Twee kleine kerken
wi TH unci)
MUZIEK VOOR
DE HUISKAMER
7,r:
1
ZONDAGSBLAD
ZATERDAG 13 DECEMBER 1958
ni\\.nil CV» I UUR
IN DE
„GROSZ
STAPT"
4IHIHIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII S-
O.-lEST-BERLIJN is d« stad van
(V d. mod„n. TEMIDDEN VAN WOONCOMPLEXEN
de stad van de hoogbouw en
de stad van de strakke lijn.
Hoe lang dit zal duren weet
ik niet, want Berlijn is eigenlijk altijd al een onrustige stad ge
weest. Wat de ene eeuw opbouwde werd door de andere eeuw
weer vernietigd. En werkelijk historische bouw-monumenten
heeft Berlijn dan ook niet, met uitzondering van enkele oude
paleizen zoals b.v. het Schloss Charlottenburg. Een echt oud Ber
lijn vindt men hoogstens nog in Spandau rond de Nikolaikirche.
Of in Neukölln, of in enkele kleine kerkjes uit de vroegere
Berlijnse voorsteden als Dahlem, Marienfelde, Buckow of Tempel
hof. Die kerkjes zijn nog uit de romaanse tijd.
V-
3-lanóa-HZiertel
in ÉBerlyn^,
i aluminium.
-J
ateriaal dat complet
«grond-
Wie thans Berlijn
ziet, voelt het di
rect: dit ia een stad
iets
architectonisch ge
bied. Gigantische
woonwijken wer
den aangelegd na
1920. veelal aan de
rand van Berlijn
om de bevolking
uit de donkere,
sombere huurka-
nenstad te trekken.
En toen de tweede
wereldoorlog voor
bij was, bestonden heel veel van
die huurkazernes niet meer. Ber
lijn was een grote ruine. waarbij
van wederopbouw eigenlijk geen
sprake was. Men moest opnieuw
bouwen En daarbij zo economisch
mogelijk, elke centimeter benut
tend. Zo kwam er de hoogbouw,
zo werd er opnieuw ruimte ge
schapen voor de vele honderden
woningzoekenden.
Willekeur
HET oude Hansa-Viertel, de wijk pén
achter de grote dierentuin, werd met
veel aan en in deze kerk
bruikt. Tegenover het grote ven
ster is een zijkapel, die door een
schuifwand van de kerkruimte
afgescheiden kan worden. Het or
gel staat tegenover de kansel, die
aan de wand naast het venster
een plaats kreeg, waardoor de al-
"'"'IVS'K,; ES iV
constateren
gegaai
i heel bijzondere sfeer
heeft
vrij kale ruimte bereikt, die met
de betonnen balken aan de zolde-
prof. Schrieber. En ei- ring de indruk van een geperfec-
de gehe- tioneerde schuur geeft. Elk ele-
menteer! Rlen tS.TSh'iS'SSl Wil'y Kr.u.r terfl „..r «n h.el mi,.it, i„ er ge»e,rd «n overge-
Interieur van de Evangelische
Kaiser-Friedrich-Gedachtniskirrhe
in het Hamad'ifrtel te Berlijn.
Men ziet hier de achtergalerij
met hei Schuke-orgel i plexiglas
daarnaast een rond gebrandschil
derd raam van prof. Knievil ski.
10 meter) aan de gehele
ke muur (ontwerp prof. Meister-
het plafond
kerk als het ware geheel opge
nomen in de gemeenschap. Het
Schuke-orgel is het eerste orgel,
dat een kast kreeg van plexi-glas
en aluminium.
IET ver van deze Evangelische
kerk af staat de nieuwe R.K.
kerk. de St. Ansgar-Kirche. ge
noemd naar de missionaris Ans-
gar ispeer van God». Architect
prof. Willy Kreuer uit Berlijn heeft
in een kerklengte van 34 meter
een ruimte geschapen voor 250
personen. Tegenover een venster-
wand. die zeer regelmatig onder
broken is door betonstroken
(waardoor 178 vensters ontston
den», is aan een witte muur een
telij- geschilderde kruiswegstatie
grote eenvoud gezocht, die bleven i
onpersoonlijke ruim-
(3 manualen en 24 registers».
