CHRISTELIJK
LADY ISABELLA
Geloof zingt, op alle
manieren en overal
„Ga elders,'' zei de raad
geen elders
maar er is
Communisten slijpen scherpe
kanten van invoerverbod
-niet tekker
Opleving van evangelische
richting in Engelse kerk
East Lynne
Een woord voor vandaag
Kanttekening
Het doet me niks....
Goed luisteren is van
groot belang
f-fET geloof moet zingen en dat
doet het ook op de een of
andere manier. In Nederland
anders dan in Amerika, in de
rooms-kathoheke kerkdienst an
ders dan in de protestantse, bij
het Leger des Heils anders dan
in de negerkerkdiensten in Har
lem in New York, schrijft ds.
H. J. Diekerhof, legerpredikant,
in Reveille, het blad van de pro
testantse geestelijke verzorging
voor militairen. Paulus en Silas
zongen zelfs in de gevangenis.
Hun mede-gevangenen hoorden
hen midden in de nacht Gods
lof zingen.
staande, voor velen oninteressant
zoal niet saai geworden. Zingen?
Best! Van ,,En dadde me toffe
Jongens zijn" en b.v. „I'm in the
mood for love", maar als chris
tenen gaan zingen, zoals deze P.
en S. een zekere Paulus en
Stlas die „Gods lof" zongen
n"ou ja „Stille Nacht" van de
Maastreechter Staar met kerst
mis. maar voor de restgeen
Zet de radip eens aan als ze
met een morgenwijding bezig zijn,
dat steriele geluid van dat kwar
tet is geen zingen. Of 's zon
dags een kerkdienst? Draai door
die knop'. Een apart soort tries-
telingen die christenen, aan hun
zingen te horen, van „grote blijd
schap" merk je ook weinig of
niets, 't Is beter geworden sinds
ze het op Jiele en halve noten
doen, want met héle noten is
't helemaal bar, maar over het
geheel genomen: 't zegt me niks
't doet r
t niks.
tettcn. Gewogen en te zwaar be
vonden! Maar zingen móeten we,
want geloven is een zaak die met
het hart te maken heeft. Van alle
dingen waar dat hart bij betrok
ken is moet je kunnen zingen.
Zingen doe je over de liefde, over
het verlangen, het verdriet, de
vreugde, de verwondering, de her
innering. Daar gaan immers alle
liederen en liedjes over. Dan
moet er ook vanuit het geloof ge
zongen worden, want dat heeft
met al die dingen te maken. Het
geloof móet zingen. Dat dóet het
ook, op een of andere manier.
In Nederland anders dan in
Engeland en in Amerika anders
dan in Rusland. Anders in de
Rooms-Katholieke kerkdienst dan
in de Protestantse. Anders in het
Leger des Heils en anders bij
de negerkerkdiensten in Harlem
in New York. De twee mannen
zongen
plantages in Amerika, maar zin
gen móesten ze, want het geloof
zingt. Nergens kan iemand ooit
beweren dat het geloof alleen
maar op een bepaalde manier kan
zingen. Het christelijk geloof zingt
In alle talen en met gebruikma
king van alle mogelijke muziek
vormen.
IS iet eenkennig
psalm-melodie en op een fragment
uit een opera werden de woorden
van een opwekkingslied gezongen.
Wat dat betreft Is het geloof be
paald niet eénkennig. Dat ls het
alleen maar ten aanzien van God.
Maar als het er om gaat voor
Hem en van Hem te zingen, dan
kan het geloof alle kanten op.
„'t Zegt me niks en 't doet me
niks!"
Dat zingen in de kerkdienst
niet? En het kleinmannenkoor
van Kees Deenik niet* Maar luis
ter dan eens even naar Jules de
Corte als hij „Ik zou wel eens
willen weten" zingt. Geloof? Toch
wel, het heeft te maken met zo
veel vragen die in verband wor
den gebracht met God. En als
dat het niet ls. luister dan naar
de negro-spirituals. Dat is toch
muziek die velen, vooral jongeren
en: heel vaak ligt het niet aan
datgene wat het geloof ten gehore
brengt, maar aan de wijze waar
op geluisterd wordt. Melodieën
worden zomaar verworpen of zó
maar geaccepteerd, maar vooral
In het laatste geval weet men
maar zelden wat er gezongen
wordt. Behalve in die gevallen
waarin het over „love" over
„ramour" over „die Liebc" gaat.
