CHRISTFUJK
LADY ISABELLA
Gebrek aan kerkelijke
sfeer gaf doorslag
Waarom duizenden Finnen
de kerk vaarwel zeggen
Ook na de verkiezingen
een compromis nodig
Een woord voor vandaag
Kanttekening
Easi Lynne
Hoe ,n pater protestant a errl
Geen twee mensen ontdekken
evangelie op zelfde manier
QEEN twee mensen komen op
dezelfde manier tot de zuive
re boodschap van de Bybel Het
Belgische algemeen evangelisch
weekblad ,.De Kruisbanier" be
vat menigmaal getuigenissen van
de totaal verschillende manier,
waarop mensen uit de rooms-
katholieke kerk in de dampkring
van het evangelie treden.
In het jongste nummer van
..De Kruisbanier" vertelt de
voormalige pater Sep. die thans
aan de V.V. theologie studeert,
hoe hy tot andere inzichten
kwam.
MAG IK me even voorstellen:
mijn naam is Pieter Sep.
Od 5 november 1924 werd ik te
Oudo-Wetering in Nederland ge
boren uit Rooms K. ouders aan
boord van het riinschip ,.St Petrus
2". dat dikwijls door de dokken
van de Scheldestad voer en nu en
dan te lossen lag in 's lands hoofd
stad Brussel
Zoals elke schippersjongen leerde
Ik spelenderwijs het vak Na bijna
zes jaren op pensionaar geweest
te ziin werd ik „maatje" op het
ouderlijk schip, zeer tegen m'n zin,
daar ik priester wilde worden.
Toen ik met vader en moeder
door de Duitsers gedwongen werd
een woning te betrekken te Dor
drecht. leefde <Lt sterke verlan
gen wederom op. zodat ik voor
pater studeerde, aanvankelijk te
Katwiik. daarna te Langeweg. En-
Wanneer het noviciaatsjaar er op
begint de wetenschappelijke
Ining.
theologie
Staande voor de Grote Professie
meende ik goed eraan te doen uit
te treden in de orde van de Eren-
nieken van St. Augustinus
Tot op de dag van heden hebben
de leden van deze orde het mii
zee moeilijk gemaakt. Ik had na
melijk protesterende inzichten op
evangelisch, dogmatisch en doctri
nair gebied welke aan de dag tra
den.
Eenmaal het habijt afgelegd heb
bende was ik burgerman, leek. zo
al": het Kerkelijk wetboek zegt.
Nu moet u niet denken dat ik
miin r.-k.-plichten verwaarloosde.
Het tegendeel was waar. ik onder
hield de Tien Geboden Gods. de
Vllf Geboden der H Kerk. streefde
met m'n ganse persoon naar de
"•«Imaaktheid van het Evangelie
Oefeningen en praktijken legden
getuigenis hiervan af. 't Is in het
algemeen niet verstandig een Kerk
te verlaten, als men zoekende is.
Eerst dient men zekerheid te heb
ben
Al lag wal zich In m'n geest had
afgespeeld aan twijfels lerde zich
onder Gods almachtig Woord neer
al* een geremde panter, k Wist wat
Ik te doen had: Ik, die vergeefs
wachtte op de bovennatuurlijke
uitwerking In de natuurlllke orde
van de door de r.k. theologie
beloofde ..gratia efflcsx" bil een
goed gesproken bleeht had behoefte
aan een ontmoeting met een Pro
testant. Doch naar wie moest Ik
gaan* De vakanties waren Juist In-
Was ik op zondag 13 juli nog
naar de H. Mis geweest, alsook op
enkele morgens van die week. op
20 juli, om 10 uur woonde ik een
wijdingssamenkomst van het Leger
des Heils bij.
Het manco van een kerkelijke
sfeer en tegelijk de zucht naar
gestrenghid van leven deed me
besluiten de volgende zondag
naar de Pniëlkerk in Utrecht
west te gaan.
Contact met de wijkpredikant, ds.
G Mengen, kon helaas, niet gelegd
worden, omdat dominee op vakan-
Jncht naar boek
Kapitein Vons van het Leger had
me. nadat ik zo beknopt mogelijk
m'n situatie had uiteengezet, aan
stonds gesproken van ..Mijn weg
naar het Licht" van ..Ds Hegger".
Hu vertelde, dat deze missionaris
was geweest in Brazilië, thans pre.
dikant was te Dender. Meteen
vulde ik aan monde". .Ja. Ja.
Dondcrmonde". zei hij.
Zeer benieuwd was ik nasr de
inhoud van dit boek.
