Jlieuwe £riJtsrije GTourant
Werktijdverkorting nog
niet noodzakelijk
Felle reacties CNV en KAB
Andere voorzieningen
hebben voorrang
Gloednieuwe helikopters
voor sterrengebergte
Zaak verdwenen f40.000
nu geheel opgelost
Gesprek over K.L.M. niet
geheel onbevredigend
Chroesjtsjef en Dulles
pleiten voor topgesprek
Nieuwe attractie: Bus-o-visie
WOENSDAG 28 JANUARI 1939
BUREAUS Steenstraat 37
Directie Redactie. Abonnementen- eD
Advertentie-afdeling Tel. 31441.
ABONNEMENTEN: 7.50 per Kwartaal;
2-55 per maand; 0.59 per week
ADVERTENTIES: 0 20 per millimeter.
Familieberichten 0.18 per millimeter.
(BtJ contract belangrijke korting.)
Postrekening 58938.
Directie: F DIE MEK
HoofdredacteurDr. E. DIEMEB
CHRISTELIJKEATIOISAAL DAGBLAD
Voor Leiden en AJmslreken
Negenendertigste jaargang
„Stantvditlcfi Is ghrblcoeti
tnyn hert ia tcgfjenspoct"
KEUS GENOEG
Zie pagina 3
Rijnschip zinkt
na aanvaring
Gistermiddag zijn op de Nieuwe Maas
te Rotterdam ter hoogte van de Feyen-
oordkade twee Rijmsohepen met elkaar in
aanvaring gekomen, waarbij een der
vaartuigen zo ernstige averij opliep, dat
bet zonk. Beide schepen, nl. het 750 ton
metende Nederlandse Rijnmotorschip
Damoo 113 en het Nederlands Rijnsleep-
ictep Willem van Driel 37 voeren op
gelijke hoogte, toen de laatste voor een
tegemoetkomend kustvaartuig naar bak
boord moest uitwijken. Dilt had tot gevolg,
dat bedde Rijinsohepen zijdelings tegen
elkaar botsten, waardoor de Damco lek
doeg en zonk. De bemanning slaagde er
echter in rich in veiligheid te brengen,
rodat er geen persoonlijke ongelukken
gebeurden.
(Van een onzer redacteuren)
TNE KRITIEK van het N.V.V., dat een volkomen overbodige vertraging
-L' is ontstaan bjj de invoering van een kortere werktijd heeft felle
reacties bij het C.N.V. verwekt. Ook de K.A.B. heeft zich nadrukkelijk
van het standpunt van het N.V.V. gedistantieerd. Gisteravond heeft de
heer B. Roolvink op een vergadering in Scheveningen namens het C.N.V.
met nadruk verklaard, dat de meest urgente sociale voorzieningen niet in
gevaar mogen worden gebracht door een eventuele te vroege invoering
van de werktijdverkorting. Hoewel het C.N.V. niet tegen werktijdver
korting is, meent het dat deze materie, vergeleken bij andere nog te treffen
maatregelen zeker, nu nog niet urgent te noemen is.
De voorzitter van de K.A.B.de heer
J. Middelhuis, verklaarde dat aan de kri
tiek van het N.V.V. op het verzoek vi
minister Beel aan de S.E.R. in zijn alge
meen sociaal-economisch advies ook aan
dacht te besteden aan de werktijdverkor
ting, een politiek luchtje zat. Zoals bekend
heeft de minister-president de S.E.R. laten
(Van een onzer redacteuren)
r TEGENSTELLING met de oorspronkelijke opzet zal het luchtvervoer in Neder
lands Nleuw-Gninea ten behoeve van de expeditie naar het Sterrengebergte in
i(jn geheel worden verzorgd door de beide helicopters welke de stichting charterde
van Aero Contractors c.v. te Den Haag. Men zal dus geen gebruik maken van de
Twin Pioneers van de „Kroondulf", zo deelde de heer D. Zylstra, die als chef-vlieger
de leiding over dit luchttransport zal hebben, ons gistermiddag mede. Aero Con
tractors heeft met het oog op de expeditie de beide .Bcli helicopters nieuw aan
luchaft. De heer Z(jlstra was maandagavond truggekeerd uit Italië waar hU tezamei
met de heer M. E. van Nieraeth, chef technische dienst van Aero Contractors, de
twee vliegtuigen Ln ontvangst had genomen en had ingevlogen. De Bcll-toestellen
werden in licentie gebouwd b(J Construzlonl Aercnautiche Giovanni Agusta te Cascina
Costa, even benoorden Milaan en afgeleverd op het bekende Miiaanse vliegveld
Malpenza.
