Jltcutue GTditranl
Russische raket op weg naar de maan
Planeet III
de vroegte
Zal
in
morgen
landen?
Brit waagt leven om
bom te verwijderen
Castro's troepen trekken
stad Havanna binnen
de
Snelheid groter dan ooit - Helft van afstand al afgelegd
Vijfde poging in vijf maanden
Vakopleiding aanpassen
aan automatisering
Onderscheiding
voor humorist
Adenauer
Straaljager brandend
kwekerij gestort
op
Prinses Irene
vertrokken
coupon verkoop
ZATERDAG 3 JANUARI 1939
ADVERTENTIES: J 0.20 per millimeter.
Familieberichten 0.18 per millimeter.
(Bij contract belangrijke korting.)
Postrekening 58938
CURISTELIJK-ISATIOISAAL DAGBLAD
Voor Leiden en Omstreken
„Stantvastlcti is abtbltota
myn bert in Icyfjcnspotf
»grin-ndcrtig»lr jaargang no. 11454
Invloed
van
NIEUWE machten
Zie pagina 7
Nasser maakt
schoon schip
T^IJF POGINGEN zyn voor zover bekend gedaan om een raket naar
de maan te zenden. Vier Amerikaanse experimenten mislukten. Over bet
Russische verk?ert men thans nog in het onzekere.
17 augustus: Amcrika's eerste maanraket gaat de lucht in, vliegt 77 seconden
en ontploft vermoedelijk door een hapering in de brandstofaanvoer.
II oktober: de tweede Amerikaanse poging, nu met de „Pionier-I", brengt een
raketdeel tot op een derde van de afstand aardemaan, doch het keert
vandaar naar de aarde terug.
8 november: de Pionier-II wordt gelanceerd, maar bereikt een hoogte van
„slechts" 1600 meter.
6 december: de derde Pionier gaat in Cape Canaveral van start, volgt praktisch
het voorbeeld van de eerste Pionier en mislukt dus ook.
2 januari 1959: een Russische raket naar de maan, een totaal gewicht van 1833
kilogram, een nnttig gewicht groter dan een der Amerikaanse raketten,
volgens de laatste gegevens reeds aanzienlek verder op weg dan z(jn voor
gangers.
ADVIES VAN SOC.-ECON. RAAD
landse bedrijfsleven zodanig, dat het
nodig is geleidelijk wijzigingen tot
stand te brengen in het bestaande sy
steem van de technische beroepsop
leiding. Het besef hiervan heeft in
verscheidene licharhen reeds geleid tot
de verzorging van bijzondere oplei
dingen, hetzij als nieuwe, hetzij als
wijzigingen in bestaande.
Dit is een der conclusies van de com
missie voor vakopleidingsaangelegenhe
den van de Sociaal-economische raad in
haar aan de minister van economische za
ken uitgebracht advies over de vraag
welke maatregelen zouden moeten wor
den getroffen om de 'opleiding tijdig en
op de juiste wijze aan te passen aan de
eisen die de versnelde technische ontwik
keling, in casu de automatisering, stelt.
Prof. H. W. Lambers is voorzitter van
deze commissie; het advies is voorbereid
door een subcommissie onder voorzitter
schap van prof. dr. D. Dresden.
De commissie is voorts tot de conclusie
gekomen dat wat de elektronica als ele
ment in de automatisering betreft, op
korter termijn herziening nodig is dan
voor de automatisering in het algemeen
geldt.
De commissie meent dat ten aai
van de inhoud van het onderwijs
principieel onderscheid dient te worden
gemaakt tussen de technische schooloplei
ding en de bedrijfsopleiding. In de tech
nische schoolopleiding zal haars inziens
de nadruk moeten worden gelegd op de
algemene aspecten van het onderwij:
het bijzonder moet aandacht worden ge
schonken aan de algemene, gemeenschap
pelijke elementen van de uiteenlopende
specialiteiten. De daarbij verworven ken
nis moet in deze opleiding door het han
teren ervan vooral tot geestelijk eigen
dom worden van de leerlingen.
