Jlicutuc $tihsctfe (üouranl
HONDERD DERTIG MAN IN NOOD
Deens schip botst in sneeuworkaan op ijsberg
IJsmassas hinderen
werk van redders
De Gaulle herhaalt zijn
aanbod aan de rebellen
Overbevissino; Noordzee
blijft verontrusten
Westduitse maatregelen
bedreigen onze economie
KN AC-wegendienst onderging vuurdoop
ZATERDAG 31 JANUARI 1959
BUREAUS Steenstraat 37
Directie Redactie Abonnementen- eD
Advertentie-afdeling Tel 31441.
ABONNEMENTEN: 7.50 per kwartaal;
2-55 per maand; 0 59 per week.
ADVERTENTIES: 0.20 per millimeter.
Familieberichten 0.18 per millimeter.
(Bij contract belangrijke korting.)
Postrekening 5B936.
Directie: F DIEMEB
Hoofdredacteur: Dr. E. DIEMER
CHRISTELIJK'NATIOISAAL DAGBLAD
Voor Leiden en Omstreken
„Stantpastlch is aficbleucn
tnynbcrUa Ug^cnspoct"
Negenendertigste jaargang no. 11478
VAKMANSCHAP
en zuier
Zie pagina 5
HET DEENS-GROENLANDSE SCHIP Hans
Hedtoft, dat gisteren twintig zeemijlen van
de Groenlandse zuidkust op een ijsberg is ge
varen, zinkt langzaam. Dit bericht is vanmorgen
opgevangen. Lange tijd was het contact met het
schip verbroken en aangezien te hulp gesnelde
schepen geen spoor van het 2875 ton metende
vaartuig en zijn 130 opvarenden konden ontdek
ken, vreesde men zelfs dat het - als een Titanic -
met man en muis was vergaan.
EERSTE REIS VAN SPECIAAL
UITGERUST VAARTUIG
Dit laatste, enigszins hoopgevende bericht, kon worden toegevoegd
aan de weinige gegevens die van het vreselijke ongeluk werden ver
zameld door de New Yorkse kustwacht:
16.54 uur plaatselijke tijd vrijdagmiddag: botsing met Ijsberg. Positie
59.05 graden n.b., 43 graden w.l.
17.52 uur: machinekamer loopt vol water.
18.22 uur: 90 man aan boord, bemanning inbegrepen.
20.35 uur: S.O.S. De Hans Hedtoft zinkt langzaam en heeft onmiddellijk
hulp nodig.
21.57 uur: het radiostation Prins Christiaan op Groenland verliest het
contact met de Hans Hedtoft. Verzoek aan alle schepen in de
omgeving om naar de plaats der onheils op te stomen.
22.53 uur: Een Duitse treiter zoekt de opgegeven plek af, maar kan het
bedreigde schip niet vinden.
Eerst werd dus gemeld, dat het
splinternieuwe schip, dat zijn eerste
reis maakte, negentig opvarenden
zou hebben. Vanmorgen sprak het
opgevangen radiobericht echter van
130. De Hans Hedtoft is speciaal
tegen het gevaar van ijsbergen uit
gerust met extra zware beplating
en zeven waterdichte schotten. Bo
vendien heeft het schip het meest
moderne reddingsmateriaal aan
boord. In de eerste plaats bestemd
voor de vrachtvaart, heeft het ech
ter ook passagiersaccomodatie.
Toen het s.o.s.-sein werd opgevangen
en het Groenlandse station zijn oproep
deed aan alle schepen in de omgeving,
meldden de Duitse treiler. Johannes Krüss
uit Bremenhaven, een vissersboot van de
Far öer, een Deens marinevaartuig en
een reddingboot van de Amerikaanse
kustwacht, dat zij met volle kracht naar
de aangegeven plaats stoomden.
