Jiieuwe gcütórfjr (Êourant
ingeland wacht nieuwe
Franse voorstellen af
3987.-
)reigende Zweedse nota
aan de E.E.G.-landen
Boek prinses Wilhelmina
komt pas begin 1959
Klein-verlofgangers hij
verrassing opgeroepen
Toestand monumenten
is zorgwekkend
op
Amsterdams station
H
Automobilist zou opzettelijk
fietser hebben aangereden
mSDAG 18 NOVEMBER 1938
BUREAUS: Steenstraat 37.
Directie. Redactie. Abonnementen'
Advertentie-afdeling Tel 31441.
ADVERTENTIES: 020 per millimeter.
Familieberichten 0.18 per millimeter.
(Bij contract belangrijke korting.)
Postrekening 58936
Negenendertigste jaargang no. 11417
Directie: F. D1EMER
HoofdredacteurDr. E. DIEMER
CHRISTELIJK-N ATION AAL DAGBLAD
Voor Leiden en Omstreken
„Stantvastlch U abfbleufn
thynherl in Uyljenspocf
AFRIKA
BEDREIGD
Zie pagina 5
Storm over t vrijhandels gebied
\E VRIJ VERRASSENDE VERKLARING van de Franse minister van
voorlichting, Soustelle, dat het Engelse plan voor een vrijhandelszone
Frankrijk onaanvaardbaar is en de felle reactie van Engeland op
te verklaring, heeft een storm van diplomatieke activiteit in West-
iropa ontketend. Vrijwel alle hetrokken landen hebben achter de scher-
tn of officieel zich ingespannen om de dreigende economische breuk in
est-Europa te voorkomen.
Zo heeft Zweden aan alle zes landen van de Europese economische
meenschap krachtige nota'? gezonden, waarin met ernst op de in-
ijpende gevolgen van een mislukking van de besprekingen over de
ijhandelszone wordt gewezen.
Verder hebben de premiers van Engeland en Frankrijk, Macmillan
De Gaulle, elkaarbrieven geschreven. Vooral Macmillan heeft er bij
n Franse collega met klem op aangedrongen, alles in het werk te stellen
toch een akkoord te bereiken.
Ten slotte is van verschillende kanten een beroep op Washington
daan in het Westeuropese geschil te bemiddelen.
oen de lucht na al deze activiteit wat
opgeklaard, bleek gelukkig ook nu,
de soep in den regel niet zo heet
rdt gegeten, als ze wordt opgediend.
Engelse onderhandelaar, de pay
er-general Maudling, legde gister»
d in het Lagerhuis een rustige en
natigde verklaring af. En na het kal-
debat in het Lagerhuis kon men gis-
ivond in officiële Engelse kringen
en vertellen, dat het niet de bedoeling
Engeland was de onderhandelingen
eel af te breken, maar slechts uit te
ngen in verschillende Westeuro-
te hoofdsteden met name in Bonn
men op om op hoog politiek niveau
middel van een topconferentie een
ssing te forceren, zodat althans vooi
ïuari a.s. een gedeeltelijke overëen-
»t bereikt kan worden.
Zweedse nota's
i de Zweedse nota, die voor elk land
_ui de F.F.G weer anders luidt, wordt
jezegd. dat de discriminatie door het
inwerkingtreden van de Europese
markt, niet alleen tot een handels-
oorlog kan leiden, maar ook tot
volledige ineenstorting van de Euro
landen van de Euromarkt, behalve
Frankrijk te benaderen, om bij deze lan
den voor een vrijhandelszone te- pleiten.
Dit overleg heeft langs diplomatieke weg
en op bilaterale wijze pl;
Gisteren heeft de Nederlandse ambas
sadeur in Londen, baron Bentinck,
uitnodiging een onderhoud gehad met
de Engelse minister van buitenlandse
zaken, Selwyn Lloyd
Frankrijk
pese betalingsunie i
de andere
samenwerking, die de af
gelopen jaren tussen de landen van de
DEES zijn ontstaan.
elke nota wordt speciale aandacht
Iteed aan de handelsbetrekkingen tus-
Zweden en het betrokken land. Zo
it in de nota aan Bonn gesproken
het risico van de Westduitse export
Zweden.
