Honderd jaar na Darwin
GEESTELIJK
LEVEN.
GENESIS SPREEKT
MYTHISCHE
Ml
959
ZONDAGSBLAD
ZATERDAG IA FEBRUARI 1959
Geleerde leegte
Charles Darwin een van de grootste na
tuurkundigen uit de vorige eeuw. Zijn studie ..Over
de oorsprong van de soorten" heeft de biologie een
ander aanzien gegeven en in de filosofie nieuwe uit
gangspunten geschonken. Veel van wat hij eens
schreef is achterhaald; zijn boek is verouderd; maar
zijn naam blijft verbonden aan de evolutietheorie.
In de volksmond blijft hij misschien de man die ont
dekte dat zijn grootvader een aap was. n
verder doordringt in de duistere alkoven
wetenschap zal met des te
voor deze geleerde afnemen
Toch weten we ook. dat Darwin langzaam maar ze-
geloof verloor, zijn leven lang leed, onder
zijn_hart en misschien pas op
GESPREK MET PROF. DR. J. LEVER OVER DE BIJBEL, DE SCHEPPING EN EVOLUTIE
ontmoette.
Langzaam ongeloof
Darwin heeft het proces zelf beschreven. Van huis uil
was hij een orthodox christen, die jarenlang alles
in de bijbel als letterlijke waarheid accepteerde. Toen
hij tot de conclusie kwam dat de soorten niet con
stant waren, had hij het gevoel ,,een moord te be
lijden".
„Heel geleidelijk", schrijft prof. Lever in zijn boek:
Creatie en evolutie, ..veranderde zijn mening om
trent de betekenis van de bijbel." Darwin hoopte
nog, .haast tegen beter weten in", dat de bijbel nog
eens bewezen zou worden, maar verloor toch het laat
ste sprankje van zijn christelijk geloof.
Hij schrijft: ,,Zo kroop het ongeloof heel langzaam
mijn leven binnen, totdat het volgroeid was. Het
ging zo langzaam dat ik me niet eens ongelukkig
voelde."
In onze eeuw wordt er veel gesproken over de cri
sis", waarin de mens God ontmoet, alsof ongeloof
en geloof dingen zijn die plotseling en met geweld
ons leven binnen komen en verlaten. Er zijn inder
daad mensen die God vinden of verliezen in een
ogenblik, maar er zijn er ook die zo langzaam van
God weggroeien, dat ze het niet eens merken tot
het te laat is.
Onjuiste tegenstelling
Moest Darwin zijn geloof verliezen? Sluit de weten
schap het geloof uit? Als dit waar is heeft God nooit
bestaan. Maar als God wel bestaan heeft en de we
reld heeft geschapen, kunnen er geen tegenstrijdig-
i de wetenschap, want
zijn wet gaf ook de
In de bijna twee
duizend jaar, die
sedert het eerste
kerstfeest zijn ver
lopen, hebben twee
geleerden het chris-
eerbied zijn hoed tendom meer dan
wie ook op zijn grondvesten doen schudden. De eerste was Copernicus die
beweercje dat de aarde om de zon draaide. De kerk verklaarde hem prompt
tot geloofsvijand nummer een. De tweede was Charles Darwin, die met zijn
boek ,,On the origin of species", waarin hij vooral de nadruk legde op de
natuurlijke selectie bij het ontstaan van nieuwe soorten, een wervelstorm
ontketende in de wereld van de wetenschap. De reacties van de christenen
waren zeer verschillend. Zij volgden, vochten of vluchtten de meesten
vluchtten.
Het jaar 1959 is aan
gekondigd als Darwin-
jaar, want niet alleen pu
bliceerde deze geleerde
honderd jaar geleden op
24 november 1859 zijn zo
beroemd geworden boek
over de oorsprong der
soorten; op 12 februari
was het tevens 150 jaar
geleden dat Darwin ge
boren werd. Met de Dar-
win-herdenking zal ook
weer grote aandacht ge
schonken worden aan de
evolutietheorie.
Darwin heeft het
evolutieverschijnsel niet
ontdekt. Zijn boek han
delde over de wijze
waarop evolutie ge
schiedde en het gaf de
grote stoot tot de the
orie, die niet alleen de
wetenschap der biologie
zou bepalen, maar ook
gebruikt werd tot de vor
ming van een ideologie,
het zogenaamde evolu-
tionisme.