De Duitse treiler arriveerde als eerste
op de plaats van het ongeluk. Acht uur
lang zocht de Duitser naar het in nood
verkerende schip. Toen gaf het d< moed
op en seinde: ..Hebben gezocht, niets ge
vonden of gezien, geen lichten vin red-|
dlngboten of schip. Wanneer wij nog lan
ger bRJven lopen wjj gevaar in het Us
vast te raken. De zee ter plaatse is vol
Het schip dat misschien in deze ijsmassa
het best in 9taat is hulp te bieden, de
Campbell van de Amerikaanse kustwacht,
meldde vanmorgen vroeg dat het nog
bonderden mijlen moest varen om de
plaats te bereiken. Men betwijfelt na de
ervaring van de Duitse vissers of de Han6
Hedtoft wel de juiste positie heeft opge-
Een woordvoerder van de kustwacht
verklaarde dat vliegtuigen klaar staan om
op te stijgen, zodra het weer dit enigs
zins mogelijk maakt. Die vliegtuigen be
vinden zich op bases op IJsland en op
Groenland. Vanmorgen leek het erop dat
het weer zou opklaren, maar even later
betrok het opnieuw.
De woordvoerder voegde eraan toe, dat
al kunnen de vliegtuigen te hulp komen,
toch ook zoveel mogelijk reddingboten
en schepen van de kustwacht in de buurt
van de ramp zullen blijven, om het vaar
tuig op het radarscherm te kunnen krij
gen en bovendien op aanwijzingen van de
vliegers mogelijke uitgezette boten te
„Wanneer na een paar dagen nog steeds
niets is gevonden, zullen wfj moeten aan
nemen dal de Hans Hedtoft met man en
muis is vergaan. Hoe lang het zoeken
voortduurt, hangt voor een groot deel af
van de weersgesteldheid", aldus de
woordvoerder.
Deense scheepsbouwers, die al hun
kennis hebben bijeengebracht om de
Hans Hedtoft voor de Deense regering
te bouwen, noemen het schip het vei
ligste en modernste van de schepen, die
de poolroute bevaren Alle denkbare
beveiligingsinstrumenten zijn aan boord
en de reddingboten worden de modernste
genoemd van enig varend schip.
Het splinternieuwe Deense ms.
Hans Hedtoft, dat op zijn eer
ste reis op een ijsberg is ge
stoten. Op de foto het schip in
de nacht voor het vertrek van
„maidentrip" gefotogra
feerd aan de kade van Juliane-
hadb op Groenland.
(A.N.P. Telefoto)
Het schip is 7 januari uit Kopenhagen
vertrokken onder commando van de 58-
jarige kapitein P. L. Rasmussen, die zijn
kennis reeds 30 jaar heeft gemeten met
de gevaarlijke wateren bij Groenland. Een
woordvoerder van het Deense ministerie
van scheepvaart verklaarde: „Het
in deze wateren is altijd riskant in deze
tijd van het jaar, rpaar Rasmussen
de man om onder deze omstandigheden
er door te komen. Wij kunnen ons nog
niet indenken, wat er is gebeurd".
Rasmussen had juist de eerste re
zijn schip naar Godthaab, de hoofdstad
van Groenland, gemaakt. Hierna begon
het schip, met 90 passagiers en eer
manning van 40 koppen, de thuisreis
Denemarken, zuidwaarts varende langs
de woeste westkus* van Groenland.
Na het eiland Muge gerond te hebben,
draaide de zware massieve steven t
Hans Hedtoft naar het oosten in de rich
ting van de thuishaven, maar 37 mijl
zuiden van Kaap Ferewell doemde de ijs
berg op.
De laatste 125 jaar zijn volgens zee
vaartdeskundigen drie schepen door bot
singen met ijsbergen ten ondergaan. Het
waren de Lady of the Lake, die vj
geland naar Quebec onderweg was
11 mei 1833 verging, waarbij 215 n
omkwamen, de Titanic, het onzinkbaar
geachte schip dat juist ais de Hans Hed
toft zijn eerste reis maakte en op 15 april
1912 ten onder ging hetgeen aan 1513 op
varenden het leven kostte en ee:
nadef bij name bekend koopvaardijschip
dat op 20 maart 1943. dus tijdens de jongste
wereldoorlog, verging met een onbekend
aantal mensen aan boord.