>k zijn er dreigende woorden ge-
even in de Zweedse nota's. Het is
onmogelijk, dat Zweden over zal
tot het invoeren van bijzondere
riefhef fingen. Weliswaar is Zweden
an de GATT-afspraken gebonden,
deze afspraken zijn niet gemaakt
een Europese gemeenschappelijke
irkt. Gezien de dreigende situatie zul-
deze overeen-
eo waarschuwt
Engeland
de beslist verzoenende verklaring
Maudling in het Lagerhuis werd
in de naaste omgeving
Macmillan meegedeeld, dat de
igelse regering het zeer op prijs
Hen als de Franse regering spoedig
voorstellen zou doen.
neuwe voorstellen zal Parijs ech-
t aan de vijf EEG-partnerg moe-
voorleggen. Eerstdaags zullen de mi-
n de EEG bijeenkomen om de
uatie te bespreken. In afwach-
de Franse voorstellen zal de
lelse regering alles in het werk stel
de onderhandelingen met de
G-landen te hervatten.
Aan de andere kant oefent Engeland
el druk op Washington
uit. Londen probeert vooral de steun
Washington te winnen. Het is
niet onmogelijk, dat Engeland om
Amerika voor zich te winnen Wash
ington het perspectief van de con
vertibiliteit van het pond sterling
voor zal houden. Deze maatregel zal
ongetwijfeld voordelig zijn
Amerikaanse handel.
Wat West-Duitsland betreft proberen
Engelsen bepaalde, voor hun voor-
ellen gunstige stromingen, die vooral
nder de Duitse industriëlen bestaan,
te buiten.
Dk zou Engeland van plan zijn alle
In Franse regeringskringen was men
verrast door de heftige Engelse reactie
op de verklaring van Soustelle, vooral
omdat Soustelle een reeds bekend stand
punt heeft weergegeven.
Door een woordvoerder van premier
De Gaulle is dit Franse standpunt nader
toegelicht. De Gaulle is van oordeel,
dat de Euromarkt een gewenste ontwik
keling voor de Franse industrie vormt.
Maar de Euromarkt, zo meent hij, mag
geen schadelijke gevolgen voor andere
landen hebben. Daarom meent de Franse
premier, dat de oplossingen emperisch
cn praktisch moeten zijn.
Het uitwerken van de handelsbetrek
kingen met de andere Europese landen
moet een kwestie van constante onl
keling zijn. Hieraan moet de voorkeur
worden gegeven boven een uitgebreid,
tevoren ontworpen stelsel. Te zijner
tijd, aldus De Gaulle, zal stellig eer
edigende regeling met alle betrokken
landen worden uitgewerkt.
Bondskanselier Adenauer van West-
Duitsland heeft zich vooral geërgerd
aan al de deskundigen, die aan dc
onderhandelingen hebben deelgeno
men. Deze deskundigen, zo moet
Adenauer gezegd hebben, zien door de
bomen het bos niet meer. De minis
hebben zich met deze deskundigen
geven, die geen idee hebben van
Europese politiek.
Uit deze uitlatingen van Adenaue
de conclusie getrokken dat hij vooral
stander is van een gesprek op het
hoogste niveau.
De perschef van de Westduitse regering
verklaarde gisteren dan ook, dat er
gelijk een kleine topconferentie gehouden
zal worden om de vastgelopen onderha:
delingen weer op gang te brengen.
Op het ogenblik is er echter nog niel
officieels bekend over een gesprek tu
sen premier Macmillan, bondskanselier
Adenauer en premier De Gaulle.
