llicutue £dhsd)c (Courant
krijgt t
Weer
„neen" als
Kremlin
antwoord
KLEDIJ
MR. LUNS: INDRUKWEKKEND DEBAT
>prek
over
Alleen ges
geheel Duitsland
HISTORISCHE
FOTO'S
Steeds waarschijnlijker:
vroege verkiezingen
N.A.V.O. heeft aandacht
voor Indonesië
lil voorjaar rapport over
kernenergiecentrale
Vermeer: P.v.d.A. is niet bang
voor vroege verkiezingen
OPLEVING in
Nederland
Voor een dubbeltje verraden
aan de communisten
Nieuwe leden van
de Hoge Raad
I
•1
a
Diepe kloof gaapt tussen
Rooms en Rood
Spoedeisende zaak afgehandeld
WOENSDAG 17 DECEMBER 1938
BUREAUS Steenstraat 37
Directie. Redactie Abonnementen- en
Advertentie-afdeling Tel. 31441.
ABONNEMENTEN: 7.50 per kwartaal;
2.55 per maand; 0.59 per week.
ADVERTENTIES: 020 per millimeter.
Familieberichten 0.18 per millimeter.
(Bij contract belangrijke korting
Postrekening 58936
Negenendertigste jaargang no. 11442
LHRISTKLIJK-NATIONAAL DAGBLAD
Voor Leiden en Omstreken
„Stantnastlcfi ts ghtbltoen
triyn hert ia tcgtienspoct"
TRADITIONELE
Zie pagina 7
I7ANAF het bevroren noorden van Noorwegen, tot in de hete woestijnen
van Frans Noord-Afrika heeft men dezelfde mening over het Rus
sische plan om Berlijn van het Westen af te zonderen: onaanvaardbaar.
In Parijs hebben de ministers van buitenlandse zaken van alle N.A.V.O.-
landen dit gistermiddag verklaard. Zij sluiten de deur echter niet geheel
Toor de Russen: er kan over West-Berlijn worden gesproken, maar dan
in het kader van een gesprek over het gehele Duitse vraagstuk.
In een communiqué dat gisteravond werd uitgegeven wordt echter niet
gesproken over het niveau waarop de N.A.V.O.-landen met de Russen
'willen onderhandelen. In ieder geval zijn Chroesjtsjefs plannen onaan
vaardbaar en de ministers scharen zich dan ook unaniem achter de weste
lijke Grote Drie, die de jongste nota van de Russische premier over Berlijn
vierkant hebben verworpen.
hoofd zou buigen voor het Britse verlan
gen om de handelsprivileges, die nu be
perkt zijn tot de zes E.E.G.-landen, uit te
breiden tot Engeland en de rest van de
vrije Europese landen.
Na de behandeling van de kwestie
debat is het beste, dat ik ooit in de I Berlijn in de ministerraad, zullen andere
ministerraad van de N.A.V.O. heb N.A.V.O.-problemen aan de orde komen.
del grote onenigheid bestaat,
hebben de Westeuropese landen ten
aanzien van de Sowjetunie dus
grote eensgezindheid getoond. „Het
De foto's die thans gemaakt wor
den rond het Binnenhof krijgen
wellicht historische waarde,
want de gang van zaken om deze
kabinetscrisis is een van de
merkwaardigste uit de Neder
landse parlementaire geschiede
nis Zo mag men het wel uniek
noemen dat een kabinets-infor-
mateur ingrijpt in de beraad
slagingen van het zittende parle
ment en het debat over belang
rijke en dringende zaken doet
uitstellen. Het Nederlandse pu
bliek is niet verwend (gelukkig)
met wat men „politieke rellen"
kan noemen en het is dan ook
geen wonder dat .de belangstel
lenden in rijen staan om *ich
een plaatsje te veroveren op de
publieke tribune.
Vandaag drie flitsen: links de
ministers Hofstra en Cals in de
Kamervergadering van gisteren.
De heer Hofstra was dus toch
weer gekomen. Hij assisteerde
mr. Cals, die een voorstel inzake
scholenbouw moest verdedigen.
De heer Hofstra behoefde niets
te zeggen...