Na eindeloze pogingen bij diverse
Protestanten, de Leeszaal, slaagde
ik erin het te mogen lenen van
Ds. Mcngsen Op de Uitleenzaal van
de Stadsbiblotheek was me ge
bleken, dat Ds Hegger's boek veel
gevraagd werd.
kant en eind-redakteur-
blad dreef me tot het maken van
kanttekeningen, die zouden uit
groeien tot een manuscript, indien
ik niet tijdig m'n briefschrijven
naar hem verzonden had U her
innert zich nog wel de citaten, wel
ke ds Hegger in „Ons Evangeli
satie-blad" liet afdrukken.
AfISSCHIEN belet u de opmer-
king, dat wel geschreven is van
ontmoetingen, contacten met Pro
testanten. maar niet gewag gemaakt
wordt van een „persoonlijke ont
moeting met het Protestantisme".
M'n antwoord hierop luidt, dat ik
het niet kan ontkennen. Bij .Pro
testantisme" denken we als vanzelf
aan de theorie, de leer.
Ofschoon die aan elke Protestant
bekend is. z|jn er reen twee. die
op dezelfde w|jze tot de ontdekking
van bet zuivere Evangelie kwamen
God gebruikt b|j Zijn genade
werk ook de omstandigheden, be
paalde personen In Z|jn dienst.
Op het laatste is ln dit artikel de
nadruk gelegd, om bij leven en
welzijn een andere keer te schrij
ven over het Protestantisme als
zodanig.
Langs deze weg maak ik van de
gelegenheid gebruik de milde ge-
v»r. - het priegt;r.
zeggen voor
vers en geefsters
fonds hartelijk dank
hun regelmatige bijdragen.
'k Heb reeds de vruchten van
Uw milddadigheid mogen proe
ven doordat ik mede door Uw
toedoen een academisch inzicht
mag verwerven in het Protes
tantisme aan de Vrije Universi
teit.
Dodelijke on verschilligheid
/~k 1 1 I De beter gesitueerden gaan er eerder
'nhl llke kantpn Uit dan degenen die het wat minder
VIlDlliljnu I\ailiusi goed hebben En de bespaarde kerkelij-
I lil I ke belasting legt in wezen maar weinig
q O tl L-prL ho actinrr gewicht in de salaris-ischaal. De domi-
aall IYCI IVIJl lalM 111^ nees. die gehoorzaam rapporten uit-
brachten over deze trieste aangelegen-
Ook lil Finland verliest de kerk heid. spreken van ..geestelijke dood",
steeds meer haar greep op de ..algemene verwereldlijking" en tekort
n ïil aan inzicht in de Christelijke traditie
massa van het volk. Dejaatste ja- opvoeding Zij haasten zich
Er is veel sleur
bij de Zweedse
kerkelijkheid
ren zijn tienduizenden Finnen uit
de Lutherse kerk, de staatskerk in
het land van Duizend Meren, ge
treden. Alleen al in 19521956
zegden bijna 70.000 Finnen de kerk
vaarwel. En waarom? Vanwege de
hoge kerkelijke belasting, zegt de
een, omdat de kerk ons niets geeft,
zeggen anderen, of, omdat de kerk
volstrekt overbodig is, zeggen wéér
anderen.
De cijfers schijnen deze harde uitspra
ken te bevestigen: in 1952 verlieten
15.570 Finnen de kerk, en 1953 was een
droevig topjaar met 22.048 uittredingen.
De theologen hebben zich bezorgd af
gevraagd waarom o'at aantal zo hoog is.
Zij kwamen toen in rapporten vooral I
tot de slotsom, dat de kerkelijke belas-1
ting voor vele randkerkelijken de maat
deed overlopen. Tachtig a negentig per
cent van de uitgetreden kerkleden voer-1
den althans die belasting als reden aan.
Vooral heeft men bezwaar tegen de on
rechtvaardigheid bij het opleggen van
deze belasting. Arbeiders, grondbezit
ters en fabrikanten betalen allen vrij
wel hetzelfde, een onrechtvaardigheid,
waartegen ook vele predikanten tot
iu toe vergeefs protesteren.
Mooie toespraken....
Anderen menen dat de kerk maar
dure gebouwen laat zetten, maar de
zorg voor de zielen der gelovigen ver
waarloost. En.dan krijgt men als mo
tieven voor het verlaten der kerk ant
woorden als: ..Men kan ook buiten de
kerk wel geloof bezitten om zalig
voegen, dat die typeringen geen
geringschatting vormen voor de ex-kerk
leden. maar een "vaststelling is van fei
ten.
Dr. A. E. Jokipii, die hierover
schrijft in het informatieblad van de
Finse Lutherse kerk, vertelt van een
reden die niet minder opmerkelijk is:
„Sommige mensen voelen zich eerlijk
heidshalve gedwongen om de kerk
vaarwel te zeggen: zij voelen hun ker
kelijke onverschilligheid als een last."
