JUettwe geitectjt Gfouraitt
Oostduitsers nog voor
de Kerst „eigen baas"
Adenauer: poging om naar
Westen door te stoten
Karei Doorman is van
grote betekenis
Regering doet concessie
aan de leraren
Scherpe patronen bleven
ongemerkt in pistool
Ook Nederland krijgt
een atoomschip
UTERDAG 22 NOVEMBER 1958
BUREAUS: Steenstraat 37
Directie. Redactie, Abonnementen
Advertentie-afdeling Tel. 31441.
ADVERTENTIES: 0-20 per millimeter.
Familieberichten 0.18 per millimeter.
(BIJ contract belangrijke korting.)
Postrekening 58938
Negenendertig»!* jaargang no. 11421
Directie: F. DIEMER
Hoofdredacteur: Dr. B. DIEMER
CHRISTELIJKEATIOHAAL DAGBLAD
Voor Leiden en Omstreken
„Stantvflsticli is abtbltoen
tnyn hert ia teghenspoet"
Frankrijk
STEMBUS
Zie pagina 5
Plannen liggen klaar in Moskou
(Van onze correspondent)
BONN, zaterdagmorgen
BONDSKANSELIER ADENAUER heeft gisteravond verklaard dat het
Russische plan om de viermogendheden-status van Berlijn te be-
ündigen de internationale betrekkingen ernstig geweld aandoet. „Het zou
(en zware slag voor Europa en de gehele westelijke defensie zijn als het de
lussen gelukte, de 2,2 miljoen vrije Duitsers in Berlijn onder het slavenjuk
brengen." Wat thans in Berlijn gebeurt, is volgens de Bondskanselier
jen nieuwe poging om naar het Westen door te stoten. Hij zei dat West-
Duitsland de aanwezigheid van buitenlandse troepen en het lidmaatschap
ran de N.A.V.O. als een waarborg voor een vrij Berlijn beschouwt.
De Bondskanselier voerde het
(oord op een vergadering van de
(hristendemocratische unie in Mün-
(ïen. De toestand in Berlijn, aldus
jdenauer, heeft een situatie doen
htstaan die wij alleen het hoofd
unnen bieden als wij nauw verbon-
len blijven met het Westen. De Rus-
Ische ambassadeur Smirnof, zo
eelde hij voorts mee, heeft gezegd
jat Rusland vandaag de „Berlijnse
iota" zou overhandigen aan alle lan-
len die in de Tweede Wereldoorlog
legen Duitsland hebben gevochten.
In verband met dit laaste is al aan
verschillende ambassadeurs, onder
wie de Nederlands, verzocht in de
loop van vandaag op het ministerie
van buitenlandse zaken in Moskou
te komen, om een „belangrijk docu
ment" in ontvangst te nemen.
kennen. Sommige
de clausule echter als een veiligheids
maatregel die de Bondsrepubliek als
de toestand zich ortgunstig mocht ont
wikkelen een economisch wapen in
handen geeft.
Omstreeks de Kerst
De Russische ambassadeur in Bonn.
Smirnof. heeft gisteren op een receptie
gezegd dat zijn land Berlijn nu zo spoe
dig mogelijk aan de Duitsers zal terug-
,,Ik geloof dat alles met de Kerst
geregeld zal zijn," zei hij. De plannen
Economisch wapen
je westelijke sector heeft getekend (wij
krMden dit akkoord gisteren al in een
fcel van on2e edities) verklaarde giste-
tn op een persconferentie dat eerder
|eze week in Berlijn ook een andere
(vereenkomst is getekend. Deze zou een
lepaling bevatten, die in geen enkel an-
ler akkoord is opgenomen, namelijk dat
Vest-Duitsland staal aan Oost-Duitsland
lal leveren „mits de toestand dat toe
laat".
Op de betekenis van deze clausule
kilde dr Leopold niet ingaan, maa:
fcei dat de betrokkenen de betekeni:
Vraag deskundig advies
aan de juwelier-horloger
zouden in Moskou reeds volledig uit
gewerkt zijn.