VRIJDAG RAPPORT AAN KONINGIN
Informateur Beel zal wel niet
tot andere conclusie komen
(Van onze parlementaire redacteur)
Informateur Beel doet het kalmer aan dan menigeen heeft verwacht.
Gisteren heeft hij een onderhoud gehad met de ministers Drees en
Struycken en vandaag komen de voorzitters van de vijf grote constructieve
fracties aan de beurt. De informateur wil dus het hopeloze van de huidige
politieke impasse niet aannemen zonder zelf eerst met de politieke leiders
gesproken te hebben. Maar in politieke kringen neemt men nog steeds aan,
dat prof. Beel tot geen andere conclusie kan komen dan het uitschrijven
van vervroegde verkiezingen. Nu het er naar uit ziet dat een kabinet niet
te formeren valt, kan voor prof. Beel alleen nog maar de vraag interessant
zijn welk kabinet het ingrijpende besluit moet nemen om vervroegde ver
kiezingen uit te schrijven.
Er zijn maar twee mogelijkhedenóf
het rompkabinet, óf het gehele demis
sionaire kabinet moet dit doen. Het laat
ste was tot gistermiddag bijzonder moei
lijk, omdat de tegenstellingen in de Ka
mer groter zijn dan ooit. In dit licht be
zien kan de brief van informateur Beel
aan de Tweede Kamer om de belasting-
ontwerpen nog niet te behandelen, van
invloed zijn. De Tweede Kamer heeft, on
danks socialistische tegenstand, aan dit
verzoek voldaan. In politieke kringen
meegemaakt. Het communiqué is
stellig zwakker dan wat over het
standpunt in deze kwestie door de
Atlantische afgevaardigden is ge
legd", zo verklaarde mr. Luns, de
Nederlandse voorzitter van de raad.
In «felegatiekringen acht men het mo-
(elijk dat nog voor het einde van dit jaar
het antwoord op de Russische nota's over
IBerlijn dat het communiqué tot basis
zal hebben gereed zal zijn. Dit com
muniqué heeft onder andere de warme
tsstemming van de militaire N.A.V.O.-
kider in Europa, generaal Norstad.
I Bijzonder is men in Parijs te spreken
I irer de rede van minister Dulles, die een
luchtige houding bepleitte, hoewel hij
4 zijn mening uitsprak dat Rusland geen
oórlog zal riskeren over de kwestie-
Berlijn. „Maar aldus Dulles het on
beschaamde en roekeloze Russische plan
Btag zelfs niet de schijn wekken, met
«ucces te worden bekroond. In dit opzicht
heeft hij (Chroesjtsjef) veel weg van Hit-
Ier: als we hem een vinger geven, neemt
hij de hele hand".
Spaaks rapport
In de middagvergadering van de Atlan
tische raad was het rapport van secreta
ris-generaal Paul-Hcnri Spaak over d<
door hem gevoerde politieke besprekln*
gen ter tafel gekomen. Spaak wijst hierin
onder andere op de gevaren buiten het
Atlantische verbond, die alle N A.V.O.-
Undcn bedreigen en dringt aan op mcei
overleg over dergelijke kwesties. Trou
wens over het algemeen wenst Spaak het
overleg tussen alle N.A.V.O.-landen uitge
breid te zien.
Zo was deze bijeenkomst dus een toon
beeld van eensgezindheid. De Franse mi
nister van buitenlandse zaken, Couv
Murville, kon bij zijn uiteenzetting
het Franse standpunt zelfs beweren, de
steun van alle N.A.V.O.-landen te heb
ben. Dit is daarvan het enige voorbeeld,
want op verschillende andere fronten voe
ren de Fransen een verwoede strijd met
bun bondgenoten.
De Franse pers bijvoorbeeld, juichte
listeren over de koele ontvangst die pre
mier De Gaulle de Amerikaanse min
Dulles bereidde, terwijl de Britse pers de
itrijdende Britse delegatie bejubelde, die
maandagavond eiste dat Frankrijk het
Een moeilijk vraagstuk vormen de Franse
ei9en, voor een groter aandeel in beslis
singen over wereldproblemen. De Fran
sen wensen zoals bekend meer nadruk
te leggen op de westelijke „Grote Drie",
waarin zij met Engeland en de Verenigde
Staten overleg zouden moeten plegen over
belangrijke vraagstukken.
