Jlicttuic £eiksrt|c (fournnl
norme raket als satelliet
in baan om de aarde
Wie betaalt herbegrafenis stadhouder Willem J?
Boelganin geeft al
zijn fouten toe
Crisis loopt ten einde: zeer
binnenkort rompkabinet
„FEIT VAN HET JAAR" IN AMERIKA
Atlas heeft compleet zend- en
ontvangstationaan hoord
Zetelverdeling nog niet
definitief bekend
VRIJDAG 19 DECEMBER 1958
BUREAUS: Steenstraat 37
Directie Redactie Abonnementen
Advertentie-afdeling Te) 3)441
ADVERTENTIES: J 0.20 per millimeter
Familieberichten 0.18 per millimeter
(BIJ contract belangrijke korting.)
Postrekening 58936
CUM* I t.LIJK-NA HON AAL DAGBLAD
Voor Leiden en Omstreken
„itantuastfcfi is ghfbleuen
myn bert ia tcatienspoct"
Negenendertig»!? jaargang no. 11444
Volledig;
pensioen
•l.O.ÏÏ'. gewenst
Zie pagina 5
DE AMERIKAANSE LUCHTMACHT heeft vannacht een prestatie
van grote betekenis geleverd door een intercontinentale Atlas-raket
in een baan om de aarde te brengen. Het is nog niet eerder voorgekomen
dat een intercontinentaal projectiel zo volkomen kon worden beheerst, dat
het in een bepaalde - van tevoren berekende - baan kon worden gebracht.
Bovendien is bet nu niet zo, dat de raket een kunstmaantje op zijn plaats
heeft gebracht, maar in dit geval draait de gehele derde trap van de raket
om de aarde.
De deskundigen i
President Eisenhower noemde het succes een duidelijke
stap voorwaarts in de ruimte-operaties. Een stap, die
ïieuwe mogelijkheden voor de Verenigde Staten en voor
de gehele mensheid opent. Een medewerker van de af-
leling ruimtevaart der Convair-fabrieken, dr. Ehricke,
verklaarde dat het slagen van dit experiment aantoont dat
de romp van een raket als ruimtestation zal kunnen wor
den gebruikt. „Wij kunnen de mens straks met een Atlas
in de ruimte brengen, waarbij speciale regelingen moeten
worden getroffen om hem in het leven te houden."
de satelliet is aanzienlijk groter dan dat
de derde Russische Spoetnik die
nog steeds om de aarde draait. Deze laat-
weegt volgens officiële Russische ge-
sns 1.305 kilo
Ikes stem in de
satelliet
Voor dc eerste keer schijnt presi
dent Eisenhower direct bij de voor
bereidingen van een ruimtereis be
trokken te zijn geweest. Er doen
namelijk geruchten de ronde, dat
Eisenhowers stem uiteraard
wanneer de proef slaagt te ho
ren zal zijn uit de satelliet. Een
verklaring van de president zou
zijn opgenomen op aarde, in de
satelliet zijn aangebracht en nu
kunnen worden uitgezonden door
op aarde op een knopje te druk
ken.
De geruchten zijn niet bevestigd
en niet tegengesproken, maar on
waarschijnlijk kan men ze niet noe
men, gezien het „radio-ontvangst
en zendstationnetje" dat de Atlas
op zijn reis meevoert.
Het was twee minuten na midder
nacht, Nederlandse tijd, toen het
enorme projectiel met donderend ge
raas de lucht inging. Men verwachtte
dat het, als gewoonlijk, was afge
vuurd naar een doel ergens in de
oceaan en pas toen het geruime tijd
in de lucht was, werd meegedeeld
dat 't na ongeveer twee uur in een
haan om de aarde zou moeten
draaien.
Op het moment van de lancering woog
de raket met zijn drie motoren 109.800
kilo. Twee van de motoren werden af
geworpen nadat zij waren uitgewerkt. Die
eerste twee motoren gaven het laatste en
grootste gedeelte van de Atlas de der
de trap dus een stuwdruk van 75.000
kilo. De derde motor, die nu meedraait
om de aarde, had een stuwdruk van
30.000' kilo.