Luister eens écht naar de negro
spirituals, naar „Answer me" van
Frankle Laine en naar „When
the Saints"van Mahalla Jack
son, dan gaat het verwijt van het
saaie traditionele zingen van het
geloof niet meer op.
TVTEEM ook eens de moeite om da
is achtergrond van zo'n eeuwen
oude stoere psalm te verstaan.
Lees b.v. de 103de psalm eens en
stel u dan voor dat Paulus en
Silas met hun bebloede ruggen dat
gezongen hebben in de gevange
nis. „Loof den Heer mijn ziel!".
Jawel, dat is wel héél wat anders
dan voor je meisje op een bankje
in het park half neuriënd te zin
gen: „Come closer to me, so I
can see heaven in your eyes".
Oók Frankie Laine
Nog wat! Ik begrijp, dat het
zingen in de kerk velen niet aan
spreekt, maar ik wil toch nog
wel even zeggen, dat ik kerk
diensten heb meegemaakt waar
bij het zingen overweldigend was.,
en Frankie Laine doet me óók
wat en de negro-spirituals én
Aimé Duval, én Marie Claire '"n
Mahalia Jackson een heleboel. Dat
moet u dan óók eens horen. Zo'n
slotzang b.v. in een goede jeugd
dienst. Enkele honderden jongens
en meisjes die zingen „Lof zij
den Heer!"
Dan merk je toch wel lets van
de „grote blijdschap". Dan zingt
het geloof ook, dat vertel lk u.
Waar praten we over, natuurlijk
zingt het geloof. Goed, goed, soms
wat saai, soms wat vals, soms
wat traditioneel het zijn ook
maar mensen die zingen, net als
die vele andere zangers die u óók
niet n.ag maar het geloof
zingt, op alle manleren, overal.
Woningbouwplan Geref. kerk getorpedeerd
Felle reacties op
politiek spel in
Bussum
De woningbouwplannen van de
gereformeerde kerk in Bussum
gaan niet door. Ondanks de grote
belangstelling voor het initiatief
dat zestien woningen voor jong
gehuwden wil laten bouwen, heb
ben de P.v.d.A. en de K.V.P. het
met één stem meerderheid de nek
omgedraaid. Zij aanvaardden een
motie, waarin de kerk werd aan
geraden elders ruimte te zoeken,
maar er is geen elders in Bussum.
Voor de gereformeerde kerk is dit eer
grote teleurstelling en, naar wij ver
namen, voor vele inwoners eveneens
Omdat in Bussum slechts gezinnen
met twee kinderen aan een huis ge
holpen kunnen worden, had de kerk
besloten een stichting te vragen een
plan te ontwerpen dat ook jong ge
huwden aan een huis zou helpen. Van
gemeentelijke zijde bestond grote be
langstelling.
De stichting besloot zo mogelijk in de
Wester-eng zestien vier-kamerwonm-
gen te bouwen. In deze buurt zullen
in de toekomst ongeveer 650 wo
ningwetwoningen gebouwd worden.
Een aannemer heeft er reeds 122 ge
bouwd en dit 'aar heeft Bussum toe
stemming er nog 50 te bouwen.
De stichting „Huizenbouw" nam con
tact op met de aannemer van de wo
ningwetwoningen, die bereid was zes
tien woningen te bouwen. Omdat de
stichting geen woningbouwvereniging
is, konden er geen woningwetwonin
gen gebouwd worden, maar
miewoningen, die na aftrek
premie 13.800 zouden kosten
huur 75 per maand zouden moeten
opbrengen.
Van gemeentelijke zijde
Toen het voorstel in de raad kwam,
brachten de P.v.d.A. en de K.V.P.
bezwaren naar voren. De raad had
besloten om de gehele Wester-eng
te reserveren voor woningwetwonin
gen en zij meenden dat de grond te-
slist daarvoor gebruikt zou moeten
worden. Zij kwamen dan ook met
een motie om het plan elders uit te
voeren, wel wetend dat er in Bussum
geen elders is. De enige beschikbare
ruimte is nog de Ooster-eng, waar
echter alleen grotere woningen ge
bouwd mogen worden, met een in
houd van méér dan 325 m3. Deze
woningen zouden een inhoud hebben
van 285 m3. Dit plan zou dus gehele
nieuw tekeningen vergen; terwijl de
grondprijzen bijna anderhalf maal
hoog liggen.