Beroepingswerk
BEROEPINGSWERK
NED. HERV. KERK
Aangenomen naar Utrecht (vac. D.
v. d Plas). M. Groenenberg te Am
sterdam.
Bedankt voor Baarn (toez.) H.
Harkema te Zeist.
GEREFORMEERDE KERKEN
Beroepen te 's-Gravenhage-Oost (vac.
F. E. Hoekstra). J. Wilschut te Zeist.
Bedankt voor Maassluis (vac. H. Vol
lenhoven), H. Tien te Nijkerk.
CHRIST. GEREF. KERKEN
Bedankt voor s-Gravendeel, G. J. Buys
te Papendrecht.
te Rotterdam-West.
De Oostenrijkse predikanten krijgen
slechts 70 percent van hun salaris uit
betaald wegens de slechte financiële
positie van de Evangelische Kerk.
Volgend jaar zal vermoedelijk een nog
grotere korting moeten worden toege
past. iel de protestantse afgevaardig
de dr. Geissler in het Oostenrijkse
parlement. Hij zei verder, da' de
kerk aandringt op een spoedige her
stelbetaling van de schade tijdens de
nazi-periode. De eigendommen van
de kerk werden toen door de nazi's
ln beslag genomen, tengevolge waar
van de kerkelijke financiën nog steeds
niet ln evenwicht zijn gekomen.
In Zweden bestaan plannen om een
scheiding te brengen tussen de staat en
de Zweedse staatskerk. Tegenstanders
van de schelding hebben de vrees uit
gesproken dat deze beslissing wel eens
de doodsteek van de kerk zou kunnen
worden.
Een opinionderzoek heeft nu uitge
wezen dat 75 procent van de Zweedse
bevolking lid van de Lutherse kerk zal
Minister Van Aartsen voor Arjos
Prof. ZuidemaDe P.v.d.A. gunt de
V.V.D. de oppositie niet
(Van onze parlementsredactie)
„In de komende verkiezingsstrijd zal het ten diepste gaan om het
trekken van de scheidingslijn tussen hen, die ook als partij zich willen
te worden behoef je niet per sé lid steIlen op Qods geopenbaarde toil, en hen, die dit als partij niet willen
bneksarbe'der mXhir.kï'opAhiruj I zoals de P.v.d.A. en ie V.V.D. Natuurlijk mogen wij als a.r.
zei ..Het enige profijt, dat je van de vechten voor een vrijere loonvorming en voor een we
f. ook straks
profijt, dat je van del vechten voor een vrijere loonvorming en voor een weduwen- en
SïLkm,' v.e„klt"dè' 'Zmiïiï hu?n wezenvoorziening enz. Dat moeten wij zelfs. Maar in. feite gaat het
er toch om, dat wij ons zullen richten naar Gods Woord, want alleen
zo kunnen wij de strijd rustig en zonder vrees voor verlies tegemoet
gaan. Alleen zo heeft de A.R.P. toekomst." Dit zei de a.r. minister van
verkeer en waterstaat, mr. J. van Aartsen, aan het slot van een rede,
die hij zaterdagmiddag in het Groothandelsgebouw te Rotterdam hield
Volgens de onderzoekingen geven voor-j voor het Provinciaal Verband Zuid-Holland van de Arjos.
blijven of worden, ook als zij officieel al economische motieven de doorslag.
tot de kerk moeten toetreden. Onder de al gaat daaraan vooraf een proces van Qe bewindsman was zijn rede be-
huidige omstandigheden is iedere Zweed langzame vervreemding van de kerk. -onnen met de opmerking, dat de se-
Vele predikanten menen, dat inderdaad dert 1945 in 0ns land gevoerde brede-
die reden niet te licht moet worden op- basispolitiek. waaraan sedert 1952 ook
gevat. Vele mensen hebben het werke- de ,.r. hebben meegedaan, gunstige -
tenslotte de mooie toespraken op het
kerkhof." Dat is e^n andere stem. die
de kerk ..een overbodig instituut"
vindt.
Kerstgeschenken
omstandigheden if iedere Zweed
na, aie zich niet bewust van de kerk
heeft afgescheiden.
dit opinieonderzoek be-
De uitslag
wijst echter nog niet dat de Zweden
van een grote kerkelijke belangstelling
blijk hebben gegeven. Het onderzoek
wees namelijk ook uit dat slechts een
zeer klein gedeelte van de bevolking
werkelijk kerkelijk meelevend is. De
anderen hielden overwegend op grond
van traditie vast aan de kerk en zoe
ken alleen de medewerking van de
voorgangers als het gaat om dopen,
of begrafenissen.
Woordrangschikkings-
puzzel
ijk niet zo best. Daar komt nog bij,
dat de kerkelijke belasting als regel
kort voor het Kerstfeest wordt geheven
dat is toch al zo'n dure tijd met al
die Kerstcadeaux... Het is goedkoper
n de kerk op te zeggen.
