R. WILLEM DREES. Afscheid van politiek schouwtoneel een man van gedeg< en eeni Drie kinderen onder de slachtoffers op de weg Kale vreugde met PHILIPS ..Photoflux Ook de Caltex onder regeringstoezicht Akkoord over de Assoeandam Kairo ontdekt weer nieuw „komplot MAANDAG 29 DECEMBER 1958 Voord van dank en sympathie (ï)OLITIEK is ook daarom leven omdat het een terrein is van u\ \omen en van gaan. Politiek is een tonte en geschakeerde bezigheid. Zij méér dan een belangstelling vóór n een beoefenen van staatszaken. |ij is ook een strijd, een strijd met lt visselende kansen, een strijd om de erovering van het regeerkasteel, en, k' enmaal veroverd, een strijd om het lijvend bezit ervan en om afweer ion tegenstanders. Aan de politicus zijn perioden waarin jj als in uitersten leeft niet vreemd; erioden waarin hij met klem en overtim ing zijn meningen en inzichten naar brengt, zich bovendien afzettend lie van anderen. Maar is bij de «rfciezingen de strijd gestreden en ioarna ook de kruitdamp wat opgetrok ken, dan komt het op regeren aan. Dan torit van dezelfde politicus, zo stoer en - sterk in het strijden, de soepelheid ver langdof moeten we zeggen: gevergd? 'r san het compromis. TEMIDDEN van het bonte tafereel der politieke wisselvalligheden :ft nu ook dr. Willem Drees het po- ieke schouwtoneel verlaten. Het is u wat plotseling, een wat overhaast, i daarom ook een wat triest vertrek wgeworden, als van iemand die onver- i(7racht wordt weggeroepen. Het werk, iet program, is niet af; de tijd is ver eden tijd, maar geen voltooid verle- i tijd. Daarom deed de wijze waar- ,r dit vertrek zioh scheen te moeten ^voltrekken geen recht aan de man «1 f. Want dr. Drees is, het wat over- laast vertrek ten spijt, dan toch maar dertien jaren minister geweest n meer dan tien jaren zelfs minister- iresident: ook voor de altijd wat rus- iger Nederlandse verhouding een op- nerkelijk lange tijd. Bovendien een - eveneens staatkundig bezien in- Jeressante tijd, en zeker een die zich r ronder de vertrouwd geworden figuur van deze minister-president nauwe- d lijks denken laat. Een figuur daarom, wie het zeker niet vergund mag zijn zich zonder 5 meer, zonder ook de dank der natie Ie hebben aanvaard, teruj? te trekken in het naamloze leven der ambteloos heid. Een man die. ook en juist bij njn afscheid, de dank verdient van k natie, zijn bestrijders daarbij in- Afgrepen, om hetgeen zij in en van •e hem heeft ontvangen, ontvangen voor- il ook aan toewijding, een man die IV oorts recht heeft op ons aller aan- rj lacht om de karaktertrekken die hij irtoont. IET IS een wat vreemd afscheid ge worden, maar tegelijk liggend in Ctejmenselijk-politiek vlak. Niet gemak der niet te\ te roepen. omgeving v ten. Wie is dr. Drees? Zijn vrienden hebben van hem gezegd: „geen pro fetisch omhoogrijzende figuur als Troelstra", en ook „geen constant drijvende kracht als Vorrink". En ook: „Hij mist de gave van de ora torische samenvatting van heden en toekomst, die Albarda zo eigen was". Wat hij dan wèl was? „Bestuurder bij uitstek de in en aan het werk ge groeide." Zijn vrienden ook hebben hem ge typeerd als de man van het compro mis, en nader van „het compromis als uitgangspunt". Was dit laatste oordeel billijk? Enigszins hebben wij het gevoel, dat wij dr. Drees hier tegen zijn vrienden moeten bescher- i. Stellig heeft hij zich ontwikkeld als de man van het compromis. Maar ook als de man van „het compromis als uitgangspunt"? Liever zien we het zó. dat dr. Drees, in bet bijzonder als minister president van breed samengestelde kabinetten, op het compromis aangewezen Dan eenmaal het com promis tot stand gekomen, hield hij i vast met alle degelijke eerbied het eenmaal gegeven woord. Is uit deze eenvoudige en eerlijke