De motie die door de burgemeester
„een lege huls" werd genoemd, werd
aangenomen met 13 tegen 12 stern-
fractie i
Dit politieke spel heeft in de gemeen
te felle reacties opgeroepen,
men we, ook onder de leden
partijen die de plannen hebben ge
torpedeerd. Er is daardoor nog
mogelijkheid dat deze partijen tot be
zinning zullen komen.
wel pre-
IS"
graag horen, 't Zijn
en 't is geen Jazz.
ringt! Eenvoudig en simpel. Het
zijn gebeden en belijdenissen
Gods zwarte kinderen.
zullen natuurlijk wel
„zingend geloof" zijn, die u niet
aanspreken, maar dan zijn er al
tijd nog andere.
Ik zou de zaak om willen draal-
TFeer bijbels naar Yoegoslavië
september 1958 een scherp gesteld invoer-
Tnoetomrmna 'VfifiT verbod ingesteld, waaraan ook streng
1 UVdlttriLllllllg VUKJ! de hand werd gehoude^. Het optreden
200 bijbels per
maand verleend
De communistische regering
heeft het Britse en buitenlandse
bijbelgenootschap toestemming
verleend 200 bijbels per maand in
te voeren. Deze vergunning be
tekent een verzachting van het in
voerverbod op bijbels en bijbel
gedeelten, dat twee jaar geleden
was afgekondigd.
Er bestaat een verblijdende belang- In de zaken van de pro-communistische
stelling voor het gedrukte evangelie-l ..prle.terg«ne«™eh.p
de regering werd destijds gerecht
vaardigd met de mededeling, dat het
bijbelgenootschap niet officieel was ge
registreerd. Alle pogingen van het ge
nootschap -!"u
registreren,
Het Britse en buitenlandse bijbelge
nootschap heeft in Belgrado een klein
filiaal, dat sedert jaren door Yoegosla-
ven wordt geleid. In andere communis
tische landen heeft het genootschap geen
enkel filiaal meer.
Servische kerk
De nieuwe patriarch van de Sei
Orthodoxe kerk heeft alle orth<
Slaviërs opgeroepen om voortaan
kaarsen uitsluitend In de kerk te kopen
ln de regeringswinkels of
woord in Yoegoslavië. Vóór september
1956 voerde het Britse en buitenlandse
bijbelgenootschap jaarlijks 60.000 bij
bels in. De vraag was vooral groot,
omdat geen bijbels meer waren ge
drukt sedert de communisten aan de
macht waren gekomen.
Het communistische regime had in
(Advertentie)
Neem iedere dag
de kleine dosis KRUSCHEN
- en drtii zo die Rhenmatiek
nit Uw ledematen.
reinheden, leeft ge
waardering voor dit plan. Er werd
een overeenkomst getroffen, waarbij
de gemeente garant zou zijn voor
85 pet. van het benodigde bedrag
plus rente en aflossing, terwijl de
kerkelijke gemeente een bedrag van
45.000 of 15 pet. van het bedrag
i fournert
Motie
Advertentie
Meenk's Poede
pijn. hoest, gri<?fl
rheumatiek, koorts
periodieke pijnen
:en handige flaskc HUISAPOTHEEK
MEENK'S POEDERS helpen! Er zijn
■p hoofdpijn, kies-
farrhee. influenza,
eid bij gevatte kou,
Bi. enz. Verkrijgbaar
sders maar ook in
:en handige plastic HUISAPOTHEEK
met 6 verschillende etuis i 6 poeders),
tonder prijsverhoging. Vraag uw drogist.
POEDERS!
Bt-roepingswerk
P. J. F. Lamens te Kamerik.
GEREF. KERKEN
Aangenomen naar Heerlen (2e pred.
pl. en 2e beroep)A. ter Hoeve te West-
Terschelling.
GEREF. GEMEENTEN
Bedankt voor Benthuizen: W. C. La-
nain te Grand-Rapids, Michigan, U-S-A.
Vergadering Geref.
mannenbond
De afdeling Zuid-Holland van de
Bond van Gereformeerde Mannenvere-
nigingen houdt zaterdag 24 januari om
4.30 uur in het gebouw „Patrimonium"
te Dordrecht een vergadering waar zal
spreken ds. J. Wessel van Rotterdam-
Feijenoord over het onderwerp: „Kerk
en gezin".