Verder wenst Frankrijk op dezelfde
basis als Engeland, de Amerikaanse
atoomgeheimen te delen. Ook wil Frank
rijk dc N.A.V.O. reorganiseren, maar met
gereedliggende voorstellen wil het niet
akkoord gaan.
Minister Luns overlegt met Lloyd
Noordatlantische verdragsorga
nisatie te Parijs vrijwel zeker ge
acht, dat de toestand in Indonesië
de orde zal komen bij de be
sprekingen over het Verre Oosten,
die morgen op de N.A.V.O.-confe-
rentie zullen worden gehouden, al
dus meldt A.N.P. Naar verluidt,
heeft het secretariaat van de
N.A.V.O. een document over Indo
nesië opgesteld, dat door de minis
ters zal worden besproken.
Op uitnodiging van de Britse minister
van buitenlandse zaken, Selwyn Lloyd,
zou minister mr. J. M. A. H. Luns heden
het noenmaal gebruiken op de Britse am
bassade in de Franse hoofdstad. Het werd
niet uitgesloten geacht, dat hierbij de
Britse levering van zes Fairey Gannet.
vliegtuigen aan Indonesië ter sprake
komen. Deze vliegtuigen zijn bestemd
voor bestrijding van onderzeeboten.
Minister mr. J. M. A. H. Luns zal naar
een Nederlands diplomaat te Parijs aan
A.P. verklaarde, een protest doen horen
tegen de levering van zes marine-vlieg
tuigen door Engeland aan Indonesië. Hij
zal dit niet formeel doen, maar hjj zal
in het onderhoud met zijn Britse ambt
genoot uiting geven aan zjjn bezorgdheid
Het departement van onderwijs heeft
bepaald, dat de kinderen van de lagere
school binnenkort uniformen moeten dra
gen, daar dit in tal van Aziatische landen
een gebruik is, de discipline bevordert,
de uitdagende nozemkleding onmogelijk
maakt, zuiniger is. de veiligheid bevor
dert en alle verschillen in rijkdom uit
wist.
Verenigde Staten hebben hun betrekkin
die negen maanden geleden een
crisis doormaakten, weer opgelapt, schrijft
de A.P.-correspondent te Djakarta. Een
bijprodukt van deze verbetering is Ameri
kaanse economische en militaire hulp. De
Amerikaanse ambassadeur te Djakarta.
Howard F. Jones, die veel hiertoe heeft
bijgedragen,' verklaarde te menen, dat de
,-an wantrouwen en gebrek aan be
grip tot het verleden behoort. Hiervoor
n verschillende oorzaken. Washington
het bewind van Sukarno anders gaan
bekijken. Dacht het eerst, dat deze naar
de communisten lonkte, thans wil het zijn
(Zie vervolg pagina 7)
Nederlands aandeel in bouw zal
aanzienlijk moeten zijn
voor de bouw van ccn door kernenergie
san te drijven elektriciteitscentrale. Deze
centrale zal. zoals men weet, in Geer-
truidenberg moeten verrijzen. De aan
biedingen zullen te zijner tijd worden
bestudeerd door de Samenwerkende
elektriciteitsproduktiebedrijvrn (S.E.P.).
Inmiddels is voor de S.E.P. aan het
werk de z.g. commissie-Roodenburg. die
over enkele maanden zal rapporteren
(men verwacht in maart of april) over
de vraag of het technisch en economisch
mogelijk is in Nederland een kernener
giecentrale te bouwen met een vermogen
van 150 megawatt (een megawatt is ge
lijk aan duizend kilowatt).
dat
der
Men kan
voornaamste conclusies van het rapport
aal zijn. dat men op korte termijn moei
overgaan tot de bouw van een door
atoomenergie aangedreven centrale
Theoretisch is het natuurlijk mogelijk,
dat de bouw voor een later tijdstip wordt
aanbevolen of zelfs wordt ontraden,
maar gezien de gegevens, die op het
ogenblik beschikbaar zijn over de i
biliteit van kerncentrales, is het i
niet te boud te veronderstellen, dat de
commissie tot spoedige bouw zal advi-
aanbiedingen, daar
lustrie nog niet in
Bij de bouw za
uit de buitenland!