Deze twee Godshuizen staan
tussen de enorme woongebouwen
als kleine religieuze accenten in
een wereld, die in technisch ver
nuft en zakelijke berekening
dreigt af te glijden van de bezin
ning des geestes.
TRAGIEK DOOR DE LIEFDE
In museum
Boymans te
Rotterdam
prof. Kowalski aangebracht, be-
het oplo- staande uit 85 stuk"
9 tot 11 wegstatie verliest
(Van onze kunstredacteur)
In het Zuiden 1
achter de grote dierentuin, werd meter hoogte. Dat beton-plafond wand door de
Noorwegen
stukken. Deze kruis- werd hij geboren op 12 decem-
deze kale ber 1863. Hij was de tweede
door bommen met de grond ge
lijk gemaakt. En op deze plaats
herrees een geheel nieuwe wijk.
gebouwd door architecten uit de
gehele wereld. Hier bouwden Wal
ter Gropius uit Amerika. Alvar
Aalto uit Helsinki. F. Jaenecke en
Sten Samuelson uit Malmb. Os
car Niemeyer Filho uit Rio de
Janeiro. Arne Jacobsen uit Kopen
hagen, R. Lopez en E. Beaudouin
uit Parijs. Franz Schuster uit We
nen en dc Duitse architecten
Hans Muller. Ludwig Lemmer,
Eduard Ludwig. Willy Kreuer,
Sepp Ruf. Joh. Krahn. Paul
arten. Hans Schwi
akoestiekdek afmetingen veel
Eg.
rei
Ook
vippert,
Neder
land zal daar gaan bouwen, de
plek is vrijgelaten voor de Rot
terdamse architecten J. H. v. d.
Brock en J. B Bakema.
Wie zo eens door deze nieuwe
wijk loopt, zal niet de indruk van
een zekere willekeur kunnen ont
gaan. Wolkenkrabbers van 17 eta
ges geven als het ware felle ac
centen aan de wijk. maar dan erg
onritmische accenten. Het is aL<-
of elke hoogbouw voor zichzelf de
aandacht wil opeisen, daarbij de
totaliteit van een gehele wijk ver
storend. En daartussendoor
ten door heiningen. Die* huisjes
worden overweldigd door de wol
kenkrabbers. Wat er in dat Han-
sa-Viertel wel bereikt
hem kwamen er nog drie kinderen. Nog maar 5 jaar oud
was hij toen zijn moeder stierf aan tuberculose, de ziekte die
negen jaar later ook zijn oudste zusje in het graf zou slepen.
Zelf was hij als kind ook vaak ziek en dan moest zijn vader,
een militaire arts. hem verzorgen. En voor zijn liefdevolle
tweede moeder was geen moeite te veel.
Deze korte inleiding moest
voorafgaan
den schrijv
toonstelling van werken
Noorse schilder Evard Munch in
Museum Boymans te Rotterdam.
Reed, vroeg msaklc Munch ken- £iïooT WaTdegetaTrte'
...v.. - dood: reeds als dj, kind „,et geTO,g
Gaf Munch met zijn schil-
hetgeen we wil- derij ..Erfelijk belast" niet
de grote ten- een stuk ibsen-pessimisme
toneelstuk „Spoken".» door
de tragiek van de moeder
met de zieke baby op haar
kind onderging hij de smart
een mens en de jeugdschetsen die
hij maakte waren dan ook geïn
spireerd op de familietragiek.
de liefde tussen twee i
sen? Hoe wreed is de liefde
dan, dacht Munch en om
zijn eigen sterke verlangen
toch te kunnen uitleven z
Viertel in Berlijn.
