Tegenwicht verwacht tegen
sterke uitvoerende macht
A
Socialist Guy Mollet
nieuwe premier?
Franse „verkiezingssnackbar"
biedt elck wat wils
KVP verlangt niet naar
val van liet kabinet
RDTER5EPT
Ramp met Nigeria voor
raad voor scheepvaart
5
ZATERDAG 22 NOVEMBER 19S8
Geen nieuwe Gaullistische vloedgolf
De man met de baard is Philippe Dechartre en hij noemt zich de enige
linkse gaullist. Hij is een van de vele kandidaten die op hun eigen
houtje strijden voor een plaats in het Franse parlement. Of de man
een kans maakt Men krijgt van de foto in ieder geval niet de indruk
dat de zaal. bij zijn verkiezingstoespraak tot de nok gevuld was
(Van een onzer redacteuren)
rPE OORDELEN naar de lauwheid, die de verkiezingscampagne in Frank.
rijk heeft gekenmerkt, staat er bij de verkiezingen, die morgen en
volgende week in dat land gehouden zullen worden, niet veel op het spel.
Als men niet beter wist zou men kunnen denken, dat de meeste Fransen
eenzelfde houding zullen aannemen als bij het referendum over de grond
wet van de Vijfde Republiek, toen in een demonstratie van nationale eens
gezindheid circa 80 van de kiesgerechtigden zijn stem aan De Gaulle
gaf en de grondwet de grondwet liet. Zo is het echter niet. Er wordt morgen
en volgende week gestemd. Er zijn opnieuw verschillende partijen, die
naar de gunsten van de kiezers dingen en er zal straks een rechtse of een
linkse meerderheid in de nieuwe Franse Nationale Vergadering zijn. En
die meerderheid zal zij het minder grillig dan voorheen mede een
belangrijk aandeel hebben in het bepalen van de politieke koers, die het
Franse schip van staat in de toekomst zal varen.
De verkiezingen, die no in Frankrijk
volgende week ook in Algerije vi
de deur staan, kannen niet worden
vergeleken met het referendum, waar
van de uitslag een klinkend persoon
lijk succes voor generaal De Gaulle
was. De grondwet, waarover in feite
gestemd werd, nam men op de koop
toe. Men had de keus tussen De Gaulle
of de chaos van een burgeroorlog. Nu
liggen de zaken anders. Generaal De
Gaulle heeft gekregen, wat hij ge
vraagd heeft. Thans krijgen de par
tijen en de politici gelegenheid, bezit
te nemen van hun bescheiden deel in
het nieuwe staatkundige leven.
De aanhangers van generaal De Gaulle,
aangevoerd door diens minister van
voorlichting, Jacques Soustelle, hebben
TAE Franse algemene verkiezingen
mogen dan een gemis tonen aan
problemen, de kiezers kunnen kiezen
uit een kleurrijke verzameling kan-
I didaten die de politieke traditie van
het land alle eer aandoen. Een taxi-
chauffeur is bijvoorbeeld in Parijs de
j tegenstander van 'n getvezen politie
commissaris. Een andere kandidaat
Alexandre Denis, die directeur is
van een der gewaagdste Parijse re
vues. Verder is er het vreemde
schouwspel van twee communisten
die tegen elkaar uitkomen.
De kandidatenlijst is vol van generaals,
kolonels, schrijvers, artsen, advocaten,
ook nog politici. Er is een ontdek
kingsreiziger bij die naam heeft ge
maakt in het gebied van de Amazone,
er is Frankrijks grootste oorlogspiloot,
er is de vader van een jonge filmster.