Met „evolutie" be
doelen we de langzame
ontwikkeling en veran
dering bij het ontstaan
der soorten. Planten en
dieren ontwikkelden
zich; nieuwe eigenschap
pen ontstonden sprongs
gewijze (mutatie) en een
natuurlijke selectie zorg
de er voor, dat aan de
omstandigheden minder
goed aangepaste soorten
omkwamen en de beter
aangepasten zich verder
konden voortplanten.
heden zijn tussen de bijbel
dan is de God die de
God die de wetten van de zwaartekracht,
zaak en gevolg, van Pythagoras
Mendel
schiep.
Danvin verloor zijn geloof, omdat hij meende dat de
bijbelse woorden ,,Dat de aarde voortbrenge levende
wezens naar hun aard" in strijd waren met de ver
andering van de soorten, zoals hij die had leren
kennen in de natuur. Darwin meende dat deze woor
den een wetenschappelijke inhoud hadden, terwijl zij
in werkelijkheid als een tegenstelling gebruikt wor
den tot de zin: ,,En God schiep de mens naar Zijn
beeld."
Verkeerde vergelijking
Danvin verloor zijn geloof, omdat hij probeerde een
sprookjesdraak te vergelijken met een cobra uit Ar-
tis. Het zijn geen grootheden die met elkaar verge
leken kunnen worden. De bijbel zegt niet dat de
planten en dieren ..naar hun aard" geschapen zijn
en dat er dus geen veranderingen in de soorten meer
kunnen optreden. De bijbel zegt dat de planten en
dieren ,,naar hun aard" en de mensen „naar Gods
aard" geschapen zijn; dus dat er een verschil is tus
sen het leven van plant en dier en het leven van
Darwin verloor zijn geloof niet door wat de bijbel leer
de. maar door wat hij dacht dat de bijbel leerde.
Niets is gevaarlijker dan de bijbel plus ons mense
lijk inzicht. Reeds de reformatie heeft alles wat aan
de bijbel wordt toegevoegd afgewezen. We moeten
terug naar het „sola scriptura". het „de bijbel al
leen" voor een waarachtig geloof dat niet onder
mijnd kan worden.
(^.harleó <zDariDiu^,
y^EINIG wetenschappelijke
theorieën zijn zo bespot en
bejubeld als deze. Jarenlang
wilden de orthodoxe christe
nen niets van deze vorm van
wetenschap weten. Vele felle
aanhangers van de theorie
meenden daarentegen dat de
wetenschap het „kaartenhuis"
van de Bijbel in elkaar had
doen storten, zodat voor hen
het christelijk geloof niet
meer was dan een relikwie
uit de oudheid.
scherpe tegenstellingen tus
sen het christelijke geloof
en de natuurwetenschap zijn
in de afgelopen jaren aan
merkelijk verzacht. Er heeft
een nieuwe positiebepaling
plaats gevonden. Vele oude
stokpaardjes bleken bijbels en
wetenschappelijk niet te ver.
dedigen. Hoewel velen nog
iedere vorm van evolutie af
wijzen en nog altijd vast
houden aan vierentwintig-
urige scheppingsdagen, zien
andere orthodoxe christenen
in de evolutietheorie waarde
volle elementen, die in het
geheel niet in strijd zijn met
de Schrift.
QM ons enigermate op de
hoogte te stellen van de ge- geleerden i
dachten, die op het ogenblik bestuderen. Vele details zijn
in deze laatste kring leven, derhand door de wetenschap ach-
De pagina „Geestelijk Le
ven" van vandaag is vrijwel
geheel gewijd aan Darwin
en de evolutietheorie waar
toe hij de eerste stoot heeft
gegeven. In grote lijnen kun
nen we op vier verschillende
manieren reageren:
"l We kunnen de bijbel ils
■*- letterlijke weergave van
de scheppingsgeschiedenis
aanvaarden en daarom
iedere vorm van evolutie
afwijzen.
Gods, maar toch een
poging ondernemen om
de waardevolle elementen
van de evolutietheorie te
behouden.
O We kunnen de weten-
schappelijke ontdekkingen
als feiten aanvaarden en
van daaruit een poging
ondernemen de bijbel in
overeenstemming te bren
gen met de wetenschap.
A We kunnen de evolutie-
theorie aanvaarden met de
consequentie dat daarom
de bijbel een verouderd
boek is, dat niet in over
eenstemming is met de
werkelijkheid.
