JBcuwe geihsctfe(ftmrnut t f* i S Wat bezielt Amerika en Engeland toch? kritiek op soc. houding inzake Nieuw-Guinea OVEREENSTEMMING OVER ONAFHANKELIJK CYPRUS Blauwe Straal-raketten voor Britse defensie „Nieuw-Guinea op zichzelf nog niet zo belangrijk" D Graag een vriendelijker uitnodiging van Moskou Will Noodwachtplicht lijkt me erg bedenkelijk WOENSDAG 11 FEBRUARI 1959 BUREAUS: Steenstraat 37 Directie, Redactie, Abonnementen- en Advertentie-afdeling Tel. 31441. ABONNEMENTEN f7.50 per kwartaal; f2.55 per maand; f 0.59 per week. ADVERTENTIES: f0.20 per millimeter. Familieberichten f 0.18 per millimeter. (Bij contract belangrijke korting). Postrekening 58936. Negenendertig:*!* jaargang no. 11487 Directie: r DIE MEK Hoofdredacteur: Dr. E. DIEMER CURISTELIJK-NATIOISAAL DAGBLAD Voor Leiden en Omstreken „Stant»asticfi is gbfbleotn myn hert in tcgtjeaspoct" RIJISSATERWOVDE: School met twaalf leerlingen Zie pagina 7 Rechtse Kamerleden over wapenleveranties (Van onze parlementsredactie) t DE TWEEDE KAMER is gistermiddag bij de behandeling van de defensiebegroting door de heren Roosjen (a.r.) en Fens (kath. v.) ïerpe kritiek geleverd op de jongste Amerikaanse wapenleveranties aan donesië. Vooral de militaire expert van de k.v.p.-fractie, overste Fens, tte felle verwijten aan het adres van de regering der Verenigde Staten, noemde de wapenleveranties een „bedenkelijk soort verrassing" en hij sende, dat ze niet zonder gevolgen zullen kunnen blijven voor het ver- digingssysteem van Nederlands Nieuw-Guinea. De negatieve houding de Partij van de Arbeid ten opzichte van de verdediging van Nieuw- linea werd nog eens door de heren Calmeyer (c.h.) en Roosjen (a.r.) aan kaak gesteld. De heer Calmeyer noemde het onbegrijpelijk, dat men euw-Guinea, zolang dit nog een deel van het Koninkrijk uitmaakt, niet willen verdedigen. Voor hem staat dit moreel gelijk met het laten moorden van een ongewenst kind. )e heer Fens (kath.v.) vroeg zich af de Amerikaanse en Engelse regerin- (Engcland heeft Indonesië vliegtuigen verd) nu eigenlijk bezielt met hun pcnlevcranties aan Indonesië. Met de icrikaanse lichte en de Russische zware ins, die Indonesië, tezamen met de e vliegtuigen krijgt, kan het een aar- .bevrijdingsieger voor het onderdruk- Irian" opbouwen. Deze bedreiging zal worden ingecalculeerd in het be- Idingssysteem van Ned. Nieuw-Gninea. morele verplichting die de V.S. op zich bben geladen om zorg te dragen dat In- lesië niets agressiefs onderneemt tegen tow-Guinea, Is door de jongste leve- zeer aanzienlijk gestegen, minister Staf vroeg de k.v.p.- jevaardigde, of het voor de Neder- idse regering vast staat, dat de V.S. belofte, dat ten opzichte van Nieuw- ïea een zelfde lijn zal worden aan- louden als ten opzichte van Formosa. inderdaad zullen houden. Ook de h Roosjen (a.r.) vond het vreemd en rontrustend, dat de sterkste van de idgenoten, waarmee Nederland sa- werkt bij de ontwikkeling en de- ie van Nieuw-Guinea, wapens is i leveren aan hel bedreigende land. noodzaak van eigen, Nederlandse Jtregelen ter beveiliging van Nieuw- linea, wordt hierdoor versterkt. Dt heer Roosjen betreurde het daan dat er sedert kórt over de nood- van een krachtige verdediging van v-Guinea geen eensgezinde mening bestaat. Het is de p.v.d.a., die in dit ht het roer plotseling met een ak heeft omgegooid. De a.r.-afgevaar- gde hoopte echter, dat de Kamer het de socialisten gewraakte wetsont- tot wijziging van de Dienstplicht- (uitzending dienstplichtigen naar euw-Guinea) spoedig zal behandelen. Nederland als eerst- rantwoordelijke duidelijk laten uit- i, dat het ten aanzien van Nieuw- een eigen koers volgt. 