Toen de eerste zware motoren waren
afgeworpen, woog de satelliej die over
bleef tussen de 3.825 en de 3.915 kilo. Zij
legt haar baan om de aarde af in onge
veer honderd minuten. Het gewicht
„Chroesjtsjef had groot gelijk
Geheel de wereld weet nu,
dat Nikolai Boelganin, eens na
Chroesjtsjef de grootste man in Rus
land, staatsgevaarlijke praktijken
heeft bedreven. De ex-premier is
namelijk uit de politieke duisternis
voren getreden zoals radio-
Moskou zich uitdrukte om zijn
zonden te belijden in de vergadering
van het centrale partijcomité.
Boelganin heeft nu toegegeven, dat kame
raad Chroesjtsjef groot gelijk had toen
hij hem een lid van de in ongenade
gevallen anti-partijgroep noemde en hij
voegde daaraan toe, dat mannen als
Malenkof en Molotof al geen haar beter
Het felste lid van de anti-partijgroep
bleek de vroegere minister van buiten
landse zaken Molotof te zijn, „een man
die van het leven en het volk was ver
vreemd en die niets van industrie of
1 landbouw wist.' En Malenkof was „een
intrigant die tot elke gemene streek
en tot elke gruwel in staat was."
Boelganin kreeg de gelegenheid om zijn
aanvallen te doen als voorzatter van de
economische raad Stawropol. Samen
met Malenkof. Molotof. Kaganowitsj en
Sjepilof vormde hij, zoals bekend, de
anti-partijgroep. Zij werden verraders
genoemd van het voortschrijdende com
munisme langs de Leninistische weg.
Boelganin verklaarde dat hij de nominale
leider van de opstandige groep is ge
weest „Toen de aniti-partljactiviteiten
van Malenkof, Kaganowitsj. Molotof
Sjepilof zich in 1957 ontwikkelden,
steunde ik hen en werd hun maestri!
der en medeplichtige. Omdat ik in die
tijd voorzitter was van de ministerraad,
werd ik niet slechts medeplichtige,
maar ook de leider. De anti-partijgroep
kwam op mijn ministerie bijeen, waai
tegen de partij gerichte activiteiten op
touw wenden gezet"
Nu heeft zijn werk bij de economische
raad Boelganin echter „het genie e
wijsheid doen be*e//en van de politiek
der party en het centrale comité e
praktische zijde daarvan, voor
betreft de nationale economie uaa
Twintig dagen
De baan, die de satelliet beschrijft, ligt
een afstand tussen 186 en duizend
kilometer hoogte. Men verwacht dat zij
ongeveer twintig dagen in de lucht zal
blijven. Als doel van de lancering werd
opgegevenhet beproeven van de lance
ringsmogelijkheden en -techniek van de
Atlasraket.
Ook deze satelliet heeft een radiozen-
er aan boord, die signalen uitzendt op
107.97 en 107.94 megacycles. Een nieuwig-
heidje is, dat het mogelijk zal zijn de sa
telliet te „ondervragen", wanneer zij on
geveer twintig uur in de lucht is geweest.
Hierbij wordt gebruik gemaakt
bandopnemer bevat, die zowel radiosig
nalen als gesproken woorden kan opvan
gen. Wanneer van de grond af een signaal
wordt gegeven, kan de satelliet dat terug
zenden.
Het hoofddoel van dit experiment is.
volgens deskundigen, van de raket een
heruitzendingsstation voor radiosignalen
te maken. De frequenties waarop dit stel
sel werkt, zijn niet bekendgemaakt.
In de loop van vanmorgen werd de
nieuwe kunstmaan al op verschillende
plaatsen waargenomen. Een zegsman van
de Amerikaanse luchtmacht sprak de ver
wachting uit, dat zij de komende nachten
als een heldere ster zichtbaar zal zijn
boven het zuidelijk deel van de Verenig
de Staten.
Eerste excursie
de Amerikaanse
rfabrieken, die de raket bouwden,
loemden deze geslaagde vlucht het groot
ste feit van 1958 Een van hen, Karl Bos-
in Amerikaanse ruimtevaartkrin-
de „vader van de Atlas" zei dat
de experts van Convair al lang hebben
geweten, welke enorme mogelijkheden de
Atlas-raket biedt. „Dit is onze eerste ex-
ie in de ruimte en het is nog maar
begin. Met nog iets er bovenop, kan
de Atlas de maan of Venus bereiken",
aldus Bossart.