Kieviten, dit
jaar vroeger
dan ooit
Op vele plaatsen in ons land is
deze week ondanks het klamme en
nevelachtige winterweer de roep
uan de kievit weer gehoord. Niet
zo maar een enkel verdwaald, ijl
kreetje, nee, bij honderden tegelijk
laten de lenteboden hun geluld weer
horen. Vooral langs de weg
Utrecht-Amsterdam en in hef Sticht
en langs de spoorlijn Rotterdam-
Den Haag. heeft men er verschei
dene gezien
Het is werkelijk een zeldzaam
heid dat kieviten zo vroeg in het
jaar in troepen boven de lage lan
den verschijnen. Oorzaak is waar
schijnlijk het rustige en over hel
algemeen zachte weer in de
Januarimaand. Het ziet er naar uit
dat het eerste kievitsei dit jaar
vroeger dan ooit gevonden wordt
Al» ten minste een onverwachte en
felle vorst de trekvogels niet in
hun lentevreugde komt storen
Want dan pallen er onder de kie
viten slachtoffers
„Kom onderhandelen in Parijs
PRESIDENT DE GAULLE heeft
L gisteravond in een radio- en
televisie-uitzending voor het Franse
volk zijn aanbod aan de leiders van
de Algerijnse rebellen herhaald en
hen uitgenodigd naar Frankrijk te
komen om te onderhandelen over
een „staakt het vuren".
„Er moet beslist een eind komen aan deze
oorlog. Wanneer?", zo vroeg de presi
dent en hij gaf zelf het antwoord:
„Waarom niet onmiddellijk, 'op de eer
volle voorwaarden die ik heb voorge
steld?"
De Gaulle doelde op zijn aanbod van 23
oktober van het vorig jaar, toen hij de
leiders van de verzetsbeweging vroeg
de „witte vlag van onderhandelaars" te
tonen en op Frans grondgebied te
komen praten. De rebellen wezen toen
dat voorstel af. Zij wilden slechts op
neutrale grond onderhandelen en alleen
als ook de politiek in Algerije ter sprake
In zijn rede. die men een „praatje bij le
haard" zou kunnen noemen, sprak De
Gaulle ook ove- de financiële proble-
Vreedzame kernproeven
wel toegestaan
De afgevaardigde van de Ver. Staten
op de kernconferentie te Genève, heeft
voorgesteld om kernexplosies voor vreed
zame doeleinden niet op te nemen in een
eventueel verdrag tot stopzetting van de
kernproeven Het voorstel heeft de steun
van Engeland De V.S willen namelijk
bijv aardverplaatsingen voor grote pro
jecten e.d mogelijk houden onder toe
zicht van een internationale controle
commissie.
men van Frankrijk. In Parijs was men
van mening, dat hij probeerde een deel
van het ongenoegen van de kleine
Franse burger over de besparingen weg
te nemen
„Ik garandeer", zo zei de president, „dat
wij deze keer niet voor niets strijden
We zijn op de goede weg. Voor het eind
van dit jaar moeten de levensomstan
digheden gestabiliseerd zijn. In het bin
nenland kan de aanpassing met wat
wrijving gepaard gaan maar daarbuiten
wed* de hele wereld op ons"
Internationale maatregelen hunnen
probleem tot oplossing brengen
(Van een onzer verslaggevers)
]~NE O VERBE VISSING van d<
Noordzee en de eventuele resul
taten van maatregelen hiertegen,
stonden in het middelpunt van de
belangstelling op de visserijbijeen
komst die gisteren voor de dertiende
maal in de volkshogeschool de Zand
hoeve te Bergen N.H. is geopend.
Dr. P. Korringa, directeur van het
rijksinstituut voor de visserij
IJmuiden. definieerde het verschijn
sel van de overbevissing, dat al ge
ruime tijd het gehele visserijbedrijf
ernstig .verontrust, als een ondoel
matige wijze van beheer van het
kapitaal dat de natuur ons heeft
geschonken.
Het is echter zeer wel mogelijk,
was zijn mening, door het
naai verband treffen van maatregelen
dit probleem een einde te maken. Eén
van die maatregelen noemde hij het
plicht stellen van het gebruik van j,
maaswijdten. Dit zal grote voordelen op-
hij.
de
Noodkreet van kolenimporteurs
TNE DOOR DE Westduitse regering genomen maatregelen tot beperking
-L' van de invoer van kolen uit landen buiten de Kolen- en Staalgemeen
schap betekenen een ernstig nadeel voor de Nederlandse economie, zo is
ons van de zijde van de Rotterdamse en Amsterdamse kolenimporteurs ver
zekerd. Men vreest zelfs, dat deze maatregelen een nadelig effect zullen
hebben op onze werkgelegenheid.