Rooms-Katholieke St. Ansgar-Kirche in het Har
met rechts aan de muur de uit 85 stukken beslaat
kruisuegstatie van prof. Kou-alski.
Slechts 22 jaar was hij wjen nij
het aangrijpende werk „Het zieke der persoonlijk de wreed-
kind-' maakte, welk schilderij hij heid van de liefde te moeten
later wel zes malen copiëerde. In ondergaan, schilderde hij
het hospitaal, waar zijn vader n?.®1 grote felheid de tal-
werkte. 7.ag hij ook veel ellende ryke naakten en de vam
en zijn eigen opleiding voor inge- ►P,er- die met haar rode ha-
nieur moest wegens ziekte worden ren een man gevangen houdt aan
opgegeven. Toen zocht hij het in haar lippen,
de kunst, maar in de gevoelige
Noorse ziel was iets stuk gegaan. Volledig Ondergaan
Dat jonge hart dat zo naar lief
de en schoonheid smachtte, ging DU Ibsen ontving de liefde pas
begrijpen dat die liefde en die kJ wijding voor het leven „wan-
schoonheid toch eens wreed
stoord zouden worden.
EDI A RD MUNCH
i veel grasvelden.
rijzende architectonische trots,
temidden van al die wooncom
plexen waar de mensen zich num
mers voelen in een grote kazer
ne. staan twee kerken, twee mo
derne kerken. Eigenlijk vallen ze
niet op. het is alsof al die woonfa-
brirkcn zich veel belangrijker
voelen dan de kerken. Op
Slants waar eens de Evangelie
iaiser Friedrich Gedachtniskirche
stond (die gebouwd
VIA NAALD
«N PLAAT
neer zij, los van verlangens
wilde begeerte, bevrijd vliegt naa:
de geesteswoning der herinnering'
(„De komedie der liefde"). Bi
Munch lag de zaak iets anders
Hij wilde die liefde niet los
ken van „verlangens en wuue
begeerte'' trie b.v. entwakend Sf', de maatschappij, bet
verlangen in een schilderij als PuwelUk, de
chologisch inzicht. En welk een
ongelooflijk knap graficus was hij
bovendien.
Eigenlijk had Munch veel ge
meen rnet de Zweedse schrijver
August Strindberg, die heel sterk
geleden heeft aan het man-vrouw
probleem en het demonische in
de vrouw het sterkst zag. Net als
i iiia_ Strindberg had ook Munch een
'wilde revolutionaire houding tegenover
B" veten i» Beethoven
alleen maar bekend
als de componist van
negen symfonieën, van de
Ouverture Egmont. van
de Missa Solemnis en van de zgv. ,.Mondschein"-sonate. Dat hij
nog kamermuziek van bijzondere schoonheid heeft geschreven, is
minder bekend. Of heeft u bijv. wel eens van de Strijkkwartetten
Beethoven gehoord9 Tussen 1708 en 1800 schreef hij onder heeft
1895) is nu door architect prof. Opusnummer 18 zes strijkkwartetten, in 1806 schreef hij de dri
Ludwig Lemmer uit Berlijn de zffn ,Jlasumovtky"-kwartetten (Op. 59), in 1824 volgde zijn tijd
nieuwe Katser Friedrich Gedacht- Kwartet 0p j32 a-moll en in 1826 zijn Kwartetten Op. 131
ntskirche gebouwd, op de fun- meii r ri„r
damenten van de oude kerk. Ge- 135 rtsP' ,n cu"mo" en r"dur
bonden aan die fundamenten kon
prof Lemmer de toren niet los He, opvaUend dat Beet-
kehjkCzijnr plan '"was*03 s aa va hoven steeds naar het strijk-
Op 30 juni 1957 werd de nieuwe kwartet greep aLs hu als mens
kerk door dr Dibelius in ge- als kunstenaar een keer-
bruik genomen. En van die d«- Punt of wn rustpunt in zijn
mm af IS deze kerk een voor- meemaakte Is Beet
beeld gebleven van verantwoorde hoven in zijn pianosonate» de
protestantse kerkbouw. De kerk pepassionneerde belijder en
heeft oen enorme ruimtelijke wer- 'n de symfonieën de kracht-
king. alhoewel de ruimte toch figuur dte tot de strijd op-
werkelijk met zo groot is. Die roept, in zijn Strijkkwartetter
werking i* niet alleen verkrei
diens striemende afkeer
van de vrouw als minderwaardig
wezen: „Du gehst zum Weibe;
vergiss die Peitsche nicht" Bij
Munch vloeien daarbi
i heel lich-
men. Het is dan ook
te en sprankelende
den. De in hetzelfde jaar ontsta- 0(.ltulu „clluou
Pianosonate in Fis-dur Op. 78 c,k d ,tadi
ft een meer gepassioneerde baar VQOr de
inslag. Beethoven dacht in die innering aan de grote liefde
n een huwelijk met There- zjjn moeder bleef bij hem heilig.