Radio-Moskou meldde vanmorgen
in een kort bericht dat de Ameri
kanen een bijna vier ton wegende
satelliet in een baan om de aarde
hebben gebracht. Commentaar werd
er zoals gebruikelijk niet ge
leverd. Juist had de radio in een
dozijn talen de drieduizendste om
wenteling van de derde Spoetnik
wereldkundig gemaakt.
Ook op 1 december startte een
•Atlasraket. Thans is het „schot"
beter gelukt.
(Van onze parlementaire redacteur)
DE CRISIS loopt ten einde. Vandaag werd een snelle politieke ont
wikkeling verwacht, die ons land dan binnen zeer korte tijd het romp
kabinet-S truy eken zal opleveren, dat de Tweede Kamer zal ontbinden.
In het eindrapport, dat informateur Beel vandaag aan H.M. de Koningin
uitbrengt, zal o.a. geadviseerd worden, het rompkabinet als gewoon kabinet
te laten zitten tot de dag van de verkiezingen.
De dag van gisteren was er een van
grote activiteit. Allereerst werd geconfe
reerd met minister-president dr. Drees
om te horen dat het gehele demissionaire
kabinet niet bereid Is om de Kamer te
ontbinden. De socialistische ministers
wensen daarvoor geen verantwoordelijk
heid te dragen. Daarna sprak hij met de
negen nieUsocialistische minister», die de
consequenties moesten trekken uit de
mededeling van dr Drees. Vervolgens
waren de leden van het rompkabinet in
een vrij langdurig gesprek gewikkeld met
de voorzitters van de fracties der K.V.P.,
A.R. en C.H., de heren Romme, Zijlstra
en Tilanus. Vele moeilijke staatsrechte
lijke- en procedurekwesbies zijin daarbij
aan de orde gekomen. Het gaat daarbij
vooral om deze vraag of de niet-socia
listische ministers automatisch een vol
waardig kabinet vormen als H.M. de Ko
ningin het ontslag van de P.v.d.A—minis-
ters aanvaardt. Of dat er een formele
opdracht tot de vorming van een kabinet
aan mr. Struycken moet worden
leend. In het eerste geval zou een vol
waardige ministersploeg zelf de Tweede
Kamer kunnen ontbinden. Ln het tweede
geval zou de heer Struycken een opdracht
moeten krijgen om een kabinet te for
meren dat bereid is de Kamer naar huis
te sturen
Dat zijn staatsrechtelijke problemen, die
wel tijd vergen, maar die niets afdoen
aan de bereidheid van de negen ministers
om de politieke impasse te doorbreken.
De Koningin zal ln deze kwestie het laat
ste woord moeten spreken.
Er blijven echter voor het rompkabinet
nog verschillende problemen te regelen.
Daar Is o.a. de verdeling van dc zetels,
waarover men uiteraard niet definitief
kon beslissen in afwezigheid van de mi
nisters Staf en Luns, die belden in ons
land zijn teruggekeerd. Ook moet de
vraag nog opgelost worden of dit kabinet
(Van een onzer verslaggevers)
DE HERBEGRAFENIS van de laatste stadhouder in
ons land, prins Willem V in de koninklijke graf
kelder te Delft, welke 29 april in alle soberheid plaats
had, heeft administratiefrechtelijke moeilijkheden ge
geven. Er zal een uitspraak van de Kroon moeten
komen, omdat twee colleges van Gedeputeerde Staten,
nl. in Zuid-Holland en Gelderland het niet eens zijn
geworden over de bijdrage, die het waterschap van
de Linge in de kosten van deze herbegrafenis had toe
gezegd. Het zal de eerste keer in de geschiedenis van
ons land zijn, dat naar aanleiding van een begrafenis
van één der Oranje-vorsten een administratiefrechte
lijke uitspraak in hoogste instantie moet worden ge
vraagd.
Het gaat hierbij niet o
bedrag, want dit is
gering. Het bestuur v;
waterschap van de Linge
had op verzoek van het
comité, dat onder leiding
van wijlen generaal jhr.