Op deze pagina geven wn
in hoofdzaak de visies van 2
en 3 weer omdat deze vooral
in de laatste tien jaren veel
aandacht getrokken hebben.
Illllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
hebben we een gesprek gehad
met prof. dr. J. Lever, de
nog jonge hoogleraar in de
dierkunde aan de Vrije Uni
versiteit te Amsterdam. We
hebben hem enige vragen
voorgelegd, die hu zo vrien
delijk was voor ons te be
antwoorden:
In hoeverre is het boek
van Darwin „Over de oor
sprong der soorten" nog ac
tueel?
gie, die wij meestal met het
woord evolutionisme aanduiden.
De evolutie als verschijnsel
staat sterk in het middelpunt van
de belangstelling. Het feit wordt
nog steeds verder bestudeerd en
er is nog altijd een voortdurende
theorievorming, die niet verschilt
van die in de vorige eeuw.
De ideologie (levensbeschou
wing) leert dat de mens. en
daarin heel de schepping, zich in
een autonome ontwikkeling be
vindt, die steeds hoger voert. In
dit evolutionisme kunnen we een
accentverschuiving bespeuren. In
de 19de eeuw was de aandacht
vrijwel uitsluitend gericht op het
verleden, door de vondsten van
fossielen, die op een opeenvolging
van de soorten wezen. Rond 1900
kwam de mens in het centrum
van de belangstelling te staan
Sinds die tijd is voortdurend meer
onderzoek uitgevoerd met betrek
king tot de vraag naar de oor
sprong van de mens. Vele ver
rassende vondsten zijn hierbij ge
daan. De laatste jaren gaat hier
naast de belangstelling zich meer
en meer op de toekomst richten.
Men gaai zich afvragen wat er
nu verder in de ontwikkelingslijn
gaat gebeuren. Eerst was de aar
de onbewoond, daarna kwam het
leven, eerst in de zee en toen
ook in zoet water, vervolgens tra
den de reptielen, de vogels en de
gewervelde dieren op en uitein
delijk kwam de mens. Wat is nu
de volgende stap?
Een man die zich vooral met
deze vraag heeft beziggehouden
is Julian Huxley (broer van
Aldous), een van de meest voor
aanstaande zoölogen van onze
tijd. In verschillende boeken
trachtte hij een antwoord op
deze vraag te vinden. Huxley
meent dat de werkelijkheid nog
voortdurend evolueert en hij
verwacht dat deze evolutie zal
bestaan in een verdere ontwik
keling van de menselijke geest.
Het hoogste in de mens is de
religie. Voor het bestaan van
God vindt hij geen bewijzen,
zodat hij de essentie van het
christendom afwijst. Daarom
meent h\j dat er een geheel
nieuwe religie moet komen,
waarvan de centrale gedachte
de evolutie is, die de mensheid
autonoom, dus onafhankelijk
van 8chijnopenbaringen, zelf
verder moet uitvoeren.
Kan de bijbel in overeen
stemming gebracht worden
met de evolutietheorie of om
gekeerd de evolutietheorie
met de bijbel?
Or.J.M.DE JONG
Het hervormde instituut „Kerk door heel
en Wereld" heeft dc herdenking zaak werd.
van Darwin belangrijk genoeg
geacht om een speciale conferen
tie te beleggen, waar o.a. prof. door dr.
dr. A. de Froe, hoogleraar in de teur vai>
anthropobiologie een inleiding mening gezegd
hield. In ons verslag schenken
een wankele wenselijk Het gaat er vandaag
om, dat theologie en natuurweten-
Ter conferentie te Driebergen schap bij elkaar in de buurt blij-
Kerk
forum, gepresideerd
Veen. direc-
Wereld, zijn
de historici-
schepping en zondeval in
het licht van het nieuwste onder
uitspraken zoek. In dit forum hadden paast
Van Veen zitting prof. De
Segaar, wetenschap
pelijk hoofdambtenaa
Med. Centr. Instituut 1
nul. Men moet het bericht van
Genesis 1 losmaken van de bi-
blicistisch-genoeglijke idylle van
de paradijstuin.