Brunswick. Doch toen dat ua
niet doorging droeg hij deze so
nate maar aan Therese op. Tij
de deze liefde juist volledi
dergaan Maar de angst voor de
ontgoocheling in de vorm van
ziekte of dood bracht hem de haat
voor de liefde, of beter voor de -
Het grandioze schilderij hoogmoed, heerszucht, innerlijke
od van Marat" Is in dit zwakheid, erotische drift en oor-
spronkelijke moeder- en ..meisje
als madonna"-verering ineen. Hij
zoekt de vrouw als moeder en
madonna, de toegewijde, overge-
desiflusiè "in 8evene- en stuit bij de moderne
„De dood
opzicht wel zeer typerend
lithografie als „Vrouw" geen een
duidelijk beeld van Munch's kijk
op de vrouw, in drie stadia
schuld, wellust
:ij ongenaak-
dat zijn mannelijk besef.
meerwaardige kwetst. De beko
ring der vrouw prikkelt zijn zin
als zij hem ver-
nelijkheid.
groot venster
treedt Beethoven ons als de
denker tegemoet. Het Strijk-
gebruiks- of
Fontein-reeks met
verrassingen
De Fontein te Utrecht U
i tijde
l het
bestond bij
•ntsmuziek
vorsten zoals dat
van Haydn
geval w«
Beetliovei
had deze
tot een meer geestelijke be
leving gemaakt Niet direct
NedCTlYn"ase"»H««. hb sim eerste^ Strukjtwiirtet-
nr»gi niet voor de goed- *"*asg
-. l.ngz.merhzncl
ki.pe peekethoekerii bezweken zbn. J"Ute Strijkkwsrtettei
KlssrblUkrlIJV wil geze ultgeverll van Beethoven «everi dit heel
eet. boek »o lang mogelijk nog een
boek laten. Dit wil niet zeggen,
dat men dr pnrtemonnale van de
kopers niet tegemoet wil komen.
Beethov
duidelijk aan en zijn niet
alleen de voltooiing van zijn
kamermuziek, maar van zijn
gehele scheppen. Die laatste
Strijkkwartetten omvatten
eigenlijk de totale Beethov
Integendeel, van succesrijke her-
drukken ,-n ook wel van werken, belijder en dc strijder, de filosoof
die naar cmvang en inboud z.cb de muzikant, de vormverbrekcr
hiervoor bijzonder goed leDen heeft
j de vormschepper
ijsheid van de rijp geworden
handzaam" formaat en mens in klanken neergelegd.
vrolijke «in^pe plasticband: De De laatste twee Strijkkwartet-
Fonteln-Boekerij. ten van Beethoven heeft Philips
Reeds *,ag.-n o.m de bekende uitgebracht op één plaat in een
Kazantzakis ..Chru- vertolkmR door het Budapeste.