ALS VOORTEKENEN NIET BEDRIEGEN
Oplaag bereikt
DE
grote hoogte
(Van een onzer redacteuren)
BELANGSTELLING voor
.Eenzaam, maar niet alleen",
het boek dat de herinneringen van
prinses Wilhelmina bevat, is zo
groot, dat het waarschijnlijk pas be
gin volgend jaar in de winkels zal
liggen. Het aantal bestellingen is
namelijk dermate opgelopen, dat het
niet mogelijk bleek nog voor Sint-
Daggeld verlaagd tot
anderhalf procent
De aanhoudende ruimte op de geld
markt heeft het wenselijk gemaakt van
ochtend de rente van daggeld verder tot
anderhalf procent te verlagen. De voor
afgaande verlaging was op 12 november
van 2 tot IA» procent. Men moet terug
gaan tot juni 1956 om een dergelijk peil
aan te treffen. In de ruimte aan beschik
bare middelen is geen enkele wijziging
gekomen. Met het oog op de storting
van 250 miljoen op de staatslenin
1 december acht men het ook niet
schijnlijk, dat de Nederlandsche Bank
zal overgaan tot verhoging van het per
centage der kasreserve.
Jordaanse klacht
nu ingetrokken
Jordanië heeft zijn klacht bij de Ver
enigde Naties, naar aanleiding van de
aanval op koning Hoessein boven Sy-
risch grondgebied, laten vallen. Volgens
premier Rifai is dit gedaan op verzoek
van de Koning, die de kwestie als
„persoonlijke aangelegenheid" wil j
en niet wenst dat daardoor onenigheid
komt tussen de Arabische staten.
Nicolaas aan de aflevering te be
ginnen.
Of het voor de Kerstdagen zal kun
nen, is nog oen open vraag, maar zoals
het er thans naar uitziet, zal het boek
dit jaar nog niet op de markt komen.
Op verzoek van de boekhandel heeft de
uitgever, de finna W. ten Have te Am
sterdam. besloten de eerste oplage niet
in gedeelten te verspreiden, doch te
wachten tot zij in haar geheel kan wor
den afgeleverd: een rantsoenering van
dit boek lijkt haar niet juist.
De interesse komt uit alle lagen der
bevolking Het is de boekhandel ge
bleken. dat er onder de bestellers
zijn
het e
eerste boeken betreft, of zelfs het
eerste boek.' riat zii zich wensen aan
te schaffen.
Ook in het buitehland is er gereageerd
op de verschijning. Uitgevers uit Enge
land, de Verenigde Staten, Canada, Bel
gië, Duitsland, Fiankrijk. Zwitserland.
Zuid-Afrika. Oostenrijk, Noorwegen en
Australië hebben reeds contact gezocht
om een eigen uitgave te verzorgen. Wat
België en Zuid-Afrika betreft, ging het
om persrechten, wat de andere landen
aangaat om de uitgave in boekvorm.
Prinses Wilhelmina heeft nog geen toe
stemming verleend voor uitgave in an
dere landen dan in Nederland. Wel kan
men aannemen, dat de uitgever het boek
zelf in Belgis en eventueel in Zuid-Afrika
zal verspreiden.
Citeria is de naam van de eerste
Nederlandse sportwagen, die in
serie zal worden gebouwd. De
bouwer van het autoprodukt
anno 1959, de heer L. J. van
Beekum uit Den Haag, introdu
ceerde zijn geesteskind gisteren
op het Zandvoortse Circuit en
plaatste er als tegenstelling een
Ford uit het jaar 1900 bij. Voor
een uitvoerig verslag over de
nieuwe wagen zie men pagina 5.
Ter controle van paraatheid
Oefening Carillon II is vanmorgen
in alle vroegte begonnen
DE LEGEROEFENING CARILLON is vanmorgen in alle vroegte be
gonnen. Via de radio en door middel van brieven per expresse door
hun commandanten verzonden, zijn ongeveer 500 klein-verlofgangers bgj
verrassing onder de wapenen geroepen.
Het doel van deze oefening is:
1. Controleren of de maatregelen in vredestijd voorbereid een juist
optreden bij het uitbreken van een oorlog waarborgen.