3e heer Calmeyer (c.h.) bleek, gezien icente berichten over de wapen- inties, al evenmin gerust te zijn het resultaat van de diplomatieke egelendie de regering in het van haar Nïeuw-Guinea-politiek tft genomen. Wat betreft de militaire egelen constateerde de c.h.-afge- urdigde, dat deze afstuiten op de begrijpelijke houding van de p.v.d.a. en kan wel andere opvattingen heb- Nie ten verdedigen zolang het een i het Koninkrijk is. De heer ilmeyer wees er in dit verband op, Indonesische luchtmacht snel t dat de Indonesische vliegveld- tommodatie voortdurend toeneemt. „Is regering, en in het bijzonder de ister van defensie, van mening, dat Nederlandse verdedigingsmaatregelen Nieuw-Guinea adequaat zijn en eventueel verderstrekkende maat- jelen aan het nieuwe kabinet kunnen orden overgelaten?", aldus spreker slotte. TEGEN P.v.d.A. Zowel de heer Calmeyer als de heer «sen heeft zich in dit debat uit sproken tegen het (electoraal gekleur- ran de defensielasten en ver- Jrting van de diensttijd. De heer Cal mer wees erop, dat de p.v.d.a. het ifensieplafond wil terugbrengen tot gemiddelde percentage van „ven lijkbare" landen, wat neerkomt op Paging. Een vergelijking met die lan- is echter onjuist, hetgeen spreker Hoonde. Hij vroeg zich af of de tac- van de p.v.d.a. wel in overeenstem- ng is te brengen met de destijds door heer Patijn (soc.) afgelegde verkla- dat de overgrote meerderheid van p.v.d.a.-fractie achter het Navo-beleid i de regering staat en de consequen- i daarvan aanvaardt. Men kan ech- met een verlaagde defensiebegro- 1 en een verkorte diensttijd de volle Sequenties uit het Navo-beleid niet 'hken. In dit verband herinnerde de Calmeyer eraan, dat Nederland in f2658 miljoen heeft besteed aan kotmiddclcn, dat is 7,8 pet. van hef «tonale inkomen. Mag men in een arin het voortbestaan van de dus ook het gebruik van genot- adelen, op het spel staat, er dan klagen, dat 5 pet. van het nationale voor de defensie moet worden D® heren Calmeyer en Roosjen meen dat, in tegenstelling tot wat de p.v.d.a. wil, eerder aan een verzwaring van de defensielasten in verband met de noodzakelijke grotere investeringen zou kunnen worden gedacht. Tegen wat de socialistische Tweede Kamerleden Wierda en Schouwenaar in Het Vrije Volk hebben geschreven over de de fensielasten en de diensttijd (volgens deze parlementariërs kan het defensie plafond met f 100 a f 150 miljoen per jaar worden verlaagd en de diensttijd met twee maanden worden verkort). GENERAAL CALMEYER onbegrijpelijk hadden zij ernstige bezwaren. De heei Roosjen verweet ook de k.v.p. dat zij met zekere suggesties ten aanzien van de diensttijdverkorting is vooruitgelo pen op het desbetreffend rapport van de staatscommissie-Van Voorst tot Voorst. De k v.p.-er Fens wees dit ver wijt van de hand. De a.r.-afgevaardfgde (die met een korting van de diensttijd met twee m den niet akkoord kon gaan) betoogde, dat de paraatheid afneemt als men de dienst tijd verkort. Een oplossing zon z(jn ge legen in een stijging van het aantal vrij willigers, maar dat brengt weer een stij ging van de defensielasten met zich mee en dat willen de socialisten na net weer niet. Ook de heer Calmeyer wees erop, dat de vervanging van dienstplichtigen door deskundigen, langer dienende dienstplich tigen en vrijwilligers een aanzienlijke verhoging van de personeelskosten tot ge volg zal hebben. De c.h.