Vierkant van autowegen
omgeeft Leiden
Overrompelend spel van
liet Rotterdams Toneel
Adembenemende climax
sloot boeiende avond
NIEUWE LEIDSCHE COURANT
6
VRIJDAG 23 JANUARI 1939
BOLLENSTREEK
NOORDWIJK
WOONWIJKENSTADSDELEN
STADSCENTRUM MET VERKEERSWEGEN
BIJZONDERE BEBOUWING
Q O O D O
Eerste kenmerk wegenschema
T~\EZE KAART, gemaakt door de stedebouwljundige afdeling van i
dienst van gemeentewerken, toont het ontworpen wegenstelsel in i
Leidse agglomeratie. Het onmiddellijk in het oog springende kenmerk vs
deze opzet is, dat een vierkant van autowegen de,stad omgeeft. Daarva:
zal het interlokale doorgaande verkeer gebruik maken. Het wegenvierkai
zorgt ook voor de verdeling van het in- en uitgaande verkeer naar en j
de acht punten van aansluiting met de hoofd-in-en-uitvalswegen van
stad. Deze aansluitingspunten liggen zodanig verspreid, dat de hoofd
invalswegen rechtstreeks naar de vier hoeken van de cityring voeren. D
bedoeling is duidelijk: het stadscentrum wordt bevrijd van alle verkee
dat er geen relatie mee heeft. Tussen het autowegen-vierkant (men
de tekening de verklaring der lijnen) en het (zwarte) stadscentrum
gordel weg" (geblokte lijn) geprojecteerd, die de rondom het centru>
gelegen woonwijken en het universiteitsgebied in het Morskwartier onder
ling verbindt.
De invalswegen (met cijfer aangeduid)
r de invalswegen, die r
i cij!
ROTTERDAM
WEGEN VOOR INTERLOKAAL DOORGAAND VERKEER
HOOFDINVALSWEGEN
OOOOOO CITYRING
GORDELWEG
HOOFDWIJKVERBINDINGEN EN LOKALE UITVALSWEGEN
Geslaagde K. en O.-avond
"VTET zijn toneelstukken heeft
Honoré de Balzac niet veel suc
ces gehad. Ze waren geen bron van
inkomsten, waaruit hij zijn schulde
naars kon betalen. Het enige dat het
deed en nog steeds repertoire houdt
is Le Faiseur (Mercadet), dat bewerkt
door d'Ennery, een jaar na zijn dood
werd opgevoerd. Hetgeen de Balzac
meer roem dan stoffelijk gewin
In de figuur van Auguste Mercadet
vinden we voor een groot gedeelte de
schrijver ïelf terug. Geen oplichter, geen
schurk of schelm, maar iemand die
plannen zit en illusies heeft, maar
het niet meezit. Een beetje meer geluk
bij het speculeren en hij was de gewiekste
slimme jongen geweest. Nu heeft hij al
leen maar schulden en- zijn schuldeisers
het uitstelgeven moe, willen er een eind
san maken. Te beginnen met het huis
personeel. Doch ieder die hem dit komt
vertellen en zijn geld komt opeisen,
hij om te praten, hen over te halen hem
nog meer te lenen
Zijn compagnon Godeau
kas vandoor gegaan, maar
terug komt. dan is alles voor elkaar
Momenteel kan alleen een huwelijk vai
zijn dochter Julie met de „rijke" de li
Brive hem helpen. Het is dan ook lang
niet leuk dat ze verliefd is op een klerk
van Mercadet, meneer Minard.
Al* de nood op het hoogst is, komt
Godeau zomaar, plotseling, terug
(tenminste bij deze opvoering door
de Rotterdammers) en ieder krijgt
het zijne. We houden niet uan zo'n
wonderlijke oplossino en begrijpen
ook niet goed waarom men onder de
meespelende personen, behalve de
genen die een rol door het helt stuk
spelen, ook schuldeisers heeft opge-
en. Het laten terugkeren van
Godeau heeft hen uitgerangeerd.
De Balzac houdt van mensen die weten
at ze willen. Daarom is hij misschien
>k altijd wel een groot bewonderaar van
Napoleon geweest, iets dat hij ook in dit
stuk telkens weer blijken laat, maar zon
der Waterloo.