Kruidenier
Pond boekjes
De kloof die volgens sommigen nog
altijd gaapt tussen de literatuur en de
grote massa, 2al als de voortekenen niet
bedriegen, binnenkort overbrugd wor
den. De Nederlandse kruideniers hebben
nl, het plan opgevat Nederland nog
verder omhoog te stoten in de culturele
vaart der volken en in hun winkels
ook pocketboekjes te gaan verkopen,
om te beginnen alleen nog maar Bel
gische, maar in de toekomst ook ver
antwoorde literatuur van Nederlandse
uitgevers. Het zal dus niet lang meer
duren of onze hutsvrouwen zullen op
zaterdagmiddag naast een pond grauwe
erwten en twee pakken zeeppoeder ook
een pond boekjes in hun boodschappen
tas kunnen bergen. Vooruitstrevende
winkeliers zullen bij aankoop van l
pond roodmerk koffie een Vestdijk je
cadeau kunnen geven, zonder in strijd
te komen met de cadeauw et. want
pocketboekjes zijn dan geen „branche
vreemd" artikel mee, maar behoren tot
de kruidenierswaren. Dat dit grote
perspectieven opent voor de toekomst,
is duidelijk. Een versje van Lucebert
bijv. ingesloten bij de verpakking van
een rol beschuit en later in te plakken
in een bij aankoop won een blik biscuit
verstrekt poëziealbum, is een der vele
mogelijkheden. Het beste lijkt ons nu
maar dat de boekhandelaren grutten
m griesmeel gaan leveren.
(Vr»j Nederland
jn vier r.-k. priesters, er is de direc
teur van een krankzinnigengesticht, een
veearts en oudstrijder Achille Peretti
van de vrije Fransen, die beweert recht
te hebben op een zetel in het parlement
omdat hij de troepen aanvoerde die het
gebouw in 1944 hebben bevrijd.
Zoals verwacht kan worden in een
land van kleine zakenlieden, zijn er tien
tallen bakkers, slagers en kruideniers.
Dit gevarieerde gezelschap komt uit
onder 18 partijvlaggen. In dit land ver
rijzen de partijen als paddestoelen uit de
grond. Er zijn onafhankelijken die zich
kandidaat stellen als onafhankeiyk-on-
afhankelijken.
De verkiezingscampagne is arm aan
nationale problemen. De grote meerder
heid van de kandidaten probeert de jas
panden van De Gaulle te grijpen en
werpt zich daarna op kleinere proble
men. Zo is in een Parijs district een voor
stel tot afsohaffing van de „vlooien
markt" (marche des puces) een branden
de kwestie en op het land is, zoals
steeds, de prijs van de wijn een fel om
streden punt.
De taxichauffeur is de communistische
kandidaat George Demeure, een 56-ja-
rige partijgenoot, die lid is van de ge
meenteraad in het 15de Parijse district
Zijn tegenstander is ex-prefect Jean
Baylot, vooral bekend door zijn actie
tegen het communistische partijblad
L'humandte. Baylot is favoriet.
De ontdekkingsreiziger is Bertrand
Flornoy, president van de Franse ver
eniging van ontdekkingsreizigers, die kan
didaat is voor de Unie voor een nieuwe
republiek, een rechtse organisatie die
het geesteskind is van Jacques Soustelle,
de politieke figuur achter de Algerijnse
revolutie van 13 mei.
De andere vleugel van hen die bewe
ren de zuiverste vertegenwoordigers van
De Gaulle te zijn wordt vertegenwoor
digd door Pierre Closterman, de 35-ja-
rige vlieger die in de Tweede Wereld
oorlog 33 Duitse toestellen heeft neer
geschoten. Hij zal het moeilijk hebben in
zijn Parijse district, waar hij acht kan
didaten tegenover zich vindt.
Twee generaals vechten het met elkaar
uit in het zuiden van Frankrijk, Jacques
Chaban-Delmas en Lionel Chassin. Bei
den beweren een grote rol te hebben ge
speeld in de terugkeer aan de macht van
generaal De Gaulle. Het feit dat De
Gaulle hen geen van beiden de laatste
maanden heeft ontmoet ontmoedigt hen
niet.
Het schouwspel van de ene communist
tegen de andere speelt zich af in oen
rode voorstad van Parijs, waar de offici
ële kandidaat de ex-burgemeester Ba-
griel Pioro is en zijn tegenstander de af
vallige André Guiohet, die zich commu
nist-anarchist noemt. Aan de wedloop
in dit district nemen nog deel een recht
se kandidaat en een linkse socialist. De
inzet hier is „hoe rood is eigenlijk rood".
De filmster Anouk Aimee steunt de
kandidatuur van haar vader, Henry Mur
ray, die echter weinig kans zal maken
tegen het tegenwoordige parlementslid
Edouard Frederic Dupont, een rechte
afhankelijke, die populair is in zijn dis-
Voor de 465 aan het Franse moeder
land toegewezen zetels zijn er 2978 kan
didaten. Na de eerste ronde van morgen
zal dit aantal ingekrompen zijn tot
geveer 1000.
