H
AANKLACHT
EEN VERTROUWDE
INSTELLING
GEESTELIJK
LEVEN
verbrak zijn zwijgen
van de nozems
Ml
ZONDAGSBLAD
ZATERDAG 17 JAMAKI 1959
HOC VINCES
Op de conferentie van Europese kerken te Nyborg is
veel gesproken over het einde van het Constantijnse
tijdperk. Keizer Constantijn was de man. die het
kruis op het vaandel van de troepen aanbracht. Later
vertelde hij Eusebius. dat hij een kruis in de lucht
had gezien met de woorden „hoe vinces" (Hierin zult
gij overwinneni. Hij maakte een einde aan de kerk
vervolgingen. Vanaf die tijd beschermde (en contro
leerde) de staat de kerk.
Hoe anders is het nu al in Oost-Duitsland. Wie daar
niet deelneemt aan de communistische jeugdwijding
kan zich niet in laten schrijven aan een universiteit.
De staat werd weer de tegenstander van de kerk.
Deze antwoordde daarop door de jonge mensen,
diewel deelnamen aan de communistische „belijde
nis de toegang tot haar belijdeniscatechisatie te
ontzeggen.
Vijf kinderen van een predikant, wiens vrouw even
als hij academisch onderlegd is, werken in een fa
briek. omdat zij de jeugdwijding weigerden. De
kerk heeft haar „starre houding" echter laten varen,
want, schreef een buitenlands blad: „Zij kan niet van
al haar leden zulke offers verwachten. Het zijn niet
allemaal heiligen en martelaren."
Een brief aan een predikant
in Oost-Duitsland
Over de nozems van Duits
land, de z.g. halbstarken, is
een boek verschenen: „Die
Skeptische Generation." Het
laatste hoofdstuk is een ge
dicht van een nozem. Het
blad „Jeugd en Evangelie"
gaf het in een uitstekende
vertaling weer en wij kozen
een aantal coupletten die de
inhoud sprekend weergeven:
GEWONE MENSEN
I^ARL BARTH heeft een brief geschreven aan een predikant, die leeft onder een overheid,
die hem de mond wil snoeren. Dit is niet de eerste maal. Vóór de oorlog richtte hij een
bemoedigend schrijven aan de Duitse voorgangers, die de knie niet wilden buigen voor
Hitier, en tijdens de oorlog schreef hij Nederlandse vrienden een brief, die op microfilm in
de holle kies van een koerier ons land bereikte. Toch is het wel de eerste maal, want de
theoloog, die in de dagen van het Nazidom de geestelijke leiders opriep om niet te buigen
voor geweld, heeft tegenover de predikanten, die onder Sowjetdruk leven, steeds gezwegen.
Toen ik die woorden las, moest ik denken aan wat
ik juist gelezen had in het boek „Handelingen van
de martelaren van Scilli" een geschrift uit de dagen
van de kerkvervolgingen.
De Romeinse proconsul Saturnius eist dat de chris
tenen die voor zijn rechtbank zijn gesleept bij de
keizer zullen zweren: Cittinus antwoordde: Wij vre
zen geen ander dan de Here God. die in de he
mel is. Donata zei: Wij eren de keizer als keizer,
maar vrezen God. Vestia zei: Ik ben een christin.
Toen het oordeel was voorgelezen, dat zij door het
zwaard zouden sterven zei Speratus: „Gode zij
dank. Nartzalus zei: Vandaag zijn we martelaren
in de hemel. God zij dank."
Waren deze mensen uitzonderlijke christenen in die
dagen? De „brief van Dionetus" beschrijft het leven
van de doorsnee-gelovigen: „Christenen verschillen
niet van andere mensen door landsaard, spraak of
kledij. Want zij wonen niet in eigen steden en ken
nen'geen eigen taalIeder land is hun vader
land.. Ze brengen hun tijd door op aarde, maar
hun burgerrecht is in de hemel". Deze gewone
christenen, van wie nog gezegd wordt, dat ze lands
wetten trouw gehoorzamen, waren tot grote offers
in staat.
BURGERRECHTEN
Wij zijn geneigd onze kerk met hen te vergelijken
en dan somber te gaan klagen. Vanmorgen nog hoor
de ik een collega, die een artikel bewerkte, de op
merking maken: Ik heb ad drie keer geschrapt dat
het zo slecht gaat met de kerk. Ze zeggen het zo
vaak dat het niets meer zegt.