leef regel ook niet zijn ernstige ontstem ming jegens de regeringen van Indo- ?sië te verklaren? De blik uit dr. Drees' ogen trof gelijkelijk door strengheid en vrien delijkheid In de praktijk van het politieke leven werd hij meer en meer de man van een gemoedelijke en goedhartige burgerlijkheid ge roepen eb ook in staat om de dreiging van tegenstellingen weg te nemen en om kloven te dempen of voordat ze waren ontstaan. Deze geestesgesteldheid borg de mo gelijkheid van voor- zo goed als var nadelen in zich. Het gaf hem voor hei olk het vertrouwenwekkende, .waar- •an de politieke propaganda van zijn partij op bekwame wijze heeft weten profiteren. De aantrekkingskracht dr. Drees was onmiskenbaar, er zij heeft nog een extra accent gekre gen door sociale voorzieningen waar in zijn naam verbonden is. Voor het besef van velen schiep zijn figuur een gevoel van veiligheid en geborgenheid, als zij het anders geaard eens bij dr. Colijn het ge- al was, veiligheid en geborgenheid ditmaal in het bijzonder door de ciale voorzieningen, waardevol zichzelf; overigens, zodra ze een kere grens gingen overschrijden, te gelijkertijd niet bevorderlijk besef van eigen verantwoordelijkheid dat de mens nimmer mag begeven. Waar dan bij kwam, dat dezelfde fi guur van dr. Drees wederom velen als het ware de representant werd voor de stabiliteit geerbeleid. ÏVTAAST de voordelen kwamen allengs ook zekere nadelen naar voren. Men kan het ook zó stellen dat bij het vorderen van de tijd kere kanten zichtbaar worden. Want toen allengs onder het bestaan van de Gelukkige keuze bekwaamste diplomaten, jhr mr. H. F. L. K. van Vredenburch. is tot ambassadeur in Bonn benoemd. Een ge lukkige keuze, want op deze post behoori ten man van formaat. De laatste jaren misten totf zulk een figuur in de West duits e hoofdstad. Hoewel wij zelden kri tiek uitoefenen op gezagsdragers in der vreemde, hebben wij voor de scheidende heer Lamping een uitzondering gemaakt. Hoe het mogelijk was dat een man. dit in Indië reeds overduidelijk had blijk ge geven zijn taak niet aan te kunnen, ooi door buitenlandse zaken naar een gewich tige post als Bonn is gezonden, zal wel altijd een raadsel blijven. Celukk: thans in de vacature, die in Bonn viezig was, op uitnemende wijze voor De faux pas, met 's heren Lampings be noeming gemaakt, is hersteld. nier* Weekblad). Held der ontevredenen zijn politieke aard, dr. Drees deze spanningen tekeer met, wat men een Engels woord wel aanduidt „understatements": met sussende kalmerende bezweringen en met betuigingen dat het toch alles niet zo ernstig was. Zoals men onder omstan digheden ook wel een geprikkeld man met een vriendelijk „komkom" kan kalmeren. Deze gedragslijn had haar be trekkelijke verdiensten; zij werkte immers saambindend. Anderzijds dreigde zij zo wel eens reële me ningsverschillen te verhullen en in ons politieke leven een element van gezapige rust in te dragen dat toch niet helemaal gezond mocht heten. Plet is wellicht deze zelfde rust ge weest die in de eigen partijgelederen heeft geleid. „Ik had geen behoefte een Nederlandse MaeDonald te den", zo heeft dr. Drees het zelf bij zijn heengaan als minister-president gesteld, daarbij doelend op de Britse „prime minister" die ook na een con flict met zijn partij als zodanig aan bleef. Dr. Drees geen Nederlandse MaeDonald. maar een zeker ver vreemdingsproces had zich niettemin reeds ingezet. Ondanks toch wat in 1955 van socialistische zijde geschre ven was, had dr. Drees zich opnieuw beschikbaar gesteld, en ook in deze laatste jaren heeft hij gijn eigen aard, ook ten overstaan van zijn politieke vrienden, niet verloochend. karaktertrekken. In de jaren zijn ministerpresidentschap heeft dr. Drees. juist ook met de geaardheden