Kan dat dan maar
aldus dr De jong
haal over het eerste, is niet het
eerste verhaal. Men leert de zon
deval niet verstaan uit Genesis 1
maar uit de geschiedenis van
Christus' kruis. Daèr schijnt pas
Ijjoed het licht op paradijs en zon-
Want wat is die zondeval an
ders dan ondankbaarheid? De
mens is ondankbaar; hij aan
vaardt niet wat hem van Gods
wege wordt geschonken, namelijk
vorm gegeven. De hoofdgedachte
van het boek echter de ver
andering van de soorten onder
invloed van natuurlijke selectie
wordt nog altijd aanvaard, zij
het ln een wat gemoderniseerde
41 j, _i cciokciuiiiuig ic „manen J.
Algemeen wordt nu wel leidde tot grote tegenstrijdighed.
want aangenomen dat de soorten niet en deed
ver_ constant zijn. -
■nstig onrecht
Het darwinisme heeft in de 19e
onweersprekelijke feiten ge-
God
conrector van het Hei
zormd Seminarium sterk het ge- Froe; dr.
sprek bepaalden. Na de stem van pelijk hc
de gereformeerde prof. Lever Is Med Cen...
bier dus een stem van rechtsvrlj- onderzoek te Amsterdam;
zinnige zijde. Hoewel vele lezers j M de jong conrector
1«-■1 heb- -
dr.
aldus dr. De Jong
maar in een onaanvaardbare we
reldbeschouwelijke verpakking.
Dit maakte het verzet van de
theologie zo sterk. Want men
kreeg daardoor een verkeerd licht
op de uitkomsten der natuurwe
tenschap.
Ik meen allereerst dat het ge
vaar in belangrijke mate veroor
zaakt wordt door het gebrek aan
wetenschappelijke kennis in onze
christelijke kringen. Als van ons
iemand in aanraking kwa
heeft een tegenzin in de natuurwetenschappen werd hij dal God alles te maken heeft
toont zijn onwil tegen spoedig geïmponeerd. Door ge- bet ontstaan en gebeuren
Met paradijs en zonde- b^ek a%n*ken£is was er een fe-
brek aan onderscheidingsvermo
gen tussen de wetenschappelijke
Dr. De Jong verwierp dan ook dfe^geeevensd6 lrtterpretatie var'
(toen ham daarn.ar v.n r.k. tii- plaats bebbt„ wij
val wordt bedoeld: iets dat
ke mens steeds voorvalt
voorvalli
gels
r.k. zij-
;chien het gevoel zulli
ben dat prof. Le
gaat. blijkt uit ei
van de beide standpunten
er toch tussen hem en dr. E
Jong nog grote verschillen liggei
De protesten van de natuurwi
tenschap tegen Darwin zijn va H
lieverlede verstomd. „Het beeld Darwin (bedoeld is diens leer
dat Darwin over de oorsprong der
soorten gaf, geldt ook vandaag
nog. Wel
het
Globaal gezien
God is. „De identifi-
gelijking Hulst, hoogieraar aan de Rijks
Universiteit te Utrecht. - -
In dit wetenschappelijk gesprek God betrekking heeft
van ruim drie uren was het voor- werkelijkheid
al dr. De Jong, wiens formulerin-
de daarop voortbouwende stelsels)
wereldgebeuren,
de ziel van de mens. De vraag
is alleen: hoe kan men bij een
algemene aanblik van wat zich in
ruimte voltrekt
Bijbel allerlei ge-
rie hiihel al« Onrts gevens konden putten, die betrek-
een der grootste oor- kmg hadden op de Achtbare wer-
L, L«.. verwarrih!y°jufst irTde keHjMi.id. W, na.r w«.
de volle protestantse wereld, verklaarde tenschappelijke uitspraken. Zo
mensenleven en hij. „Ik beschouw de bijbel als «oende ontstond de gedachte dat
theologie heeft niet tot taak
ian de letter van Genesis 1
vast te houden. Haar taak is re
de soorten constant zouden zijn,
omdat de Bijbel zegt dat orga
nismen geschapen werden
divergentie bestaat, beeld dat ongetwijfeld anders is 1ke"scJ,.ap geven
rlan -frt-ilc ,'rvnl V, r. t rt r.f 1 lOOf- AlS Zodanig hl*»
vernieuwd beeld
de wetenschap heeft na Darwin
niet stilgestaan maar van een
geheel nieuw beeld is geen spra
ke".
Dit laatste verklaarde prof. dr.