Neen, ik ga dc kerk niet voor de vierde maal aan
de kaak stellen. Wel vraag ik al die grage klagers:
Hebt u al gedaan wat Israël in Richteren. het
meest actuele boek van het Oude Testament, deed
als het in nood was? Het bad en steeds weer le
zen we dan: God verwekte hun een verlosser. Soms
was het een held. dan weer een ambtenaar of
boer. maar steeds was het Gods man. Mannen als
Calvijn, Comrie. Köhlbrugge en Kuyper komen in
antwoord op gebed.
Onlangs klaagde een blad. dat dc christelijk geor
ganiseerde arbeiders even materialistisch zijn als
de andere. Ik vroeg me toen af, of veel christenen
nog wel weten dat God ons hemelse burgerrechten
heeft geschonken. Velen klemmen zich vast aan
aardse verlangens omdat de hemel zo onzeker is.
Ze zien alleen maar het woordje „niet" in de tekst:
Tenzij iemand wederom geboren wordt kan hij het
Koninkrijk Gods niet ingaan. Christus opent in Jo
hannes 3 echter de deur. Wederom geboren is hij
die opziet naar het kruis, waar de Koning hangt
in zijn plaats.
We spreken tegenwoordig veel over onze aardse op
dracht, we behoren ons wat meer te bezinnen op
onze hemelse burgerrechten. Deze rechten werden
voor ons op Golgotha verworven.
„Waarom zwijgt Karl Barth over Hon
garije?" schreef de Amerikaanse theoloog,
Reinhold Niebuhr, toen de Russische sche
ring zich verweefde met de inslag van
Hongaars verraad tot een net, dat strak
ker werd aangehaald dan ooit. Niebuhr
vertolkte toen de gedachte van velen.
Barth zwijgt nu niet langer. Een predi
kant uit Oost-Duitsland heeft zich tot hem
gewend om een woord, zoals hij vóór en
tijdens de oorlog richtte tot predikanten,
die vastgelopen waren onder de druk van
buiten. Acht vragen, die de meest fun
damentele aspecten van het leven achter
het ijzeren gordijn raken, legt hij de theo
loog voor en smeekt als het ware om een
antwoord. Barth heeft deze kreet om hulp
niet kunnen weerstaan; hij heeft geant
woord en het hele westen mag over de
schouder van de man meelezen.
Omdat gij zwak zijt hebt
gij ons half-
sterken genoemd; en daarmee
verdoemt gij een
generatie legen wie gij
Maar in de stad vind je
geen vossen
en geen bos-anemonen.
En hoe je het leven
tegemoet treedt
hebt gü ons nief geleerd.
gezondigd hebt. Wv "inden
Omdat gij zwak zijt.
W\j gaven jullie twintig
jaar de tijd om w\j goed zijn.
ons sterk te maken, sterk
in de liefde
sterk in goede wil.
Maar gij hebt ons halfsterk
gemaakt
Omdat gij zwak zijt.
willen geloven,
aan een oneindig sterke, die
alles
begrijpt en één die wil dat
Maar toon nu eens voor elk
van ons die herrie maakt,
één van U, die in 't
verborgene goed is.
Stuur, in plaats van te
dreigen met de gummistok,
mannen op ons af die oris
de weg wijzen.
Uw voze „Neen" stond
fchaclpezafct
voor de verboden dingen.
En we hoefden maar even te
met hun leven.
Maar gij zijt zwak.
schreeuwen De sterken gaan het
dan namen jullie dat „Neen"
woud in en
maken negers gezond.
a Omdat zij u verachten.
Zoals wij-
en zeiden .Ja",
om jullie zwakke zenuwen
te sparen. Want gij zijt zwak
Sn dat noemden jullie ..Liejde" «0» hall,wak.