In Bonn leidt men uit deze woor
den af, dat Rusland wenst dat de
westelijke sectoren geheel aan de
Bondsrepubliek worden overgedragen
en de oostelijke sector aan de Oost
duitsers. Dezelfde gedachte is ook in
diplomatieke kringen te Oost-Berlijn
geuit.
Om de Russische plannen te recht
vaardigen heeft radio-Moskou de wes
telijke Grote Drie ervan beschuldigd dat
zij het Duitse volk een regime hebben
opgelegd, dat in alles met uitzonde
ring van de naam op het nazi-regime
gelijkt. Een dergelijk regime kan vol
gens de uitzending in Berlijn niet lange:
worden geduld.
Diplomatiek
Zowel de Verenigde Staten als Enge
land hebben echter nogmaals verzekerd
dat zij van plan zijn om in Berlijn te
blijven. Macmillan, de Britse premier,
noemde dit alles meer een diplomatieke
dan een feitelijke actie van de Ru:
Hij is ervan overtuigd dat het probleem
op vreedzame wijze kan worden opge
lost.
Intussen heeft dr. von Brentano,
West-Duitslands minister van bui
tenlandse zaken, de ambassadeurs in
Moskou, Londen, Parijs en Rome
naar Bonn ontboden om hen over de
Berlijnse crisis in te lichten. Men
neemt aan. dat zij zich zullen bera
den over de te nemen stappen.
Amerikaanse admiraal verklaart:
..op.
DE BELANGRIJKHEID
Nederlandse zeestrijdkrachtei
ternationaal verband kan niet genoeg de
nadruk gelegd worden, als wij bedenken
dat vijandelijke duikboten door het ple-
;en van een aanval op onze koorvaardij-
ichcpen de eerste slag kunnen slaan, in
dien de oorlog zou uitbreken."
de getrainde zeelieden en vliegers die ik
ooit heb gezien. U begrijpt dus wa
ik meen dat de Koninklijke Nederlandse
marine voor de NAVO in het algemeen
en voor de geallieerde opperbevelhebber
van de Atlantische oceaan in het bijzon
der zo belangrijk is," aldus admiraal
Wright.
Met deze verklaring heeft de geallieer
de opperbevelhebber op de Atlantische
oceaan, admiraal J. Wright U.S.N., de
bevelhebber der Nederlandse zeestrijd-
krachten, vice admiraal H. H. L. Pröpper
ingeleid op een persconferentie op het
NAVO-hoofdkwartier te Norfolk.
Volgers de verklaring van admiraal
Wright zou in het oostelijk deel van de
Atlantische oceaan de zojuist tot een
modern vliegkampschip omgebouwde
Karei Doorman tesamen met één of twee
andere vliegkampschepen als eersten ter
beschikking staan om zulk een aanval
te pareren. Admiraal Wright zei. dat
Hr. Ms. Karei Doorman met vliegtuigen
tegen vijandelijke onderzeeboten. de
kruisers De Ruyter en de Zeven Provin
ciën. de twaalf onderzeebootjagers en
anti-onderzeebootvliegtuigen in' NAVO-
verband een belangrijke rol zullen ver
vullen bij de verdediging van de Atlan
tische oceaan.
De Nederlandse marine is modern en
goed uitgerust, terwijl de graad van
gereedheid zeer hoog is, verklaarde ad
miraal Wright, die meedeelde diverse
Nederlandse marine-etablissementen en
Nederlandse oorlogsbodems op zee te
hebben bezocht. Hij zei de grootste waar
dering te hebben gekregen voor de Ko-
ninklijke manne.
„Haar penoneel bestaat uit de beste
Hunterstraal jager
verongelukt
Vlieger omgekomen
Bij het dorpje Gildehaus, even over 1
Nederlands-Duitse grens, is gistermiddag
«en Hunterstraaljagcr van de Kon. lucht-
maóht neergestort. De vlieger, de 25-
jarige ongehuwde reserve-tweede-luite
nant L. J. L. Wisse uit Wissekerke (Zld.)
ia daarbij om het leven gekomen.