de Nederlandse i
staat is gebleken r
te komen. Toch zal het Nederlandse aan
deel in de bouw vrij groot zijn. Het
namelijk de bedoeling van de S.E.P. a
hun opdracht de voorwaarde te verb
den, dat zoveel mogelijk Nederlandse
bedrijven worden ingeschakeld. Niet bij
alle aanbiedingen is daarmee rekening
gehouden, maar bij een eventuele leve-
rings- en bouwopdracht zal men dan als
nog voor een aanzienlijk Nederlands
aandeel moeten zorgen. Bij de beoorde
ling zal men namelijk uitsluitend op de
technische mérites letten, zodat op zich
zelf het gebruik maken van de mogelijk
heden der Nederlandse industrie geen
gewicht in de schaal legt. Pas bij de
gunning zal men de eis stellen, dat er
„zoveel mogelijk in samenwerking met
het Nederlandse bedrijfsleven" gewerkt
zal worden.
Groot aantal doden bij
brand in warenhuis
Bij een hevige brand in een warenhuis
in het centrum van Bogota, de hoofdstad
van CohmVbië, zijn gisteravond tien men
sen om het leven gekomen en 100 ge
wond. Volgens onofficiële schattingen
echter, heeft de brand minstens 80 doden
De meeste slachtoffers waren vrouwen
en kinderen, die elkaar in paniek ver
drongen en vertrapten, toen het brand
alarm geklonken had.
,Ik wil nadrukkelijk verklaren dat we
vervroegde verkiezingen in geen enkel
opzicht schuwen, indien die tot een op
lossing van de huidige kabinetscrisis
zouden leiden. Maar ik vraag me af:
ze nodig? In de Tweede Kamer was
en flinke meerderheid, die het ka
binet ten val bracht. Deze meerderheid
moet thans ook de moed»opbrengen een
regering te vormen. Het lijkt er veel op
dat deze meerderheid nu aan het Neder
landse volk wil vragen of ze 't wel goed
gedaan heeft."
Deze woorden sprak de voorzitter van
de Partij van de Arbeid, de heer E.
Vermeer, gisteravond op een partijver
gadering van de federatie Amsterdam.
De heer Vermeer betoogde onder meer
dat het in wezen gaat om de rechtvaar
dige verdeling van de welvaart. Hierbij
voltrekt zich een scheidslijn sterker dan
O.E.E.S. verwacht
tevoren. Want het gaat óf i
levenspeil van de grote massa v
Nederlandse volk óf om het be:
weinigen.
„We zijn ook nu bereid
king, maar vanwege de scherpe scheids
lijn niet tot elke prijs. Alleen als
vooruitstrevend programma ons de kans
biedt de welvaart, produkt van gemeen
schappelijke arbeid, recht'
verdelen, zijn we tot die samenwerking
De P.v.d.A.-voorzitter meende,
prof. Romme nu kabinetsformateur
worden. Uit de adviezen van prof. Beel
aan de Koningin kan duidelijk blijken of
Romme zijn verantwoordelijkheid durft
te aanvaarden.
De P.v.d.A. zal binnenkort
verklaring komen over het stakingsrecht
hetwelk volgens spr. geen vraagstuk
dat door „bedenkelijke vonnissen." zi
der meer van de baan kan worden ge
veegd.
Ernstig luisterden de Kamer
leden van links naar rechts de
heren Meulink, Biesheuvel,
Bruins Slot, allen a.r., de
K.V.P.'er Visch en het c.h. lid
Van de Wetering) naar de voor
stellen van orde die voorzitter
Kortenhorst indiende en die er
op neer kwamen dat men de
zaak maar terug wilde draaien
En dat alles geschiedde na
dat een brief van prof. Beel was
voorgeleen, die vlak voor de
Kamervergadering in het kabi
net van de voorzitter had be
raadslaagd
De Europese Economische Gemeen
schap verwacht voor de komende
den een opmerkelijke opleving in Neder
lands industriële produktie, voor West-
Duilsland en Italië een matige expansie,
voor België-Luxemburg stagnatie
Frankrijk een sterke daling.