W. Röell, deze herbegrafe
nis voorbereidde, 25,
toegezegd. Het geschil tus
sen de dagelijkse besturen
der beide provincies is ech
ter ontstaan over de vraag
of een waterschap wel ge
rechtigd is
grafenis v{
het een bedrag beschikbaar te
laar stellen.
het „Daar is geen bezwaar te
gen", zo hebben de gedepu
teerden van Zuid-Holland
gezegd. „Het zou bepaald
onjuist en in strijd met de
doelstelling van het water
schap zijn", zo luidde de con
clusie van de Gelderse ge
deputeerden. En zo ontstond
het geschil, waarin de Kroon
binnen afzienbare tijd een
uitspraak zal moeten doen.
herbe- Het waterschap van de Linge
wie dan ook, heeft zijn territoir in twee
provincies: in Gelderland en
Zuid-Holland. Daarom is vol
gens artikel 65 van de Wa
terstaatswet 1900 het toezicht
op het bestur aan de colleges
van Gedeputeerde Staten ge
meenschappelijk opgedragen.
Ingeval deze colleges van
Gedeputeerde Staten over de
te nem^n beschikking ver
schillen, zo gaat dit artikel
verder, wordt door de Kroon
beslist.
En omdat volgens artikel 138
van het reglement van de
Linge de colleges van Gede
puteerde Staten van Gelder
land en van Zuid-Holland ge
meenschappelijk het toezicht
op dit waterschap hebben,
moet de Kroon er aan te pas
komen, nu men verschil van
inzicht heeft
Toen eenmaal vast stond, dat
de stoffelijke resten van
prins Willem V, die in 1806
in ballingschap in Brunswijk
overleed, overgebracht zou
den worden naar Delft, vroeg
het comité-Röell aan ver
schillende instanties een bij
drage voor de te maken kos
ten. Zo ook aan het bestuur
van het waterschap van de
Linge. De toezegging van het
waterschapsbestuur zou nor
maal nagekomen zijn, wan
neer het dagelijks bestuur
van de provincie Gelderland
geen spaak in het wiel had
gestoken.
De Zuidhollandse gedeputeer
den, zich blijkbaar een uit
spraak van de Kroon herin
nerend, dat het waterschap
Delfland wel een bedrag van
11.000 beschikbaar mocht
stellen voor een glas-in-lood
raam voor de Delftse Nieuwe
kerk aanvankelijk hadden
de gedeputeerden deze uit
gaaf van het Delflandse wa
terschap niet goedgekeurd
had geen bezwaar tegen de
uitgave van 25 door de
Linge.
Maar in Arnhem dachten de
gedeputeerden er anders
over. Zij sloegen het water
schapsreglement er op na en
lazen in artikel 1 wat de taak
van het waterschap is. Het
beheer en de bescherming
van de hoedanigheid van het
water tn dc Lingeboezem; het
beheer ten behoeve van de
scheepvaart van de Korne.
de Linge en het kanaal van
Steenenhoek, zo schrijft dit
artikel o.m. voor. Daarom
vonden de Gelderse gedepu
teerden het onjuist, dat men
geld beschikbaar wilde stel
len als bijdrage in de kosten
van een herbegrafenis.
dit geschil een uitspraak
te krijgen, zijn de ambtelijke
molens al enige tijd geleden
in werking gesteld. Aan de
provinciale griffies in Arn
hem en in Den Haag, en
thans bij de Raad van State,
welk college aan de Koningin
advies zal moeten uitbren
gen. En ten slotte zullen ook
ambtenaren van he: ministe
rie van verkeer en water
staat zich met deze zaak
moeten bezighouden, omdat
de minister van verkeer en
waterstaat met de uitvoering
van het gevraagde Konink
lijk Besluit wordt belast,
-let gaat hier natuurlijk om
een juiste interpretatie van
een waterechapsreglement en
een goede toepassing van de
Waterstaatswet. Ook al ls een
bedrag van slechts 25 in
het geding en zijn de kosten,
die door de verschillende
ambtelijke instanties ge
maakt worden, r'vorehs de
uitspraak van de Kroon
komt, veel en veel hoger.
nieuwe minister», die dan ogenblikkelijk
demissionair zUn, moet aantrekken. Hoe
wel men deze mogelijkheid niet geheel
kan uitsluiten (de negen ministers wor
den overstelpt met werk) kan men daar.
tegen toch ook wel politieke bezwaren
inbrengen. Men kan stellen dat door het
aantrekken van nieuwe ministers het ka
rakter van het kabinet gaat veranderen.