Kritiek
De kerkelijke rapporteurs zijn zich
echter van bewust, dat een zo ingrij
pende daad als de volledige verbreking
van dc band met de kerk niet alleen
een geldkwestie ls. De kleinere kerkge
meenschappen oefenen op de Lutherse
staatskerk voortdurend kritiek: de
volkskerk Is onbijbels, er is geen kerke
lijke tucht en de zg. open avondmaals
tafel roept bij velen verzet op.
Plaats de woorden: handeling, mando
line kanteloep. kanselier, onderhoud. Men moet de invloed van deze kritiek
pentagoon. bejegenen, volharden, donder- niet onderschatten, want er zijn gemeen-
dag. ontzaglijk, schoeisel, zó in volgorde, ten. waar bijna alle uittredingen uit-
dat op de kruisjes een zegswijze ontstaat, sluitend om dergelijke redenen plaats
hebben.
Vervreemding
Wie zich een algemeen beeld tracht te
vormen van het waarom van de tien
duizenden uittredingen en men houdt
zich daarmee ernstig bezig komt wel
tot de slotsom, dat de vervreemding van
de kerk de achtergrond vormt. Ook wan
neer men het gooit op de kerkelijke be
lasting. de onbillijke kanten daarvan of
de al dan niet te dure kerkgebouwen.
Het echte verlaten van de kerk heeft
de
verbreking i
kent eerder e>
innerlijke -
Oplossing vorige puzzel
de eerste
Horizontaal: 1. ziek; 4. Dinkel; 9. Ede;
10. ton; 11 Ali; 12. Londen; 14. emir;
15. dog; 16. vee; 17. en; 19 Meteren;
22. nog; 24. lor. 25. Leo; 27. legende;
30. km. 32. lijn; 33. rem; 35 Maas; 37. Een Canadees gerechtshof heeft op drln-
kaneel; 39. era; 40 neg; 41. dra: 42. retina;
43 leeg.
Verticaal: 1. zelden; 2. ido: 3. eend:
4 Don; 5. ln. 6 kameel: 7. Eli: 8. lire;
10. Tegelen; 13. dom; 14. eer; 16. verdrag.
18. nol; 20. ton; 21 nek; 23. gelaat; 26.
37. kea;
31. Aroer; 34.
40. nn.
sultaten (wederopbouw, arbeidsrust, fi-
nancieel-economische en sociale vooruit
gang) heeft afgeworpen.
Die brede-basispolitiek werd ge
voerd op grond van compromissen.
Altijd staat men voor de noodzaak van
een zeker compromis. Ook na de ver
kiezingen. aldus mr. Van Aartsen. zal
er weer naar een regeringsprogram
moeten worden gezocht, op basis waar
van de partijen elkaar zullen moeten
weten te vinden. De minister ontkende
met nadruk, dat in het gevallen kabi-
net-Drees de a.r. zich zouden hebben
laten strikken door de P.v.d.A. De ont
wikkeling van de laatste weken heeft
integendeel aangetoond, dat de socia
listen niet de meeste invloed hadden ii
het kabinet.
Uitvoerig ging hij in op de jongste
kabinetscrisis en de aanleiding daa\
toe: de behandeling van de belasting-
ontwerpen. Naar zijn mening zou het
misschien wenselijk geweest zijn wan
neer de verhogingen inderdaad met
twee jaar zouden zijn verlengd. De
Kamer vond dit echter minder wen
selijk en het was in het kader van
het gemeen overleg tussen regering
en Staten-Generaal zaak aan de
wens van de meerderheid van het
parlement tegemoet te komen. De
„romp-ministers" vonden die wens
trouwens allerminst onaanvaardbaar.
De voorstelling van zaken, door mr.
Burger gegeven, nl. dat de meerder
heid der Kamer de minder-draagkrach-
tigen benadeelde en de meergegoeden
bevoordeelde, noemde minister Van
Aartsen volkomen onjuist en demago
gisch. Hij vroeg zich voorts af of het
n van de crisis naar aanlei-
de belastingontwerpen wel ver
was in verband met 's lands
belang. Die belastingvoorstellen
gend verzoek van enige artsen
bloedtransfusie doen toepassen op
kind. dat levensgevaarlijk ziek was. ontketenen
De ouders Jehova's getuigen had- ding van J
den geweigerd daartoe hun toestem- antwoord
mlng tr verlenen Het ..nemen" van belang. I
bloed van anderen was tegen hun prln- natuurlijk niet de voornaamste oorzaak
stemming, waarin de P.v.d.A. na de
verkiezingsnederlagen van vorig jaar is
komen te verkeren en die o.m. tot uit
drukking kwam in een aanval van het
N.V.V. op minister Hofstra. ,Wij heb
ben ook wel tegenslagen gehad", aldus
mr. Van Aartsen. „maar wij zijn er
nooit zo ondersteboven van geraakt
als de socialisten. Op moeilijke momen
ten weet de A.R.P. toch nog altijd zich
zelf te blijven. Ze weet waar ze ten
diepste op steunt".