De regie van dit stuk had het „Rotter
dams Toneel" in handen gegeven van de
sman Georges Vitaly, aan wie het
gelukt is zijn stempel op de opvoering te
letten. Men speelde tn een overrompelend
tempo, er was een uiterst beweeglijke
te-en-scène. geen ogenblik was het to
neelbeeld statisch, steeds in beweging en
Itijd verantwoord, zonder rommelig te
•orden. Een knappe prestatie. Het ging
ïlfs zover, dat de Nederlandse zinnen
en Franse zinsmelodie kregen
Al vinden we dit alles prachtig,
toch menen we, dat het Nederlands
dit niet altijd hebben kan. Omdat een
Nederlander anders intoneert en ar
ticuleert, leed de duidelijkheid van
de tekst er soms onder.
Bob de Lange, die de rol van Mercadet
vertolkte, deed dit met élan en veel kleur
Een buitengewoon knap gespeelde rol,
maar geen creatie en dat verlangt dit
stuk. Hij jvas vooral in de scènes te wei
nig geloofwaardig. Hij geloofde te weinig
in zichzelf, in zijn illusie, werd daardooi
oppervlakkig.
Meer dan bij vele van zijn voorganger'
speelt hij De Balzac, het zielkundige eer
rol. Dat missen we in het spel van Bob <i<
Lange, hoeveel bewondering we oven
gens ook voor zijn geleverde prestatii
hebben.
Eenzelfde bezwaar hebben we te
gen het op zichzelf goede spel van
Henny Om'. Ook deze figuur, van
mevrouw Mercadet, bleef zweven
l'ussen de boze geïrriteerde echtge
note, die niets van de manipulaties
haar man moet hebben en de
liefhebbende gade.
in Duinhoven, als De la Brive, en
Hans Croiset, de klerk, speelden hun rol
uitstekend. Heel goed van nuance, dictie
ek. De schuldeisers werden, ook
door het spel van Bob de Lange, een stel
lichtgelovige mensen, die met veel bra-
binnen kwamen, maar ongemotiv
veranderd, weggingen.
Deze bezwaren verhinderden ons e
Ton uan Duinhoven als de dandy
De la Brive en Bob de Lange als
zijn toekomstige schoonvader
Mercadet in De Balzacs haute-
finance-satyr e Mercadet.
wel niet van deze opvoering voor K. e:
W. zeer te genieten, waarvoor we gaarn
hulde brengen aan de Rotterdammers
A. C. Boowmai
Residentie Orkest voor K. en O.
HET abonnementsconcert voor K.
en O. van het Residentie-Orkest
stond gisteravond onder leiding van
de Franse dirigent Jean Martinon,
terwijl de Duitse pianist Hans Richter
Haaser als solist optrad. Het pro
gramma was aan de behoudende
kant: Handel Mozart, Beethoven en
Paul Dukas. Alle opwinding zou dus
de vertolking moeten komen en
in dit geval vooral van de dirigent.
Jean Martinon heeft ons die emotie
zeker gegeven, al was het niet steeds in
dezelfde mate Zijn Franse aard en muzi
kaliteit drukten uiteraard een stempel
op de uitvoeringen, die viel bij het ene
werk wat gunstiger uit dan bij het an
dere. Eén ding was echter onweerleg
baar: deze dirigent bezat een macht
het orkest, die slechts weinigen
kunnen eigen maken, terwijl hij
bovendien beschikt over een muzikale
scherpzinnigheid die elke maat, elk mo
tiefje van een uit te voeren partituur
overdenkt en toetst aan de gestelde nor
men. Niets was aan het toeval overgela
ten, elke bijzonderheid had een bedoeling
en het orkest gaf zich geheel aan deze
scherpzinnigheid over.
Het gevaar van deze verstandelijk
heid is natuurlijk dat de spontane
ïteit soms gevaar loopt en dit was
met name wel eens het geval in Mo-
zarts kroningsconcert en in Beet-
hovens eerste symfonie waar de diri
gent een naar ons gevoel wel wat
kras classicisme liet overheersen.
In Handels prachtige concerto groi
in g op- 6 no. 6 streefde Martinon vo
al naar een fraaie, zangerige en lev
dige toon, naar een duidelijke tegen
stelling tussen het orkest (de tutti) en
het concertino (de solistengroep). Geluk
kig was er een clavecimbel aanwezig
voor de continuopartij, een detail dat in
deze muziek van groot belang is, zelfs
al was het clavecimbel in dit geval niet
altijd goed hoorbaar. Wel bleef de voor
dracht van dit concert wat plechtig, en
ritmisch wat vlak; dit gold vooral voor
het derde en vijfde deel. waar we de
triolen pittiger hadden gewenst.