„De communisten eisen van ons De brief bevat veel waardevol-
dat wij een loyaliteitsverklaring le gedachten. Wij twijfelen er
afleggen aan het regiem. Mogen niet aan of velen in Oost-Duits-
wij dat doen als christenen?" land zullen hem met instemming
vraagt de man. „Ik heb wel eens lezen en zich erdoor gesterkt voe-
gehoord dat „stillen in den lan- len om de moeilijke strijd vol te
de" het Derde Rijk weggebeden houden en ondanks de problemen
hebben. Mogen wij het commu- het Woord van God te blijven ver-
nisme wegbidden?" vraagt hij kondigen. Barth wijst hun er op.
verder. „Mag de kerk zich ver- dat de atheïsten God wel kunnen
zetten, als de staat haar het recht loochenen, maar niet kunnen ont-
ontneemt om het woord in alle lopen. Trouwens de god, die zij
openbaarheid uit te dragen?" „Is loochenen, is de god, die zij
het juist van de kerk, dat zij hebben gezien in de levens van
predikanten onder tucht plaatst, de christenen, niet de God die he-
die de druk niet langer kunnen mei en aarde heeft geschapen,
verdragen en hun gemeente in de Barth raadt: Als u een man hoort
steek laten door naar het westen pochen, dat hij God wel kan mis
te vluchten'.'" De vragen stapelen sen, moet u hem niet eren door
zich op en het zijn niet slechts angstig in uw schulp te kruipen,
vragen van één enkele man. het maar zijn ongeloof met een vro-
zijn vragen, waarmee de hele lijk ongeloof beantwoorden. een
kerk in Oost-Duitsland worstelt. ongeloof in de kracht van deze
Maar de brief heeft ook ande
re aspecten. Barth gaat uit van
de tekst over de brullende leeuw,
vol moeizame zinnen wijst dl,e Tr°nd «aat °m tp verslinden,
Barth de man een weg. Maar is nl- 1 Petrus 5:9. Hij geeft toe dat
het de weg van de Bijbel? Velen wel jets van die brullende leeuw
hebben ernstige bedenkingen, om- openbaar wordt in het communis-
dat Barth de Kerk oproept tot me- maar weigert het communis-
wcerlooshcld, en de christenen me met de duivel en de anti-
torslaat om do commuol.tl.oho chnst to vereen,elvijtn. Berth
loyaliteitsverklaring te tekenen.
Het antwoord
En het antwoord? In 45 pagl-
Eer Barth zich er toe zet,
de vragen te beantwoorden,
schrijft hij
ogenblik de stilte willen zoeken
Protestants ziekenhuis In Brussel
„Loop maar met ons mee...."
had de brievenbesteller gezegd,
toen we hem de weg vroegen,
en zo liepen we dan éérst door
een paar drukke Brusselse
straten en betraden tenslot
te de stoep van een kleine
witte villa. „Protestants zie
kenhuis" stond er op de voor
gevel. We behoefden niet lang
te twijfelen, want terwijl
we in de „salie d'attcnlc" het
werkwoord „wachten" ver
voegden, hoorden we in een
kamer naastaan verpleegsters
ijverig repeteren voor een de-
clamatorium. De vriendelijke
facteur zat intussen in een der
ziekenzaaltjes, want zijn vader stê* jaren"
de westerse wereld veel
meer trekken van de antichrist
dan in het harde communisme
Hij schrijft: „Bij u openbaart het
inleiding om uit totalitaire systeem zich openlijk
leggen waarom hij tot nu toe in partij, propaganda en politie;
gezwegen heeft. Het is alsof de in het westen in het geniep via
vele verontwaardigde opmerkin- de almachtige pers, privé-bczit,
gen over zijn zwijgen een tere protserigheid en publieke opinie."
plek in zijn hart hebben geraakt. Barth verzet zich met hand en
Hij kan het tenminste niet nalaten tand tegen het zwart-wit schema
eerst de Amerikaanse theoloog, dat het goddeloze oosten stelt te-
Reinhold Niebuhr, een veeg uit genover het christelijke westen,
de pan te geVen. „Waarom zwijgt Van een christelijk westen wil hij
Karl Barth over Hongarije?" niets weten. Voor hem zijn beide
schreef deze en nu antwoordt de systemen even verwerpelijk,
theoloog van Bazel: „Op die
vraag ben ik indertijd met geen Tuchtroede
woord ingegaan. Het was met de
klomp aan le voelen, dat dit Barth heeft oog voor de moge
geen echte vraag was. Zij kwam lljkheid dat In het communisme
uit de practische nood het gericht van God openbaar
wordt. Hij noemt het zelfs de
tuchtroede van God. die de kerk
tot bekering moet roepen. Maar
hij wil de vrijheid van het wes-
i niet zien als een genade van
nog de gelegenheid
den voorzien van glimmend zeil gaan? Ze had er vijftien jaar ge
en overal waar de verf was woond, heeft er vele vrienden en
weggesleten, werd deskundig een bekenden en ze spreekt vloei-
nieuwe laag uitgestreken. end Frans, wat heel belangrijk is
>or het dagelijks werk.