Over de mededeling van socialistische
zijde, dat er geen millimeter verschil
bestaat tussen de opvattingen van de
d.A. en de socialistische ministers,
zei de minister van verkeer en water
staat ironisch: ,,Ik heb een ander Idee
millimeter". De gevonden op
lossing. Kamerontbinding en verkiezin
gen, achtte mr. Van Aartsen de onder
dc huidige omstandigheden enig moge
lijke. Hij besloot met de opmerking.
dat de a.r. niet bang hoeft te zijn voor
een felle verkiezingsstrijd. Zij zullen de
ze waardig en eerlijk voeren.
Prof. Zuidema
De tweede spreker van deze middag,
prof. dr. S. U. Zuidema (die minister
Zijlstra verving) verzette zich tegen,
wat hij noemde pseudo-bijbelse opvattin
gen als die van prof. Verkuyl en de
socialist Fedde Schurer.
De socialisten hanteren thans allerwe-
ge met vaardige hand de tegenstelling
conservatief progressief. Burger gaat
daarin voor. maar ook de socialistische
protestanten Buskes en Scheps doen
daaraan mee. Ze schijnen zich er niet
van bewust te zijn. dat ze hetzelfde on
derscheid maken als Chroesjtsjef.
Dc waarschuwing van prof. Banning,
dat de P.v.d.A. niet meer uitsluitend
steunen moet op het eigenlijke proleta
riaat. omdat ze dan steunt op een min
derheid van de bevolking, is te laat ge
komen. Het Is de P.v.d.A. thans immers
alleen om het recht der armen te
De twaalfjarige Jezus in de tempel een bekend verhaal,
dat voor Jozef en Maria uitloopt in deze conclusie: En
zij begrepen het woord niet dat Hij tot hen sprak." En eigen
lijk begrijpen we het vandaag de dag ook nog niet met al
onze kennis van het Evangelie. Want in het weglopen van
die twaalfjarige jongen voelen we toch nog altijd iets van
ongehoorzaamheid!
Tenzij.tenzij men beseft, dat dit Kind, hoe jong ook nog,
mens èn God was. Dan krijgt die uitroep van Maria: „Zie, uw
vader en ik zoeken u met smart!" een heel ander "aspect. Dan
blijkt, dat we ons zorgen gaan maken over wat God doet. In
feite doen we dat ook dikwijls. Als we Gods weg met deze
wereld zien, dan houden wij mensen dikwijls ons hart vast.
En hoe dikwijls komen we niet in opstand als we onze eigen
levensweg overzien. Hoe dikwijls zetten we niet een groot
vraagteken achter de vraag of God het wel goed doet!
En Hij zeide tot hen: „Waarom hebt gij naar Mij gezocht?"
Het is de vraag van de twaalfjarige jongen het is de vraag
van God aan u. Waarom zoekt ge God? Om uw bezorgdheid
uit te spreken over Zijn doen en laten? Of.om u geheel
aan Hem toe te vertrouwen?
DE GREEP NAAR HET UNIVERSUM
haar afgeschoten raket is haar ge
passeerd en is thans op weg naar
dat andere, veel grotere hemelli
chaam: de zon.
Het is ook over haar dat de
Bijbel ons enkele kenmerkende din
gen zegt. De Bijbel waarschuwt ons,
haar toch niet te maken tot een voor
werp van aanbidding (Deut. 4:19,
De prestatie van de Russen is er 17:3; 2 Kon. 23:5) of van verzoeking
nauwelijks minder opmerkelijk om. (Job 31:26). Ook zij is door God ge-
Voor het eerst in de geschiedenis maakt; Hij „bereidde" haar, staat er
der mensheid is een droom werke- zo prachtig (Psalm 8:4); Hij maakte
sprong te maken naar de lichamen licht des nachts'
die daar, op immense afstanden, door Zij is dienstbaar
het heelal draaien en wentelen,
(Jeremia 31:35).
n de vruchtbaar
heid van de aarde (Deut. 33:14), i
i metalen voorwerp ook van haar staat nadrukkelijk ver
dat als een verspieder in deze vreem- meld, dat zij er is om God te loven
de wereld werd uitgezonden, en de (Psalm 148:13). Eens echter zal in
mens bleef achter om zijn signalen, de schepping ook haar taak zijn ver
zoek naar nieuwe continenten.