A. dc Froe. hoogleraar in de an-
tropobiologie aan de Gemeentelij
ke Universiteit te Amsterdam, op
de conferentie „Honderd jaar na
het vorig weekend geno-
kunnen spre- Qp veel punten heerst verwarring dan zoals de bijbel het geeft
mist eigenlijk de greep
om deze verwarring tot een eind
Duidefijk onderscheiden zich de z'i.n
fundamentalisten en de modernis- zei
ten. Het fundamentalisme de met
benaming klinkt volgens dr De
Jong onvriendelijk houdt on
verminderd vast aan de letter van
het scheppingsverhaal. Daar te-
loof. Als zodanig hoort zij bij het
stuk der dankbaarheid. Zij mag
«P"*1' Zei, da
synthase mogelijk wijsheidI die heeft
toch recht doen aan de bijbel,
iaar ook aan de wetenschap"
Er moet een synthese mog(
tussen geloof cn wetenschap,
dr. De Jong. Het wordt mij
met de dag onbegrijpelijker hoe
men tóch volharden kan in het
maken van scheiding tussen die
gehouden is en die bezocht werd specifieke
door protestanten, rooms-katholie- maakt
ken en humanisten.
Driebergen of de algemene religiositeit, die de afzonderen, die
telkens een lichtgeschoeidheid op
valt en woorden als „altijd" cn
„nooit" niet gehoord worden. De
protestantse theologie heeft die
woorden wèl gebruikt; daarom
moest zij ook telkens standpun
ten herzien. De theologie moet
de gemeente leren, dat zij heeft
te onderscheiden tussen datgene
Maar hoe staat de theologische
wereld vandaag tegenover Dar
win? Ook deze vraag kwam op
de conferentie aan dc orde. Het
godsdienstig verzet tegen Darwin
ontstond door de onrust van hen,
die meenden dat het bericht over
tchepping van hemel
bijbelopenbarin
de uitkomsten der n
tuurwetenschap. als zijnde tw
aparte terreinen.
Eindeloze variatie
de bijbel wat van wezenlijk de evolutietheorie
biYbel bevat toch "vele uitsora- b?lan* 15 en datgene wat slechts schrijvingspoging v
Wm rfio h.i Int»! «nprt vsn als entourage dient en tijdgebon- lijk verschijnsel -
ken. die het totaal aspect van deeeliik bestaat
schepping en samenleving aan- aen 1S' aegenjK oestaai -
gaan. Moet men deze dan maar
prijsgeven aan de wetenschap?
dat dus wel
en de ideolo- als bij
de.
Tussen deze standpunten in be
weegt zich een eindeloze variatie
van opvattingen, die het duide
lijkst uitkomt wann
dier, zoals het lei predikanten hiernaar vraagt.
bijbelboek Genesis dit geeft, door Hun opvatting hangt
Die Abraham
Verwijzend naar wat prof- De
Froe ter conferentie had gezegd
over de ontwikkeling dieren-
mensachtigeai-menscn. wilde dr.
aller- De Jong het bijbelverhaal van
Genesis 1 zien als een in my-
tische taal verhaalde close up
van de sprong van memsachtigcn
tot mensen. De mens wordt pas
mens. waar God zich met hem
Inlaat, waar het gesprek tussen
God en mens mogelijk wordt.
fC&x&vz+K
toch
De dominee vertelt op de
tchoolcatechisatie op de lagere
school over Abraham: „Abra
ham en Sara treurden er over,
dat ze nog altgd geen kind had
den. Eens op een avond liep
hg keek naar
groot deel af van hun geestelijke
herkomst, van hun kerk of fami
lie. Men zou van deze categorie
kunnen zeggen, dat zij de hoofd
lijnen en hoofdzaken van de bij
belse openbaring aanvaardt, maar
dat zij tegelijkertijd ruimte laat
voor de natuurwetenschap.
Men moet bij de bijbel onder
scheid maken tussen bijbelse
openbaring en mededelingen, die i-u iiiTnji
de bijbel over allerlei dingen door zjjn niet op zichzelf sta
geeft. Wie dit niet doet, vervalt (man en vr0Uw schiep Hij
MANNA-KERK AF
De mens gaat het beeld en de
gelijkenis van God vertonen, na
melijk doordat hij heerst, dooi
zijn lichamelijke statuur
htop gaan), door zi: J
i medeverantwoordel
■ondhemel
isje enthoi
mentalisme waarneemt Dit leidt
tot een conflictlituatie tussen de
theologie en „Darwin".