Nooit hopeloos
t er opgenomen.
„Het kwartiertje
het beste geschikt
studeren", zegt on
later de directrice, zuster
Clowting, „want verder op
avond komt er toch niets var
druk zegt ze, terwijl ze
ouderwetse zwengeltelefoon
zwijgen brengt. „Mag ik c
Voici la clinique protestante
Vertrouwd
Het protestantse ziekenhuis te
Brussel is voor velen in de Bel
gische hoofdstad en wijde omge
ving een vertrouwde instelling.
Doktoren hebben plezier in het
kleine, o. zo propere ziekenhuis,
waar alles even correct en vrien
delijk toegaat. En de patiënten
zijn vol lof. „Hier is zo'n intieme
sfeer", vindt een jonge Waalse,
die pas moeder is geworden. Haar
ogen betasten liefdevol een vaas
je helrode tulpen, die haar woor
den nog meer nadruk geven.
Haar man, juist op bezoek, knikt
instemmend: „Mais oui, trés inti-
me Zij en honderden Bel
gen hebben hun weg gevonden
naar dit Nederlandse ziekenhuis,
dat vooral voor de protestantse
Belgen (en honderden dito Ne
derlanders' een vertrouwde klank
heeft verkregen.
Het is niet altijd zo gunstig ge
weest. want vooral de laatste ja
ren was het huis een beetje in
verval geraakt. De kas was leeg
en het aantal patiënten kon men
soms op de vingers van twee han
den tellen. Dc laatste twee jaar
is er echter het een en rder ge
beurd: de kamers kregen een
frisser aanzien, de vloeren wer-
Minder psalmen
Over Frans gesproken: welke
Nederlandse verpleegster be-
Hct ziekenhuis werd in de laat- heerst die taal? Het ziekenhuis
de eerste wereld- zit te springen om een operatie-
die dc meestal Frans
oorlog opgericht door ds.
Hoek, wiens naam Is gebei- sprekende chirurgen kan assistc-
tcld in een gedenksteen In dc hal. ren. Tijdelijk helpt nu een zuster
De oprichters beseften wel. dat van de directrice, maar dat kan
11 bijzonder gro- niet lang meer duren. Ja, dat evenals de
lijke communist te ontmaskeren."
Op glad ijs
Karl Barth heeft zich
glad ijs gewaagd. We zijn
mening dat deze brief
lijk leert waarom Barth in de
dagen van de Hongaarse opstand
zweeg.
schei
Het
duide-
ogenblik het huis nooit i
te omvang zou krijgen. Dc strijd personeelsvraagstuk:
om het bestaan was menigmaal
zwaar, maar het is nooit hope- Dezer dagen zijn twee ver
loos geweest. Ieder, die het zie- pleegsters naar Nederland terug
kenhuis diende, vertrouwde ook. gegaan. Zij hadden er fijn ge
dat de grote Heelmeester het werkt, maar op den langen duur
werk zou zegenen.
derland.
vriendschap uit Ne-
„Niels"
ken. Een paar jaar buitenlandse We gingen eigenlijk
In het materiële vlak onder- ervaring vindt iedereen prachtig,
vond men van tijd tot tijd de maar dan Personeel is zorg
steun van een groep Nederlandse nummer één. Verder zijn er wat
vrienden, verenigd in de „Stich- kleine zorgjes; beter gezegd:
Om iets te
het Protestants zieken
huis te Brussel" (Haanplein 18,
Den Haag, giro 13.76.00) Van
daar dat mooie röntgentoestel,
glimmend nieuw. bijeengegaard
uit honderden kleine (en
verlichting op de zalen moet echt
wel verbeterd worden, de keuken
ruimte is te klein en de lampen
in de (goed ingerichte» operatie
kamers zijn al lang niet
grote) giften van vaderlandse voldoende. Maar dat kost een
vrienden. Dergelijke voorzienin- paar duizend gulden. Wensen zui
gen kan het huis zelf niet zo best len er altijd wel blijven bestaan,
bekostigen, omdat, huiselijk ge
zegd, het huishoudboekje dat niet
toelaat. Toch, geldzorgen over
heersen niet in dit blijmoedige
ziekenhuis, waar de christelijke
barmhartigheid op de voorgrond
staat.