'u' ru^a!f_.' ,,f.n Streichquartett Joseph Roisman
V?e*Ch."'wW v,r: J" Gorodetzkjr. 2e v,ooi.
schonen: Katherine Hulme „Zus- Bons Kro.vt. altviool en Mischa
ter Luc" William Barrett God» Schneider, cello). Het zijn de
lir'.erhand" «een zeer boeiend ver- Strijkkwartetten in cis-moll Op
haal over een Amerikaanse vlie- 131 en in F-dur Op. 135. beide ge
(er. die in Rood-China ondergedo- schreven in 1826. dus kort voor
er,, zich enige tijd voordoet als zijn dood op 26 maart 1827. <30
pr ester van een miasiepost; een cm langspeelplaat A 01199L'. Dezt
Uitnemende pr esterroman»Lasz- tot de zuiverste vorm en uitdruk
16 Buben k ..De hemel begint bo- king gesublimeerde muziek, word
ven Europa" »«en interessant door de Boedapesters ongelooflijk
boek over ruimtevaartspionage: mooi uitgevoerd Hier is een vol
Met de kracht
e heeft Munch dit alles van zich lokt* en zich geeft.
dens zijn eerste verblijf te We- af willen schilderen: het dualisme de „deernewaarbij zijn
schreef Beethoven in 1796 het heeft hij in zijn werk willen op- ha^r de leiding misgunt.
En heeft juist niet hiei
Rondo in C-dur. Op. 51 i
bij dit Opusnummer dp0r
tweede Rondo bijkomen,
nl in G-dur». In dit bekoorlijke
werk hoort men reeds de latere
Beethoven.
Philips heeft deze drie Piano
sonates en het Rondo uitgebracht
in een vertolking door de Nedei
landse pianist-componist
Henkemans.
zijn kunst zo'n geweldige •-*-
ie gekregen: hartstochtelijk ®!izen!
en toch zuiver, nergens coquette-
rend en nergens gênant. Bij som
mige van zijn figuren zouden we
een vergelijking kunnen maken bovendien ziet r
met die van Kees van Dongen, hang te
Munch het toch ~n, h.e'.
De tentoonstelling die Museum
Boymans thans heeft ingericht
duidelijke be
wijzen. Het is een tentoonstelling
waaruit duidelijk blijkt hoe be
paalde thema's het gehele leven
Munch hebben achtervolgd. En
A 00478 L> Men kent Henke-
mans al voldoende om te weten lens
hoe hij piano speelt. Het
van een klaarheid en ee
kaliteit, die steeds weer frappe
ren. Dat ik zelf meer verlang
een Beethovensonate,
en meer kracht en meer manne
lijkheid, doet aan mijn waarde-
langspeel- altijd, omdat hij zichzelf is e
grote eerlijkheid zijn eigen gevoe
lens in het beeld vastlegt. Dat
alles doet Van Dongen niet en daarom
bij hem dat onwaarachtige.
het spel van Henkemans
niets af. Hij is een fijn-besnaard
musicus, die heel veel ernst
maakt met zijn spel en bij wie
men beslist geen gebrek aan mu
zikaliteit kan verwachten Het
is doorleefd spel. Aan het binnen
ste deel van de plaat gaat de toon
1865 en opgedragen
dus Eduard Hanslick. in een
vertolking door de 30-jarige Ame
rikaanse pianist Leon Flcisher in
een opname van FonUna <45-
/IJN laatste Pianosonate schreef toerenplaat 496 500 CE». Fleisher
Beetnoven in 1822. nl. die in kreeg in 1952 de le prijs in het
- Elisi
Zeldzame grootheid de
vrant,
HET werk van Edvard Munch is
van een zeldzame grootheid; de
felle tinten en de scherpe contou- hee
ren hebben betekenis in zijn werk. ik
dat ook getuigt van een diep psy-
dat juist deze schilder
mens zei: „Wanneer ik een mens
schilder, dan vinden zijn vijanden
hem altijd goed gelijkend. Hij zelf
echter is van mening, dat alle an
dere portretten goed zijn, alleen
het zijne niet". Munch ontdekte
n zichzelf, soms na-
zelfs op de rand van
de kitsch af, maar steeds met
een diep inzicht en een grootse be-
.Ik schilder
wat ik
ik
schilder Edvard Munch, nl. ..De
ben niet bang
lang er niet in de hemel en in de
hel gefotografeerd kan worden".