de minister-president een zekere onrust neeft geschapen. Daar kwamen meningen en opvattingen op, die zich wensten te doen gelden en die maar niet met een kalmerend woord waren te beteugelen. Het waren de allengs bekend geworden gevoelens van onbe hagen, die zich richtten tegen veler lei, en voor wie de gebondenheid van een eigen voorman als minister- président aan een breed kabinet steeds minder aantrekkelijk en al moeilijker te aanvaarden werd. Vandaar dat reeds bij een vorige formatie van de zijde zijner politieke vrienden dr. Drees in overweging werd gegeven, zich niet langer voor de oude post beschikbaar te stellen. „Het gebruik van het vertrouwen, dat een partijgenoot zich verwerft", zo werd gesteld, „kan ten slotte tot mis bruik van vertrouwen voor die partij uitgroeien." Deze woorden dateren uit 1955. Dr. Drees is sedertdien nog drie jaren mi nister-president geweest. Thans is het einde gekomen. Maar wij voor ons hebben het gevoel dat dit einde heeft gedreigd eigenlijk al sinds deze woor den in 1955 werden neergeschreven. En dit is voor ons besef dan tege lijk het menselijk-politieke in deze ontwikkeling die thans tot dit afscheid kopje „Man van het Jaar" de volgend, ontboezeming Een paar weken geleden ontmoette ii In een gezelschap een mij onbekende man Het duurde lang voordat ik een indruk van hem kreeg. Het teas hem lange jaren voor de tDind gegaan en hij praatte zonder vrok over de moeilijke tijden, die hij had meegemaakt. Een type. dat me niet lag. maar niet onredelijk. Totdat plotseling de naam van minister Samkalden in het gesprek werd genoemd. En plotseling werden gastheer en medegasten vergast op een stukje hysterie, een serie zo vuile beledigingen, dat het ons enipszins moei lijk viel kalm te blijven. Het ging om de 37 verstekelingen, „een dieptepunt in de geschiedenis van deze eeuw". Vijf. ze., keer vroegen we hem wat hij eigenlijk van het geval af wist. Eindelijk kwaï aap uit de mouw. Hij toist alleen wa in De Telegraaf had gelezen. Toen het Vrye Volk zijn lezers vroeg wie to van het jaar benoemd moet «oorden, had ik al* eens overwogen Jacques Can: te stellen. Wie zijn grote concurri fut lasteren, Pasquino, leest, ontdekt spoedig zovele onmiskenbare tekenen van seniliteit, dat men glimlachend de schou ders ophaalt. Maar Gans maakt met een onmuKenbaar demagogisch talent reputa ties kapot en is de held der ontevredenen geworden, een demonische figuur, die bf duizenden de indruk heeft gevestigd dat Nederland een nest van corruptie is. En nog altijd wordt zjjn invloed onder schat. (Vrij Nederland). HET AFGELOPEN weekeinde zijn weer vier mensen door ver keersongelukken om het leven ge komen. Drie kinderen en een negen tienjarig meisje werden het slacht offer. Een vrij ernstig ongeluk gebeurde za terdag bij Buitenpost op de rijksweg LeeuwardenGroningen. Een personen auto met vier inzittenden bostste om dat de stuurinrichting plotseling defect reakte in volle vaart tegen een boom. De 19-jarige mejuffrouw F. Bosma uit Hyum was op slag dood. De drie andere inzittenden moesten met ernstige verwon dingen naar het ziekenhuis gebracht wor den. De auto is totaal vernield Aan de Putselaan te Rotterdam is zaterdagmiddag de 10-jarige jongen .1 van Es uit de Riebeekstraat onder een tram geraakt. Tijdens het vervoer naar het ziekenhuis overleed hij. Het drie-jarig zoontje van familie Dn Jong uit Den Haag is zondagmorgen op de weg Deventer— Coevorden veronge lukt. Het jongetje zat met zijn ouders en broertje in een auto. rijdend uit dn richting Lemelerveld. De auto moest het ïaduct passeren, dat over de niet meei gebruikte spoorlijn Zwolle—Coevorder. lcopt. Bij het remmen in een bocht van iveg slipte het voertuig en reed van viaduct naar beneden. De wagen :m