Robert Escarpit heeft in Le Monde op
gemerkt dat ondanks de grote variëteit
die de verkiezingssnackbar biedt, hU al
leen maar dezelfde oude ingrediënten
heeft gevonden: ham and eggs.
Tito naar Indonesië
De Zuidslavisohe regering heeft giste
ren medegedeeld, dat Tito deze winter
een bezoek zal brengen aan «en aantal
landen in Azië. Men neemt te Belgrado
ofschoon niets over het programma
werd medegedeeld aan, dat Tito Indo
nesië, India en de Verenigde Arabische
Republiek zal bezoeken en dat hij 29 no
vember zal vertrekken.
geprobeerd, gebruik te maken va
mogelijkheden die er na het referen
dum scheen te zijn voor de partij, die
zich met de generaal wist te ve
zelvigen. Het gevaar, dat er een
ciële gaullistische partij zou worden
gevormd, die een meerderheid
het Franse volk achter zich zou krij
gen, was groot. En een dergelijke gang
van zaken zou voor Frankrijk zee:
treurenswaardig zijn geweest.
Gelukkig heeft De Gaulle zelf dit ge
vaar ingezien. Hij heeft zonder de
naam van Soustelle te noemen
kennen gegeven, dat niemand het
recht zou hebben, zijn naam op eniger
lei wijze in verband te brengen met
een van de partijen, die aan de
kiezingen zouden deelnemen. En hier
mee was dunkt ons het vo
van Soustelle en diens rechtse extre
mistische vrienden getekend.
TEGENWICHT
Dit houdt dus in, dat er geen rechtse
meerderheid in de Assemblée Natio
nale wordt verwacht. Het ligt enigs
zins in de lijn der verwachtingen, dat
het merendeel van de Franse kiezers
evenals vroeger de behoefte zal ge
voelen, aan de stembus een volkomen
onafhankelijk besluit te nemen. Als
reactie op het enorme succes, dat De
Gaulle met zijn referendum oogstte,
zullen velen thans geneigd zijn, hun
stem te geven aan groeperingen,
waarvan zij verwachten, dat zij een
behoorlijk tegenwicht zullen vormen
tegen een uitvoerende macht met uit
zonderlijk grote bevoegdheden.
De vraag rijst dus, of de Fransen nu
een in meerderheid links parlement
zullen kiezen. Of zij de moed zullen
belonen, die de leider van de socialis
ten, Guy Mollet, heeft opgebracht,
door zich eerst tegen een hernieuwd
optreden van De Gaulle te verzetten,
zo lang de generaal zich niet aan be
paalde voorwaarden wilde onderwee
pen en zich later aan zijn zijde te
scharen om te voorkomen, dat hij uit
sluitend op steun van de extrem:
aangewezen zou zijn, met alle gevol
gen daarvan.
We mogen aannnemen, dat de partij
van Mollet versterkt uit de strijd te
voorschijn zal komen. Een meerderheid
zal hij waarschijnlijk niet behalen,
maar wel bestaat de mogelijkheid dat
zij als grootste partij in de Nationale
Vergadering zal terugkeren en de man
zal mogen leveren, die voorbestemd
zal zijn, het eerste kabinet van de
Vijfde Republiek te vormen. In dat
geval lijkt het zeer waarschijnlijk, dat
de nieuwe premier, Guy Mollet, zich
verzekerd mag weten van de steun
van andere gematigde linkse of recht
se partijen.
Morgen valt bijna overal de beslissing.
Volgende week wordt opnieuw ge
stemd in de districten, waar geen en
kele partij de vereiste meerderheid
behaalde. Maar maandag zullen wij
wellicht reeds weten, hoe Frankrijk
in politiek opzicht verdeeld is, of er
werkelijk iets veranderd is, of de
communisten zich zullen herstellen
van de verliezen, welke zij bij het re
ferendum geleden hebben en of de
socialisten van een eventuele massale
afval zullen profiteren. Tot zo lang
zullen we nog geduld moeten hebben.