HER EN DER
Volgens het weekblad van de Lutherse
kerk te Hamburg zijn sinds 1950 ze
ker tweehonderd predikanten uit Oost-
Duitsland naar het westen gevlucht.
In Anglikaanse kerk
Geen preken meer
in het Latijn
De Anglikaanse Kerk heeft een dier
bare traditie laten varen: er wordt
voortaan geen preek meer in het
Latijn gehouden bij de opening van
een nieuwe synode. Als concessit
aan het verleden worden (voor
lopig?) nog wel de psalmen in deze
geleerdentaal gezongen.
Gewoonten hebben vooral in Engeland
een taai leven. En ook dit kerkelijk
gebruik heeft het Lang uitgehouden,
ondanks het bezwaar dat daardoor
menig uiltje in synodaal verband
werd geknapt.
Dr. Fisher, de aartsbisschop var
Anglikaanse Kerk, heeft het voor
en tegen van deze traditie rijkelijk
tegen elkaar afgewogen. Het voor
deel van een preek in het Latijn is,
dat weinigen alles verstaan en dat
er dus ook weinig kritiek loskomt.
Aan de andere kant: de predik
heer beheerst het Latijn nooit zo
goed als zijn eigen taal, hij wordt
nooit langdradig en houdt alles erg
kort
De aartsbisschop was overigens hoffe
lijk genoeg om een belangrijke
reden te verzwijgen: het was haast
onmogelijk nog predikanten te vin
den die in het Latijn behoorlijk
kónden preken
Islington conferentie groter dan ooit
Vloedgolf
ritualisme
van
Voor de kerk vormt de verkoop
kaarsen een belangrijke bron van
komsten. De patriarch German hoopt
deze verkoop behoorlijk op te voei
zodat de kerk langzamerhand geheel kan
afzien van de financiële steun van- de
overheid. Als het met deze verkoop wat
vlot gaat zou het zelfs mogelijk zijn, dat
de kerk zelf het tractement van de pries
ters zou kunnen betalen. Zij worden nu
nog steeds door de overheid betaald. De
Servisch Orthodoxe kerk heeft toen de
communisten de macht overnamen vrij
wel haar volledige, uitgestrekte grond
bezit verloren.
Een beproefd recept
De in Ierland geboren Amerikaanse
mejuffrouw Mary Clark, is hier
gisteravond op 105-jarige leeftijd over
leden. Haar recept voor een lang
leven, zo zei zij onlangs tegen jour
nalisten, luidde: „vertrouw in God en
eet er goed van."
stuiten
Voor de 125ste maal zijn de
evangelische geestelijken uit de
Anglicaanse Kerk bij elkaar ge
weest. De aanwezigheid van meer
dan 550 predikanten bewijst dat
deze orthodoxe groep in de Engel
se kerk nog lang niet dood is, maar
er zelfs gesproken kan worden
van nieuw leven.
Deze conferentie werd voor het
eerst gehouden in 1827 toen de vica
ris van Islington, Daniel Wilson een
aantal vrienden bij zich uitnodigde om
de geestelijke en politieke crisis van
die tijd te bespreken. De eerste bij
eenkomst werd zo gewaardeerd dat
zij uitgroeide tot de „Islington Cle
rical Meeting", die op zijn beurt
weer uitgroeide tot een jaarlijkse con-
117
Ten .11« .fgrfi.nd-M jmun tü
wachtte op het sein tot vertrek; maar zo ver was
het nnc met. Het werd tenslotte zo geregeld, dat
oktober terui tón De h.nden
geduld te oefenen, dat was het enige wat Lady isa
beMaartelndeUJktkwam dan toch de grote dag en
mevrouw Latimer, lady Isabel en Afy verheten
Stalkenberg Mevrouw Latimer stond erop
te reizen, zodat lady Isabel in haar koortsachtig on
geduld meende, dat er nooit een einde aan zou ko-
mCMen zal u, denk lk, wel Ingelicht hebben over dc
situatie van die ongelukkige kinderen. W"r u nu
naar toe gaat," zei mevrouw Latimer op zekere dag.