Deze symbolische uitspraak te
kent Munch volkomen. Museum
Boymans geeft het antwoord op
vele vragen, die bij een figuur als
Munch kunnen rijzen. De exposi
tie. die tot 8 februari duurt, u
een gebeurtenis, die u niet mag
laten voorbijgaan.
Reine Elisabeth
russel. En dat valt beslist niet
verwonderen, want pianistisch
.-moll Opus 111. Het
tijd dat hij de Missa Solemnis
schreef en zich wellicht op zijn
lievelingsinstrument wat wilde af
reageren. De grote verhevenheid
en de dwingende kracht van njnHHHBHHBPBV
Missa Solemnis speelden hem nog anders dan enthousiast zijn
jartcn en zo kwam hij tot een
Sonate die beslist niet ontbloot is
van een behoorlijke dosis pathe-
kan deze man alles
hier deze verrukkelijke walsen
Brahms hoort spelen, kan niet
i voortreffelijke s
pianistische kwalileiter
van dit spel. Zo klaar, zo gaaf
zo direct. Maar de meer muzi-
kaal-gevoelige zal toch ook wel
even denken, dat Fleisher hier he'.
nate in G-dur Op. 79 vergelijkt, alles wel erg op de technische be
1 haast nie^ dezelfde componist heersing heeft toegespitst. En aai
gaat dan meestal ten koste
Wie hiermee Beethoven's Piano-
•erwachten. Dit Opus 79
-fiction' maakte eenheid en zuiverheid, hier haast Haydnse natuurstemming, de muzikale beleving. Het is alles
en Jean Claude Carrière „Mon- voelt men de wijsheid
swur Hulot op vakantie" (eer. ven's laatste werken,
heerlijk boek naar de superhumo- hoort
ristische film van Jacques Tat. de yi
met geestige illustraties van Pier- gaaf is. mede dank zvj de opna
re Etabc Voor de vele Tati-vr.en- me-technischc prestatie Een plai
den een kostelijk bezit). Bet. om veel te draaien èn om J
reeks, die veel belooft. muziek èn om de uitvoering.
Beethn /olksliedachtig en luchtig.
En hier bij in het le deel telkens de koe-
ing doi.t koekroep gehoord wordt. Daarom
strijkers, die bijzonder heeft deze Sonate dan ook de bij
ongelooflijk knap en noot
noot te volgen, maar tevens wel
wat hard. hetgeen nog versterkt
wordt door de vrij droge opname
Kookockssonate gekre- Men mist opnametechnisch het
zingen van de pianotoon
gen. Het werk ontstond
ian de uitgever vroeg Beethoven
het werk maar Sonatine te noe-
CORN. BASOSKI
VOOR T
T i
J GELEZEN: 1
Stad en N.V„
Dit is de 364-ste Jaargang van de „vanouds vermaarde al
manak". die veel vaststaande feiten, maar ook veel voorspel
lingen bevat, waarvan men nog maar moet afwachten of ze
uitkomen. Als wij de alroanak mogen geloven, wordt de zo
mer 1959 niet bepaald mooi. Men vindt er lijsten in van ker
missen, markten en watergetijden, een kroniek van af 1900 en
leerzame en fantastische verhalen.