MAAK HET NU AF
SCHOLINSCENTRUM IN
INDIA MET STEUN
VAN NEDERLAND
Er is overeenstemming bereikt tussen
de regering van Nederland, de voedsel-
en landbouworganisatie der Verenigde
Naties en de regering van India voor
de oprichting van een model scholings
centrum voor huidenverwerking te Bak-
shika-Talbas in Uttar Pradesh. De Ne
derlandse regering zal na verkregen
goedkeuring van hèt parlement voor dit
doel een bedrag van 1.250.000 rup (ca.
100 miljoen) beschikbaar stellen voor
de aankoop van installaties voor dit
centrum en voor het aanstellen van drie
Nederlandse deskundigen.
In het centrum zullen 100 personen per
iar kunnen worden opgeleid, van wie
I voor het bewerken van huiden en 20
oor het looien van huiden en 20 voor
de vervaardiging van schoeisel.
Mr. Van Doorn verduidelijkt rede
TEN ONRECHTE hebben velen
uit mijn jongste rede, te Arn
hem uitgesproken, vastgesteld, dat
de K.V.P. een kabinetscrisis op korte
termijn zou toejuichen en dat wij
verlangend zouden uitzien naar ver
vroegde verkiezingen."
„Dit is stellig niet waar", aldus mr.
H. W. van Doorn, voorzitter van de
Katholieke volkspartij tijdens een
rede, die hij gisteravond te Tilburg
heeft gehouden op een bijeenkomst
het gezonde gebaar:
voor mond- en keelontsmetting
Diep
gaand onderzoek naar de
oorzaak van de explosies
HET WAS een navigatie van niets," zei de voorzitter van de raad voor
de scheepvaart gisteren tegen de 29-jarige scheepskapitein H. E.
v. d. B. uit Hilversum. De man werd als betrokkene gehoord in het onder
zoek naar de oorzaak van de stranding van het motorschip Nigeria, waar
van hij gezagvoerder was. Uit het onderzoek bleek onder meer, dat de
kapitein 10 uur voordat zijn schip in de Golf van Kutch aan de noord-west
kust van India vastliep, voor de laatste maal de log had afgelezen.
Zoals bekend deden zich enkele
a de stranding hevige explosies voo:
boord van het schip, dat met expiosieven
geladen. Even tevoren hadden de
kapitein en de machinist bemerkt dat er
rook uit het onderste ruim kwam. Onmid
dellijk besloot men van boord te gaan.
Toen zij de wal bereikt hadden volgden
de explosies, waarna het schip geheel
uitbrandde.
De raad heeft het onderzoek in twee
delen gesplitst. Eerst werden de kapitein
de als getuige optredende machinist
r de oorzaak van het vastlopen onder
vraagd.
Kapitein v. d. B. vertelde, dat hij in
Schotland de lading explosieven had in-
Als hel maar
goed gaat
genomen, bestemd voor Lissabon, Paki
stan en havens m het Midden-Oosten. Zijn
vader, die de eigenaar van het schip
maakte de reis als hofmeester mee. Tot
aan de oversteek naar Karachi had de
kapitein elke dag de twee kompassen met
elkaar vergeleken. Daarna was dit
meer gebeurd. In de Rode Zee had hij
een ventilator op de brug laten aanbren
gen, omdat het zo warm werd. Dat deze
ventilator echter de kompassen zou kun
nen beïnvloeden, heeft hij zich nooit ge
realiseerd. Uit het onderzoek bleek
der, dat hij nooit de zeilaan wij zingen
heeft ingekeken, hoewel deze zich wel
aan boord bevonden en hij bovendien nog
nooit eerder in deze streken was geweest.
Om twee uur 's nachts was de Nigeria
dan ook op een zandbank gelopen, 200
meter uit de totaal verlaten kust.
ONTPLOFFING
Op de zitting werd gezegd, dat de auto
riteiten in India destijds zeer argwanend
tegenover de daarop volgende ontploffing
stonden. Men had aan dek geen sporen
kunnen vinden van de volgens de ver
klaringen van de kapitein en machinist
verbrande reddingboten. Bovendien
men van mening, dat men op een
munitieschip wel eerst een ontploffing cn
daarna rook kon verwachten, maar niet
omgekeerd. Uitvoerig ging de raad dan
ook op de bijzonderheden van de explosie
L
De deskundige in de raad sprak zijn
twijfel uit over de verschijnselen. „Het
enige deel van de lading dat rook zou
kunnen produceren zonder ontploffing
was er al in Lissabon uitgegaan", zei hij.
vas verder van mening, dat „het ten
enen male onmogelijk te achten is. dat
zich tijdens het stampen van het schip
in de eerste uren van de stranding op de
zandbank een ontploffing zou hebben
voorgedaan, die niet bemerkt zou zijn".