2. Vaststellen binnen hoeveel tijd onderdelen te velde kunnen worden
aangevuld met het ontbrekende deel.
Carillon
worden gezien als
uitbreken
vervolg op de oefening Torenklok 3 die
vorig jaar in de laatste week van novem
ber werd gehouden. Toen echter werd de
verplaatsing beoefend van een aantal in
de garnizoenen aanwezige troepen, onder
omstandigheden, die voorafgaan aan het
Noodkreet van minister Cols:
(Van onze parlementsredactie)
De toestand van de Nederlandse monumenten moet over bet geheel ge
nomen zorgwekkend worden genoemd. De beschikbare middelen rijn
niet voldoende om onherstelbare verliezen te voorkomen. Een bedrag van
naar schatting tien miljoen gulden zal nodig zijn ter subsidiëring in de
kosten van de meest urgente restauraties. Dit schrijft minister Cals in de
thans verschenen memorie van antwoord aan de Tweede Kamer over de
begroting van onderwijs, kunsten en wetenschappen.
Het was een hartelijk afscheid dat
het echtpaar van de dag. De Lang-
Calbo, gisteren ten deel viel in
Artis in Amsterdam. Men her
innert zich dit bijzondere bruids
paar: het mag een huwelijksreis
maken naar de Italiaanse stad
Trento als gast van de V.V.V in
die stad, als dank voor wat Artis
gedaan heeft voor de dierentuin
in Trento. Artis schonk namelijk
een zwaan en ontving als tegen
prestatie een koningsarend. Giste
ren werd dit dier uit zijn veertien-
:rlost i
i het
bruidspaar van die dag en dat nar
was de gelukkige voor de huwe
lijksreis. De tocht naar Artis voor
het vertrek was een vanzelfspre
kendheid en de slurf ten afscheid
hoorde er niet minder bi).
De grote kerkgebouwen, die nog tal-
jke steden bezitten, zijn voor zover
ij niet zijn gerestaureerd, vrijwel alle
an restauratie toe, aldus de minister.
Hij wijst erop, dat door het treffen van
noodmaatregelen in vele gevallen de res
tauraties naar de toekomst worden ver
hoven. Desondanks is er een zeer groot
aantal zeer belangrijke kerkgebouwen,
voor uitstel van restauratie met
langer mogelijk is en waarvoor nochtans
geen afdoende subsidieregeling kon wor
den getroffen. Het gaat hier b.v. om de
kerken van Gouda, Bergen op Zoom,
Haarlem (Waalse kerk). Leiden (Mare-
kerk), Culemborg en de torens van Zwol-
Deventer. Bovendien moet het tem-
an de belangrijkste restauraties aan
merkelijk worden vertraagd, waardoor
•t werk in totaal veel duurder wordt.
Ook een aantal dorpskerken verkeert
i zeer slechte" conditie, zonder dat di
rect ingrijpen mogelijk is. Dit geldt voor
groot aantal Romaanse kerken in
de provincies Groningen en Friesland,
Gotische kerken door het gehele
en voor een aantal Renaissance-
kerken zoals te Zoetermeer, Blokzijl,
Coevorden en Maassluis.
De kastelen en buitenplaatsen maken,
schrijft de minister, over het alge-
leen een zeer moeilijke periode door,
aar vele sedert lange jaren in onvol
doende mate konden worden onderhou
den. In verband daarmee moest vooi
aantal hunner een nieuwe bestemming
orden gezocht. Bijna alle Limburgse
astelen zijn in ernstige mate door ver-
al aangetast. Ook in andere gewesten
wordt een aantal zeer belangrijke kas
telen, zoals het kasteel Nedcrhorst den
Berg. het Huis Aerdt te Aerdt, met on
dergang bedreigd of kan, door gebrek
in middelen om het herstel aan te vat-
n, geen bestemming krijgen. Restaura-
van de vestingwerken te Naarden en
in de Bossche Fronten te Maastricht
ht de minister omvangrijk en zeer ur
gent.