op de spoorbaan terecht en bij de val slingerde het jongetje uit de auto. iras op slag dood. De drie andere in- iden bleven ongedeerd. In Veldhoven is gistermorgen het zes-jarig meisje Van Beek met een derfietsje onder een auto gekomen. Ze was op slag dood. De bestuurder va auto, die met matige snelheid reed, kon een botsing niet meer voorkomen omdat het kind zonder uit te kijken de weg stak. karaktertiekken die hij bezit, zich jegens land en volk in hoge mate dienstelijk gemaakt. Maar diezelfde karaktertrekken hebben niet kunnen verhinderen dat hier en daar, ook eigen kring, tegenkrachten ont stonden en dat deze zelfs mee door die geaardheden werden opgeroepen. Wij menen het zó te moeten zien, dat dr. Drees, geen behoefte gevoe lende een Nederlandse MaeDonald te worden, tijdig aan de roep uit eigen partij gehoor heeft gegeven. Het be tekende tevens het afscheid van he' politieke schouwtoneel. Een wonder lijke speling is het, dat de man wiem vriendelijke en saambindende burger lijkheid in de goede zin onmis kenbaar was, is heengegaan op een wenk van zijn vrienden, daarbij staande onder leiding van een man, luisterend naar de naam van Burger. Maar ook deze overigens zo uiterlijke omstandigheid zal de feiten niet kun nen verbloemen. Het vertrek is nu geschied. In het verleden hebben wij bij meer dan één gelegenheid ons genoodzaakt ge zien te laten blijken van een mening, van die van dr. Drees afwijkende. Aan onze waardering voor zijn per soon en werk heeft dit nimmer in de weg gestaan. En ook thans menen wij ons te spiegelen aan zijn eigen onbevangen en gedegen eerlijkheid, wanneer wij hier onomwonden neer schrijven dat, in het bijzonder in het menselijke vlak bezien, het heengaan van dr. Drees uit de meer actieve politiek bij ons gevoelens oproept van dank en wij bekennen het van mede door verscheidene per soonlijke ontmoetingen ingegeven door weemoed verdiepte sympathie. Inderdaad: politiek is ook daar om leven omdat het een terrein is van komen en van gaan. O ZO BIJ HET SCHEIDEN van het jaar heeft zich in Houston, Texas, een drama afgespeeld, dat wij u moeten vertellen, ook al omdat de Amerikanen er 24 uur vol van zijn geweest. De hoofdpersoon is een dame. die haar hart had geschonken aan een heer uit Indianapolis. Alles was tot in de fijnste onderdelen geregeld: de dame, mejuffrouw Bowman Bell. zou met hem, de heer Parker, in het huwelijk treden. De heer Parker was daarover zo verheugd, dat hij in zijn auto stapte en de lange weg van Indianapolis naar Houston, toch al tijd nog een 1700 km, in een record tijd aflegde. Toen hij de wo ning van mejuf frouw Bell bin nenstapte ont moette hij daar de heer Wilson uit Houston, die met mejuffrouw Bell in een druk gesprek was ge wikkeld en hem vêrtelde. dat de dame en hij het eens waren gewor den. De heer Parker nam dat niet. Hij trok zijn (automatische) pistool en dwong ce heer Wilson, die kap per is. het hoofd van mejuffrouw Bell totaal kaal te knippen. Kapper Wilson kon de moed niet opbrengen de revolver te weerstaan en deed wat hem werd opgedragen, hoe zeer mejuffrouw Bell ook huilde en zich verweerde. Toen dat karweitje was geklaard beval de heer Parker de heer Wilson zichzelf eveneens van zijn haardos •te ontdoen. Ook dit gebeurde zo goed en zo kwaad als het ging. Daarna stapte de heer Parker in zijn auto en reed de lange, lange weg naar Indianapolis terug. Mejuffrouw Bell en de heer Wil son holden naar de politie om een aanklacht tegen de heer Wilson in te dienen. Middenstandsoiiderwijs nog niet geregeld Op het vanmiddag in Lochem begon nen tweedaagse congres van het Insti tuut voor Middenstandsontwikkeling heeft de heer J. C. Deering, voorzitter van het IMO, kritiek uitgeoefend de ontwikkelingsgang van het