In de kolenindustrie is thans ee
de staalproduktie daalt, doch de chemi
sche industrie en de aardolie stijgen. De
auto-nijverheid ondervindt groti
ondanks tekenen van achteruitgang. De
grootste achteruitgang ziet men bij tex
tiel, kleding en schoeisel. De vraag naar
deze goederen stijgt langzaam. De infla
toire spanningen zijn verdwenen, de
prijzen gestabiliseerd.
In West-Duitsland en Nederland
de particuliere investeringen t
Frankrijk duidelijk af, in Italië blijven
ze gelijk.
De produktie der metaalverwerkende
industrie wordt voor het eerste kwartaal
van 1959 3 tot 5 pet. hoger geraamd dan
een jaar tevoren, die van de machine-
industrie zal nauwelijks groter zijn,
zal waarschijnlijk aanzienlijk m
scheepsruimte worden gebouwd.
Dc vooruitgang in de bouwnijverheid I
van West-Duitsland en Nederland zal de
achteruitgang in andere landen goed Daarom betrokken de Jongens om de
maken. I beurt de wacht bij de kiosk en observeer-
TTET SPEL is uit voor vier kleine
X-i Oostberlijnse jongens, die voor
een dubbeltje mensen aan de com
munisten verraadden. De Westber-
lijnse politie heeft twee van de jon
gens, één acht en de ander negen
jaar, gearresteerd. De jongens wa
ren op het idee gekomen toen zij
hoorden dat de communisten er op
uit waren de Oostberlijners te re
gistreren die over de grens wipten
om in West-Berlijn kranten te ko
pen. Dit is al voldoende om een
Oostberlijner in een communistische
gevangenis te brengen.
De jongens wisten dat Oostberlijners
dikwijls dc grens overwippen om in een
dichtbij staande kiosk kranten te kopen
De kiosk stond juist ver genoeg van de
grens af om beschut te zijn voor de verre
kijkers van de communistische grens
den hun stadgenoten die de vrije krantnr
Daarna holden zij naar de commu
nistische grenspolitie terug met beschrij
vingen van de mensen die ze gezien
hadden. Voor elke arrestatie kregen zij
vijftig pfennig.
Aan de Westberlijnse politie vertelde
de twee gearresteerde jongens, «fat het
gemakkelijke manier was om aan zak
geld te komen. Eén van de andere twee
jongens die de arrestatie wisten te ont
lopen. zou per dag wel eens zes mark
verdiend hebben.
De Westberlijnse politie heeft de twee
gearresteerde jongens met een waarschu
wing vrijgelaten. Zij zijn naar Oost-Bcr-
lijn teruggegaan met de belofte voortaan
betere spelletjes te bedenken.
Hr. Ms Snellius. het marine-opnemings
vaartuig, dat donderdag uit Nieuw-
Gu.nea ;n Den Helder zou arriveren, is
een dag eerder, dus vandaag, omstreeks
het middaguur in de marinehaven
gekomen,
neemt men aan, dat het onderhoud tussen
de informateur en de demissionaire mi
nister-president dr. Drees, betrekking had
op het politieke geharrewar van de laat
je dagen in de Tweede Kamer, dat prof.
Beel stellig niet heeft kunnen waarderen.
Trouwens ook voorzitter Kortenhorst
schijnt tot deze conclusie te zijn gekomen,
want in het debat om de behandeling tot
maandag a.s. uit te stellen, zei hij, dat
hij zich gisteren waarschijnlijk al te veel
de discussie had gemengd. Het optre-
n van de Kamervoorzitter in deze zaak
heeft dan ook terecht veel misnoegen ge
nekt.
Vannacht veronderstelde men in Haag-
e politieke kringen, dat prof. Beel om
streeks vrijdag zijn rapport aan H.M. de
Koningin zal uitbrengen. Als zijn pogin
gen op niets uitlopen, wat dus vrijwel
algemeen wordt verwacht, zou zaterdag
het ontslag van de socialistische minis
ters kunnen volgen. Dit zou men kunnen
concluderen uit het feit dat de Kamer
maandag waarschijnlijk de belastingont-
werpen kan behandelen. Het eventuele
rompkabinet zal daarop dan spoedig de
roegde verkiezingen kunnen uitschrij-
In sommige politieke kringen neemt
aan dat dit kabinet zich daarop de
missionair zal laten verklaren, omdat
door een voortzetting van de begrotings
behandeling de politieke onrust nog in
hevige mate zou toenemen.