Onder toezioht van de heer Van Nie
raeth worden zij vandaag weer gede
monteerd en verpakt. Donderdag gaan
rij over de weg naar Genua waar zij
vrijdag aan boord van de „Musilloyd"
worden geladen.
Tezamen met alle andere materiaal en
de voorraden van de expeditie worden
rij op 24 maart te Sorong op West-Nieuw-
Guinea overgeladen op een KPM-kust-
vaartuig, dat alles naar Merauke zal
brengen.
I De twee helikopters zullen te Merauke
weer worden gemonteerd, waarna men
via Tanah Merah naar het expeditie-
'arrein zal vliegen.
Het is de bedoeling dat alle voorraden
«n materiaal van de expeditie zullen
worden opgevoerd naar de splitsing tus-
j «en de West-Digoel-Rivier en de Oost-
Digoel-Rivier, ongeveer 80 km benoor-
den Tanah Merah en hemelsbreed even
ver van de SibielVallei, waar het cen
trale vliegveld voor de expeditie werd
I aangelegd.
Bij deze splitsing zal het z.g. „split-
amgsdepot" worden ingericht, de basis
van waaruit alle materiaal enz. door
de lucht zal moeten worden opgevoerd.
Waar Aero Contractors de enige Ne
derlandse charter-luchtvaartonderneming
j welke met helikopters werkt en waar
deze maatschappij reeds opdrachten heeft
j vervuld in Perzië en Noord-Afrika, is
bet te begrijpen dat de bemanningen
j irote ervaringen hebben met deze toe
tellen onder allerlei vaak nogal ,.bui-
•emssige" omstandigheden. Van de drie
vliegers die meegaan is de heer Zijlstra
1 ®ud-marinevlieger. De heer Van den Bos
j lange tijd in dienst geweest van een
Amerikaanse helikopteronderneming, ter-
J *"ijl de heer Menge geheel is opgeleid
I het eigen bedrijf en veel ervaring
®Pdeed in Perzië.
De chef technische dienst, de heer Van
"*Taeth, was vroeger verbonden aan de
■klitaire luchtvaart van het Koninklijk
j **derlands-Indonesische Leger en heeft
d« nodige oorlogservaring in de tropen.
beide Bell-Agusta helikopters
i Aero Contractors, welke voor
expeditie naar het Sterrenge
bergte in Nederlands Nieu w-
inea met bemanning en tech
nisch personeel werden gechar-
•rd, zijn zaterdag te Milaan af ge
werd. Links de chef-vlieger
Zijlstra en rechts de chef tech
nische dienst M. E. van Nieraeth,
die de beide toestellen ontvingen
invlogen en die ook in Neder
lands Nieuw-Guinea de leiding
r de luchttransporten van de
expeditie zullen hebben.
Brandt dreigt
met aftreden
Willv Brandt, de burgemeester van
West-Berlijn. heeft gisteravond gedreigd
af te treden als gevolg van een verschil
van mening in de socialistische partij
waartoe hij behoort.
Het verschil van mening betreft de
kandidaatstelling van Heinrich Albertz
als wethouder van sociale- en arbeids
zaken. De socialistische fractie heeft na
melijk deze door Brandt persoonlijk
gesteunde kandidaat voor de tweede
maal niet aanvaard. Van de 71 leden
stemden slechts 31 voor Brandts kandi
daat. De overigen stemden tegen, onder
aanvoering van Franz Neumann, een
bitter vijand van Brandt en eveneens
een belangrijke figuur in de socialisti
sche partij.
Deze crisis komt op een voor Brandt
ongelukkig ogenblik, daar hij over negen
dagen een reis naar de V.S. en Canada
gaat maken om te pleiten voor zijn door
de communisten bedreigde stad.