De fase der conflictsituatie is
gevolgd door de fase, ingeluid
door het oude modernisme,
waarbij er feitelijk een boedel
scheiding tussen geloof en weten
schap ontstond. Noch de conflict
situatie noch de boedelscheiding is
„tweezaam is dc
de schepping van het dier zijn te
gelijk èlle mogelijkheden gegeven
in de schepping van de mens
verveelvoudigen zich de mogelijk-
Warvneer men het scheppings
verhaal alleen maar ziet qua in
formatie („zo is het precies ge
beurd en niet anders"), dan kan
men deze informatie volgens dr
De Jong herleiden tot de limiet
raken thans van de ma...-kerk af. De ter
gen worden langzamerhand ook in het oude
Europa reëel. De ficties brokkelen af. De kerken
«orden kernen. De genreenten kunnen ili actieve
minderheden een reëel leven gaan leiden.
DANKBAARHEID
Ds. J. H. Velema in de „Wekker" neer aanlei
ding van het feit dat de regering de verkiezing
verzette van de Biddag voor het gewas naar 12
Hel doet goed te merken dat de regering rekening
houdt met deze dag. „Dus toeh zal misirhien
menigeen gedacht hebben, toen hij dit hoorde of la».
Bij alle klacht 1» er toeh dankbaarheid voor deze
geste van de regering.
verband moesten leggen tussen
de twee. maar in feite bleven zij
in de problematiek onafhankelijk
van elkaar op hetzelfde vlak
naast elkaar lopen. Tegenwoor
dig gaan de gedachten meer naar
een monorail aan een bovenlei
ding. De rail op de grond is dan
de wetenschap, de bovenleiding
het geloof. Het electrisch contact
is overal gerealiseerd. De twee
parallelle lijnen snijden elkaar in
het oneindige. Iemand die niet
gestudeerd heeft kan de rail op
de grond missen, maar de boven
leiding niet. alleen zal hij dan
van onderen misschien wat meer
slingeren.
Is er een prognose te maken
van de toekonytigc verhou
ding tussen evolutieleer en
bijbelse openbaring?
Op het ogenblik wordt aan al
le kanten geprobeerd om. wat dit
vraagstuk betreft, de verhouding
tussen wetenschap en geloof ver
der te bepalen. Een bekend werk
is dat van le Comte du Nouy
..Human destiny". Dit boek is
christelijk georiënteerd, al zal het
velen van ons wel te vrijzinnig
zijn. Dan werden er nog onlangs
een serie postume werken van
Teilhard de Chardin over deze
materie gepubliceerd. Deze schrij
ver was een jezuïet. Ook in Ame
rika wordt getracht om het ver
band onder woorden te brengen.
In onze eigen kringen heb ik een
poging ondernomen in mijn boek
„Creatie en evolutie". Zeker is,
dat deze kwestie nog veel studie
zal vergen.
Wij ontmoeten hier een van die
punten waar het overduidelijk
Heeft God de dieren alle af-
xonderlijk geschapen Of zijn
zij onder het alziend oog van
God geëvolueerd uit eenvoudige
vormen? Ziedaar de vragen die
christenen verschillend beant
woorden. De wetenschap zou de
ontwikkeling kunnen aantonen
bij het ontstaan van het paard
(zie boven). Via vondsten t-nn
paar
rug kunnen brengen t
katachtige voorvader. Bij het
fruitvliegje dat de mooie naam
van Drosophila draagt zijn heel
wat sprongsgewijze veranderingen,
z.g mutaties, ontdekt. Zie onder)
uit een vlieg ontstonden ondere
vliegen met totaal verschillende
vleugels. In christelijke kringen
wordt echter nog altijd gediscus
sieerd^!deze mutalieylleen bin-
kelijk een uiting van soortver-
anderingen zijn.