De jongste zoon, door C. W. Mönnich, Uitgave MoussauK,
Amsterdam.
dit boek is pas te ontvangen na bezinning
en bezinking. De schrijver maakt als het ware excuses, dat
hij geen kans zag tot een „fatsoenlijk wetenschappelijk be
toog". De lezer moet gaan langs paden gebaand door de gees
ten en de fauna van het bos, de uitgang zoekend. De proble
men worden niet keurig versneden opgediend, zij wellen op en
blijven leven en men moet er als lezer zelf mee worstelen.
Een I
»J.V. D<
De journalist Messer maakte een rondreis door het land van
koning Saoed en geeft een duidelijk inzicht In cie vaak heel
vreemde gang van zaken in het Arabische vorstendom. Buiten
gewoon boeiend is zijn beschrijving van het zuid-oostelijke ge-
afgrond, door Oeti Ca-tenburg. Uitgave.
In dit autobiografische boek beschrijft Oeti Catenburg hoe
zij vol walging als 17-jarige getuige is van de uitbarsting van
de Duitse Jodenhaat tijdens „Krisiallnacht". Dat is het begin.
Zij maakt de gehele Hitler-periode mee en weet die met warm
menselijk gevoel te beschrijven.
Fantoom In Foe-Lai, door Robert van Gulik. Uitgave W.
v. d. Hoeve, Den Haag.
Deze spannende detective-roman speelt in het jaar 663 na
Chr. in de Chinese havenplaats Foe-L,ai, destijds een centrum
van de overzeese handel met Korea en Japan samen met Tie
puzzelt de lezer mee aan de oplossing van vier moordzaken.
Ik kan wonen. Geïllustreerd handboek voor allen die hun
huis goed willen inrichten en bewonen. Onder redactie van
Johau Niegeman. Uitgave A. W. Sijthoff N.V., Leiden.
Ook goed wonen is een kunst. En een kunst is het om op
de juisie wijze te woekeren met de ruimte waarover men be-
schntt, ook en vooral wanneer deze ruimte beperkt is. Dit
mooie boek wil ons helpen bij het vinden van oplossingen
voor de vragen, waarvoor we daarbij komen te staan. Tal
van deskundigen lichten ons op prettige en tevens verantwoor
de wijze voor. Vele illustraties en tekeningen maken de moge
lijkheden die er zijn aanschouwelijk.
De schrijfster slaagde er in zes boeiende, levendige en van
humor doorweven reportages te geven van de „landen waar
net oosten begint"; Griekenland, het land van tempels; Turkije,
het land van grote heersers; Libanon, het land van ceders;
Syrië, het land van avonturen, Jordanië, het land van de Bij-
Del; en Irak, het verloren paradijs. Bij de geschiedenisfeiten,
die zij vermeldt, moeten we eenter ai en toe wel eens een
vraagteken zetten.
Het Noorderlicht, door dr. A. J. Cronin. Uitgave A. W.
Sijthoff N.V., Leiden.
Deze roman van de schrijver die reeds zovele prachtige boe
ken op zijn naam heeft staan handelt over het harde leven
in de .Engelse perswereld. Een groot boulevardblad tracht een
blad van standing in de provincie het bestaan onmogelijk te
friaKen, maar moet zijn pogingen opgeven: In Nederland liggen
de verhoudingen veelszins anders, ook door de aanwezigheid
ten onzent van door levensbeschouwingen bepaalde bladen.
Geen reden intussen om dit aangrijpende boek ongelezen te
laten.
weten te
flictsituaties, die
achtergrond van dit Oosterse land.
Vuren op de vlakte, door Shohei Ooka. Uitgave Hollandia
N.V., iBaarn.
Soldaat Tamura. één der laatsten van het uiteengeslagen Ja
panse leger, vertelt van zijn zwerftocht, die begint, nadat hij.
zwaar ziek, zijn onderdeel moet verlaten. Het is niet overdreven
„Vuren op de vlakte" te beschouwen als een gave roman, die
ontstellende menselijke ellende weergeeft, maar
1 -- betere toekomst.