In de bedrijfsopleiding, aldus de com
missie, worde de leerling op de basis die
de schoolopleiding hem heeft verschaft,
gespecialiseerd in de arbeid, die hij in
dat bedrijf eenmaal als volwaardige
werkkracht zal verrichten.
EEN MACHTIGE RUSSISCHE RAKET - gisteren gelanceerd - raast
voort op weg naar de maan. Om tien uur Nederlandse tijd vanmorgen
bereikte zij een hoogte van 200.000 kilometer en was daarmee de helft van
de afstand aarde-maan reeds voorbij.
Wanneer alles volgens plan blijft verlopen, komt de raket, die de naam
Planeet-III heeft gekregen, morgenochtend om vijf uur Nederlandse tijd
in de omgeving van de maan aan. Het laatste deel, dat de planeet moet be
reiken, of mogelijk in een baan om de maan moet komen, voert een vaan
tje mee met het opschrift „U.S.S.R.-1959".
In het technische beroepsonderwijs
aar de mening van de commissie p
iair van belang dat de leerling heeft
ren denken, problemen heeft leren ana
l.vseren en begrip heeft verkregen vooi
de grondslagen der techniek. Uiteraard
aldus de commissie, is denken zonder
object niet mogelijk. De keuze der objec-
en in de betrokken vakrichting worde
ooral bepaald door het niveau van de
opleiding
commissie is verder van mening dat
de leraren bij het technisch onderwijs
voortdurend zullen moeten trachten uit
de zich ontwikkelende techniek met haar
vergaande specialisatie de gemeenschap
pelijke elementen te vinden, die voor een
zich wijzigende basisopleiding nodig zijn
Anderzijds moet het bedrijfsleven voort
durend het onderwijs op de hoogte stel-
an zijn inzichten omtrent de toekom
stige aan de verschillende beroepsbeoefe
naren te stellen eisen en de hoedanigheid
van de opleidingen op de verschillende
niveaus.
Het is voor het eerst in de geschiedenis dat een raket de snelheid heeft studeren
bereikt die nodig is om een interplanetaire reis mogelijk te maken. Volgens
radio-Moskou heeft de Planeet-III een snelheid van 11,2 kilometer per
seconde bereikt en dit is ruim voldoende. Dc Russische geleerden zijn
bijzonder enthousiast, aangezien het projectiel voor zover men kon
nagaan is gelanceerd niet een uiterste zuiverheid.
Pers en radio in Rusland waren
vanmorgen vol van het eerste succes
op de Planeet. Radio-Moskou maakte
zelfs bekend dat de Russische ge
leerden hebben besloten voorberei
dingen te treffen om een expeditie
naar de maan te zenden, die daar een
observatorium moet vestigen en te
vens een tussenbasis voor een toe
komstige ruimtevlucht. Westelijke
geleerden achten deze laatste plan
nen voorlopig echter slechts van pro
pagandistische betekenis.
Mr. Van Dam in S.E.R.
de Sociaal-econo
mische raad heeft bekendgemaakt dat
vervulling van d" vacature, ontstaan door
de benoeming van drs. J. W. de Pow to
lid van de Raad van State, door het Ver
bond van protestants-christelijke werk
gevers in Nederland tot plaatsvervangend
lid van de Sociaal-economische raad
benoemd mr. G. C. van Dam (plaatsver
vanger voor A. Borst Pzn).
BONN, zaterdagochtend
Bondskanselier Adenauer, de drager
van talloze binnen- en buitenlandse on
derscheidingen, heejt nu een ridderorde
gekregen, die hem ongetwijfeld veel ple
zier zal doen. Het is de „orde tegen de
dierlijke ernst" die de Akense carnaval
vereniging elk jaar uitreikt als blijk van
erkentelijkheid voor humor en menselijk
begrip in het ambtelijk leven.