De Tweede Kaïmer heeft gisteren drie
leden van de Hoge Raad der Nederlanden
benoemd, te weten mr. E. J. Korthals,
advocaat en procureur in Amsterdam, mr.
H. Schadce, raadsheer-plaatsvervanger in
het gerechtshof in Den Haag en mr. C. A.
de Meyere, raadsheer in het Haagse hof.
Bij de stemmingen waren er onder meer
stemmen uitgebracht op mr. L. G. Korten
horst, voorzitter van de Tweede Kamer.
J. A. W. Burger, voorzitter van de so
cialistische Kamerfractie en prof. mr.
C. P. M. Romme, voorzitter van de K.V.P.-
fractie. Of de stemmers op deze figuren,
>m wier gedragingen in de Kamer de
aatste dagen nogal rumoer is geweest,
liever niet als volksvertegenwoordiger
zien, is uiteraard in het duister gebleven.
Het g.8. Marianne, een 110 ton metende
Nederlander, ls gisteren in Noord-Jut
land aan de grond gelopen. Bij een po
ging vlot te komen, werd de lichtmatroos
J. H Jandersen uit Rotterdam licht ge
wond.
Vrijspraak gevraagd
voor Wohlgemuth
De verdediger van dr. Wolfgang Wohl
gemuth heeft gisteren vrijspraak geëist
voor zijn cliënt. Wohlgemuth, d.e in 1954
met Otto John naar Oost-Berlijn ging,
staat in Karlsruhe terecht op beschuldi
ging van staatsverraderlijke betrekkingen
met Oostduitse ambtenaren.
Zijn verdediger trok een parallel tussen
de besprekingen van Wohlgemuth met
Oostduitse ambtenaren en het gewraakte
overleg in 1956 van de Westduitse minis
ter Schiiffer ln Oost-Berlijn.
EISENHOWER NODIGT
DE GAULLE UIT
Minister Dulles heeft de Franse premier
De Gaulle gisteren een uitnodiging van
president Eisenhower overhandigd, om
tijdstip dat he mschlkt" een be-
brengen aan de Verenigde Staten.
Aldus is meegedeeld door de Amerikaanse
ambassade in Parijs.
FRANKRIJK GETROFFEN
DOOR FELLE STORM
Een felle storm heeft gis4eren grote
schade aangericht in Frankrijk. Door in
stortingen kwamen op verschillende plaat
sen mensen om het leven. In de haven van
Rochelle zonk een vissersscheepje, waarbij
vijf mensen verdronken.
Ktcslnger, een Bondsdagafgovaardigde
van de C.D.U-, is gisteren met een grote
meerderheid van stemmen gekozen tot
minister-president van de Westduitse staat
Baden-Württemberg.
De Bilt verwacht tot morgenavond:
Veranderlijke bewolking met
voornamelijk In de kustpro
vincies enkele verspreid
voorkomende buien en in de
nacht plaatselijk vorming
van mist. Overwegend zwak
ke wind tussen west en zuid.
Iets lagere temperaturen.
(Opgemaakt om 11.15 uur).
ZON EN MAAN
Donderdag 18 dec.: zon op 8.44 uur,
onder 16.29 uur. Maan op 12.47 uur, onder
HET WEER IN EUROPA
Rapporten hedenmorgen 7 uur
Zs
ïïSB
.8
Ié
|s
Z«
Helsinki
Stockholm
Oslo
Kopenh
gehregen
ONO 5
O 6
N 3
ZZO 5
-13
2
5
0
2
1
rw bcw
WZW 2
ZZW 4
t
0
1
Luxemb.