Stadsbeeld
Door de grote kosten, die het herstel
an al deze belangrijke monumenten mee
brengt, kan weinig aandacht worden be
steed aan de consolidatie van het schil
derachtige beeld van onze oude steden.
Geld nodig voor huwelijk
CITROEN
2 cv
's werelds zuinigste groti
kleine
nu
auto
)E AMSTERDAME RECHERCHE
heeft gisteren in Weesperkarspel
i Wagon-Lits, de heer J. Cohnen.
overval had vorige week in de
nacht van maandag op dinsdag
plaats op het Centraal Station
Amsterdam. De controleur werd zo
ernstig aan het hoofd gewond, dat
hij in het ziekenhuis behandeld
moest worden.
De kok bekende, dat hij enige weken
met het plan tot de roofoverval had rond
gelopen. In zijn tas bewaarde hij sinds
enige tijd een stuk hout, waarmee hij
de controleur bewusteloos wilde slaan.
en detectiveboekje had hij gelezen,
dat één klap voldoende was.
Op de bewuste avond was hij, toen de
drukte op de perrons verminderd was.
naar het sccttebureau geslopen. Met
een zwarte das om de onderste helft van
zijn gezicht gebonden, haalde hij met
het zuinig bewaarde stuk hout uit
een forse tik. Het gewenste resultaat
bleef echter uit, want in plaats van n
te zijgen, begon de controleur hard
schreeuwen. De kok diende nog eens
slag toe, maar ook deze bracht de c
troleur niet tot zwijgen.
De kok maakte zich daarop snel uit
de voeten zonder enige buit. Hij
Slechts in Amsterdam, Veere en Maas
tricht gelukte het het herstel van w
huizen op enigszins ruime schaal ter
hand te nemen. De toestand van de w
huizen in veel schilderachtige en
toeristen belangrijke steden, zoals Dor
drecht, Zierikzee. Oudewater. Thorn,
Monnickendam, Zutphen e.d. la
slecht.
telde aan de politie, dat hij op eei
drag van f 6000 gerekend had, dat hij
wilde bestemmen voor zijn huwelijksuit
zet. Over een eventuele mislukking var
de overval had de kok zich niet erg be
zorgd gemaakt, omdat hij er op rekende
snel te kunnen vluchten. Niet voor niet
was hij hardloop-kampioen van Hilver
sum geweest.
De controleur aan de uitgang van he
Centraal Station kreeg dan ook gee
tijd hem op te merken, zo snel was h
langs het hokje geschoten. Eenmaal bui
ten het station stapte de kok op de
tram, waarmee hij naar het Muiderpoort-
station reed. waar hij nog juist op tijd
kwam om de laatste trein te halen.
Bij de Tweede Kamer is een wetsont
werp ingediend tot verhoging van de sala
rissen, toelagen en ambtswedden van de
leden van de Raad van State cn de Alge
mene Rekenkamer. In dc memorie van
toelichting schrijft minister Struycken,
dat het de regering wenselijk voorkomt,
dat ten aanzien van Raad van State en
Rekenkamer o.m. voorzieningen worden
getroffen van dezelfde strekking als die
welke sodert 1 september 1956 zijn
stand gekomen voor de salariëring var
overige hogere functionarissen in rijks-
Ziekenfondspremie
toch naar beneden
De Sociaal-Economische Raad heeft de
minister van sociale zaken en volksge
zondheid geadviseerd de ziekenfonds
premie te verlagen van 4.7 tot 4,5 procent.
De Ziekenfondsraad kon het over deze
verlaging niet eens worden, hoewel zij
mogelijk was geworden aoor het afschaf
fen van de coupons, waardoor de kosten
van inning enz. dalen. De raad liet
de premie ongewijzigd, doch de S.E.R
meent, dat er voor een verlaging alle
reden m.