Of Adenauer de onderscheiding per
soonlijk in ontvangst komt nemen tijdens
de plechtige zitting van de vereniging op
25 januari is nog niet bekend Evenmin ts
duidelijk voor welk mopje of kernachtige
uitspraak de als humorist bekend staande
kanselier onderscheiden is. Mogelijk is
het een van zijn laatste uitlatingen in het
Westduitse parlement, waar hjj zich als
volgt verdedigde: „Ik ben geen politicus
uit hartstocht, maar uit nood. Ik zou
liever tuinier zijn gebleven. Overigens
heeft men voor beide beroepen geduld
Israël zal zich gedwongen zien Ameri
kaanse steun te vragen in verband met de
droogte van de laatste twee jaren.
pEN ENGELSE officier zal op 6 ja-
nuari zijn leven wagen om een
bom van meer dan vijfduizend kilo.
die in de oorlog boven Duitsland is
afgeworpen, maar niet is ontploft, te
demonteren. De bom ligt in het z.g
Sorpe-bassin bij de Möhnedam. die
In 1944 doelwit was van een spectacu
laire Engelse bomaanval. Het bassin
ligt in het dorpje Langenstem, waar
van de bewoners maandag een dag
voor de demontagepoging zullen
worden geëvacueerd.
De officier, die de moedige demontage
poging zal wagen, is de 38-jarige kapi
tein-vlieger J Waters. Hij neemt zich
voor de z.g. schokhuizen uit de blind
ganger te halen, om daarmee te vooi
komen, dat men in Langenstein zal wor
den getroffen door een explosie, die bij
kans aan een aardbeving gelijk zal zijn
De bom is afgeworpen in de nacht van
4 op 5 oktober 1944 toen onder leiding
van de beroemde oorlogsvlieger Guy
Gibson een aanval op de stuwdammen
werd ondernomen.
Kapitein Waters heeft de bom reeds
onderzocht. Dit was mogelijk doordat
het bassin bassin van de Sorpe had
i leeglopen om herstelwerkzaamhe-
te verrichten Men ontdekte toen de
Duitse deskundigen durfden
berging niet san. maar de Engelse vlie
ger bleek bereid het griezelige karwe
e vervullen.
FRANSE SOCIALISTEN
NIET IN REGERING
De Franse socialisten hebben geweigerd
iting te nemen in het komende ni<
kabinet. Nadat De Gaulle op 8 januari het
residentschap zal aanvaarden moe
en premier aanwijzen. Men verwacht, dat
dit de huidige minister van justit e Michel
Debré zal zijn.
Naar onafhankelijkheid
voor Belgische Congo
In voorbereiding is een Belgische ver
klaring over de toekomst van de Congo
Men verwacht, dat hierin zal worden ge-
.prokij over de toekomstige onathankelijk-
leid. Ook meent men, dat iets zal worden
jezegd over verbetering van de arbeids
voorwaarden der Afrikaanse ambtenaren.
Hoeveel trappen de raket heeft, is niet
bekendgemaakt. Radio-Moskou zei van
morgen dat Russische geleerden een uit
„vele trappen" bestaande raket hebben
geconstrueerd, die een grote snelheid zou
kunnen krijgen. Deze raket had ccn ge
wicht van iets meer dan 1833 kilogram
een nuttige ballast van 361,3 kilo
Volgens de Russische radio werd dc lan
ding verricht ter gelegenheid van het
21ste congres der Russische communis
tische partij.
De plaats waar de raket werd gelan
ceerd is zoals gewoci,lijk niet bekendge
maakt. Zij vloog in 'oostelijke richting
de Sowjetunie, passeerde vannacht
de Hawaii-eilanden en later Sumatra. Op
dat moment was een hoogte van 110.000
kilomgtcr bereikt.
De Planeet-111 heeft onder andere in
strumenten aan boord voor he' bepalen
het magnetische veld van de maan.
het ontdekken van de radio-activiteit op
ïaan, het bestuderen van de inten
siteit van de kosmische straling, het be-
,-an de verdeling van zw
kernen in de kosmische straling, van
gasbestanddelen der interplanetaire ms
rie, van de atoomstraling van de zon
van meteoordeeltjes.