Na de vergadering besloot de fractie
leider, een bijzondere vergadering te be
leggen om het ultimatum van Brandt
nader te bestuderen.
weten dat een op zichzelf staande beslis
sing door- de regering op het ogenblik nog
niet op zijn plaats is, teneinde een vol
gende regering niet voor een voldongen
feit te plaatsen.
Het N.V.V. heeft over de handelwijze
van minister Beel erg veel lawaai ge
maakt. Deze volkomen overbodige ver
traging, zo meent het N.V.V., is niet ln
het belang van het land. De sociale span
ningen zullen hierdoor ernstig toenemen.
De socialistische vakbeweging dringt er
dan ook by de regering op aan snel een
beslissing over de invoering van de kor
tere werktyd te nemen.
Zy vraagt de S.E.R. verder de regering
dienovereenkomstig te adviseren.
In een communiqué, waarin de gevolgde
en te volgen procedure met betrekking tot
de arbeidsverkorting wordt uiteengezet,
spreekt het C.N.V. zün verwondering uit
over de verklaring van het N.V.V.
Wat de arbeidsverkorting zelf betreft,
meent het C.N.V., dat deze daar doorge
voerd moet worden waar dit tengevolge
van een ektra verhoging van de produk-
tiviteit mogelijk is.
In de Scheveningse vergadering van
gisteravond heeft de heer Roolvink zich
in gelijke zin uitgelaten. Daarbij wee
echter op een groot aantal wenselükheden
op sociaal gebied. In dit verband noemde
de heer Roolvink o.m. de weduwen- er
wezenvoorzieniiiig, de nieuwe Invaliditeits
wet en het optrekken van het loonpeil
van de laagst gesalarieerde arbeiders ei
ambtenaren.
Bemiddelaarsmissie
naar
Cyp
rus
Een twee man tellende
Wereldraad van kerken is gisteren uit
Genève naar Nicosia vertrokken
de leiders van de Grieks-orthodoxe kerk
op Cyprus overleg te plegen over een mo
gelijke oplossing van de kwestie-Cyprus.
De familie L. van den Akker uit Nijkerk is met drie gezinsleden uit
gebreid: een welgeschapen drieling, bestaande uit twee meisjes en
één jongen. De baby's verblijven nu met moeder in het nieuwe zieken
huis De Lichtenberg te Amersfoort. Daar zijn ze dan: v.l.n.r. Hanny
(5 pond), Aalt (4 pond en 3 ons) en Teuni (4 pond en 2 ons). In een
kwartier kwam deze drieling ter wereld.
Postbode ]>ekende verduistering
(Van onze correspondent)
EEN BESTELLER van het post
kantoor in Delft heeft bekend
de veertig biljetten van duizend gul
den, die de Amsterdamse bank uit
Amsterdam naar Delft had verzon
den, tussen de aangetekende stukken
te hebben weggenomen. Later heeft
hij, zoals men weet, het geld naar
het Delftse postkantoor gestuurd.
De besteller heeft zich gisteren om
streeks het middaguur bij de politie
aangegeven. Hij verklaarde na de ope
ning van de envelop (die slechts hon
derd gulden als aangegeven waarde
vermeldde) zo te zijn geschrokken, dat
hij het geld aanvankelijk in een hoek
had verstopt. Later had hij het in de
brievenbus van het postkantoor ge
gooid.
Naar ons gebleken is (de postale
recherche blijft weer in alle talen zwij
gen), heeft de man zich niet helemaal
vrijwillig gemeld. Politie en postale
recherche zaten hem al dicht op de
hielen. Toen hem dat duidelijk werd.
koos hij de wijste partij en gaf zichzelf
aan, voor men hem zou komen arreste
ren. In Delftse politiekringen schijnt
men ontstemd te zijn over de zwijgzaam
heid van de postale recherche. De ver
duistering is in Delft gepleegd door
een inwoner van Delft en de man heeft
zich bij de Delftse politie gemeld. Des
ondanks mag men niets over de
arrestatie vertellen. De officier van jus
titie heeft inmiddels ook een zwijggebod
opgelegd.