is dat er een taak ligt voor de
christelijke wetenschapsbeoefe
ning De vragen die hier aan de
orde zijn zijn centraal en heb
ben verbanden in zoveel richtin
gen, dat wij als christenen ons
hiervan niet afzijdig mogen hou
den. Met geniaal inzicht werd dat
reeds gezien door de stichter van
de Vrije Universiteit, die in zijn
bekende ..evolutierede" van 20
oktober 1899 het reeds broodno
dig achtte, dat van onze zijde
door vakmensen deze problemen
worden aangepakt
In het verleden hebben we vaak
geprobeerd om allerlei onderde
len uit Genesis te correleren met
de natuurwetenschappelijke gege-
revarWtÏt w.Vi ii uT
geven tot wat wij nu de evo- fen. maar om ons geweldige din
gen tc openbaren die de weten-
schap nimmer kan ontdekken. De
dekking een gevaar voor de nadruk moet dus liggen op het
christelijk, godsdienst? openbarlngskarakter van de Bij-
bel. In Genesis 1 1 wordt ons
geopenbaard, dat er een God be
staat. Die deze gehele werke
lijkheid heeft geschapen. In het
vervolg van dit hoofdstuk wordt
dit tot in details beklemtoond,
tordat ons geopenbaard wordt
het ontstaan en gebeuren
laan. sterren, vissen, vo-
i dieren en vo<*al met de
mens, dus met alles wat ge
schapen is. Genesis openbaart
ons het verband en de zin van de
Tingen. zodat we een beeld krij
gen van de werkelijkheid, dat
diametraal staat tegenover de
visie van Huxley. Hij is immers
blind voor de vraag naar de zin
van de schepping. Juist daarom
is hij ook blind voor het einde.
In de Bijbel vinden we ccn to
taal ander werkelijkheidsbeeld,
omdat de Bijbel ons een openba
rend antwoord geeft op deze vra-
Toen bleek dat de in
constant waren. ont- We mogen nu echter niet con-
gevaarlijke situatie, cluderen dat de evolutieverschijn-
ii_4 _i.4 seien even onchristelijk en daar
om onjuist zijn als de evolutie
een gebrek aan kennis en ideologie. Er moet dus voor een
foutieve instelling ten op- christen een overeenstemming zijn
'an de openbaring Gods. tussen openbaring en wetenschap
in die zin dat wij in onze we-
Is de evolutietheorie in de tenschap niet verhinderen dat het
licht van deze openbaring overal
doordringt. Het is mijn overtui
ging dat de aanvaarding van de
Bij het beantwoorden van deze ontwikkelingsgedachte dit niet in
vraag zullen we een duidelijk de weg staat,
onderscheid moeten maken tussen Vroeger was
bij de massajeugd
Waf Woef
CN wie we wel en wie we niet mogen tellen onder de aan
wezigen in het hartje van de winter, mevrouw Hap komt
zéker niet opdagen. Want mevrouw Hap verschijnt alleen
wanneer er iets bijzonders aan de hand is. en wat is er aan
bijzonderheden denkbaar zo tussen kertemis en pasemis, met
sinterklasemis en sintejuttemis in ver verleden of in verre
toekomst. En dat ik nu zo nadrukkelijk overal "-mis" achter-
plak, wijst niet zo zeer in de riohting van het feit dat er aan
Mevrouw Hap iets mis is, maar veel meer naar dat andere
feit dat het ruik een allerliefste dame is, die op een altütf
boeiende wijze alle normale woorden vervormt tot ze in een
soort permanente stichtelijkheidsgelei overgaan. Ach ja,
stichtelijk is Mevrouw Hap.
Er is bijkans geen mens. die zo
straatstenen-roerend spreken kan
als zij. Lang geleden de baas
was toen pas in de volkswijk
heeft ze kans gezien hem een zo
treffend verhaal over haar zieke
man op te dissen, die alleen in
leven kon blijven indien hem de zeldzaamste delicatessen in
ongelofelijke hoeveelheden werden toegediend dat die baas haar
haast de minstens honderd gulden per week had doen toekomen,
die voor een dergelijke kuur onmisbaar waren. Gelukkig enkel
maar „haast", want hoewel hij tot tranen geroerd was geworden,
bleef hij net even nuchter genoeg om haar mededelingen in het
wijkkaartsysteem na te gaan. Daarbij bleek toen dat die dood
zieke man al tien jaar eerder aan zijn hopeloze kwaal overleden
was, zodat extra toelagen niet meer dringend noodzakelijk kon
den worden geacht. Maar een duidelijk voorbeeld van Mevrouw
Hap's talenten vormt de geschiedenis wel!
Die talenten strekken zich ook uit tot het opspeuren van mo
gelijkheden om ergens iets wijzer van te worden. Een dergelij
ke speurneus is onbetaalbaar. Je zult maar aanvoelen wan
neer de markt op z'n hoogst is. en wanneer op z'n laagst.