het met de daaraan ontsproten i
wetenschappelijk zo sterk ontwik
kelde en begaafde mens, ooit dich
ter bij de aarde geweest? Er worden menselijke weetzucht, die grenst a
hier grepen gedaan naar het uni- kille nieuwsgierigheid? Met de con-
versum. Maar met welk doel? Om .currentiezucht van aardse groot-
in eerbied dat universum als een machten als prikkel en met de benefe-
schepping Gods te doorvorsen? Of ning van propaganda als een al te
geschiedt het ter meerdere glorie van menselijke factor?
de menselijke grootheid? De mens Welk een kansen ook hier om God
die zich, ook en juist door deze stel- te prijzen! Maar welk een risico's ook
lig opmerkelijke prestaties, laat sta- 0m te volharden bij het louter men-
ven en stijven in zijn menselijke seliike kunnen! Nöe ls de raket de
zelfgenoegzaamheid en zijn mense- maan gepasseerd. Zouden wij niet
lijk zelfbewustzijn? Wij vrezen dat moeten vrezen dat haar menselüke
ook in deze jongste prestatie weinig makers, hoe knan en vernuftig ook.
is terug te vinden van eerbied voor aan nog méér hebben voorbijgezien?
WAAROM HET IN WEZEN ZAL GAAN
de crisis. Die lag in de malaise-
Het i
had aangenomen Suzanne wilde Grenoble niet
ialen. omdnt ze daar een minnaar had. De
reed hen door hel Franse landschap
avond bij het plaatsje Camtf"
dy Isabella
j.aankomen waar la-
i paar dagen wilde rusten. De trein
Ijen korte afstand van het perron ver
wijderd. toen het kwam. Een schok en een enorm
gekraak en toen de stofwolk optrok, lag daar de lo
comotief met alle zes wagons in een ravijn. In de
duisternis was er van de ravage trouwens weinig
te onderscheiden.
Het rijtuig waarin lady Isabella met haar kind
en haar meisje zaten, lag onder een hoop stenen
en verwrongen ijzerwerk. Het kind en het meisje
waren dood. Lady Isabella zelf was bij kennis,
maar zo zwaar gewond, dat de verplegers, die bij
haar kwamen, direct weer verderop gingen om dc
minder zware te zoeken. Ze hoorde ze nog zeggen,
dat ze een amputatie toch niet zou overleven. Ze was
gewond aan haar ene been en aan dc onderkaak. Zc
had er helemaal niet op gerekend, op deze manier
te zullen sterven. Het was nu helemaal niet meer
iets beieerlijks, dat een eind aan baar zorgen
en wanhoop zou maken. Ze kon zich niet bewegen,
maar de schok had haar verdoofd. Ze voelde nog
Ken pijr. Een liefdezuster gaf haar wat te drinken
maakte er gulzig gebruik van
De zuster vroeg of ze nog Iets voor haar kon
doen. Lady Isabella
ze zag dat het dood w
lk graag gewild had
Tenslotte vroeg ze om papier en potlood Haar
geest was helder en haar hand niet gekwetst Zc
schreef een kort briefje gericht aan de Earl van
Mount Severn Ze zette erin dat haar kind en haar
meisje gedood waren en dat ze zelf ging sterven ten
gevolge van haar verwondingen. Ze bedankte hem
van
door ANN LUDLOW
de kinderen, dat ik berouw heb",
voor alles wat hij voor haar gedaan had en vroeg
hem. naar Carlyle te gaan om vergeving te vra
gen voor wat zij hem had aangedaan.
„Zeg hem
voegde ze eraan 10e.
Dc pijn begon te komen. Ze kon nog zeggen, dat
ze het briefje moesten verzenden als ze gestorven
was. met eerder En dan moesten ze er een korte
bevestiging bij schrijven, waarin stond hoe ze haar
hadden aangetroffen-
Toen de doktoren tenslotte bij lady Isabella kwa
men om haar wonden nauwkeuriger te onderzoeken,
was ze buiten bewustzijn en ze dachten dat ze dood
was Ze zeiden dat tegen de liefdezuster, die daar
op bij haar knielde en begon te bidden voor haar
zieleheil. Daarna ging ze naar anderen die haar
bij
ze op een bed in de ziekenzaal. Het duurde lang voor
dat ze zich herinnerde hoe ze daar moest gekomen
zijn en begreep dat ze niet gestorven was. De dok
toren hadden, bij nader onderzoek bevonden dat ze
nog leefde en dat haar verwondingen wel zwaar
maar niet dodelijk waren. Een operatie zou weinig
kans van slagen hebben, daarom probeerden ze het
op een andere manier. Op zeker ogenblik keerde het
tij definitief ten gunste van het leven. Het duurde
drie maanden eer ze vervoerd kon worden. Ze was
helemaal veranderd gedurende die tijd. Niemand zou
ooit gezegd hebben dat die bleke, magere en kreu
pele invalide lady Isabella Vane was.