U mag tegenover hen niet over hun moeder spre
ken. die heeft hen ln de steek gelaten
.'.Mcïmoet tegen kinderen trouwens nooit
over een moeder die hen schande he«* aangedaan
Dat zou mijnheer Carlyle met willen hebben. En ik
moet zeggen, men leert hen ook werkelijk, haar te
vergeten en mevrouw Carlyle als hun werkelijke
moeder te beschouwen"
Met bloedend hart moest zij doen, alsof zij het
H^Hef'was een mistige namiddag, waarover zich
reeds het grijs van de naderende schemering legde,
toen men in West Lynne aankwam. Mevrouw Lati
mer. denkend dat de gouvernante voor het eerst in
..ngeland was. was zo vriendelijk, haar in een huur
rijtuig te zetten en gaf de koetsier het adres. „Au
revolr, madame", zeide zij. „het ga u goed
Daar snorde zij weer voort langs de zo vertrouw
de weg. Daar was het huis van rechter Hare en daar
kwam het ene bekende plekje na het andere.
En daar zag zij opnieuw East Lynne. dat dierbare
oude huis. want nu was het huurrijtuig de oprij-
van
door ANN LUDLOW
laan ingezwenkt Lichtjes flakkerden achter de rui
ten, een lustig en vrolijk schouwspel, maar wat een
verschil met haarzelf!
In bange verwachting bonsde het hart haar in ae
keel, en toen de koetsier ratelend voorreed met al
het geweld waartoe hij zijn ene paard maar kon
aanvuren en stilhield onder aan het bordes, liet
haar gezichtsvermogen haar een ogenblik in de steek.
Zou mijnheer Carlyle naar het rijtuig komen om
haar te helpen uitstappen? O. zij wenste dat zij
maar nooit aan deze onderneming begonnen was,
meegesleurd als zij werd door angst en opwinding.
Daar zwaaide de deur van de hal open, en een
overvloed van Ucht stroomde opeens naar buiten.
Hoofdstuk XL
ALLES. ALLES VERANDERD
De deuren van de hal van East Lynne zwaaiden
open. en een stroom van gouden licht gulpte over
het bordes.
Men zag twee huisknechten staan. De ene bleel
ln de hal. de andere kwam op het rijtuig toe. Hij
hielp lady Isabel bij het uitstappen en wijdde ver-
ferentie. Jarenlang trok deze confe
rentie beduidend meer be .oekers dan
het officieel kerkelijk congres dat
voor het eerst in 1861 werd gehou
den.
inzinking in de jaren dertig
werd de conferentie weer nieuw leven in
geblazen toen de bisschop van Barking
ds. Gough, die tot aartsbisschop van
Sydney in Australië is gekozen, de lei
ding overnam. Op het ogenblik staat
deze bond van evangelischen onder v -
zitterschap van ds. Maurice Wood,
van de bekendste en meest geliefde pre
dikanten van Londen, tevens een van
de weinigen die daar nog volle kerken
trekt.
In zijn openingswoord legde ds. Wood
er de nadruk op dat de evangelische
christenen in de Anglicaanse Kerk de
opdracht hebben om de vloedgolf
ritualisme te stuiten. Hij w.-.s van
deel dat al te gemakkelijk de term
„comprehensiveness" („Wij behoren
bij elkaar") gebruikt wordt
„Als anderen in de heilige r
„comprehensiveness" het reactionaire
en roomse streven in onze geliefde
kerk niet tegenhouden, dan zullen de
evangelischen deze onpopulaire n
vruchtbare taak op zich móeten
men. want anders zullen we straks
twee kerken onder een dak hebben.
Sprekend over het onderwerp „eva
gelisatie" riep ds. Wood de kerk op
om een Raad voor Evangelisatie te
stichten. „Het is nodig dat Engeland
vandaag zowel de harde feiten van de
zonde en het oordeel over onverge
ven zonden onder ogen wordt gebracht,
als de vergeving door het kruis en
de zekerheid van de opgestane Chris-
volgens zijn zorgen aan de bagage. Terwijl zij de
treden opging naar de hal, herkende zij de oude
Peter: wat was het een zonderlinge gewaarwor
ding, nu niet te kunnen zeggen; „En, Peter, hoe
gaat het ermee?" maar te moeten doen alsof hij
een vreemde voor haar was. Enige ogenblikken
wist zij niet wat zij zeggen zou; ja, wat moest zij
nu eigenlijk zeggen of vragen, aankomend in haar
eigen huis'' Haar houding was verward, haar stem
zeer zacht.
„Is mevrouw Carlyle thuis?"
„Ja. mevrouw".