midden- standsonderwijs. Een tak van onderwijs, die al jarenlang wacht op een doeltref fende wettelijke basis. Hij vestigde de aandacht op „de tegen woordig als paddestoelen uit de grond verrijzende" vakscholen voor de detail handel, aJs voorbeeld voor de chaotische ontwikkelingsgang in het middenstands- onderwijs. Redenen tot pijnlijke verbazing n de de heer Deering o.m. het passeren van de Stichting Middenstandsexamen van de Contactraa-d waarin de drie mid- denstandsonderwijsstichtingen zijn enigd, bij de erkenning van het midden standsdiploma aan een gloednieuwe school, terwijl dit recht nog steeds aan twee reeds decennia lang bestaande vak scholen in Amsterdam en Den H werd geweigerd. Ook u maakt zulke leuke foto's Volgende stcip in Djakarta: BEHALVE Shell en Stanvac is nu ook de Amerikaanse oliemaatschappij Caltex onder toezicht van de Indonesische regering geplaatst. Caltex exporteert alle in Indonesië gewonnen olie. In het binnenlandse verbruik op de Indonesische eilanden voorziet de Shell voor zeventig cn Stanvac voor dertig procent. Enkele maanden geleden hebben Shell en Stanvac meegedeeld dat zij samen een verlies van vijf miljoen rupiah per dag lijdein, als gevolg van het feit dat zij sinds juli dure exportcertificaten moeten kopen om de door verkoop in Indonesië verkregen rupiahs in te wisselen tegen vreemde valuta. Een verzoek van Shell en Caltex om de benzineprijs die nu 1,03 rupiah per liter bedraagt met vijftig procent te mogen verhogen, is door de Indonesische regering af gewezen. Zaterdag heeft de regering in Djakar ta een comité van toezicht op de exploi tatie van alle olieprodukten in de Indone sische archipel gevormd. De minister van voorlichting, die dit bekend maakte, zei dat deze maatregel alleen is bedoeld om het tekort aan olie te verminderen, de verdeling van olieprodukten op de plaat- Rusland leent V.A.R. 400 miljoen roebel De eerste fase van het Assoeandam- project zal uitsluitend worden uitgevoerd door de Sowjetunie en de Aarabieren. Dit is de conclusie die men-kan trekken uit de overeenkomst die zaterdagavond tus sen Rusland en de V.A.R. is ondertekend. Het akkoord komt op het volgende neer: 1 de Sowjetunie zal voor 400 miljoen roebel materieel beschikbaar stellen. (Een roebel is ongeveer 95 cent); 2. voor de uitvoering van het project wordt een instantie in het leven ge roepen. samengesteld uit Russen en Arabieren; 3.de eerste fase zal binnen vier jaar ge reed zijn; 4. de V.A.R. begint in 1964 met de af lossing van de lening, die in twaalf jaar moet zijn voltooid. De interest be draagt 2,5 procent. Terugbetaling ge schiedt in goederen, geleverd door de V.A.R.; 5. de Sowjetunie waarborgt de bouw de dam voorzover het de technische Protestdemonstraties zijn ook in Nederland niet onbekend, maar een demonstratie als deze heeft het Bin nenhof niet aanschouwd. Het zijn de f ietstaxi-bestuurd ers uit een stad ergens in Vietnam, die hun gram storigheid uiten over het feit dat mensen gevangen gezet worden die het regime van de Vietminh willen ontvluchten. Na de ondertekening van de overeen komst werd een communiqué uitgegeven waarin wordt gezegd, dat het akkoord nieuwe geslaagde stap is naar de versterking van de banden van vriend schap en samenwerking tussen de volke- /an het Sowjetblok en de Verenigde Arabische republiek. In de Verenigde Arabische repu bliek is volgens het blad Al Ahram een nieuwe samenzwering tegen het Arabische nationalisme ontdekt, waarbij imperialisten, zio nisten en communisten zouden samenspannen om de Egyptisch- Syrische eenheid te verbreken en een wig te drijven tussen Kairo en Bagdad. Ook nu weer wordt een aanval gedaan op de Syrische communisten, die zich aan de zijde van Israël, de reactionairen en de