In ons blad hebben we onlangs in serievorm onder de titel
„De dag der schande" een groot deel afgedrukt van het boek
„Day of Infamy", dat de uitgeverij C. de Boer Jr. nu ook
m het Nederlands het licht heeft doen zien. Walter Lord heeft
een uitermate boeiend en soms zelfs niet van humor ontbloot
verhaal geschreven over de gebeurtenissen op 7 december 1941.
Blinddoek, zwaard
gezet voor iedereen, door
Holkema N.V., Amsterdam.
Een populaire maar tevens goede en verantwoorde gids in
de wereld van recht en rechtspraak. De schrijver is terecht
van mening, dat ook het grote publiek een zekere mate van
kennis op dit terrein behoort te hebben. Dit niet slechts omdat
ieder hoezeer ook het tegendeel te hopen is met de rech
ter van doen kan krijgen, doch omdat het recht zelf voor het
volksleven zulk èen groot goed is. Het boek van mr. Stoffels
bewijst, behalve de bekendheid van de schrijver met de stof,
ook diens wijsheid en wijze inzicht.
Vrijheidszoekers in Maresie, door Johannes Weidenheim.
Uitgave Ad. >L C. Stok, Den Haag.
In deze lijvige roman schildert de Duitse schrijver Weiden-
heim het leven in het Joegoslavisch grensdorp Manatheresien-
|MÉjjB|M|ÉÉHMr enkele dorpelingen.
[prf. Meer in het bijzonder het leven t..a.
zich uit berekening dan wel uit gevoelsoverwegingen hebben
l. .._n de strenge gesloten gemeenschap en daardoor
die gemeenschap op zich gericht krijgen. Het
,.i_ wts {e lang uitgewerkt verhaal.
losgemaakt
werd een meeslepend.
Een van de laatste werken, die verschenen ztjn van de hand
van de kortgeleden overleden dichter-schrijver Werumeus Bu-
ning, is de Kookatlas, een mooi plaatwerk, met veel foto's
en tekeningen en zeer veel recepten. In deze atlas neemt
de schrijver de gerechten, die de verschillende landen van de
aardbol opleveren, onder de loep. Het is jammer, dat dit boek
niet in de handel is, maar uitsluitend als premiegeschenk is
bedoeld.
Dat nu reeds een vierde druk van dit boek is verschenen,
bewijst wel. dat hier inderdaad één der beste christelijke ro-
deze tijd 0pnieuW jiet licht heeft gezien. De gcschie-
J"" eenvoudig van opzet, maar juist
dit leven terugvinden.
tionale gebeurtenissen te zien in het totaalbeeld, dat in dit han
dige boekje van landen en kwesties wordt gegeven. Het is de
lezer zo gemakkelijk mogelijk gemaakt. De talrijke leerzame
kaarten werken zeer verhelderend en de tekst is in al zijn
beknoptheid een staaltje van vakmanschap van onze Amster
damse collega.
Zonder muziek waren wij slaven, door Ulrike Hlmmelheber.
Uitgave Het Wereldvenster, Baarn.
De ondertitel „Leven en liefde onder de negers" geeft de
inhoud van dit uitstekende werk volledig weer. De schrijfster
heeft in Liberia de stammen
en de Kpelle bezocht en tal
laten vertellen. Zo kreeg zij een boek
dat kan meehelpen om meer begrip te kweken D.
Fraaie foto's verluchten de tekst.
thans in Afrika gebeurt
de Dan, de Mano. de Kras
leden hun levensgeschiedenis
grote menselijkheid.
hetgeen
Een allerbeminnelijkst boekje is deze pocketuitgave. Het ver-
haal heeft de sfeer van een sprookje, waarin het kwade ge
straft en het goede beloond wordt. Het raakt hier en daar ech
ter zo aan de realiteit, dat men geneigd is het gegeve.i (over
de advocaat, die veranderd wordt in een hond» voor waar tp