Een bijzonderheid Is bovendien dc raket
een instrument aan boord heeft voo
vormen van een natriumwolk. In het
renbeeld Maagd is die wolk vanmorgen
uitgestoten en vertoonde zich als eer
kunstmatige komeet, die het de Russfschi
geleerden mogelijk maakte bepaaldi
metingen te doen.
Verschillende radio-stations hebben
vandaag de afwisselend korte en lange
radiosignalen opgevangen dde de rakel
uitzendt. In de derde trap bevinden zich
drie zenders. De eerste zendt uit op 19.997
en 19.995 megahertz, de tweede op 19.993
en de derde op 183.6
Amerikaanse raketten naar de maan
Twee raketten staan gereed voor lance
ring, maar niemand geeft het bevel Dat
met het oog op de wedloop met de
Russen, onverantwoord, zo meent de
de Amerikaanse commissie voor ruimte-
Engeland
De directeur van de grote radio-tele
scoop te Jodrell Bank in Engeland, pro
fessor Alfred Lovell, verklaarde het
nieuws van de lancering aU grote verras
sing is gekomen voor de Britse geleerden.
Hij achtte het hoogst onwaarschijnlijk dat
de raket met behulp van de radio-tele
scoop zou kunnen worden gevolgd, aange
zien het programma van de radio-tele
scoop reeds overladen was.
Lovell wa6 in augustus nog in Moskou
Hij zei dat de Russen toen geen woord
over hun plannen hadden losgelaten. „Ik
denk dat de Amerikaanse pogingen
maanraket te lanceren hen hiertoe heb
ben aangezet", aldus Lovell. „Zij hebben
minstens evenveel kans als de Amerika-
eeü eer
tweehonderd communisten opge
leverd Hoewel de meeste communis
ten in Syrië wonen, werden er 180 in
Egypte gearresteerd. Dit is bijna de
helft van het aantal dat zich in dat
deel van de V.A.R. ophoudt de
partij telt vierhonderd leden. De
•oornaamste leider van de commu-
listen in de republiek, de Syriër Bek-
dash. is nog op vrije voeten.
Voorts zijn drie uitgeverijen geslo
ten on de drukkerij van een groot
klandesticn uitgegeven communistisch
blad. Verscheidene communistische
journalisten zijn gearresteerd.
Amerika versterkt
Indonesiës vloot
In de haven van Socrabaja is gisteren
een Amerikaanse onderzeebootjager bin
nengelopen, dlc deel uitmaakt van het
Indonesische viootbouwprogramma. Er
zijn nog vüf andere patrouilleboten be
steld In Amerika Een Indonesische be
manning heeft het vaartuig uit Hawaii
opgehaald.
Het Indonesische leger meldt dc vcr-
overing van de plaats Sipirok in Noord-
Sumatra, die elf maanden lang in het
(Ongecorrigeerd) bezit van de opstandelingen is geweest.
Dode en zwaar gewonde
Amerika
Hoewel het Amerikaanse ministerie van
defensie reeds op de hoogte wa6 van de
Russische plannen, is de lancering van de
Planeet-III voor het Westen booh als een
grote verrassing gekomen.
Gisteren heeft de commissie voor de
ruimtevaart van het Amerikaanse Huis
van Afgevaardigden het nieuws over
de Planeet-III was nog niet bekend
aangedrongen op het lanceren van twee
ferberg is gistermiddag omstreeks half
vier brandend neergestort op een
bloemkwekerij in Huis ter Heide. De
piloot, de 34-jarige majoor B. C. Ruys
uit Amersfoort, vlieger-instructeur bij
het 700-ste squadron op Soesterherg,
bracht zich met zijn schietstoel in
veiligheid. De eigenaar van de kwe
kerij, de heer C. Rondeel, kwam om
het leven. Zijn knecht, de heer W.
van Hoven, is zwaar gewond in het
ziekenhuis opgenomen.