Op dat moment kwam Joyce
te ontvangen. „U is zeker r
zij op zeer beleefde toon. „Of U
Maar lady Isabel draalde nog
ogenschijnlijk om er zich van te vergewissen, dat
haar koffers naar behoren afgeleverd werden daar
droeg Stephen ze al het bordes op maar in wer
kelijkheid om zich nog een ogenblik respijt te ver
schaffen. want het zou immers wel eens kunnen zijn,
dat Joyce haar zo dadelijk aan de heer en mevrouw
Carlyle wilde gaan voorstellen.
Maar zo ging het helemaal niet; Joyce bracht
haar alleen maar naar de grijze salon; er brandde IHet blad verVolgt: „Het is niet langer
mogelijk de orthodoxe evangelischen
Vine?
ir hierlangs
Het invloedrijke blad „The Church
of England Newspaper" schonk
een hoofdartikel aandacht aan
ze conferentie en sprak zelfs van een
nieuw ontwaken van de evangelische
richting in de kerk. „Deze groep kan
niet langer als onbelangrijk afge
schreven worden," schreef de hoofd
redacteur die er op wees dat een
meerderheid van de jonge predikan
ten evangelisch denken.
„Dit is een gevolg van het feit dat de
Evangelische seminaria de laatste ja
ren meer studenten in opleiding heb
ben dan ooit te voren. Als deze semi
naria zoveel jonge predikanten blijven
afleveren zal het evenwicht in de
Anglicaanse kerk in de nabije toe
komst radicaal doorslaan in de rich-
de evangelischen.''
vuurtje in de haard, dat stak vrolijk af tegen
het herfstig duister buiten.
Dit is uw zitkamer, mevrouw. Wat wenst u te
gebruiken? Ik zal het laten brengen en u onderwijl
uw slaapkamer laten zien".
„Een kop thee", antwoordde lady Isabel.
„Thee met wat koud vlees", stelde Joyce voor,
maar hier viel lady Isabel haar in de rede.
„Neen. alleen thee met wat koude toast".
Joyce trok aan de bel, gaf opdracht om het ver
langde gereed te maken en ging vervolgens lady
Isabel naar boven voor. Daar stapte zij de trap op
met bonzend hart: voorbij de kamers die eens de
hare waren, over de gang, naar de tweede trap
(Wordt vervolgd.)
nog langer van obscurantisme te be
schuldigen. Zij beschikken over zeei
knappe theologen en exegeten en d«
boeken van evangelische geleerden ver
schijnen in een steeds grotere opla
ge.
De opleving van deze, over het alge
meen zeer orthodoxe richting, ls eer
direct gevolg van de samenkomsten
van Billy Graham in Engeland
Schotland, die de aandacht weer
tigden op het gezag van de Heilige
Schrift, de kracht van het evangelie
en de mogelijkheid van een bewust
persoonlijk geloofsleven.
We lazen in Richteren 1 dat Juda, eer hij Gods belofte aan
vaardt, eerst gaat rekenen. Hij denkt met Simeon sterker
te zijn en zo gaat hij met een dubbel leger Gods belofte
vervullen. Het is allemaal erg menselijk. Het wonderlijke is
alleen, dat ondanks deze puur menselijke houding God zijn
belofte toch waar maaktToengaf de Here de Kanai
nieten in zijn hand."
Soms beseffen wij hoe menselijk wij reageren en we hebben
dan de neiging in de put te gaan zitten en te zeggen „God
zal mij wel niet kunnen gebruiken. Ik wil wel geloven, maar
altijd weer betrap ik mij er op dat dit geloof zo vaak ver
mengd is met zoveel zelfzucht en onvolkomenheden." God
echter wil ondanks dat de overwinning geven. God gebruikt
geen heiligen; of beter gezegd Gods heiligen zijn zo men
selijk.
Maar het feit dat God ons toch wel gebruikt mag geen
excuus worden. Wee ons, als we gaan zeggen: „lk ben maar
een mens." Onze menselijkheid verzwakt Gods kracht niet,
maar is wel de poort tot ongehoorzaamheid. De vijand die
gedood had moeten worden, wordt duimloos naar Jeruzalem
gebracht. Maar een vijand zonder duimen is nog een vijand.