Je zult maar ruiken wie op welk ogenblik wat te missen
bevroeden op welke dag welk viswater-
Uit de
VOLKSWIJK
heeft Je zult
parallelle lijnen zijn
wetenschap en geloof Hier
daar waren er dwarsliggers
spoorbaan, die het
hondjes i
LANGS DE WEG
Ds. G. Visee in de „Kamper Kerkbode":
Wg hidden zo zondag» voor de broeder» op
zee. Maar «e moe»len maar ean» vaker bidden
voor de broeder», dia lang» de weg zijn, voor de
chauffeur». Op zee gebeurt ten tlotte niet zo vaak
wat. Lang» de «eg dagelgk*.
«ELt'KKIG ZIJN
Bisschóp Dibelius in zijn preek van 1 febr.
Wie trouwt, omdat hg gelukkig wil zgn, moet
maar liever niet trouwen. Hg moet tlecht» trou«en al»
hij voor een ander wil leven, of: een ander geluk
kig wil maken. Over „gelukkig agn" lezen we in het
gehele Nieuwe Teitament geen «yllobe.
HET WOORD
Ds. G. N. Lammens in „Jong Gereformeerd":
Wg zeggen weleena in onze gereformeerde kring:
„Hat Woord moet het doen." Inderdaad! Maar het
Woord i» geen tovermiddel dat we maar behoeven
aan te wenden om te «lagen. Het Woord betekent
alleen iet», wanneer wg in al onse christelijke activi
teiten en ook in on* gereformeerde jeugdwerk een
hechte band aan Chriotu» zelf hebben.
resultaat niet geboekt heeft mogen we toch wel zeggen dat
het haar onomstreden beter gaat dan welke andere straat-,
buurt- en wijkgenote ook. Doch ofschoon wc dat weten, vlie
gen we er altijd wee>r daverend in. Waarna ze ons geruime
tijd ontwijkt, om pas weer te keren wanneer alles vergeten
cn vergeven is, en we het opnieuw afleggen tegen haar vin
dingrijkheid
Dat we haar in deze maanden niet zien, heeft ook zulk een
reden. Een zeldzame reden, nooit door ons bevroed Weet u. rr
>p een dag negen jonge hondjes. Aantrekkelijke
geweldig veel goede voorouders. Daar bevonden
zien terriers onder, bouviers, poedels, en Russische hazewin
den. Allemaal stamboek, ingeschreven en geregistreerd. Welis
waar liepen er ook meer alledaagse en minder kostbare
bloeddruppels door hun lijfjes, zodat ze niet helemaal ras
zuiver waren, maar aardige hondjes waren het toch. En aange
zien geen mens negen hondjes kan houden dc belastingen
daargelaten, verteerden ze kapitalen omdat ze wellicht ook
nog een olifant in hun familie hadden! vertelde dc eige
naar dat hij ze gratis wilde afstaan op voorwaarde dat deze
geliefde panden een goed kosthuis zouden vinden, waar ze al
le bijdragen zouden kunnen leveren tot de verbetering en de
vermeerdering van de vaderlandse honderistapel
Nu is het eigenaardig, maar zeg „jonge hondjes", en Neder
land raakt in beweging. Daar zit iet* triests in. want zeg
„jonge mensen", cn het laat velen Siberisch; zeg „jonge ne
gers". en men wil hen niet op school laten; z.cg „jonge chi
nezen", cn men haalt de schouders op. Maar er is ook iets op
wekkends in dit antwoord op het appèl op de bewogenheid.
En dus kun jc negen jonge hondjes negentig maal kwijt. Maar
aan wie zou men zulk een diertje dan liever toevertrouwen dan
aan een schattige Mevrouw Hap, die bezweert dat dit beestje
haar tot steun en stut zoude zijn in haar ouderdom en dat er
nergens op de wijde aarde zulk een liefelijk tehuis konde wach
ten dan bij haar. die van kindsbeen af gesnakt had naar een
dergelijke levensgezel.
Kortom, Mevrouw Hap kwam, zag en verkreeg haar begeer-
te Ontroerd zagen we haar na, zoals ze innig gelukkig met
Fikkie wegstapte. Maar toen we enkele maanden later nog
eens nazorg wilden bedrijven, was Fikkie weg Weggelopen,
denkt u? Of bezweken aan de hondenziekte, meent u? Wel
neen! Mevrouw Hap had 'm verkocht. Want Mevrouw Hap
weet overal een slaatje uit te slaan. En wij vliegen er altijd
weer in. Maar voorlopig ontwijkt ze ons nu De kerscmis is
toch voorbij, en de pasemis nog niet daar!
MIEBEL.