-afgevaardigde vroeg zich voorts af, of een verhoging van het marinebudget in verband met de ver bouwing van beide kruisers noodzake lijk is. LOF Minister Staf, die achter de regerings tafel zat met de enige overgebleven staatssecretaris, vice-admiraal Moorman, kreeg van zijn partijgenoot Calmeyer woorden van lof te horen over het de fensiebeleid, dat hij in de afgelopen jaren heeft gevoerd. Sedert minister Staf aan het bewind kwam, is ons land kwalitatief en kwantitatief een zeer belangrijke bijdrage aan het Nato-schild gaan leveren, heeft het een vloot in de vaart gebracht, welke de sterkste ge noemd moet worden die het Koninkrijk ooit heeft gekend, en heeft het" een lachtmacht opgebouwd, die het cul minatiepunt reeds heeft overschreden en nu bezig is over te schakelen op geleide projectielen. „Minister Staf", aldus spreker, „heeft de karavaan op gebouwd, en ondanks het blaffen van de honden en het gesnater van de ganzen trekt de karavaan verder". In de (zi. kreupele) topleiding van die karavaan zou de heer Calmeyer o' gens graag nog wel enige verbetering zien aangebracht. Hij bepleitte in verband de aanstelling van drie st secretarisseneen voor materieel, voor personeel en een voor administra tie e.d. (de laatste functionaris mag ook directeur-generaal zijn). KAN DÜLLES ZIJN FUNCTIE WEER OPNEMEN President Eisenhower maakit zich volgens welingelichte woordvoerders in kringen van het Amerikaanse Congres ernstig be zorgd over de mogelijkheid dat minister vam buitenlandse zaken, Dulles, tenge volge van zijn ziekte, zijn portefeuille niet meer zal kunnen beheren. Volgens deze woordvoerders maakt Eisenhower tezamen met zijn adviseurs reeds een ernstige studie van de vraag, wie Dulles eventueel zou moeten opvolgen. De perschef van het Witte Huis, James Hagerty, heeft dit echter tegengesproken en ook een invloedrijke republikeinse functionaris, die gisteren een deel van de dag op het Witte Huis heeft doorgebracht, zei dat iedereen in Eisenhowers omgeving verwachtte, dat Dulles snel zou genezen. Niettemin hoort men hier o.a. de naam noemen van John J. McCloy, de voor malige Amerikaanse hoge commissaris in Duitsland,als opvolger van Dulles, indien deze niet zou terugkeren. Deze warm Ingepakte een K.L.M.-employé en net als wijlen Heemskerk en Barentsz brengt hij een (klein) stuk van de winter door in barre streken van de Noordpool. De K.L.M. is n.I. de enige Europese lucht vaartmaatschappij die voor haar be manningsleden die regelmatig over de Noordpool vliegen (op de Toklo-lijn) speciale oefenkampen inricht in Alaska om in noodgevallen aan deze speciale moeilijkheden het hoofd te kunnen bieden. Bij een temperatuur van 30 tot 40 graden onder het nulpunt wordt er geoefend in het lopen op sneeuw- schoenen, houtkappen, koken op spiritus, signalen geven, beesten van gen, enzovoort, enzovoort. De nacht wordt doorgebracht in tentjes of onder omgekeerde reddingboten. De speciale Poolpakken zfjn onmisbaaralthans voor ons, mensen van de twintigste Engelse bases blijven op het eiland IN NICOSIA en de omliggende dorpen werden gisteren de vlag gen uitgestoken, toen bekend werd, dat de Griekse en de Turkse pre mier het eens waren geworden over een onafhankelijk Cyprus. Vandaag hielden de delegaties nog een laatste bespreking en zou het akkoord wor den ondertekend. Daarna zullen de Griekse minister van buitenlandse zaken, Averoff, en de Turkse minis- van buitenlandse zaken, Zorlu, Londen vliegen om het akkoord de Engelse regering voor te leg gen. De inhoud van het akkoord is nog een geheim. Maar uit de mededelingen van een lid van de Griekse delegatie kan wor den opgemaakt, dat