Treur niet over uw menselijkheidmaar wees er voor
uw hoede
ABNORMALE TREK VOORKOMEN
f~)P het landbouweongres van de
Christelijk-Historische Unie, te
Zwolle gehouden, heeft ir. Geuze
erop gewezen, dat voor de agrari
sche bedrijven nog veel gedaan
moet worden. Zij kunnen niet ge
heel zonder de steun van de over
heid de strijd om het bestaan vol
houden.
Er zijn op het platteland nog altijd
misstanden; het staat nog in meer
dan één opzicht bij de steden ten
achter.
Ir. Geuze deelde onder meer mede,
dat 22 pet. van de door de Zeeuw
se landarbeiders bewoonde huizen
behoort tot de krotwoningen.
Ook in andere provincies wonen nog
vele landarbeiders in huizen die aan
redelijke eisen niet voldoen. Niet
weinigen missen nog de aansluiting
bij een waterleiding en ontberen
gas en electriciteit. 'Wel is er, wat
dit laatste betreft, allengs verbete
ring gekomen, maar bevredigend
kan de toestand nog niet genoemd
worden.
De woningtoestanden eisen drin
gend verbetering.
Maar nieuwe en betere woningen
zullen hogere huren moeten opbren
gen. Dat is evenwel slechts moge
lijk, wanneer ook de lonen allengs
op een wat hoger niveau komen.
Bij de te voeren landbouwpolitiek
mag dit niet uit het oog worden ver
loren. Er moet gepoogd worden om
de productiviteit van de landbouw
hoger op te voeren. Ruilverkaveling
en andere cultuurtechnische werken
zijn noodzakelijk.
Sedert 1945 is er stellig in de ver
houding tussen de landbouwlonen
en de Ionen in de industrie een gun
stige wijziging gekomen. Maar in
orde is het nog niet. Ook niet voor
wat betreft de lonen van andere, niet
agrarische arbeiders op het platte
land. Op vermindering van de
klasseverschillen in de loonregelin
gen behoort het streven te zijn ge
richt.
De tijd waarin het leven op het
platteland veel goedkoper was dan
in de steden ligt achter ons. Hel
verschil is al kleiner geworden.
Ouders die hun kinderen voor hel
volgen van onderwijs naar de ste
den of naar andere, grotere dor
pen moeten zenden, staan uit dien
hoofde reeds voor niet geringe uil-
gaven.
Huurverschillen zijn er nog. Maai
ook deze verschillen worden steedj
geringer. Vooral wanneer nieuwe
woningen betrokken moeten worden,
omdat de oude huizen niet meer
aan minimale eisen voldoen.
Er moet een verschuiving plaats
vinden van de landbouw naar de in
dustrie. Niet voor alle agrarische
jongeren is er in de agrarische
beroepen plaats. Zowel uit boeren-
als uit landarbeidersgezinnen zullen
vele jongeren elders emplooi moe
ten zoeken. Zij moeten daarop voor
bereid worden door het onderwijs
en door leiding bij de beroepskeu
ze. Maar deze voorbereiding brengt
ook weer bijzondere kosten voor de
ouders mede. In vele gevallen
moeten onderwijsinrichtingen
cursussen buiten de woonplaats
worden bezocht.
Afvloeiing is noodzakelijk. Maar
moet gewaakt worden tegen een
afvloeiing die te grote proporties
gaat aannemen. Dit gevaar dreigt,
als gevolg van de slechte omstan
digheden waaronder in bepaalde
plattelandsstreken geleefd
worden.
Een abnormale trek naar de indus
triecentra, vooral in het Westen, is
niet in het geestelijk en sociaal-
economisch belang van ons volk.
Spreiding van de industrie is "ln
hoge mate wenselijk. Zij behoort,
zo nodig met steun van de publie
ke lichamen, bevorderd te worden.
Een te vèr gaande verstedelijking
is uit meer dan één oogpunt be
denkelijk.
Ook niet het minst voor het gees
telijke en kerkelijke leven. Men
behoeft het platteland niet de ideali
seren, om dit met ons eens te zijn.
DE VLUCHT IN HET SCHRIKBEELD
liberalen straks niet samen met dé
socialisten wensen deel uit te ma
ken van een kabinet, wordt in en
kele persorganen nog nagepraat.
In „De Maasbode" heeft prof.