Discreet liggen bijbeltjes en ge
deelten van het evangelie un het
Frans en Vlaams) in nachtkast
jes. Menigmaal verdwijnt er
centje en dan wordt er zonder
een woord van navraag een nieuw
exemplaar neergelegd. Een be
jaarde dame wilde na haar ver
pleging een bijbel meenemen. Zij
kreeg er één van de directrice,
natuurlijk. Maar opzettelijk iede
re patiënt met het evangelie be
naderen neen. dat gebeurt
met. „In de levenshouding van
de mensen in ons huis en in de
sfeer proberen we een stuk chris
tendom te vertolken" zegt zuster
Clowting.
In Leiden
2? idhtvtA*
Ds. J. v. d. Leek in de (Kamper) „Bazuin"
jver het gebed in het gezin:
Duarum zou ik ook de regel, dat vader in liet
gezin ultyd voorgaat in het gebed, niet al te aterk
willen handhaven. Zoal niet precies om beurten,
maar waarom zou lyu vrouw hem hierin niet afwis
selen? Het tal voor haar een heilige oefenschool
zyn. Waarom zouden ook niet, zo mi en dan, de
grotere kinderen het eens doen? Het geldt zeker
ook hier: jong gewend, oud gekend.
r ,1 hon.l.rd en licn te lijn. lemend ?euerümii,
schreef al verontwaardigd, dat nu
met al die nieuwe gezangen, het aan
tal psalmen ook al tot twcederdi
werd teruggebracht, macr dat zal di
bedoeling \an de stichting wel nic
zijn. (A. I. Koffeman
Voordat zij haar functie aan
vaardde, was zij geruime tijd
werkzaam in het Leidse diaco-
welke instelling
zij nog in relatie staat. De laat
ste tijd was ze er waarnemend
directrice, zodat ze niet alleen
met de verpleging maar ook met
de zakelijke kanten van een zie
kenhuis. vertrouwd is geraakt.
Waarom ze naar Brussel is ge-
/AVAHE STRIJD
Ds. L. Vroegindewey in het „Gereformeerd
Weekblad" (uitg. Bout):
Dus blyft ons, nu dc synode geweigerd heeft haar
toelating van de vrouw tot het ambt uit de Heilige
Schrift tc funderen of in te trekken niet- anders
over dan een zware atryd te voeren in de Kerk.
Niemand weet nog waar dit toe zal leiden. Hel is
geen aangenaam vooruitsicht by da ingang van hel
KERK EI* POLITIEK
De verkiezing begint haar schaduwen vooruit
Als hervormden trekken wy gaarne te velde tegen
het euvel van de verzuiling. Terecht, naar het ons
voorkomt, als wy daarmede bedoelen op te trekken
tegen de ontkerstening van de algemene instellingen
en organen in ons volksleven, die het onvermydelyk
gevolg van een radicale verzuiling zou zyn.
Mnur anderzyds vergeten wy daarby wel eens dat
wy er dankbaar voor mogen zyn dét er nog krachten,
die in het ehristelyk geloof haar oorsprong vinden,
in ons volksleven werkzaam zyn en zirh ook in hei
gewone leven willen laten gelden.
ONFEILBAARHEID
Prof. dr. J. Severijn haakt aan bij een kerke
lijk Oudejaarsoverzicht in „Woord en Dienst"
en schrijft in „De Waarheidsvriend":
Waarlyk, dil conflict met dc helydenis aangaande
de Heilige Schrift, wordt niet overwonnen door wal
do secretaris aungccft als noodzakclyk nl. „de leer
van de onfeilbaarheid van de openbaring Gods, waar
van de Schrift de oorkonde is, opnieuw te doorden
ken." Het gaat niet om de doordenking, maar het
gaat om dc door/eiing van de waarheid Gods, die
ons in de Heilige Schrift wordt voorgesteld. Theolo
gie kan de kerk niet uit de nood helpen, maar geloof
in da Christus der Schriften,
KARL RARTH
eindelijk gesproken; Iwd hij
maar gezwegen
met de bloeddoordrenkte-sikkel-
en-hamer-heerschappij. Maar
betekent het wegvallen van het
communisme een overheersing
door de Amerikanen? Is God
niet machtig om te verlossen''
Volgens Barth mag het volk
niet bidden om bevrijding. Het
doet er beter aan te bidden om
als oprecht christen achter het
ijzeren gordijn te mogen leven.