De brief was intussen in Londen bezorgd. Lady
Mount Severn was toevallig een paar dagen in de
stad met haar zoon. Ze kreeg de brief aan het ont
bijt. Een buitenlandse brief met een eigenaardig
adres moest haar nieuwsgierigheid wel opwekken.
Ze vermoedde eigenlijk dat er een geheim van haar
man achter zat. al wachtte ze zich wel, die gedachte
Ze opende de brief en las hem.
„Wat verschrikkelijk!!" ontkwam haar na een
poosje.
Haar zoon las de brief ook. Hij was nog meer
geschokt dan zij.
..Toch was het zo beter voor haar", zei lady
Mount Severn. „Ze zou niet veel aan haar leven meer
H" laat zich aanzien, dat in het Dit is maar een voorbeeld, zij het
nog jonge jaar de verkiezings- ook een heel belangrijk voorbeeld,
strijd spoedig „op hoogte" zal ko- Want evenzo ligt het met nog
men. De Kamerontbinding betekent, tal van andere zaken, ook wanneer
zo voor het gevoel in nog sterker deze ons als burgers niet in gelijke
mate dan bij normale periodieke mate en in gelijke helderheid toe
verkiezingen het geval is, een be- spreken. Aan de politicus dan de
roep op het volk. Aan de politieke taak om in deze van voorlichting
partijen thans de taak, zich bij het te dienen. Men late zich niet met
volk aan te dienen met haar candi- wat holle woorden afschepen, maar
daten voor de Kamer en vooral ook men legge onze politieke partijen
met haar programs. rustig het vuur aan de schenen.
Er moeten nu meningen worden ge- Daarop heeft men, als Nederlands
vormd en meningen worden gewon- staatsburger en als Nederlands kie
nen. De verkiezingsstrijd heeft maar zer van straks, het recht, en geluk-
niet ten doel, zich scherp tegen an- kig zijn er in ons goede land ook
dere partijen af te zetten; ér moet thans nog partijen die daar best te-
worden geworven. De Nederlandse gen kunnen en die, principieel ge-
kiezer is een mondige kiezer; het fundeerd als ze zijn, belangstelling
schort hem niet aan gezond ver- naar het principe en naar de achter
stand; machtswoorden glijden langs gronden alleen maar waarderen,
hem heen, maar hij staat open voor Het zal ook in deze politieke strijd
overtuigingen, en tot het zich laten om de achtergronden gaan. Want
overtuigen is hij ook bereid. wat zich aan voorstellen van partijen
De Nederlandse kiezer en dat zijn
wij allen neemt de politiek als
ernstige zaak, en hij geeft
lan programs van partijen
voordoet, komt uit die achter
gronden naar voren. Die voorstel-
doen'
Ont-Bu rger-lijking
De a.r. hoogleraar vroeg zich af. wie in
de P.v.d.A. het laatste woord zal heb
ben: Burger of Banning? Burger wil de
ontburgerlijking van de P.v.d.A. Hij is
de grootste anti-burgerlijke mens van
Nederland. Burger zoekt de oude strijd
liederen van de klassestrijd weer op.
Hij heeft begrepen, dat zonder die klas
sestrijd de P.v.d.A. in elkaar zakt. Een
in de lijn-Burger opererende, naar de
klassestrijd terugkerende P.v.d.A. is j
dus reactionair. Nederland, met zijn tal-
rijke geledingen van boven tot beneden.
wil echter geen klassestrijd en geen ro
mantisch socialisme dat een gevaarlijk1
verschijnsel is. omdat het zich in zijn
heimwee naar het verleden onttrekt aan
de verantwoordelijkheid van vandaag.
De P.v.d.A. wil Nederland in feite ma
ken tot een Frankrijk, en dit betexent
verraad aan de parlementaire democra-1
tie.
De taak van de a.r. zal het. aldus
prof. Zuidema. zijn de socialisten toe
te roepen: „Kom toch tot rede. Aap de
communisten niet na. maar houdt u aan I
de Bijbel, die. waar gesproken wordt j
over gezag, tevens spreekt over vrij-1
heid en andersom".
ook de voorkeur aan, de politiek len en die programs zijn van de
ernstig te nemen. Waar ter wereld achtergronden als het ware de symp-
vindt men zozeer op beginselen en tomen en de uiterlijke verschijnings
levensovertuigingen gebaseerde par- vormen,
tijen als bij ons? Politiek kan een
oppervlakkig gedoe worden, een Zulk een symptoom was ook de zaak
materialistisch zaakje van een paar die voor de socialistische ministers,
centen meer of een paar centen «»lks op aandrang van de socialistische
minder, van wat belastingverhoging fractie, aanleiding is geworden om
of wat belastingverlaging. Natuur- heen te gaan. Moesten bepaalde tij-
lijk is ook een Nederlander gevoe- delijke belastingen met één dan wel
lig voor deze zaken, maar hij door- met twee jaar worden verlengd? Zo
ziet de dingen toch graag en pro- op het oog geen halszaak, en op zich-
beert ze in verband en samenhang
te stellen.