7n Mozarts pianoconcert in D K.V.
537, het kroningsconcert, toonde Mar
tinon zich een ware Fransman met
een latijnse Mozartvisie. Hans Rich
ter Haaser echter voelde Mozart als
Duitser wat robuuster aan. Zijn ver
tolking bezat vele kwaliteiten, bril
jante techniek, schitterende aanslag,
beheerste lyriek, alle eigenschappen,
die hem tot een ideaal Mozart-ver-
tolker stempelen.
Hans Richter-Haas er
Daardoor werd deze uitvoering, on
danks het feit dat dit concert wat t.pn
achter staat hij de andere pianoconcer
ten van Mozart uit de Weerfse jaren, tot
een evenement, dht grote geestdrift wek
te. Beethovens eerste symfonie klonk al
eveneens zeer Frans, licht van toon, bij
zonder fraai in de houtblazers, even
wichtig van klankverhoudingen, doch
smaak. Het was meer in de trant van
een honderd-zoveelste symfonie van
Haydn, die overigens door Beethoven in
deze symfonie werd nagevolgd. Vooral
het menuet klonk niettemin bijzonder
goed Waren we tot dusver vooral on
der de indruk gekomen van Martinon's
scherpe geest en zijn grote macht over
het orkest waarvan hij met name de
houtblazers uitstekend wist uit te bui
ten, in de Toverleerling van Paul Dukas.
een briljant orkestwerk, dat elke diri
gent gaarne als paradepaard gebruikt,
steeg onze bewondering tot laaiende
geestdrift. Wat Martinon hier wist te
bereiken met het Residentie-Orkest, kan
men slechts geniaal noemen.
Elke instrumentale kleur of tim
bre, waarmee Dukas toch al zo kwis
tig heeft gestrooid, werd door de di
rigent afgewerkt en naar voren ge
bracht, de discipline was volmaakt
en de climax die werd opgebouwd,
was adembenemend. Alle groepen
van het orkest verdienen de hoogste
lof.
Waarschijnlijk zal men niet zo licht
nogmaals julk een schitterende uitvoe
ring van deze partituur beluisteren I De
geestdrift der toehoorders was dan ook
uitzonderlijk groot. Jean Martinon toon
de zich aan het einde van deze mooie
avond een ware tovenaar met klanken,
zijn geval n
r 1 i n g kon
"j Deze weg begint links op de kaart Dat is hef punt, waar de (in deze omgevc
te verleggen) rijksweg Den Haag—Amsterdam een aftakking krijgt door
Morskwartier en het viaduct Gevangenlaan (legermuseum) naar het Stationsplein
De weg zet zdch voort langs de Morssingel naar de gedempte Langegracht. Het
de hand, dat hij een aanzienlijk deel van het verkeer van de route Haap
Schouw—Haagweg—stadscentrum zal overnemen Ook komt het verkeer
wijk naar de stad op deze weg terecht. Het nieuwe gebied van de universiteit won
erdoor ontsloten-
Voor de duidelijkheid nog twee aanwijzingen: 1. Hef tracé van de rijksweg D;
Haag—Amsterdam wordt ter hoogte van de Mors verlegd naar de andere kant r.
de Rijn, zodat het verkeer niet meer langs Rhijnhof en de omgeving van Endeget
zal rijden; 2 de uitbreiding van de universiteit begint in de Mors, achter het
demisch ziekenhuis, en gaat over de tegenwoordige rijksweg heen bot aan de Rij
O Een weg van de noordelijke aansluiting op de rijksweg Den Haag—Amsterda
via de noordelijke randweg om Oegstgeest, langs het kasteel Oud-Poelgea
door het viaduct Marcdjjk en over het Schuttersveld naar het Stationsplein
Deze aftakking begint aan de overkant van het Oegstgeesterkanaal. Zij neemt 1
verkeer uit Noordwijk, Haarlem, de Bollenstreek en Warmond op. De weg door*
Kikkerpolder van Oegstgeest uit (het geblókte lijntje onder „Oud-Poelgeest") jli
op deze invalsweg aan, waardoor Oegstgeest een tweede verbinding met het stad
krijgt.