Zoals bekend komen de maatregelen
hierop neer, dat Tc <,-ije Invoer van kolen
Weet-Duiteland in 1959 beperkt zal
worden tot 5 miljoen bon.
De kolenimporteurs vrezen riu. dat deze
hoeveelheid West-Duitsland over de
Noordduitse havens zal bereiken. De
kolen uit Amerika en Engeland worden
gewoonlijk over de Nederlandse havens
aangevoerd.
Men wijst erop, dat niet alleen de Ne
derlandse importeurs het slachtoffer zijn,
da* ook de Nederlandse havens de
weerslag zul'len ondervinden.
De doorvoer van Amerikaanse kolen via
is land naar Duitsland bedroeg in 1956
i. 5.500.000 ton, in 1957 ca. 6.700.000
Proces in Leopoldstad
Burgemeesters
wijzen hulp van
communisten af
De twee burgemeesters van inheemse
morsteden van Leopoldstad, die tijdens
de onlusten gearresteerd werden, hebben
resoluut de (ongevraagde) hulp van een
drietal communistische juristen van de
hand gewezen.
Deze Belgische advocaten, onder wie de
vroegere secretaris-generaal van de Bel
gische communistische partij, Jean Terfve,
zijn naar de Kongo gereisd om de burge
meesters tijdens het komende proces ju
ridisch bij te staan.
Beide Kongolezen worden wegens „aan
stoken tot rassenhaat en in gevaar bren-
;en van de veiligheid van de staat" ver
volgd, doch zij verklaarden, dat zij als
aanhangers van de Christelijke vakbewe
ging niet de hulp van de communistische
advocaten konden aanvaarden.
Met deze verklaring hebben zij de com-
unisten de gelegenheid ontnomen, po
litieke munt te slaan uit de onlusten die
intussen nog steeds voortduren, zij hel
ook minder erg dan vorige week.
Gisteren zijn troepen van het leger en
an de politie aan een grootscheepse con
trole-operatie in een voorstad van Leo
poldstad begonnen, waar het al enige
dagen onveilig is.
Er werden weer enkele honderden
iensen gearresteerd.
en in 1958 tot november ca. 5.000.000 ton.
De Rotterdamse en Amsterdamse kolen
importeurs zijn van mening, dat een pro
test vam de Nederlandse regering tegen
de Westduitse maatregelen op zijn
plaats is.
De economische commissie van de West.
duitse bondsraad heeft zich verzet tegen
de door de bondsdag goedgekeurde hef
fing van 20 D.M. per ton ingevoerde
steenkool, waarbij een hoeveelheid van
55 miljoen ton wordt vrijgesteld.
Staatsraad prof. dr. G. A. van
Poelje, die vandaag 75 jaar ge
worden is, is bevorderd tot
grootofficier in de Orde van
Oranje Nassau. Minister Struy-
cken overhandigde hem gisteren
op een afscheidsreceptie de ver
sierselen, die bij deze hoge
onderscheiding behoren. (Ver
slag zie pag. 2).
tongvisserij, waarin Nederland de laatste
jaren het grootste aandeel van de Ei
pese landen heeft gehad.
Wat betreft de toepassing van deze
maatregelen voor de schol- en kabeljai
visserij, kon spreker echter geen gouden
bergen in het vooruitzicht stellen. Ook
de zg. gemengde Visserij zal een teer
blijven. Toepassing van grotere i
wijdten zal betekenen dat alleen de gro-
vis wordt gevangen en de kleine
buiten schot blijft. We geven de vis
i gelegenheid niet te groeien, zei hij-
Grotere vis levert winst aan gewicht op.
In dit verband noemde spreker enige
cijfers. Als men bijvoorbeeld bij de tong-
isserij de huidige maaswijdte van 7%
n vergroot tot 8 cm zal dit verhoging
an de vangsten van 11 procent bplev
ai. De financiële opbrengst zal, omdat
en grotere exemplaren aan de markt
brengt, zelfs met 15 procent stijgen. D«
eede maatregel tegen overbevissing
noemde spreker het minder intensief
sen. Statistieken laten zien dat met
kleinere vloot relatief grotere vang
■rden gemaakt. Spreker was van
ning dat men niet alleen in periodes
dalende vangsten van overbevissing kan
spreken, ook een stijging van de vang
sten kan in sommige vallen overbevis
sing betekenen. Dit is o.m. het geval
met de tong.