Parijs
regen
geh bcw
W 6
ZW 4
5
20
9
Grenoble
geh bcw
NO 2
6
1
Berlijn
Frankfort
half bew
ZO 4
WZW 10
3
03
MUnehen
Züricb
Genève
licht bcw
licht bew
Z 2
WZW 7
ZW 4
2
9
7
0
1
Locarno
Innsbruck
orrbcw
O 2
OZO 2
2
-0
0
Ajacelo
Madrid
Mallorca
Algiers
half bcw
half bcw
half bew
ZZO 1
ZZW 8
ZW 5
WNW 4
15
5
13
12
19
03
1
MR. IN 'T VELD IN DE SENAAT:
(Van cmze parlementsredactie)
TNE EERSTE KAMER heeft gistermiddag een aantal wetsontwerpen aan-
genomen, waarvan er althans één van „spoedeisende aard" was, na
melijk de wijziging van de wet op de vervreemding der landbouwgronden.
Dit wijzigingsvoorstel heeft in de voorgeschiedenis van de kabinetscrisis
een zeer belangrijke rol gespeeld. Het was immers naar aanleiding van de
aanneming van het op dit ontwerp ingediende amendement-Biewenga (a.r.)
waardoor de werkingsduur van de wet werd teruggebracht tot 1 januari
1963 dat de aanvoerder der socialistische Tweede-Kamerleden, mr.
Burger, de K.V.P. en A.R. verweet met het regeringsprogram te hebben
gebroken. Gisteren zaten de ministeriële partijgenoten van de heer Burger,
dr Vondeling (landbouw) en prof. Samkalden (justitie), achter de rege
ringstafel om het zo berucht geworden ontwerp door de Senaat heen te
helpen. Het werd ten slotte hoofdelijke stemming aanvaard, zodat het op
1 januari a.s. van kracht kan worden.
Het bleek gisteren eigenlijk alleen mr.
In 't Veld (soc.) te zijn. die er behoefte
aan had, om het wetsontwerp tot wijziging
van de vervroemdingswet nog eens tegen
de bredere achtergrond van de huidige
politieke situatie te plaatsen. De leider
der socialistische senatoren noemde de
aanneming van het amendement-Biewen
ga „duidelijk in strijd met de regerings
verklaring van 23 oktober 19.V5" Hij
maakte duidelijk, dat de P.v d.A veel
meer dan de andere partijen belang hecht
aan het regeringsprogram, omdat daarin
althans lets van haar opvattingen is neer
gelegd. Als zodanig vormt het een tegen
wicht tegen de bij de andere groeperingen
levende neiging om steeds maar weer af
breuk te doen aan de socialistische ver
langens. „De poging om steeds maar weer
te knabbelen aan wat door dc socialis
tische ministers wordt voorgesteld, heeft
in onze kring een groeiend gevoel van
onbehagen gewekt", aldus mr Tn 't Veld.
.Wanneer het daarbij om kleinigheder
ging", zo vervolgde hij. ..dan zou het nog
niet zo erg zijn, maar de door he4. amende
ment-Biewenga aangebrachte wijziging is
bepaald geen kleinigheid. Het cant hier
om een voor ons principieel punt. De be
perking van de werkingsduur der wet zit
ons bijzonder hoog". Mr. In 't Veld
achtte de houding van de Kamermeerder
heid, die in de Tweede Kamer eenvoudig
over de minderheid is heengelopen, in
strijd met een gezonde democratische op
vatting. De weigering van die meerder
heid om op het punt van het naleven van
het regeringsprogram aan het verlangen
van de P.v.d.A. tegemoet te komen, (in
dit geval toch geen groot offer) heeft de
socialisten pijnlijk getroffen. Het heeft
bij hen het gevoel gewekt, dat de ande
ren zich van alles kunnen losmaken en
dat de socialisten daarmee alles ls ont
vallen. wat hun regeringsverantwoorde
lijkheid zou kunnen rechtvaardigen.
De P.v.d.A.-fractieleider constateerde,
dat er thans tossen katholieken en socia
listen wel een heel grote kloof gaapt en
dat de grondslag voor een loyaal samen
gaan In brede-baslsverband ontbreekt.
Een doelbewust regeringsbeleid op een
duidelijke en deugdelijke grondslag Is
echter nodig Dit Is geen P.v.d A., maar
een landsbelang.
(Zie vervolg op pagina 4)