premier Menderes van Turkije en premier Karamanlis Griekenland het eens zijn geworden "PiE BLAUWE STRAAL (Blue Streak), een Britse raket voor middel- grote afstanden met een bereik van ongeveer 3500 kilometer, wordt beschouwd als het geleide projectiel dat het meest geschikt is voor de Engelse defensie. Dit zegt de Britse regering in haar jaarverslag over de verdediging. Blijkbaar geven de Britten dus de voorkeur aan een wapen van-eigen-bodem, boven de Amerikaanse raketten waarover zij beschik ken. De Blauwe Straal, die wordt gebouwd bü Havilland zal naar men verwacht waterstofbom kunnen vervoeren, heeft een motor van Rolls Royce die werkt op vloeibare brandstof. In het verslag, dat als titel heeft „Vooruit gang in bet vijfjarenplan voor de defen sie", wordt verder gezegd dat: 1. de Bloodhound grond-luchtraketben niet Minister Subandrio vindt: ,E Indonesische minister van bui tenlandse zaken, Subandrio, heeft gisteren te Sydney gezegd, dat hij het probleem Nieuw-Guinea op zich zelf niet zo belangrijk acht. Dat het zo op de voorgrond is gekomen, is een gevolg van achterdocht, onge loof en angst. De minister zou een verdedigings verdrag tussen Australië en Indo- Eisenhower niet naar Rusland PRESIDENT EISENHOWER heeft gisteren op zijn persconferentie gezegd, dat de Russen hem beslist vriendelijker moeten uitnodigen, wil hij naar Moskou gaan. De invitatie van de Russische premier Chroesj- tsjef in zijn slotrede op het Mos- kouse partijcongres was nu niet be paald wellevend geformuleerd. De Amerikaanse president stelde de journalisten gerust, dat de ziekte van mi nister van buitenlandse zaken Foster Dul les de eventuele onderhandelingen met Rusland niet zal vertragen. Dulles, zei Eisenhower verder, is de briljantste en meest waardevolle man op buitenlands gebied, die ik ooit heb gekend. En. voeg de hij hieraan toe, ik hoop, dat alle Ame rikanen zullen bidden voor een spoedig herstel van de minister. In diplomatieke kringen in Washington is de ongerustheid over Dulles' ziekte niettemin blijven bestaan. HIJ neemt nu eenmaal een unieke positie tn en is als het ware het „State Department" zelf. Dulles is de man die de belangrijke besluiten moet nemen. Men vraagt zich in Washing ton dan ook af wat er gaat gebeuren als Dulles een lange tijd rust moet nemon. Sommige betwijfelen zelfs of Dulles ooit in staat zal zijn zijn werk te hervatten. Macmillan Inmiddels is officieel bekendgemaakt, dat de Britse premier Macmillan en de Britse minister van buitenlandse zaken. Selwyn Lloyd na han Russische reis 9 en 10 maart Parjjs en 12 en 13 maart Bonn zullen bezoeken. De nieuwe kathedraal van Co ventry wordt naast de ruïnes van de oude rechts opgebouwd. Zoals men weet, verwoestte de Duitse luchtmacht in het be gin van de tweede wereldoor log dit historische bedehuis. BALANS VAN RAMP IN ST. LOUIS Door de tornado die de Amerikaanse staat St. Louis gisteren heeft getroffen, zijn 21 personen om het leven gekomen, terwijl er nog zeven worden vermist. Van de driehonderd gewonden zijn er zeventig in ziekenhuizen opgenomen. De materiële schade wordt geraamd op twaalf miljoen dollar, 41 gebouwen zijn totaal vernield en 1250 beschadigd. Hondurees leger is de toestand meester De regering van de Centraalamerikaan- se staat Honduras heeft gisteren bekend gemaakt dat het leger geheel Honduras !h zijn macht heeft, na een grote strijd macht van rebellen te hebben verslagen Verwacht wordt dat in de republiek de staat van beleg zal worden afgekondigd. nesië toejuichen. Indonesië is echter afkerig van militaire