Duynstee een diepzinnig betoog op
gezet, dat onder meer hierop neer
komt: een P.v.d.A. in de oppositie
betekent voor een deel van de aan
hang der rechtse partijen een
schrikbeeld; samenwerking met de
socialisten zou voor de hier bedoel
den symbolisch zijn geworden voor
een progressief beleid; daarom zijn
de rechtse partijen genoopt de over
tuiging te wekken dat zij niet aan
sturen op een P.v.d.A. in oppositie;
zulks werkt intussen irriterend op
dat deel van de aanhang der recht
se partijen, dat van oordeel is dat
de P.v.d.A. nu maar eens in de op
positie moet (zoals door haar trou
wens zelf gezocht), vandaar dat het
de socialisten iets waard is om een
zo ontstaande spanning op te voe
ren; vandaar voorts de verklaring
van prof. Oud als geheel passend
in dit beeld dat van hem gener
lei samenwerking met de socialisten
te verwachten is.
Dit is, zeer in het kort, het betoog
van prof. Duynstee. Het eerste wat
wij ervan willen zeggen, is, dat het
naar ons gevoelen tezeer is opgezet
vanuit de K.V.P. als zodanig, zoals
deze door prof. Romme wordt ge
leid.
Prof. Romme is degene geweest, die
al terstond uitdrukking heeft gege
ven aan de hoop op hernieuwde sa
menwerking met de socialisten. Ook
dit hebben wij genoemd: op zijn
minst voorbarig en politiek boven
dien niet bijster verstandig. Dr.
Drees heeft er vlot op gereageerd
met de veronderstelling, dat de so
cialisten vermoedelijk in de opposi
tie zullen gaan, daarmee dus voor
medewerking van de socialisten aan
een kabinet al een forse prijs vra
gend, te forser naarmate het bege
ren van prof. Romme naar de so
cialistische medewerking groter is.
Onze indruk is, dat het bij de pro
testants-christelijke partijen anders
ligt. Zij hebben in dit stadium van
de voorbereiding der verkiezingen
minder behoefte om een schuinse
blik op de ander te werpen. Zij ko
men, zoals men trouwens van poli
tieke partijen verwachten mag, al
lereerst met hun eigen program
punten voor de dag.
Zal, indien wij dan toch even in
deze problematiek treden, zal een
P.v.d.A. in de oppositie voor de pro
testants-christelijke partijen of voor
een belangrijk deel van haar aan
hang een schrikbeeld betekenen?
Wij hebben het tot dusver niet kun
nen bespeuren, evenmin als wij heb
ben kunnen bespeuren dat de V.V.D.
in oppositie voor haar een schrik
beeld heeft betekend of vandaag noj
betekent.
Wij voor ons zijn niet zonder meer
voor socialisten in oppositie even
min als wij zonder meer zijn voor
liberalen in oppositie. Wij zijn voor
een zo krachtig mogelijke beïnvloe
ding van het regeerbeleid vanuit d«
protestants-christelijke levensover
tuiging, waarin wij voor de natie
een bij uitstek zegenrijk goed zien,
Dat is de stelling die in deze aan de
verkiezingen voorafgaande weken de
protestants-christelijke partijen mei
kracht onder ons volk mogen pone
ren. Zoals ook de socialisten hun
overtuiging mogen poneren en de
liberalen de hunne.
Wanneer men in dit stadium zo bij
zonder druk naar de ander kijkt,
kan de verdenking rijzen dat men
zelf misschien niet zo heel veel aan
positieve gedachten naar voren
heeft te brengen. Dan immers is de
noodzaak te groter om de tegen
stander toch vooral als een schrik
beeld af te tekenen.
Betekent de P.v.d.A. in oppositie
voor ons een schrikbeeld? Betekent
de V.V.D. in oppositie voor ons een
schrikbeeld? Wij menen dat er, als
men dan toch van een schrikbeeld
spreken wil. een ander schrikbeeld
kan zijn, dat werkelijk tot een
schrikbeeld worden kan. namelijk
van een toenemend slinkende in
vloed der protestants-christelijke le
vensovertuiging op ons volksleven.
Die invloed zal metterdaad slinken
wanneer de kiezers zich door het li
beralisme laten opjagen naar het
socialisme en door het socialisme
naar hel liberalisme. Men mag ho
pen dat de kiezers in wie nog iets
van de protestants-christelijke over
tuiging leeft dit spel zullen doorzien.
Beslissend is niet, in hoeverre een
oartij erin slaagt haar tegenstan
ders als een schrikbeeld af te teke
nen; beslissend is, dat men de eigen
overtuiging naar voren schuift ali
een in wezen wervende kracht.