Luns na terugkeer uit Londen
„Volledig begrip" voor Nederlands
standpunt inzake Nieuw-Guinea
De minister van buitenlandse zaken
mr. J. M. A. H. Luns heeft gisteravond
bij zijn terugkeer op Schiphol van zyn
besprekingen in Londen verklaard, „niet
al te optimistisch" te zijn over een wij
ziging van het Britse besluit, de KLM-
vluchten op Singapore van twee tot één
te beperken.
Toch geloofde hij, dat de voorgestelde
heroverweging van het besluit door de
Britse regering geen schijnmanoeuvre is.
„Ik ben dus niet zonder hoop, dat er toch
een regeling gevonden wordt, die
de Nederlandse luchtvaartbelangen
niet onbevredigend is." aldus de bewinds-
Hij legde er de nadruk op, dat een
.•entuele wijziging van het Britse be
sluit in ieder geval niet spoedig kan
worden verwacht. De beperkingsmaatre
gel is namelijk door het Britse kabinet
genomen en zal ook door het gehele ka
binet moeten worden herzien.
Mr. Luns zei, aan zijn ambtsgenoot
Selwyn Llovd een memorandum van de
Nederlandse regering overhandigd te
hebben, waaraan een aide-memoire was
toegevoegd met richtlijnen voor een mo
gelijke oplossing. Beide documenten zul
len door de Britse regering worden be
studeerd, waarna een antwoord zal wor
den opgesteld.
In antwoord op vragen of een compro-
lis mogelijk is, antwoordde mr. Luns,
dat bij Nederland politieke overwegin
gen een grote rol spelen in deze kwestie.
De Britse regering legt echter de nadruk
op technische argumenten en op principes
van algemene luchtvaartpolitiek. Volgens
Soepele Amerikaanse houding
TWEE DAMES BEROOFD
Gisteravond heeft in de Kruisstraat ir
Musselkanaal een man twee bejaarde
dames beroofd. Hij kwam de twee fiet
sende vrouwen op de bromfiets achter
op en hield hen staande om de weg te
vragen. Onverhoeds deed hij een greep
Ln een van de fietstassen en verdween
met een hand-tasje waarin zich twee
portemonnaies bevonden. De gemeente
politie heeft de opsporing van de man
ter hand genomen.
TNE AMERIKAANSE minister van
L-J buitenlandse zaken, Foster Dul
les, heeft gisteren weer blijk gegeven
van een soepele houding met betrek
king tot de wijze waarop Duitsland
moet worden herenigd. Het houden
van vrije verkiezingen is niet de
enige methode, herhaalde de Ameri
kaanse minister. Het gaat hierom:
een beslissing moet in vrijheid wor
den genomen.
Uit de woorden van Dulles bleek weer
duidelijk, dat de gehele kwestie van de
Duitse hereniging opnieuw door de wes
telijke landen wordt bestudeerd. Dulles
NIET ZINGEN, MAAR KIJKEN...
TNE TIJD van het „we zijn er bijna"
en „de potjes met vet" al of niet
luidruchtig gezongen op de thuisreis
na een vermoeiende bustocht schijnt
voor de autobusondernemingen voor
bij te zijn. Althans voor de Hofstad
Tours, want deze onderneming heeft
gisteravond voor het eerst een
nieuwe vinding gedemonstreerd,
waarmee men de reizigers in de toe
komst hoopt bezig te houden: de bus-
o-visie.
Deze vinding, die in een viertal bussen,
elke voor de Oostenrijk-reizen worden
ingezet, zal worden toegepast, is zoals
lam dat al zou kunnen doen vermoe
deneen televisieapparaat gemonteerd
i een autobus.
Een aantal genodigden was bij de de-
onstratie van de vinding, waartoe Mar
ring» Radio N V. in Den Haag het ini
tiatief heeft genomen, aanwezig en na s'
loop van de trip, die over Gouda en Rot-
rdam leidde, was iedereen enthousiast
.-er de resultaten van het experiment.
Het beeld (53 cm beeldbuis) deed in hel
derheid weinig onder voor dat van de
huiskamertelevisie: storingen kwamen
vrijwel niet voor uitgezonderd tijdens de
rit door Rotterdam waar enige hinder
werd ondervonden van voorbijgaande
trams. Zelfs de befaamde „rutschhaan"
Den Haag-Rotterdam bezorgde geen moei
lijkheden!