verdragen met andere landen. Subandrio verklaarde nog, dat Indonesië nooit geweld zou gebruiken om Nieuw- Guinea in zijn bezit te krijgen. Eik ge bruik van geweld zou tot gevolg heb ben, dat Engeland en de Verenigde Sta ten zich tegen Indonesië zouden keren en dit zou gemakkelijk het begin van een volledige oorlog kunnen zijn, zei- de hij. Het voornaamste doel van zijn bezoek, zeide Subandrio, is te ontdekken, waar om Australië de Indonesische eisen in zake Nieuw-Guinea vreest. De vast beslotenheid van Indonesië om geweld te gebruiken ten behoeve van de bin nenlandse veiligheid en ter onderdruk king van het communisme betekent niet dat er plannen bestaan om Nieuw- Guinea aan te vallen, aldus Subandrio Een oorlog om Nieuw-Guinea zou de gehele Indonesische onafhankelijkheid in gevaar brengen en op grond deze koele berekening zal Indonesië nooit geweld gebruiken, aldus Suban drio. Hij vertelde er nog bij, dat in verschei dene Indonesische uitingen het woord „strijd" door „geweld" vertaald was. zodat men in het buitenland de indruk kreeg als zou Indonesië Nieuw-Guinea willen aanvallen. Hij beweerde voorts, dat Indonesië plannen voor een snelle ontwikkeling van Nieuw-Guinea heeft De vice-staf-chef van de Indonesische luchtmacht, kolonel Siswadi, die Su bandrio vergezelt, zeide, dat Indonesië wellicht Australische vliegtuigen zal kopen voor opleidingsdoeleinden. Subandrio kwam te laat op Sydney aan. zodat de gasten aan een voor hem be reide feestmaaltijd tevergeefs zaten te wachten. Dat betekent, dat het over laden programma voor Subandrio's be zoek in één da? moet worden samen geperst in plaats van twee dagen. Sukarno stuit op tegenstand De grootste Indonesische politieke partij, de Partai Nasional Indonesia, heeft een voorstel van president Su karno verworpen om de helft van de zetels in het parlement aan per sonen te geven die niet tot een po litieke partij behoren. In kringen van de P.N.I. wordt ge zegd, dat Sukarno tot heden geen grotere tegenkanting heeft onder vonden in zijn poging de „geleide democratie" in te voeren. De presi dent wilde de helft van het aantal parlementszetels bestemmen voor vertegenwoordigers van verschillen de groeperingen in de Indonesische maatschappij. De T.N.I. is de eigen partij van Sukarno. meer operationeel zullen worden ge bruikt ter verdediging van Britse vlieg- bases tegen luchtaanvallen en dat moderner wapen wordt ontwikkeld tot betere prestaties te komen; 2. begonnen is met de bouw van vier marinevaartuigen, uitgerust voor lanceren van geleide projectien - schepen zullen zeer doelmatig worden gebouwd en zo licht mogelijk worden gehouden teneinde de belasting gevechtsmateriaal te kunnen verhogen; 3. meer gebruik zal worden gemaakt lucht-luehtraketten, met name In de nieuwe vliegtuigen die dit jaar in ge bruik worden genomen; 4. bij het leger thans afleveringen binnen, komen van verplaatsbare grond-lucht- raketten van het type Thunderbird ook hier wordt gewerkt aan een voor uitstrevender versie twee eenheden van de artillerie zijn al uitgerust raketten van het type Corporal; 5. vliegtuigen worden ontwikkeld en in ge bruik genomen voor het vervoer bommen, militairen of verplaatsbare raketeenheden vele hiervan zijn ge schikt voor gebruik in oorlogen var perkte omvang. Dc defensiekosten worden voor het begro tingsjaar 1959'60 geschat op ongeveer zestien miljard gulden. Ter bespoediging van het strooml^ncn der defensie organisaties zal zo spoedig mogcljjk ei verenigde commando van leger, marii en lachtmacht worden gevormd ln bet Middellandse Zeegebied. Ten slotte wordt opgemerkt dat ma luchtmacht en leger in 1957 gezamenlijk 700.000 man sterk waren en dat 't plan om de dienstplicht in 1962 af te 6chaffen en een vrijwilligerssysteem op te bou wen, betekent dat de omvang van de strijdkrachten met 300.000 man zal wor den verminderd. 