O De weg van de provinciale weg 5 (rechts op de kaart) via de nieuwe brug o
de Z(jl, de Willem de Zwijgerlaan er. de verbrede Marnixstraat (M) naar
stadscentrum of verder langs de Willem de Zwijgerlaam naar het Stationsplein (S
Het is te verwachten, dat door de aanleg van rijksweg 4a naar de Haarlemmerme!
het verkeer uit de richting Amsterdam van deze invalsweg gebruik zal maken. D
Merenwijk, geprojecteerd ten noorden van de Slaagihsloot en een deel
woonwijk achter de Touwfabrieken te Leiderdorp zullen op deze weg zijn ai:
gewezen.
A De verbinding van de samenkomst van rijksweg 4a en provinciale weg 6 (red >ft:
op de kaart) door Leiderdorp (Van der Valk Boumanweg) en via de Spanjaarti
brug (P) en de Lage Rijndijk naar de gedempte Langegraoht (beide in het verlengi
van P). Deze weg zal voor het interlokale verkeer van betekenis kunnen zijn, i
zeker wordt hij dat voor de verbinding, van de kom van Leiderdorp en de nd<
woonwijk in de Zijlpolder (omstreeks 30.000 inwoners) in deze gemeente naai
stadscentrum De Lage Rijndijk zal op den duur een verbreding moeten ondergas
terwijl ook een rechtstreekse verbinding van de Lage Rijndijk naar de gedemp
Langegracht tot stand moet worden gebracht.
5 Dit c(jfer duidt de bestaande invalsweg Hoge RijndijkLevendaal
Wilhelmlnabrug (R) moet worden verbreed. Als de bebouwing In de Mcerburgei
polder (T) voortgaat, de nieuwe Leiderdorpse brug over de Rijn (in het verlengi
van de Berkenkade) er is en het industrieterrein Grote Polder te Zoetci
Is aangelegd, zal deze weg zeker nog drukker worden. Later zal dit weer mlndi
worden door de aanleg van een autoweg in de richting Rijnstreek en Utrecht
doortrekking van de rijksweg 4b (zie onderaan).
Een weg van de aansluiting op rijksweg 4a bij Zoeterwoude vla Lammebn
en Lammenschansweg naar het belangrijke verkeersknooppunt bij de Korevai
straat. Na de vervanging van de tegenwoordige Lammebrug (die zeer nabij is),
bouw van het spoorwegviaduct aan de Lammenschansweg (met de voorbereidini
waarvan dit jaar wordt begonnen) en de opheffing van de trambaan kan hier
ruime weg worden gemaakt.
7 Deze Invalsweg komt tot stand door de aansluiting van de provinciale weg Vow
schotenLeiden op de rijksweg 4b naar de Lammenschansweg. De Lamme
schansweg vangt dus twee invalswegen op, uit de richting Zoeterwoude
richting Voorschoten. Hij is het begin van de Noord-Zuid-verblnding in Lelde
Jan van Houtbrug, verbrede Sint Jorissteeg, verbrede Watersteeg, Hooigracht,
brede Pelikaanstraat en Huigstraat naar Marnixstraat (Willem de Zwijgerlaan).
J-J De invalsweg van rijksweg 4b is de voortzetting van de door de pre
vincie ontworpen weg langs de noordelijke kant van de spoorbaan De
HaagLeiden.v Het is de „Forenzenweg", die het centrum van Den Has
(Rijswijkse Plein en omgeving) met dat van Leiden verbindt. Na de krui
sing met de rijksweg 4b komt deze Forenzenweg bij de omhooggebrachi
spoorbaan Den HaagLeiden en sluit hij ter hoogte van de Vink aan
de Haagweg, die tot aan de kruising met de Churchill-laan zonder vet
bezwaren kan worden verbreed. Jiet tracé van de Forenzenweg verlaat a
Haagweg in de richting van de Toussaintkade en buigt daarna af om op h:
daarvoor geschiktste punt de spoorbaan LeidenUtrecht te kruisen en, m
opruiming van enige vrij oude bebouwing (waaronder Oud-Hortuszichl!
de Witte Singel en via de Jan van Houtkade de Korevaarstraat te be
reiken.