De grotere vangsten zijn uitsluitend
danken aan de natuur, die de laatste
jaren nogal goedgeefs is geweest. Het
rlies dat de tong jaarlijks lijdt be
draagt 60 procent, hetgeen voor het groot-
deel te wijt enis aan de intensieve
visserij. De gemengde visserij noemde
spreker een teer punt.
Met dezelfde kleinmazige netten v
mee haring en makreel wordt scheep
gehaald, vangt men tevens de nog te
jonge rondvis, voor welke vissoort men
olgens een internationale overeenkomst
grotere maaswijdten moet gebruiken.
Deze visserij wordt thans dus op illegale
wijze uitgeoefend, hetgeen reeds ver
schillende malen aanleiding is geweest
tot conflicten met buitenlandse vis
De visserij van de Nederlanders
TK MOET VAN Amsterdam naar
Venlo met twee autobussen vol
kostbaar spul. Daarom dacht ik, ik
zal voor alle zekerheid maar even hel
len." Deze woorden sprak donderdag
een autobus-exploitant, die met twee
bussen vol met mannequins van Am
sterdam naar Limburg moest, voor
de telefoon, toen hij verbonden w«e
met de wegeninformatiedienst van de
KNAC in Den Haag Hij was een
van de vele honderden weggebrui
kers. die tijdens de afgelopen mistda-
gen van deze nieuwe dienst wilde
weten of de mist hun ook op hun voor
genomen route parten zou spelen.
De wegenwaarschuwingsdienst van d»
K.N A.C. moest gisteren een war»
vuurdoop ondergaan. Uit alle delen
van het land en zelfs uit het buiten
land is opgebeld
Van Utrecht naar Amersfoort. Dat gan»
wel meneer. 150 meter zicht." „Zeeland
moeilijk meneer, heel moeilijk. De zaak
zit daar potdicht en de veren varen
niet.„LeeuwardenHariineen? Niet
meer dan 15 meter, mevr. Langzaam
aan in file zal het misschien gaan."
Van uur tot uur werkt de dienst dc
kleine kaartjes, die bij de telefoon
toestellen liggen, bij. Bij elke weg staat
mot rood potlood een getalhet aan
tal meters zicht, eventueel met een
aanduiding voor de gladheid.
Eens per uur bellen de veertig waarne
mingsposten, over het gehele land ver
spreid, hun gegevens door. Dan wor
den de rode cijfers zonodig gewijzigd
Wie er belden? Vooral grote bedrijven
en expediteurs. Maar ook particulieren
en overheidsinstanties. De directeur
van een bank moet naar Parijs. Ho»
is de weg van Rotterdam naar het
zuiden? Hij laat zijn secretaresse bel
len. Een zakenman belt op uit Valencia
of hij over de Pyreneeën kan Ook dat
weten ze oij de K.N.A.C Want de in
formaties bestrijken geheel West
Europa.
Maar gisteren ging de meeste belang-
Ja, het was gisteren interessant op de
informatiedienst. Want aan de hand
van de kaartjes naast de telefoontoe
stellen kon men gisteren zien, dat ter
wijl het Westen herademde in de op
trekkende mist. de dichte nevels naar
het oosten en het noorden van het land
trokken. Ook Zeeland kreeg nu de
volle laag De meeste veerdiensten
moesten worden gestaakt.
De meeste ongelukken bereikten ons dan
ook uit deze delen van het land. In
Vriezenveen botaten twee auto
bussen op elkaar. Drie gewonden wer
den in het ziekenhuis opgenomen.
In Almelo reed een bus ten gevolge
van de gladheid een winkel binnen De
etalage werd volkomen vernield Er
deden zich geen persoonlijke ongeluk-
onbewaakte overweg bij Eefde
geslingerd, liep slechts lichte verwon
dingen aan het gezicht op. De trein
moest naar Zutphcn worden terug-
In het noorden van het land hadden dc
spoorwegen gemiddeld tien minuten
vertraging.
Vandaag zal dc mist in het gehele land
zo goed als verdwenen zijn.