Wc hebben ons afgevraagd bij
het lezen van deze brief of de
theoloog van de „triomf der gena
de" achter net gericht van God
geen genade kan ontdekken. Barth
schijnt een daadwerkelijk verlos
sende genade over het hoofd te
zien.
Tot twee maal toe roept hij dan
ook de ehrisleneh van Oost Euro
pa toe, om toch vooral Jeremia
29 te lezen. De profeet roept daar
de ballingen van Babyion op om
zich te onderwerpen aan de over
weldiger. Maar Barth maakt be
slis. een verkeerd gebruik van dit
hoofdstuk. Als Jeremia de brief
schrijft weet hij dat de onderwer
ping zeventig jaar zal duren. Hij
roept daarom niet in de eexsto
plaats op tot overgave aan de on
derdrukker, maar tot onderwerping
aan Gods oordeel, wetend dat ach
ter dit oordeel reeds de genade
van God openbaaT wordt. Hoe an
ders liggen de zaken in het boek
Richteren, waar God door zijn
richters telkens weer oproept tot
opstand. Barth is zo onder de in
druk van Jeremia dat hij de trom-
Eetten van de Richteren niet meer
oort.
Dit is dan ook de reder dat hij
tegen de Oost-Duitsers zegt
Wij zijn halfsterk,
lze Moeder, probeer te bidden
want die zwakkelingen
lijn niet half zo oud als wij.
En wij maken herrie, omdat
w\j niet
willen huilen na alle dingen
die gij ons niet geleerd hebt.
Wij kunnen rekenen en
lezen en men
vertelde ons hoeveel meel
draden
het bos-anemoontje telt.
W\j hebben geleerd hoe
vossen leven
en kennen de bouw va
hebben pistolen.
-fr -ti
de akkerpaardestaart. -luit niet
Na 47 jaar
Na 47 jaar hebben rir kerkeraden
van Serooskerke en Vrouwenpoldrr
een zogenaamd grensgeval tot ecu
goed eind gebracht. Hel ging hier
sis reeds op 8 november 1911 i
•prak dat het kcrkelyk by Vrouw
polder zou behoren Door verscl
lende omstandigheden werd dit
W\j hebben geleerd stil
vinger op te steken
rü-irtrit-ïrlr-ü-irïr-A-irüïr-trir-irtritiririrtr
overeenstemming werd bereikt en
„tien en de h„ |u1n binnenkort krrWelgk in-
derdaad by Vrouwenpolder
stokoud classisbcsluit.
(Centraal Weekblad)
bij de massajeugd
Stafdispuut
r de door de
ge-
van een christen, die met
der tot uitwisseling van gedach
ten en tot gemeenschap wil ko
men. maar uit de zelfverzekerd
heid van een uitgekookt westers
politicus, die, zoals politici dat God
graag doen een tegenstander op tc geven tot bekering tc kom.
glad ijs wil lokken om mij zijn Barth, die het westen en vooral
primitief anticommunisme te la- de christenen daar een zwart-wit
ten belgden of me als een heime- schema verwijt is vervallen in
primitief zwart-zwart
volgens
Barth op weg naar een zelfverko
zen ondergang. Heeft hij het ge
loof verloren in de mogelijkheid
van een geestelijk ontwaken?
Deze instelling blijkt het beste
uit de antwoorden, die Barth
geeft op de vragen. Daar is b.v.
de vraag of het geoorloofd is te
bidden dat God het communisti
sche regiem zal wegnemen. Wie
deze vraag leest, denkt onmiddel
lijk aan het boek Richteren. waar
we telkens weer lezen: „Toen rie
pen de Israëlieten tot de Here."