Sinds september van het vorig jaar is
men bezig geweest met experimenteren.
De voornaamste moeilijkheid was de
stroomlevering. De spanning van de
stroom wordt namelijk belangrijk be
ïnvloed door het toerental van de motor
en voor de televisie heeft dit tot gevolg
dat hinderlijke storingen optreden. Spe
ciale voorzieningen waren nodig om dit
probleem uit de wereld te helpen.
Ook het monteren van het toestel schiep
de nodige vraagstukken. Het was immers
niet mogelijk een apparaat van het forse
huiskamerformaat in een bus aan te
brengen. Daarom heeft men beeldbuis en
de rest van de apparatuur gescheiden. De
beeldbuis is in een stalen omhulsel (aan
de binnenzijde bekleed met schuimrub
ber) opgehangen direct achter de chauf
feur. zódanig dat het voor alle passagiers
zichtbaar is en het instrumentarium heeft
een plaatsje gekregen onder het dash
board, waar het ook wordt bediend.
Dit is dan de bus-o-visie. Direct
achter de chauffeursplaats is zo
als men ziet de beeldbuis (53 cm)
opgehangen, duidelijk zichtbaar
voor alle passagiers.
schakelen.
Gisteravond hield men het echter al
leen op Markelo, de nieuwe zender, die
met de opera Tosca voor het eerst de
lucht in ging.
Overigens zal dit een van de weinige
dinsdagavonden zijn geweest, dat de
bus-o-visie is gebruikt. Doorgaans zendt
de televisie namelijk op deze avonden
een filmprogramma uit en omdat deze
programma's alleen zijn bestemd voor
ontvangst in de huiselijke kring, is het
verboden deze in een autobus te ver-
Tot nu toe werd bus-o-visie alleen in
Amerika toegepast en Nederland is dus
het eerste land. dat deze vinding in Euro
pa toepast. De bedoeling van de ontwerp
ster, Marringa Radio n.v., is de toestellen
ook voor het buitenland te fabriceren.
zei dan ook, dat aan Rusland nu
taak is mtt tegenvoorstellen te komen.
De Verenigde Staten zien deze voorstel
len met belangstelling tegemoet en zul
len ze in welwillende overweging nemen.
Intussen is echter uit de openingsrede
van de Russische premier Chroesjtsjef
op het partijcongres in Moskou gebleken,
dat men zich niet al te veel van deze
tegenvoorstellen moet verwachten. Hij
herhaalde het oude Russische standpi
dat het vraagstuk van de Duitse her
eniging een probleem van de Duitsers
zelf is en dat andere landen daar weinig
mee te maken hebben. „Er is geen an
dere methode. De beide soevereine
Duitse staten moeten zelf onderhan-
Opmerkelijk was verder de uitlating
van de Russische premier, dat zijn land
zich nooit tegen het houden van vrije
verkiezingen heeft verzet.
T opconferentie
In het gedeelte van zijn betoog, waarin
hij de internationale kwestie behandel
de en sprak over het vreedzaam naast
elkaar bestaan van de naties, pleitte
Chroesjtsjef ook voor een topconferentie
tussen Oost en West.
De Amerikaanse minister van buiten
landse zaken, Foster Dulles, sprak zich
gisteren eveneens uit voor een topcon
ferentie. De tijd is hiervoor nu wel rijp,
zei hij. Hoewel Chroesjtsjef op 't partij
congres weer sprak over het beëindigen
van de koude oorlog, geloofde Foster
Dulles hierin nog niet zo erg.
Jn werkelijkheid hebben de Russen
geen belang bij het staken van de koude
oorlog. Zij vinden het veel belangrijker
deze te winnen. Moskou heeft wel een
paar voorstellen gedaan om de koude
oorlog te beëindigen, aldus Dulles, maar
in feite werken die stimulerend. Als
voorbeeld noemde de Amerikaanse mi
nister het voorstel t>an Mikojan, de
politieke controle op de handel met
Rusland op te hef/en.
Chroesjtsjef voerde in zijn rede op het
partijcongres een pleidooi voor een con
federatie tussen de twee Duitse staten.