imperialisten zouden hebben geschaard Volgens andere berichten zijn de laatste dagen verschillende maatregelen genomen om het communisme in Syrië de kop te drukken. Een ander facet van de samenzwering waarover Al Ahram schrijft, is een plan voor een nieuw pact tegen Nasser, dat Turkije, Israel, Ethiopië, Somaliland. Ke nia, Aden en Perzië zou omvatten onder P. rits-F rans-A-menkaans beschermheer- Weer kranten in New York De krantenbezorgers in New York heb ben besloten, een eind te maken aai duurste krantenstaking die de stad heeft gekend. De ochtendbladen konden vanmorgen weer verschijnen. De staking heelt negentien dagen ge duurd en was de langste ln de geschie denis van de New Yorkse dagbladen. Men schat dat de kranten alleen aan inkomsten al een verlies van 25 miljoen dollar heb ben geleden. De stakers hebben een loonsverhoging aanvaard van 5,30 dollar per week een periode van twee Jaar. Bovendiet nieten zij nu andere voordelen, waaronder een extra vrile dag. De vakbond had tien dollar per week geëist. iijke markten te regelen en de Indonesi sche olieondernemingen de mogelijkheid te geven zich te ontwikkelen. De minister, Sudibjo, legde er de na druk op, dat de vorming van het comité het geheel geen verband houdt met da nationalisatie van buitenlandse olie-onder nemingen in Indonesië. Inmiddels heeft Djakarta financiële steun aanvaard van de Sowjetunie. Op drie januari zal een overeenkomst worden getekend betreffende de uitvoering van iantal ontwikkelingsplannen in Indo- Deze hulp is een onderdeel van het krediet van honderd miljoen dollar dat de Indonesiërs door Rusland ia beloofd. Tito vertrokken naar Bali President Tito van Zuld-Slavië, die, zoals bekend een tiendaags bezoek brengt aan Indonesië, Is gisteren met zijn jacht van Java naar Bali vertrok ken, om daar enkele dagen door te bren gen. Bij zijn vertrek van Java verklaarde Tito dat bij de besprekingen met de In donesische leiders volledige overeenstem ming is bereikt. Hij is door president Su- o onderscheiden met de Guerilla-me- daille, Indonesiës hoogste onderscheiding. Indonesië en Australië Een redacteur van Snluh Indonesia (P.NJ.), die joist is teruggekeerd van een reis door Australië, schrijft in zijn blad, het uitgesloten te achten dat Australië ooit de Indonesische eisen met betrekking tot Nederlands Nieuw-Gui- nea zal stennen. De redacteur, Isnaeni, schrijft onder andere dat de Australische minister voor burgerluchtvaart hem heeft gezegd dat •isen van Indonesië geen nationale doch koloniale eisen zijn en dat de Indo ors er slechts op uit zijn, het Neder landse bestuur over het eiland door een Irdonesisch gezag te vervangen, ook al wijken in Nieuw-Guinea de toestanden ge heel af van die in Indonesië. Isnaeni schrijft dat hij in Australië geen wezenlijk begrip voor de Indonesische eisen heeft aangetroffen. Wel heeft hij bij verschillende Australiërs de vrees be merkt dat Indonesië een basis voor het communisme wordt, die zou kunnen wor den gebruikl als een springplank in zuide lijke richting Chinees beroep op Djakarta De regering van nationalistisch China heeft zaterdag nogmaals een beroep op Indonesië gedaan om een eind te maken aan de „vervolging" van de nationalis tische Chinezen in de republiek. Het beroep was vervat in een schriftelijke verklaring aan de pers. In deze verklaring wordt gezegd dat Irdonesië Chinese nationalisten, voorna melijk intellectuelen, industriëlen en kooplieden heeft laten arresteren zonder hun „misdaden" bekend te maken of be wijzen tegen hen over te leggen Japan. Drie Japanse ministers hebben taterdagavond hun ontslag ingediend n« een meningsverschil in de liberaal-demo cratische regeringspartij.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1958 | | pagina 5