Het toestel beihoorde tot een squadron
van de basi6 Leeuwarden, dat tijdelijk op
de vliegbasis Twenthe is gestationeerd.
Het steeg in Twenthe op als volgtoestel
in een formatie van twee. Kort na de
start meldde de vlieger, dat hij zijn leider
was kwijtgeraakt. Vermoedelijk is hij
hort daarop in een steile linkerbocht om
laag gekomen.
Dit ongeluk is het tweede bij de lucht-
Militairen vroeger
uit Suriname
Het motorschip Willemstad van de
Koninklijke Nederlandsche Stoomboot
mij. met 70 militairen van het tweede
detachement der der Suriname-com-
pagnie-1957 wordt reeds in de namiddag
van 24 november te Amsterdam
wacht in plaats van 26 november,
het tijdstip van aankomst zal afhangen
of de ontscheping maandagmiddag of
dinsdagmorgen geschiedt.
AOW-uitkering
en premie grens
nu verhoogd
De uitkeringen volgens de algemene
ouderdomswet zijn met ingang van 1
vember jl verhoogd. De AOW-uitkering
ir gehuwden is verhoogd van 1524
1584 per jaar 5 P®r maand meer)
voor ongehuwden van 936 op 972
3 per maand meer).
De staatsbladen van gisteren waarin
mededeling van deze verhogingen offi
cieel zijn gedaan, bevatten voorts
tot verhoging van de grens
premieplichtigen AOW, welke grens
ingang van 1 januari 1959 is verhoogd
6900 tot en met 7450. Deze verhoging
gegrond op het loonindexcijfer per 31
juli 1958.
Coöp. Stroocartonfabriek De Eendracht
te Appingedam bestaat 12 dec. 50 jaar;
beginproduktie 11.362. thans 42.749 ton.
ledental resp. 90 en 484, personeel 99
Vice-admiraal Pröpper zei dat Neder
land dankbaar is voor de militaire hulp
die van de Verenigde Staten is ontvan
gen en nog wordt ontvangen.
De Rotterdamse student Sicco
Gillebaard genoot gisteren de
eer, dat koningin Juliana naast
hem in de collegebank van de
Technische Hogeschool in Delft
schoof, om te luisteren naar een
college van prof. dr. ir. A. D.
de Pater. De hoogleraar gaf
voor de Koningin en honderd
veertig studenten een college
toegepaste mechanica tijdens
het werkbezoek van het Ko
ninklijk Paar aan de T.H. Prins
Bernhard zou ook een poosje
naar prof. De Pater hebben ge
luisterd, maar enkele proeven
in het laboratorium voor voer
tuigtechniek hadden hem zo
geboeid, dat hij de tijd ver
geten had.
pr
Mijnontploffin
BU de Franse plaats Sterlebach heeft
een ontploffing |n e*«> steenkolenmijn
aan elf mijnwerkers et le^en gekost.
Zeventien arbeiders werden awaar ge
wond. Sommigen van hen verkeren in
levensgevaar.
De mijn ldgt op de Duits-Franse grens
in het Saargebied. Het ongeluk had plaats
in een 6chacht op een diepte van onge
veer 300 meter. De ontploffing
het onmogelijk de mijn bannen te gaan
door de toegang, die op Frans gebied
ligt, daar deze volkomen verwoest was.
Via toegangen van een andere mijn kon
de slachtoffers bereiiken.
Salarisverloop meer in overeenstemming
met dat van hogere ambtenaren?