Tijdens de afgelopen mistperiode is weer
gebleken, dat nog onvoldoende auto
mobilisten hebben begrepen, dat het
rijden bij mist zonder lichten of stads
lichten aan zeer gevaarlijk is. Bij mist,
ook overdag, moet met groot licht
gereden worden, zo waarschuwt de
A.N.W.B. nog eens.
Vanmorgen is te Stadskanaal de 45-jarige
R. Stikfort door gladheid van dc weg
met zijn personenauto op een aldaar
geparkeerde vrachtauto gereden. Hij
werd hierbij op slag gedood.
ondermaatse rondvis wordt nl. ooglui
kend toegestaan, omdat het onmogelijk
is deze vis ter visserij op haring en
makreel buiten de netten te houden. Op
de onlangs te Londen gehouden visserij
bijeenkomst is dit probleem ter sprake
gebracht. Er werd voorgesteld alleen
rondvis toe tc laten die niet groter is
dan 30 cm. De Fransen gingen hiermee
echter niet akkoord met het gevolg dat
het vraagstuk in de ijskast ging. Het zal
aan onze houding liggen, aldus dr. Kor
ringa, of het in de ijskast blijft. Laten
wij dus het woord „gemengde visserij"
niet gebruiken als een vlag die de lading
moet dekken, maar eerlijk zijn. Doen wij
dit niet, dan zullen wij het offer moe
ten brengen alle ondermaatse rondvis
overboord te gooien. Spreker achtte het
niet onmogelijk, dat nieuwe moderne
apparaten, waardoor men aan boord van
het schip van te voren reeds kan zien
of men met haring of rondvis te doen
heeft, het probleem zullen oplossen. Zeer
tevreden zei spreker te zijn over de
Londense visserijconventie. Hierdoor is
het mogelijk geworden om behalve tot
wettelijke instelling van bepaalde maas
wijdten te komen, besluiten te nemen ten
aanzien van de mate van intensivering
der visserij. Dit zal o.m. kunnen worden
bewerkstelligd door het gesloten verkla
ren van bepaalde visgronden en de vis-
periodes te verkorten. Dr. Korringa ver
wachtte hiervan met name voor de tong
visserij goede resultaten.
Mocht men ondanks deze maatregelen
er niet in slagen de visvangst in de
Noordzee rationeel te exploiteren, dan
est ons niets anders dan andere vis
gronden te zoeken. Dit brengt echter met
zigh mee het invoeren van fabriekssche-
pen.
Vanmorgen hield de heer Y. A. Zand-
stra. directeur van de afdeling economi
sche visserijaangelegenheden van de di
rectie voedselvoorziening van het mi
nisterie van landbouw, visserij en voed
selvoorziening, een causerie over een
produktiviteitscentrum voor de visserij.
Zoals men weet, zal dit centrum zich
gaan belasten met researchwerk in de
drie visserijsectoren: de aanvoer, de
groqt- en de kleinhandel.
wezen van het produktivitejtscen-
trum noemde spreker het onder eigen
pirantwoordelijkheid vopren van het be
ind door het bedrijfsleven. Ook al fi-
overheid in de aanlooptijd
Laten we de laatste hinderpalen uit
de weg ruimen, zodat we binnenkort
kunnen beginnen, aldus de heer Zandstra.
BRAND IN RUSTHUIS
NEGEN DODEN
In een rusthuis, ongeveer vijftig kilo
meter van de Amerikaanse stad Chicago,
is gisteren brand uitgebroken. Negen
personen kwamen hierbij om het leven.
Enkele slachtoffers waren bedolven onder
instortende delen van het dak.
Lichte vorst
De Bilt verwacht tot
morgenavond
Droog en overdag zonnig
dan vrij krachtige wind
tussen noord en noordoost.
Vannacht overwegend lichte
vorst. Morgenmiddag tem
peratuur enkele graden bo-
(Opgemaakt om 11.15 uur).
Zondag 1 febr. zon op 8.22 uur, onder
17.26 uur; maan op 2.06 u.. onder 11.50 u.
Maandag 2 febr. zon op 8.20 uur, onder
17.28 uur: maan op 8.18 u„ onder 1233 u.
Op 7 februari nieuwe maan.
Fa D. Kret en Zn.
HET WEER IN EUROPA
Rapporten hedenmorgen 7 uur
Helsinki
Stockholrr
Oslo
K"penh
Grenoble
Nice
Berlijn
NNO
NNO
windstil