150.000 man zullen 1 april zijn afgevoerd. Herbriggen wacht op lawine gen, dat wordt bedreigd door lawine. Het is volgens geologen vrijwel ^eker dat de massa van rotsblokken, aar- Ie en ijs naar beneden zal komen. Men kan echter niet zeggen of dit een kwestie dagen, weken of maanden is. De inwoners van Herbriggen hebben gisteren al hun bezittingen in veiligheid gebracht. een grondwet, die voorziet in de vestiging van een onafhankelijke republiek Cyprus. Er komt een parlement met een Griek se voorzitter en Turkse vice-voorzitter. De samenstelling van het parlement is zodanig, dat alle bevolkingsgroepen billijk worden vertegenwoordigd. Ook de belangrijke militaire aspecten van het probleem-Cyprus zijn geregeld en weJ binnen het kader van de N.A.V.O. Waarschijnlijk zullen Griekse en Turkse militairen op het eiland worden gelegerd en zeker is dat Engeland zijn bases op het eiland mag behouden. Een principiële clausule uit het akkoord is, dat de toekomstige republiek geen unie mag aangaan met Turkije of Griekenland. Ten slotte worden in het akkoord de be langen van de Turkse minderheid op het eiland beschermd. De Amerikaanse strijdkrachten in West-Duitsland zullen bin nenkort worden uitgerust met geleide projectielen van het type Mace, die de Matadors zullen vervangen. De Mace weet zelf het vastgestelde doel te vinden en kan van een kernwapen wor den voorzien. 8ecretaris Spaanse ambassade. Tot eer ste Secretaris van de Spaanse ambassade te Den Haag is benoemd graaf D.» Mon- tefuerte. Hij is reeds ln Den Haag aan gekomen. Zwakke wind De Bilt verwacht tot morgenavond: Overwegend droog weer met op de meeste plaatsen mist of laaghangende be wolking. Zwakke wind. Wei nig verandering in tempera- (Opgemaakt i 11.15 i r.) ZON EN MAAN Donderdag 12 febr.: zon op 8.03, onder 17.47; maan op 9.41, onder 23.17. 15 febr. eerste kwartier. HET WEER IN EUROPA Rapporten hedenmorgen 7 uur I,f Helsinki Stockholr Oslo Brussel Luxwnb PsrtJ» Bordeaux CJre noble Nis. Berlijn Frankfon .MOueher £Or1oh IS wzw zzw NNO O ZO OZO ONO ONO NNO NNO windstil ONO WZW windstil ONO Mr. Roosjen in Tweede Kamer: De heer Roosen (a.r.) heeft er zijn afkeuring over uitgesproken, dat een groot aantal gewoon dienstplichtigen zonder mobilisatiebestemming, die in Indonesië hebben gediend, du zijn aan- zen voor dienstverrichting bij de B.B. Voorzover zij vrijwillig in Indo- hebben gediend wordt hun vrij willigheid nu op weinig aangename rijze afgestraft. En uitgerekend zy. die og nooit de wapenrok hebben gedra gen (de buitengewoon dienstplichtigen), zuilen nu ook niet voor de noodwacht plicht in aanmerking komen. De heer Roosen meende, dat de regering in dit opzicht dc weg van de laagste prijs en de minste weerstand heeft gevolgd. Het opleggen van het tuchtreglement aan B.B.-vrijwilligers vond de a.r. woord voerder een dwaasheid. De hele nood wachtplicht leek hem trouwens erg be denkelijk. Zeer ontevreden was de heer Roosjen ook over de reorganisatie van de Na tionale Reserve. Hij geloofde, dat de regering op de manier, waarop ze die reorganisatie aanpakt (beter gezegd: niét aanpakt) bezig is de gedachte van de vrijwillige weerbaarheid in ons volk uit te roeien.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1959 | | pagina 1