(Van onze parlementsredactie)
De regering is bereid te overwegen of het salarisverloop van de leraren
meer in overeenstemming kan worden gebracht met dat van de
hogere ambtenaren. Dit zal niet alleen voor het maximumsalaris, maar
voor de gehele salarisschaal van de leraren moeten gelden. De minister van
o. k. en w., mr. Cals, doet deze toezegging in een nota aan de Tweede
Kamer over de salarispositie van de leraren. De regering is, naar de be
windsman meedeelt, slechts tot deze bereidverklaring gekomen, omdat in
en buiten het georganiseerd overleg bij herhaling met grote nadruk werd
aangedrongen op verhoging van het maximumsalaris, omdat dit volgens
de lerarenorganisaties de enige methode zou zijn om de (huns inziens)
bestaande „discriminatie" te doen vervallen. Verlaging van de aanvangs-
saiarisgep.acht de regering niet verkieslijk.
Mede gezien de besprekingen in het ge
organiseerd overleg, meent de regering
haar bereidheid te moeten uitspreken,
om elk voorstel, dat binnen het algemeen
salarisbeleid van de regering aanvaard
baar is, in overweging te nemen, zeker
wanneer daardoor naar de mening van
het georganiseerd overleg, het ambt van
leraar aantrekkelijker zou worden en
aan maatschappelijke status zou winnen.
Niettemin is de regering van oordeel,
dat van een discriminatie der leraren
geen sprake is. Zij baseert dit oordeel op
het rapport, dat een werkcommissie, on
der voorzitterschap van dr. J. A. A. Ver-
linden. heeft uitgebracht over de salaris
positie en het carrièreverloop van de
leraren in vergelijking met die van ver-
Moord op elf mensen
Vijftienjarig meisje
krijgt levenslang
Een vijftienjarig meisje uit Lincoln,
een plaats in de Amerikaanse staat Ne
braska, is gisteren tot levenslange ge
vangenisstraf veroordeeld. Zij werd er
van beschuldigd, samen met haar negen
tienjarige vriend elf mensen te hebben
vermoord. Haar vriend die al eerder tot
de elektrische stoel is veroordeeld, trad
in het proces als getuige a charge op
Hij verklaarde, dat het meisje hem vrij
willig heeft geholpen bij zijn praktijken
De jury had negen en een half uur
nodig om tot haar besluit te komen.
Twee parkieten op een motor
met zijspan. Het is een van de
grappige dingen, die in het vo-
gelcircus van de Haarlemmer
Klaas van Houten te zien zijn.
De heer Van Houten geeft zijn
demonstraties op de grote ten
toonstelling van kleurkanaries.
die in Haarlem wordt
gehouden.
Mergoverbrenging
redt besmette
Zuidslaven
De vijf Zuidslavische atoomtechnici,
die half oktcber naar het ziekenhuis
Curie in Parijs zijn overgebracht omdat
zij aan kernstraling hadden blootgestaan
hebben met succes een geheel nieuwe
behandeling ondergaan. Zij werden in
gespoten met merg van menselijke do
nors. De in dit merg aanwezige cellen
bevorderen de gioei van nieuwe bloed
lichaampjes. die door de straling was
gestoord. De toestand van de patiënten
is aanmerkelijk verbeterd. In totaal wcr-
den zeven technici in het ziekenhuis op
genomen. Eén van hen is inmiddels over
leden en de tc-estand van een der ande-
ien was van dien aard, dat mergover
brenging op htm niet toegepast behoefde
te worden.
Het ongeluk bij Emmen
Demonstratie liarl
droeve afloop
Uit het onderzoek naar de toe
dracht van het ongeluk te Emmen,
waarbij tengevolge van een schot uit
een pistool een achtjarig meisje werd
gedood en de dienstplichtig soldaat
J. P. van Veggel zwaar gewond, is
komen vast te st,aan, dat een houder
met vijf scherpe patronen ongemerkt
in het pistool, dat de dienstplichtig
soldaat L. C. G. V. aan kinderen
demonstreerde, was achtergebleven.