De negen ministers blijven niet aan, om
dat zU dat zo leuk vinden, maar uit
sluitend omdat er een kabinet moet zUn,
dat de Tweede Kamer kan ontbinden.
Er is immers geen ander kabinet te for
meren. Het romp-kabinet zal men dan
ook, politiek gezien, zuiver als een nood
verband moeten beschouwen.
Dit is geen zaak om messen over te
trekken, want als men cén conclusie kan
trekken uit de politieke activiteit van
gisteren dan is het wel dat de negen
ministers in ieder geval een homogene
ploeg willen vormen.
Samkalden voorspelt
weinig goeds
Prof. dr. I. Samkalden, de demissio
naire minister van justitie, voorspelt het
(niet-socialistische) rompkabinet
veel goeds. De paar maanden die
nog van de vervroegde verkiezingen
scheiden, noemde hij een periode, welke
in deze tijd van brandende kwesties
groot gevaar is. Op zijn terrein noemde
hij de loterijwet. het stakingsrecht
toelating van niet-Nederlanders
Indonesië.
Op een P.v.d.A.-vergadering in
sum schetste hij het „trieste ei
angstigende beeld van politieke a
de" dat volgens hem de Kamermeerder
heid vertoont, nu zij zelf een kabinet
moet vormen.
De socialisten zullen, aldus prof. Sam
kalden, een felle en duidelijke, maai
waardige verkiezingsstrijd moeten voe
ren, die de deur voor samenwerking met
andere partijen open laat.
Prof. Beel schijnt staatsrechtelijke be
zwaren te nebben tegen de oorspronke
lijke gedachte, dat het rompkabinet-
Struycken zich. na het besluit tot Ka
merontbinding getekend te hebben, on
middellijk demissionai rzal laten ver
klaren.
Zou deze opvatting worden gedeeld,
dan is het nog de vraag of er in de
praktijk veel verandert. Ook als er dan
een normaal kabinet tot medio maart,
de ministers zullen de Tweede Kamer
als niet volwaardig kunnen beschouwen
Ze hebben immers het besluit getekend
haar te ontbinden. Het is over al deze
vragen, dat vele staatsrechtsgeleerden
zich hoofd breken. Maar het einddoel
staat vast: het rompkabinet Struycken
Advertentie
BESHIR-SMYRNA—S
KARPETTEN
Verlaagde prflzen
200x300 nn 298—
BULTHUIS
BOTERMARKT 23_J
r
BU
I
Een tegen zichzelf verdeelde
wereld waarin zorgen en on
rust de boventoon voeren,
maakt zich op om het Kerst
feest te vieren meestal met
te veel uiterlijk vertoon en te
weinig innerlijke bereidheid.
Een schril beeld van deze ver
wringing levert Berlijn: op de
Glienick-brug te Potsdam, die
de grens vormt tussen het
oostelijk en het westelijk deel
van de stad, is een grote kerst
boom geplaatst, waarvan de
lichtjes stralen naar beide
zijden van het IJzeren Gordijn
maar tegen het li$ht ziet
men het sombere silhouet van
een grensbewaker als een sym
bool van de verdeeldheidHoe
somber moet het Kerstfeest
zijn voor wie niet ziet het licht
van het Evangelie.
Drie jaar geëist
wegens overval
De officier van justitie bij de Haarlemse
rechtbank heeft gisteren een gevangenis
straf van drie Jaar geëist zowel tegen de
22-jarige machinist W. de M. uit Delfzijl
als tegen de 31-Jarigc hotelbedlende H P.
M. uit Amsterdam, die zich te verantwoor
den hadden wegens een mislukte overval
op de alleen wonende 58-jarige landbou
wer M. G. B., wonende aan de Hoofdweg
In Haarlemmermeer.
VEEL WIND
De Bilt verwacht tot mor
genavond:
Veranderlijke bewolking
nn en dan regen. Ma-
tige tot krachtige lijdelijk
harde zuidelijke wind. Aan.
houdend zacht, (Opgemaakt
gemaakt om 11.15 uur).
ZON EN MAAN
Zaterdag 20 december: zon op 8.45 uur,
onder 16.30 uur. Maan op 13.33 uur. onder
3.43 uur. Op 2fl dec. (tweede kerstdag)
HET WEER IN EUROPA
Rapporten hedenmorgen 7 uur
-1
fx
g< h 'bew
,ï|I
Siï*