Om ten noorden van de Jan van Houtbrug een duidelijk rechthoekig kruispus
te krijgen en het Levendaal te zijner tijd enigermate te kunnen ontlasten, ligt j11
voor de hand, de route van deze Forenzenweg door te trekken achter de bebouwü
van het Plantsoen langs naar de Hoge Rijndijk.
Spoorbaan moet omhoogTrekvliet gedempt
Overigens is dit tracé nog in onderzoek. Met name moet de kruising met
spoorbaan Leiden—Alphen (dus t.h.v. de Toussaintkade; Haagwegkwartaer) wordf
bekeken. Voor de toekomst moet rekening worden gehouden met het omhoogbrenjt
van de spoorbaan in de stad. In studie is nu een oplossing ten
goederenemplacement en de aftakking naar de H.C.W en de groenteveiling. Hel
waarschijnlijk niet nodig (en economisch gezien niet mogelijk), de baan al binne
afzienbare tijd omhoog te brengen. Voor wat de kruising Toussaintkade betreft»
nu een gelijkvloerse overgang kunnen worden gemaakt
slagbomen.
Aan de verwerkelijking van dit invalstracé is ook dit grote voordeel verbond»
dat dit deel van de voortdurend groeiende woonwijk Zuid-West een
verbinding met de binnenstad krijgt.
Deze doortrekking van de Forenzenweg introduceert het probleem
weg in onze stad. Nu verschillende bruggen moeten worden verbeterd of gebouw
en de Trekvliet (water Rijn- en Schiekade) voor de realisering van de cityring
worden gedempt, moet binnen afzienbare tijd een beslissing worden genomen over*
mogelijke aanleg van een omleggingskanaa] ter plaatse van de Korte Vliet
kaart: de Korte Vliet loopt tussen de Leidseweg—Voorschoten en Leiden-Zuid-W
en verbindt de Vliet met de Rijn (t.h.v, de Vink). Door de demping vi
de Rijn- en Schiekade wordt de verbinding van de Toussaintkade naar de Wi?
Singel op eenvoudige wijze mogelijk. Demping van de Trekvliet betekent ook bruf
bouw over het Galgewater naar de Morssingel.
De zaak van de vaarroute door of om de stad is nog in onderzoek. Hierover wort
binnen afzienbare tijd een uitvoerige nota uitgebracht, waarin ook de finance
consequenties zijn opgenomen.
„Gordelweg" moet de wijken verbinden
B(j deze tekening tenslotte iets over de (geblokte) „gordelweg", die de wijk»
rondom het stadscentrum onderling verbindt. Op de kaart zijn de verschillen*
onderdelen met een letter aangeduid.
De weg is als volgt: Churchill-laan, Vijf-meilaan, Zoetcrwoudsewcg cn TcnrtW
straat tot aan Lammenschansweg (A en B); De Sitterlaan en Burggravcnlaan (C);
door de Waard (D): Sumatrastraat (E): doortrekking naar de Merenwijk ten noord»
van de Slaaghsloot (F); afbuiging in westelijke richting naar de weg door de Kikk»
polder (G): Warmonderweg (H); doortrekking vla de Nachtegaallaan naar het MC
kwartier (I); viaduct Hoge Morswcgbrug over de RjjnChurchill-laan (J).
Op deze kaart is de vaarweg al veranderd. Bij de Spanjaardsbrug (P) gaal
naar de Wilhclminabrug (R) en verder via Rijn- cn Schiekanaal (water Kanaalwell
Vliet cn verbrede Korte Vliet (omboog) naar de Rijn (Vink).
Vla de binnenstad ts nog een noord-zuld-route gevormd: ZeemanlaanThorbeth
straat— Zoeterwoudsesingel—Veerstraat gedempte Waardgracht Oosthavenstrt*
Deze verbinding heeft ook de belangrijke functie om het te saneren deel van
binnenstad tussen Zijlsdngel en Herengracht een afdoende verkeersontslulting
verschaffen.
De Van der Brandelerkade zou verkeersweg kunnen worden voor het lokil
verkeer tussen het industrieterrein en het recreatiegebied aan de overzijde van
Kanaal enerzijds en de Lammenschansweg anderzijds.
Als de invalsweg door het Morskwartier na de omlegging van rijksweg
gelegd, moet de Morssingel worden verbreed en de veemarkt zijn verplaatst
verkeer naar de gedempte Langegracht te leiden.
automatische ha!«
rechtstreeks