Ervaren heeft hij. dat politiek méér
is dan wat geliefhebber van politici.
De politiek is de schutse en bewaar
ster van wat bereikt mocht worden
geestelijke goederen, en is tege-
zelf bezien viel voor beide stand
punten iets te zeggen. Toen echter
de Tweede Kamer aan een beperkte
verlenging de voorkeur bleek te ge
ven, gingen socialistische ministers
die van financiën voorop er
ineens wel een halszaak van maken.
Ze verzond de brief l
den bij ter bevestiging De doden werden begraven
en er werd een speciale mis voor gelezen. De over
levenden gingen naar een hospitaal, waar alles aar.
hen gedaan werd wat maar gedaan kon worden
Toen lady Isabella weer bij kennis kwam. lag
Toen Carlyle
toor kwam. trad mijnheer Dill binnen. Dat was gi
gewoonte, doorgaans belde Carlyle wanneer hij
post had doorgelezen, en tot zolang bleef hij alleen.
„Neemt u mij niet kwalijk, mijnheer, maar mag
ik misschien vragen of u al iets bijzonders gehoord
hebt?"
„Dat heb ik", antwoordde Carlyle.
„Dan spijt het me dat ik u heb lastig gevallen.
hi
rdagmiddag
voorzitter
het Provinciaal-Verband van Zuid-
Holland, de heer T. Hopman, die ln zlin
openingswoord meedeelde, dat de AR
JOS ook nu weer aan de verkiezlngs-
actle zal deelnemen, o.m. door middel
van bijeenkomsten. Dc vergadering
werd gesloten door ds. II. S. J. Kalf,
hervormd predikant te Bennebroek. die
er op aandrong het stempel van de her-
ad gehoord. vorming zichtbaar
lijk de weg waarlangs de geestelijke Achteraf bezien niet zo verwonder-
overtuigingen in het openbare le- lijkwant zij achtten toen in het
ven tot gelding moeten komen. geding betrokken hun opvattingen
Men denke aan het onderwijs. Het over een uitgebreide staatstaak, met
onderwijs is bij ons een terrein de daaraan noodzakelijk verbonden
waarop de diepste, onder ons volk gevolgen voor de belastingheffing,
levende overtuigingen werkelijkheid Het zal straks moeten gaan om een
zijn geworden. Dat lijkt nu vanzelf- gezond, niet overtrokken staatsbe-
sprekend: dat de ouders een beslis- leid, waarbij niet lichtvaardig wordt
sende stem hebben in het onderwijs heengegleden over de vraag of iets
van hun kinderen. Maar eens moest nog wel tot de staatstaak behoort,
ook dit met moeite en strijd worden maar waarbij minstens evenzeer an-
verworven. En het was een moeite dere, voor onze volkskracht zo be
en een strijd op het terrein van de langrijke levenssferen aan haar recht
politiek. Daar is die strijd gevoch- kunnen komen. Dit is zo een van
ten, en het is ook daar dat we bij de achtergronden van de verkie-
deze verworven vrijheid en bij dit zingsstrijd. een strijd der overtuigin-
verworven recht blijvend de wacht gen dus, die we zijn ingegaan en
moeten betrekken.
tegelijk wel een der gewichtigste.
J aarvergader ing
Prot. schippers
.een rede houden getiteld „Na 40 jaar".
Op de lijst met voorstellen van de af-
I delingen staan o.m. een voorstel
lk dacht dat u het misschien nog m J e« uuiu w
mijnheer Archibald. Ik had u erop willen voorberei jAmsterdamse voordrachUkunsténaar J. gebouw Marcantï'
den." Oosterwelder verleende medewerking -
(Wordt vervolgd) laan deze middag.
regering te verzoeken de wet op het
goederenvervoer te herzien, een voor
stel de regering te verzoeken aannemers
overheidswerken te verplichten
grondstoffen, die
i De Nederlandse Protestantse I
doen blijven. De persbond zal woensdag 21 januari in het bouwmaterialen
gebouw Marcantï" in Amsterdam haar getransporteerd moeten worden
38ste algemene vergadering houden bieden aan de beurzen of aan de Neder-
Bondsvoorzitter F. H. v. d. Wetering zallandse Particuliere Rijnvaart Centrale.