Foster Dulles wees deze confederatie
daarentegen met beslistheid van de
hand. Een confederatie betekent immers
een blijvende scheiding van de twee
Duitslanden.
HET WEER IN EUROPA
Rapporten hedenmorgen 7 uur
Parijs
■nbew windstil
onbew ONO
onbew 1 NO
mist j O
onbew ZZW
geh bew I N
goh bew NNW
on bow NO
embew j windstil
on bow NNO
on bow windstil
onbow ONO
re bow NNW
on bo*' I windstil
onbow windstil
onbow ONO I
onbow I ZZW
Nederland moet dan ook een gesprek
over de juistheid van de technische ar
gumenten mogeiyk zijn.
Schriftelijk heeft minister Luns in
antwoord op vragen van het Tweeds-
Kamerlld de heer E. Visch meegedeeld,
dat de regering alles in het werk zal
stellen om het wel zeer teleurstellende
besluit van de Britse regering te doen
Hij zegt de Britse houding in deze be
paald niet in overeenstemming met de
goede betrekkingen tussen Nederland en
Engeland te achten.
Over de resultaten van het gesprek
als geheel verklaarde minister Luns „niet
ontevreden te zijn."
Bepaald tevreden toonde hy zich over
het overleg inzake Nieuw-Guinea en de
wapenleveranties door Engeland aan In
donesië. Volgens het in Londen uitgege
ven communiqué heeft minister Lloyd
herhaaldelijk de door de Britse regering
afgelegde verklaringen ter ondersteu
ning van de Nederlandse positie beves
tigd. „Groot-Britannië onderschrijft dan
ook volledig," aldus minister Luns, „dat
de levering van wapens met zich mee
brengt voor wat Indonesië er mee zou
gaan doen."
v an ae 18 Fairey-Gannet vliegtuigen,
die Engeland aan Indonesië zal leveren,
worden er binnenkort zes afgeleverd. De
levering van de overige twaalf zal wel
enige tijd op zich doen wachten.
Inmiddels is de koopovereenkomst be
treffende deze 18 vliegtuigen op de Brit
se ambassade te Djakarta door de Indo
nesische premier Djuanda en de chef
staf der marine Subiakto getekend.
De ministers zyn verder overeengeko
men, de kwestie van de wapenleveran
ties nog verder met de bondgenoten te
bespreken. Ook hebben de beide staats
lieden de toestand in Europa besproken
in het bijzonder in het licht van de
jongste Russische nota's over de kwestie
Berlijn, en zy wisselden voorts van ge
dachten over de Europese economische
vraagstukken.
Doom had gisteren Duits bezoek:
deputaties van verschillende regimen
ten droegen kransen naar het mauso
leum, waar ex-keizer Wilhelm II
begraven ligt. Gisteren herdacht men
namelijk da.t keizer Wilhelm 100 jaar
geleden werd geboren. Op de foto
generaal Herrschlegel, die een krans
legde namens de „Stahlhclm", afdeling
Keulen. (Voor verslag zie pag. S).
Zeeman vermoord
in Rouaan
Gisternacht Is de 29-jarige Nederlandse
zeeman Harm Moijerink uit Apeldoorn in
Rouaan door drie messteken zodanig ge
wond dat hij later in het ziekenhuis over
leed. De zeeman, dis ongehuwd is, was
eerste stuurman op het kustvaartuig Ma
ria Theresia van de rederij Gruno te Am
sterdam.
Hij was 's avonds gaan passagieren en
later vonden patrouillerende politieagen
ten hem bewusteloos en uit drie steek
wonden bloedend op straat liggen. Zonder
tot bewustzijn te zijn gekomen overleed
hij in het ziekenhuis. Men heeft nog geen
aanwyzing omtrent de daders kunnen vin
den. noch omtrent het motief van de aan
slag.
Weinig verandering
De Bilt verrwachrt tot morgenavond:
Sin de nacht eno chtend over
wegend lichte vorst en hier
en daar mist. Overdag zon-
zelfde temperaturen als van
daag. Weinig wind.
(Opgemaakt om 11.15 uurj
Donderdag 29 Jan.: zon op 8 38 uur, on
der 17.31 uur. Maan op 23 34 uur, ondor
10.10 uur. Zaterdag laatste kwartier.