Deze mogelijkheid werd namelijk door de
kapitein tijdens het verboor geopperd.
een nader te bepalen datum zal de
raad ook de broer van de kapitein, de
25-Jarigc eerste 9tuurman E. v. d. B. als
•kkene in deze zaak horen. Deze be
vindt zich op het ogenblik buitengaats.
Daarna zal de hoofdinspecteur voor de
scheepvaart zijn conclusies nemen.
van de jongerenorganisatie van de
K.V.P.
„Ongetwijfeld heeft de brede-basi6pöW-
tiek in het verleden tot vele goede zaken
geleid," zo red hij, „en bovendien, wie
waarborgt ons bij vervroegde verkie
zingen en bij alle bestaande verschil
punten een voldoende basis voor een
nieuw kabinet zonder de Partij van de
Arbeid? En zijn voorts, ondanks de Jong
ste verkiezingsresultaten nog zulke' rigou
reuze verschuivingen te verwachten?"
Sprekend over Nederlands-Nieuw-Gul-
nea beklemtoonde mr. Van Doorn dat v*n
een loslaten van dit rijksdeel nooit en
te nimmer sprake zeil mogen zijn. Los
laten zou betekenen: overlaten aan de
Indonesische chaos of een zelfstandigheid
die voor de bevolking hetzelfde nou be
tekenen als hulpeloosheid.
Spreker begreep niet hoe de Party v*n
de Arbeid enerzijds op de bres kon staan
voor steun aan de onderontwikkelde ge
bieden en nochtans pleit voor loslaten
van Nieuw-Guinea.
Vooruitkijkend naar de verkiezing vaa
1960 zag mr. Van Doorn verschillende
problemen. Wat bijvoorbeeld, aldus spre
ker, zal de koers van de V.V.D. worden
als Jongeren de taak gaan overnemen,
wanneer mr. Oud met politiek pensioen
is gegaan. Hoe zal de samenwerking met
de protestants-christelijke partijen zich
ontwikkelen? De tijd van een eenheids
partij op christelijke grondslag zag spre
ker eerst In een ver verschiet. De huldig*
situatie in de Party van de Arbeid Is ook
vol problemen. Ernstige verdeeldheid
heerst er op tal van punten.
De aanvankelijke brede ha si» en het
begrepen aamengaan is duidelijk aan het
uiteengroeien, constateerde spreker. Dit
is te betreuren, zei hy, maar louter een
gevolg van de verdere ontwikkeling.
Mr. Van Doorn bekende dot ook in de
K.V.P. bepaalde interne moeilijkheden
zijn opgetreden, doch deze Lagen naar
zijn zeggen voornamelijk in het vlak van
de verkeerd begrepen politiek in enkele
gemeenten van ons land. „Wij betreuren
deze, maar wij willen deze problemen
niet ruilen voor de diepgaande moeiiyk-
heden en verschillen binnen de Party
van de Arbeid".
GROTE VERLIEZEN
IN ALGERIJE
In het tijdvak van 8 tot 17 november
hebben de Algerijnse opstandelingen 237
Fransen gedood, 129 gewond en 24 ge
vangen genomen. Dit heeft de Algerijns*
opstandelingenregering in Kairo giste-
*n meegedeeld.
Van Franse zijde wordt vernomen, dat
bij gevechten in La Fayette in hét
noordoosten van Algerije 43 rebellen zijn
gesneuveld. Woensdag zijn in een ge
vecht ten zuidwesten van Af loc 65 op-
Mandelingen door de Fransen gedood.
3x veiliger
Absolute beveiliging tegen bet mee.
Ooor hei droolen vonliet get loten dekte!
Absolute elelttro-technftcke bei
Volkomen ItoloKei door plotilc hult
J -ubberlogert
Absolute stekker-beveiliging