De zaak zou zich als volgt hebben toe
gedragen:
IOp 17 november leende de dienstplich
tig soldaat L. C. G. V. zijn pistool aan
de dienstplichtig sergeant L.. omdat
deze in de komende nacht als wacht
commandant in de kazerne van Assen
zou optreden. L. laadde het pistool
met een houder met 5 patronen, over
eenkomstig zijn instructies.
9 Op 18 november werd sergeant L. af-
gelost. Tot het opkomende wachtsper-
sonecl behoorde soldaat V„ die in de
wachtlokaal van sergeant L. zijn pis
tool terugkreeg. Er werd echter ver
zuimd de houder met vijf patronen uit
het wapen te halen en ook over de
aanwezigheid van de houder in het
wapen is niet gesproken,
o Toen het alarm werd ontvangen voor
de oefening „Carillon" deed soldaat V.
zijn pistool dadelijk aan zijn koppel en
korte tijd later ging hij met zijn com
pagnie op mars.
a In de omgeving van Emmen werd halt
gehouden en een legeringsplaats uit
gezocht. Soldaat V. kreeg met soldaat
Van Veggel opdracht een dubbelpost
ter bewaking van het kampement te
betrekken. Spoedig kwamen kinderen
uit de omgeving naar de oefenende
troepen kijken, zo ook naar de dubbel
post, die bij een bosje stond opgesteld,
r Soldaat Van Veggel demonstreerde
zijn mitrailleurpistool aan de kinderen
en ook soldaat V. wilde laten zien hoe
zijn wapen werkte. Hij haalde het van
de koppel en trok ter demonstratie de
slede achteruit. Aangenomen wordt,
dat hij daarbij aan de trekker is ge
komen, omdat het wapen afging. Het
schot trof eerst het meisje en daarna
soldaat Van Veggel.
Het onderzoek wordt voortgezet.
gelijkbare groepen van ambtenaren. Dit
rapport is ais bijlage bij de aan de Ka
mer toegezonden nota gevoegd. He!
resultaat van de studde der commissie
blijkt nu te zijn, aldus de regering, d<at
de salarispositie van de academisch ge
vormde leraren sedert de verhoging der
lerarensalarissen in '53, aanzienlijk gun
stiger was dan die van de academisch ge
vormde rijksambtenaren. Verder is ge
bleken, dat ook na de verhoging van d<
topsalarissen in 1956, de salarispoaith
van de academisch gevormde leraren
over hun gehele loopbaan genomen, nog
iets gunstiger is dan die van de vergelijk
bare rijksambtenaren. Van discriminatie
der leraren kan men dan ook niet spre
ken, aldus de regering.
Wel bestaat er een opvallend verschil
in de opbouw van de salarisschalen, wat
echter een logisch gevolg is van de
schillen, die tussen beide functies be
staan. Zo geniet de leraar een naar
houding hoog aanvangsalaris, dat gemo
tiveerd is door het feit, dat hij1 anders
dan meestal de ambtenaar reeds ter
stond bij het begin van zijn loopbaan eer
zelfstandige functie aanvaardt en var
meet af aan de volle verantwoordelijk
heid draagt. Hiertegenover staat, dat de
taak van de leraar gedurende dien6 loop
baan niet in die mate in omvang en
antwoordelijkheid toeneemt, als dit
de gemiddelde academisch gevormde
ambtenaar het geval is. Een sterkere stij
ging gedurende de loopbaan van
ambtenarensalis die ten slotte leidt
tot een hoger maximum en een gelei
delijke stijging van het lerarensalaris
dat met een aanzienlijk hoger bedrag be
gint is daarom ook naar de meninj
van de regering in overeenstemming met
het verschil in aard van beide functies.