Majoor Ruys was om 15.19 uur van
Soesterberg opgestegen. Kort na de start
kreeg hij motorstoring. Hij probeerde nog
een open plek te vinden, waar hij de
straaljager kon laten neerkomen. Het
bleek namelijk al spoedig dat het toestel
reddeloos verloren was daar het in
brand gevlogen was. Boven Huis ter
Heide drukte de majoor op de knop die
de schietstoel van- het brandende toestel
moest losmaken. Als een fakkel dook de
straaljager naar beneden. Vele mensen
Prinses Irene is voor een verblijf va
vee weken vandaag vertrokken naar V;
'Isère (Flankrijk), waar zij zal deelnemen
an de Nederlandse skikampioenschappen
Zij is in gezelschap van de heer en me-
Bischoff van Heemskerck.
Koningin bezocht
Londens theater
Koningin Juliana en prinses Margriet
hebben gisteravond een bezoek gebracht
aan het Duke of York-theater in Londen. r-- j i i
waar „j em voorstellins bewoonden van Eerd" °P da daS had F,del Castro,
„Breath of Spring". In de pauze werd toen zijn troepen ZO goed als het
de hoofdrolspeelster, Athene Seyler, aan gehele land beheersten, Santiago tot
de Koningin voorgesteld. De Koningin tijdelijke hoofdstad van het land uit-
ver de geroepen en de jurist Manuel Urru-
in de buurt van de kwekerij aan de Prins
anderweg vlogen in paniek uit hun
huizen en zochten haastig dekking.
Eerst raakte het toestel de kolenop-
ilagplaats van de heer Rondeel. Daarop
boorde het zich in bet kleine rulle stukje
grond dat hier tussen de vele huizen ligt.
Terwijl dc vlammen van dc kolenberg-
plaats, die onmiddellijk in brand gevlo-
was, hoog oplaaiden, begonnen tien
tallen seconden lang ettelijke explosies
wrakstukken van het verongelukte toe
stel rond te strooien.
Deza explosie* waren indirect de oor-
tak van de dood van de heer Rondeel.
Terwijl deze namelijk met zijn knecht
brandende kleren, gillende uit de op
slagplaats naar buiten rende, moesten
rscheidene mensen machteloos toezien
ile de vlammen hun vreselijk werk
deden. Niemand durfde zich dichtbij
agen om dc enorme rondspattend*
brokstukken. Alleen mevrouw Rondeel
begon de beide ongelukkigen met gevaar
voor eigen leven met teilen water te
overlieten. Voor haar man kwam deze
hulp te laat. Kort na aankomst in het
ziekenhuis overleed hij. De toestand van
de knecht is nog ernstig.
Kort nadat dc explosies waren opge
houden, zag men hoe dc piloot met zijn
parachute in een grote denneboom te
rechtkwam. Noemenswaardig letsel liep
hij niet op. Ter observatie is hij in het
ziekenhuis Oog in Al in l'trrcht opge-
De brandweer uit Zeist en de ongeval-
lenploeg v*n het vliegveld waren spoe
dig op de plaats van de ramp. Met
schuimblussers werd het vuur bestreden
waardoor uitbreiding kon worden voor-
/"ANDER BEVEL VAN RAUL CASTRO, de broer t
dc eenheden van de opstandelingen gisteren van
enthousiast
OOK DUURTETOESLAG IN 1959
(Van onze pa riementsredactie)
DE MINISTER van sociale zaken ad interim, prof. Beel, hoopt zeer
spoedig een ontwerp van wet duurtetoeslag 1959 bij de Tweede Kamer
in te dienen. De inhoud hiervan zal overeenstemmen met die van de wet
1958. Hij heeft dit meegedeeld in antwoord op schriftelijke vragen van
mr. Van Thiel (kath. v.).
an Fidel Castro, zijn
verschillende kanten
Havanna binnengetrokken, enthousiast begroet door een opgewonden
menigte. Een legertje van de gevluchte president Hatista had zich echter
nog in de stad verschanst. Pas na een verwoed gevecht, waarbij minstens
veertig doden en vele gewonden vielen kon de rust in de stad worden
hersteld.
tia tot tijdelijk president benoemd.