Toch gingen we niet in dit huis Barth echter vraagt: „Bent u niet
op bezoek om u te vertellen van bang dat God uw gebed zou kun-
blijft het vaderland toch wel trek- de dingen die allemaal nodig zijn. nen verhoren
gen plotseling zoudt ontwaken bij
binnen, uit belangstelling, de „vleespotten van Egypte'
want er gebeurde „niets": geen verplichtingen aan de „American
jubileum, geen opening van een way of life?"
nieuwe vleugel, nietsTen
minste, als u het „niets" wilt On VfifA ntwonrrl
noemen, dat werk van evangeli- vnveranrwoora
Iche naastenliefde wordt verricht, We geloven dat Barth hier
mensYr,'0rd'e"do"nde Sche'ppTr' te f™ onverantwoorde
adem van het leven kregen inge- tegenstelling maakt. Het u de
blazen. Een eenvoudig werk in vraag of we de „American way
het geloof, dat barmhartigheid of life" (de Amerikaanse levens-
het altijd wint. atÜU op een lijn mogen stellen
een westerse interpretatie t._
woord loyaliteit. Voor Barth houdt
het riet de totale overgave in,
want hij scihrijft: „Er Ls nog
zo iets als een loyale oppositie."
Ons heeft het communisme echter
altijd de indruk gegeven dat het
loyaliteit vereenzelvigt met slaaf
se onderworpenheid.
Door een eenzijdige Bijbeluitleg
komt hij er ook toe om te schrij
ven dat de kerk geen weerstand
mag bieden, als het recht op vrije
verkondiging wordt ingekort.
Barth schrijft: „Gelooft u ook
niet, dat deze boodschap van het
evangelie voldoende macht bezit
om zich, waar de oude „ruimten"
«voor de verkondiging) ons ont
vallen nieuwe ruimten te verschaf
fen." .Als Barth dit zo stelt, moe
ten we zeggen: Neen! Het evan
gelie heeft deze kracht niet, want
het evangelie mag niet losgemaakt
worden van de verkondiger.
Barth legt zo grote nadruk op
dc souvereiniteit van God. dat
hij de verantwoordelijkheid van de
mens uitschakelt. Hij wankelt op
de grens van passiviteit en fata
lisme. en komt er zo toe een der
de weg tC *°*ken' waar geen der"
Te fatalistisch
Hoeveel waardevolle gedachten
deze brief ook bevat, we konden
bij het lezen ons niet aan de ge
dachte ontworstelen dat de schrij-
ver een Eli is geworden, die
zelfs zijn eigen zoons niet meer
vermaande, in plaats van een
Elia die Achab zijn zonden aan
zegde. Tussen de regels menen we
gelezen to hebben, waarom hij
zweeg in dc dagen van Hon
garije. Hij zweeg niet, omdat hij
niet wilde kiezen tussen West en
Oost. zoals hij zelf denkt en in
zijn brief ook schrijft. Barth zweeg
omdat hij al te fatalistisch in de
overweldiger alleen >«e tuchtroede
van God ziet. Hij schijnt te ver
waarlozen dat God oo'- de over
weldiger In Zijn oordeel plaatst,
en daarom profeteert hij niet te
gen onrecht, maar buigt ervoor.
Jarenlang hebben theolo
gen en christenen op deze
brief gewacht. Het zwygen
is nu gebroken; Barth heeft
gesproken; had hij maar ge
zwegen. Bijna hadden we ge
vraagd: „Brult de leeuw van
Bazel niet meer?"
had. Iemand van ons begon er opeens over; toen waren de
verdere reacties nog al uiteenlopend. „Mij best!" zei Joke
„Opgeruimd staat netjes! Je legt met zo'n kind toch geen
eer in Dat hangt er hier een poosje bij; dat steekt dan naar
wat anders over; dat verwisselt nog eens een paar keer op-
w. Nou, en dan is het afgelopen. Nu wikkelt ze chocolaatjes
Uit de
VOLKSWIJK
li*
Of nee. dot is het woord niet;
eerder wat korzelig. In ieder
geval net of ze deed dat ze er
niets om gaf, terwijl ze er blijk
baar wel om gaf. 't Verbaasde
me 'n beetje: Joke pleegt ge-
woonlijk positiever ingesteld te
zijn. Niet zo gauw op haar teentjes getrapt, of was ze dat
misschien helemaal niet? Gek, ik ontdek altijd zoveel uiteen
lopende mogelijkheden bij mijn medemensen. Daarom durf ik
nooit g"ed te zeggen wat ze denken.