Heeft de regering ziich dus nu bereid
verklaard een grotere congruentie van d<
salarisschaal der leraren met die van
hogere rijksambtenaren te zullen over
wegen, de vrees, dat een verlaging V8i
de aanvangssalarissen voor leraren daai
het mogelijke gevolg van zou kunnen
zijn. wuift zij weg met de uitspraak, dat
ze een dergelijke verlaging niet verkies
lijk acht
Het ivordt iets
kouder
(Van
weerkundige medewerker)
sterke hogedruk-gebieden houdt het
r een somber karakter, zodat het
tal uren zonneschijn in deze maand
maar ruim 35 bedraagt. De gehele
treek komt er ook in ons land een zeer
hoge barometerstand voor. Ook tijdens
het weekeinde bepaalt een krachtig
hogedrukgebied, waarvan het centrum
vanmorgen dicht bij Hamburg lag. het
treer in ons land. De matige oostelijke
wind voert langaam iets koudere lucht
aan, zodat de middagtemperaturen wei
nig hoger dan 5 d 6 graden Celsius
kom
het
de noordelijke provincies
vanmorgen helder en vroor het 1 d 2
graden. Er zijn tijdens het weekeinde
enkele opklaringen mogelijk waarbij het
in de morgenuren tot lichte vorst kan
komen, maar overigens blijft het droog
en goed herfstweer.
Zelfs in Oost-Europa komt nop geen
vorst van enige betekenis voor Dit mag
een bijzonderheid worden genoemd,
want zelfs in ons land komt in deze
tijd van november niet zelden 5 tot
10 graden vorst voor, wanneer wij in
een situatie liggen zoals die thans wordt
aangetroffen.
Vrij koud
De Bilt verwacht tot mor
genavond:
Droog weer met enkele
verspreide opklaringen en
hier en daar mist. Zwakke
tot matige wind in hoofd
zaak tussen oost en zuidoost
Weinig verandering In tem
peratuur. (Opgemaakt om
ZON EN MAAN
23 november: zon op 8.12, onder 18.40,
maan op 15.29, onder 4.55; 24 november:
zon op 8.14, onder 16,39, maan op 15.57,
onder 5.57. 26 november volle maan.
HET WEER IN EUROPA
Rapporten hedenmorgen 7 uur
él
i I
ONO
ONO
windstil
windstil
NNO
Weer'n bericht
Kil, klam. koud - verwacht U van-1
nacht dergelijke temperaturen in bcd?j
Dc Enes electro-dcken verwarmt Uw
bed behaaglijk en laat U genieten vaoj
een volmaakte nachtrust.
ERRES electro-deken 64.50
de veilige oplossing
gezonde nachtrust.
terdam de plannen bekend wor
den gemaakt voor de ontwikkeling
van het eerste Nederlandse koop
vaardijschip, dat voor zijn voort
stuwing gebruik zal maken van kern
energie, een eerste atoomschip dus.
Na een diepgaand onderzoek is name
lijk gebleken, dat het mogelijk is een der
gelijk schip in de vaart te brengen met
een goede kans op een rendabele exploita
tie. De resultaten van dit onderzoek zijn
vervat in een rapport, dat zal worden uit
gebracht door de stichting „Kernenergie-
voor Koopvaardijschepen", een vertegen
woordigend lichaam waarin reders en
scheepsbouwers zeer nauw samenwerken
Nsar wij vernemen besluit het rapport
met de conclusie, dat op verantwoorde
commerciële basis de kernenergie op kor
te termijn in de scheepvaart kan worden
ingeschakeld.
Al eerder werden, met name in de Ver
enigde Staten, plannen ontwikkeld voor
de bouw van atoom-koopvaardijschepen,
maar al deze plannen hadden het nadeel,
dat zij betrekking hadden op scheepsty-
pen, die in de praktijk met rendabel zou
den blijken te zijn. In dit opzicht ligt Ne
derland dus vóór op andere landen.
Voor het Nederlandse atoom-koopvaar-
dijschip zal een speciale naamloze ven
nootschap in het leven worden geroepen.
Hoewel het'zeker mag worden geacht, dat
het rijk financieel in deze vennootschap
zal deelnemen, ligt het niet in de bedoe
ling van dit schip een gouvernements
schip te maken. Na oplevering zal het
door een groep Nederlandse rederijen in
de vaart worden gebracht.
