zullen toegeven." Om een sfeer van vertrouwen te schep pen stelde hij het volgende voor: den vermijden, die nadelig kunnen zijn voor de positie die de ander op het ogenblik in de wereld inneemt kenning dat beide partijen nieuw concrete verzekeringen behoeven. Woorden zijn niet voldoende." aldus Mac millan, „het komt op daden aan.' premier zei, dat overeenstemming hei ene tot overeenstemming ovei andere zou leiden." Het gaat om de ste stap en daarvoor ben ik hier," aldus Macmillan. Hij meende, dat het van groot nut zijn als gewone mensen eikaars landen bezochten. Er is niets, dat er beter kan bijdragen de goede verstandhouding te bevorderen Duizenden Britten ten naar Rusland gaan en duizenden Russen naar Engeland, zo besloot de Britse premier zijn toespraak. Vandaag zou een slotcommuniqué vai hrzoek worden gegeven en morgen zal Macmillan aan het Britse kabinet slag uitbrengen en een verklaring het parlement afleggen. Begin volgende week cal hij in Parijs en Bonn ov plegen met Dehré en Adenauer er staat vast. dat Macmillan ook binnen kort Eisenhower in Waahington zal op dat hij vandaag als .ongewenst immi grant" zou worden beschouwd. De gouverneur van Nyassaland wilde de Brit echter alle faciliteiten in zijn gebied geven en vanmorgen zou Stone- house dan ook per vliegtuig naar Nyas saland reizen. Op het vliegveld werd hij echter aangehouden en ondanks zijn te genstribbelen in het gereedstaande toe- naar Tanganjika gezet. Gemakkelij ker kon men de man al niet kwijtraken. Inmiddels is de rust onder dc inheem se bevolking in Zuid-Rhodesic waar de vorige week de noodtoestand werd afgekondigd weer achter de rug. On geveer 1500 negers, in dienst van de Ita liaanse maatschappij Impresit, die dc Karibadam in de Zambsi houwt, legden gisteren opnieuw het werk neer. Zoals hekend ging de vorige week een grote groep negerarbeiders in staking voor hogere lonen. De vorige week brak de staking uit na een ongeluk dat veertien negers en drie blanken het leven kostte. De Italiaanse maatschappij bood een loonsverhoging aan, waarna het werk werd hervat. Het is niet bekend waarom de negers giste ren in staking zijn gegaan. Naar verluidt zou er verband bestaan tussen de king van de vorige week en die van Koningin kreeg boek over repatriëring Op paleis Soestdijk heeft een deputatie vanmorgen om half elf aan H.M. de Ko ningin een exemplaar aangeboden van het boek „Kinderen van ons eigen volk". Dtt boek is een nationale uitgave over de repatriëring. Het is opgedragen aan het Nederlandse volk. De deputatie die het boek aan de vorstin aanbood bestond uit: mr. H- G. J. Mors huis, vice-voorzitter van het C.C.KP., de heer I. van Weeren, directeur vat bureau van het C.C.K.P., de tienjarige Corrie Steentsma uit Baarn, de Jongste van de veertig meed werkers aan hert boek, de eveneens tienjarige Maud van der Zeep, een gerepatrieerd meisje dat ver blijft in een der contra ctpensions in Baarn en mevrouw A M. Jansen-StratSng, maat schappelijk werkster van het rayon Baarn van het C.C.K.P. Samenwerking bij de bouw van kerncentrale Tien grote en samenwerkende elektrici teitsmaatschappijen zullen waarschijnlijk dK Jaar nog beslissen over de bouw een atoomcentrale ln Nederland. Daarbij wordt, zoels men weet, gedacht aan eer vestiging ln Geertruldenberg. Dit Ls gisteren meegedeeld op de Jaar lijkse vergadering van aandeelhouders van de Koninklijke maatschappij De Schelde. Zoals bekend deed de maat schappij enkele Jaren geleden een aanbie ding voor de bouw van zo n centrale. De problemen bleken echter zo groot te zijn. dat het nuttig werd geacht op nationaal gebied tot samenwerking te komen. Deze samenwerking kwam op initiatief van De Schelde tot stand tussen Werk spoor, Stork, Rotterdameche Droogdok. Machinefabriek Breda, voorheen Bakker en Rucb, Philips' Gloeilampenfabriek Koninklijke maatschappij De Schelde. Deze zee maatschappijen zullen geza menlijk een N.V. oprichten die gericht zal zijn op de bouw van de eerste atoom- centrale Men hoopt dat vijftig tot zeven tig procent van de centrale ln Nederland vervaardigd kan worden. het leger, bevat de volgende Instru menten: Twee Geiger-Müller bulzen ter grootte van een sigaret. Deze dienen om nadere gegevens te verkrijgen over de stralingsgordel rondom de aarde. 2. Een revolvervormlge foto-elektrisch# cel. die tot taak heeft de stations op aar- rvan te verwittigen, dat de satelliet aan passeert. Als de cel stralen van aan opvangt, die een bepaalde Inten siteit bezitten, dan wordt dit naar de aar de gerelayeerd. Een afremmechanlsme dat de snel- draalende beweging (700 omwentelingen per minuut) van de satelliet moert afrem- zodra d« Plonler-4 ln de buurt van laan komt, daar de foto-slektrische cel anders niet kan functioneren. 4. Een radiozender, die constant werkt p een frequentie van 960.05 mcl. De wer kingsduur is circa 90 uur. Voldoende om signalen van de plonler-4 op te vangen totdat de zonnebaan ls bereikt Twaalf jaar voor vergassing kinderen Het Amsterdamse gerechtshof heeft vanmorgen de 31-jarige hoofdstedelijke nwasser M. A een gevangenisstraf 12 jaar met aftrek van voorarrest opgelegd wegens doodslag op diens dris kinderen door het openzetten van de gas kraan. In eerste instantie had de rechtbank ds „jan wegens doodslag veroordeeld tot tien jaar met aftrek, doch de officier van jus- titie, die moord bewezen achtte en dien tengevolge achttien jaar had geëist, was tegen dit vonnis in beroep gegaan. De procureur-generaal had veertien dagen geleden tien jaar met aftrek geëist en ter beschikkingstelling van de regering. Het hof zei in de strafmaat rekening te heb- ben gehouden met de ernst van het mis dreven e, met de omstandigheden waar onder het delict is gepleegd en met de persoon van verdachte.. Vertegenwoordigers van de zes Euro- marktlandcn hebben besprekingen ge voerd over een samenwerking tussen de nationale luchtvaartmaatschappijen. Zij willen daarmee de strijd tegen de energie verspilling aanbinden en met behoud ieders zelfstandigheid tot geza menlijk optreden komen. De besprekingen zullen ln april wor den voortgezet Ondanks het vrij moei zame verloop, heeft men de beate ver wachtingen. De president-directeur van de K.L.M., de heer I. A. Aler heeft dit gisteren medegedeeld. (Zie pagina 7). Kouder De Bilt verwacht tot mor- genavond Aanvankelijk veel bewol king met plaatselijk enige regen, later gevolgd door opklaringen. Matige, morgen nu en dan krachtige wind tusaen zuidoost en zuidwest. Lagere temperaturen over- dag. ir). Woensdag 4 onder 18.23 uur. 13.18 uur 9 maart nieuwe i HET WEER IN EUROPA Rapporten hedenmorgen 7 uur Londen A'dam Brussel Frankfort MOnohen ZUrleh GenSve Loesmo Rnme Ajarrlo .Hl windstil windstil windstil

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1959 | | pagina 1