«Ronald, de vicaris durfde dat wel te doen: „Zo moet je niet
Hij gaf werkelijk een beeldige imitatie van Ro- K
nalds stem.
TJET GAF EVEN een stoornis In het gesprek. Dst doet het
iJ-altijd als je bij dc vicaris wat uithaalt. Hij is «1 bezig om H-
zo verschrikkelijk erg dominee te worden. Hij bouwt hele toe- -f
spraken in zijn hoofd op. en als er dan een kink in de kabel if
2?» i n *5 ÏHL aa! 'n war hoop voor hem dat er
nooit Iemand tijdens zijn toekomstige diensten zal flauwvallen
Z?J ua? zal h|J yoLnaakt van de kaart zijn. „Zuster?" her-
h.aalde W nu «lklma'r verwonderd. En dat klonk toen weer
a» iLT,roIer mannenkoor met wegstervende echo's
werkte. Tim jankte van vreugde,
„Ach niks", zei ik troostend, en verbeet een glimlach.'
_,,Aaah!" zei Ronald, wien een lichtje begon op tc gaan.
i weinig méér kwetsend voor Je zelfrespect dan te laat te :;-
"j1 of meer de gek met je steken. Hij moest
W WACHTTEN sereen tot hij zo ver was; het Interesseerde
Mis toch ook wel om zijn mening te vernemen. Toen hij
eenmaal een beter aanloopje genomen had slaagde hij er gauw
genoeg in om zijn inzichten wereldkundig te maken.
„Het moet ons wél kunnen schelen" zo was ongeveer zijn
ftwliTllKndien M P^ejing wegblijven. Ons werk is dan niet
ji af. Wij hebben ergens gefaaldTim trok bij die medede-
JpedenkeUjk snuit; ik gaf 'm gauw 'n knipoog om as-
if. w ?'e 8,11111 40 houden ook, en hij deed dat selukkiE.
j, Tim heelt een felle haat tegen alle domineestaai. En zeg zelf:
is „ergens gefaald hebben" geen afschuwelijk bargoens; engels
We zgn Set serieus genoeg geweest!" verkondigde Ro
erder „Waarschijnlijk zit 'm dat in ons heJe systeem.
totale onderricht verkeerd is. en dat
het kind nooit ge-
nald
Ik denk wel HHflB
het daardoor komt. Ik las ergens dat
^vr a gen te stellen. We beiéren het 'kind; we
tegenheid geven MB »n»u we
O onderwijzen het; maar het kan zijn vragen niet kwijt. We 'den-
hTuJaël WC «""«tl* oemen. maar dat dom we niet
*- H1/ *}AAKTE op Z'N praatstoel; hij hield zijn vingers met
r J J de toppen tegen mekaar aan.
..Loop naar dc pomp!" viel Joke opeens uit. Ze was spin-
nijdig. Ik heb óók wat gelezen. AU je zo met Jc vingers ^t.
dan voel je je mijlen ver boven de rest verheven. Dat heb ik
gelezen. En je hoeft niet te doen of we allemaal catcehiaatles
X «eyen- Joke sloeg me met verstomming. We plegen elkaar
duidelijk de waarheid te zeggen, maar dit was wel een erg
vernietigende frontsanval.
„Ik vind het eigenlijk best interessant", zei Gereis Ze ls onze
S maatschappelijk werkster. Ik heb hsar - geloof ik - nog nooit
•5 voorgesteld. Maar haar aanpak ls weldoordacht en subliem Dc-
o ze keer ook: „Wat was dat in Israël?"
„Daar ging het hele onderwijs met vragen", zei de vicaris
deskundig, „Er werd niet gedoceerd, miar de kinderen moch-
j, ten hun vragen stellenI"
f -'Nou mij vragen ze genoeg! Allomenaenl" zei Joke snib-
big. Toen deed ze eerst haar mond open om met voorbeelden
j. te komen, doch sloot 'm meteen weer. Ze bloosde en dat stond
haar charmant. En Gerda bracht magistraal het -gesprek op
een neutraler vlak; deskundig, weldoordacht en subliem. Ja.
je kunt wat opsteken op onze stafvergaderingen. En in js zak
r steken ook!
Evangellscher Verlag,
voor Nederland Callenbach in
N'Ukerk.
it-tvü ft ü-üirtririrüirtrlrü
MIEBEL