Fidel Castro komt zelf niet voor hei
presidentschap in aanmerking, omdat hij
nog geen 35 jaar is, de door de grond
wet vereiste leeftijd- Toen Castro giste
ren zeker was van zijn overwinning,
hield hij een toespraak, waarin hij ver
telde hoe moeilijk de weg naar Santiago
was geweest.
Intussen had de militaire junta, die
onder leiding stond van generaal Eulogie
Cantillo en die na Batista's vlucht het
bestuur in handen nam, zichzelf ont
bonden. Het militair gezag droeg de
junta over aan kolonel Ramon Barquin.
die benoemd is tot chef van de gezamen
lijke militaire staf en bevelhebber van
alle strijdkrachten.
Castro is van plan een
de tijd van anderhalf ji
In die tijd moet de Cubaanse grondwet
worden herzien. Zelf zou Castro in deze
regering minister van defensie willen
Over zijn plannen is nog weinig be
kend. In het verleden heeft hij eens
een plan tot nationalisatie van de be
drijven het licht laten zien, maar giste
ren heeft een volgeling van hem voor
de Amerikaanse televisie verklaard, dal
Castro niet van plan is de suikerplan
tages of openbare bedrijven, die door
het buitenland worden gefinancierd, te
nationaliseren.
Fidel Castro is trouwens zelf eigenaar
van een suikerplantage. Op het Ameri
kaanse ministerie van buitenlandse za
ken had men de indruk, dat de commu
nisten weinig Invloed hebben in de be
weging van Fide) Castro. Zijn woord
voerder voor de Amerikaanse televisie
bevestigde dit en zei, dat de opstande
lingen niet* met de
ken wilden hebben.
Raketten dringen niet alleen
door tot het domein van het
kinderspeelgoed maar ook tot
sport-voor-grote-mensen.
Op de nationale botententoon-
stelling in Londen staat deze
„sub aqua jet" oftewel onder
waterraket. Een kleine, door
accu's gedreven motor geeft
het geval een snelheid
tweknopen.
Hoge post voor Serof?
Het afgezette hoofd van de Russische
veiligheidspolitie, generaal Ivan Scrof, zou
binnenkort ccn belangrijke militaire func
tie krijgen. Dit werd in Moskou uit niet-
officiële bron
(Advt
A.s. MAANDAG 9 uur begint
Ziet onze etalage
Fa. C. VERDUYN
RIJNSBURG
Sneeuw en hagel,
nog geen vorst
(Van onze weerkundige medewerker)
In Zuid-Holland it in deze eerste dagen
van het nieuwe jaar al 25 tot 30 mm
neerslag gevallen. Gisteren vielen er,
al verschillende hagel- en natte sneeuw
buien en ook tijdens het weekeinde zul
len er nog een aantal van deze pure
buien, die boven de Noordzee ontstaan,
tgebicd binnendrijven. De wind
it in kracht afnemen, maar de
van koude lucht uit het pool
gebied gaat door. De temperatuur komt
overdag toeinip hoger dan 4 graden en
daalt 's nachts tot om het vriespunt. Een
randstoring met hagel en sneeuw na
derde vanmorgen Schotland en kan mor
gen ook bij ons de buienactviteit tijdelijk
weer wat doen opleven. Een verdere
daling van de temperatuur met toe
nemende vorst verwachten wij ook dade
lijk na zondag nog niet.
.De Bilt verwacht tot mor
genavond
Opklaringen, maar voorna-
mmelijk in de kustprovincies
plaatselijk enkele huien. Van
nacht in het binnenland hier
en daar lichte vorst, morgen
overdag ongeveer dezelfde
temperaturen als vandaag.
Matige, aan de kust af en toe krachtige
wind tussen noordwest en zuidwest.
(Opgemaakt om 11.15 uur).
ZON EN MAAN
Zondag 4 januari: zon op 8 48 onder
16 42 uur, maan op 3.02, onder 13.11 uur.
Maandag 5 januari: zon op 8.48, onder
16.43 uur. maan op 530, onder 1435 uur.
9 januari nieuwe maan.