In Genève komt men
geen stap verder
Op dc drie-mogendhedenconferentie
over het opschorten van de kernproeven
heeft Rusland gisteren voorgesteld, het
verbod op deze proeven en de inspectie
op dat verbod vast te leggen in twee
afzonderlijke verdragen, die tegelijkertijd
zouden moeten worden ondertekend.
Een nieuw Russisch aanbod dus, da
echter niet voldoet aan de fundamental
eis van de westelijke landen: het kop
pelen van een verbod op de kernproeve
aan een inspectiesysteem, tezamen onde
gebracht in één verdrag.
Rietje Droge (19 jaar) heeft de
reputatie dat zij de nijverste w
van de meer dan 50.000 modi-
nettes die werkzaam zijn in de
Nederlandse confectie-industrie.
Daarom mocht zij gisteren het
gordijn laten vallen waarachter
tot dat ogenblik de vierde Da-
cova damesconfectievakbeurs in
het Amsterdamse R.A.I.-gebouw
nog verborgen lag. Onze mode
redactrice vertelt u op pagina 5
meer over deze beurs.
v oorlog. In de oefening.
die vandaag ic begonnen en die drie dagen
A duren, zijn twee nieuwe elementen
ingelegd. Het eerste element is de inscha
keling van een aantal klein-verlofgangers
het tweede dat wordt uitgegaan van
de veronderstelling, dat de vijandelijke
luchtmacht de verplaatsing verstoort.
De klein-verlofgangers behoren tot de
twee jongste llchtingsploegen cn zU ma
ken deel utt van de onderdelen die de in
opbouw zijnde parate le divisie vormen.
Respectievelijk op 28 september en op 7
november zwaaiden s(J af.
Troepen beperkt
In tegenstelling tot de oefening in 1957,
'men aan Carillon, behoudens enkele
staven, geen andere troepen deel dan het
lste legerkorps met de 4e divisie, enkele
onderdelen van de in opbouw zijnde
parate le divisie (samengevoegd in een
gevechtsgroep) en d« legerkorpstroepon
totale sterkte van 30.000 man en
3000 voertuigen. Bij de oefening zal zon
der toestemming geen gebruik worden
gemaakt van particuliere terreinen en er
zal geen vordering of inkwartiering plaats
vinden.
Uit vorige oefeningen Is dc le« getrok
ken, dat het niet gewenst is een grote
legereenheid in een klein rayon te con
centreren, vooral niet uit verkeerstech
nisch oogpunt. Thans zijn drie rayons
aangewezen en hun ligging is zodanig, dat
de opmarswegen elkaar niet kruisen. Een
Wot verloop van de oefening is dus mo
gelijk. De onderdelen gaan afzonderlijk
in opmars Daadwerkelijk zullen aan
Carillon geen tanks deelnemen. Wel zijn
de lichte tanks van de ondersteunings
eenheden ingeschakeld.
Droog weer
De Bilt verwacht tot mor
genavond:
Droog weer met overdrij
vende wolkenvelden. Over
wegend matige wind tosten
oost en znldoost. Ongeveer
dezelfde temperaturen. (Op
gemaakt om 11.15 nur)-
ZON EN MAAN
19 november: zon op 8.05, onder 16.45;
HET WEER IN EUROPA
Rapporten hedenmorgen 7 uur
zii
MUnchen
ZUrich
Genëve
seh bew
rw bcw
geh. bew
DODELIJK ONGELUK VEROORZAAKT
TNE JUSTITIE te Leeuwarden
heeft ernstige redenen om aan
te nemen, dat er bij het dodelijk
ongeluk in de nacht van zondag op
maandag te Garijp in Friesland op
zet in het spel is geweest. De 21-
jarige fietser J. P. Kloosterman uit
Garijp werd door een automobilist
van achteren aangereden en zo
zwaar gewond, dat hij korte tijd
later overleed.
De auto reed na het ongeluk door,
maar de bestuurder waarschuwde wel
een dokter. Ook de politie stelde hij op
de hoogte.
Uit het onderzoek bleken ernstige fei
ten die sterk tegen de autobestuurder
getuigden. In de eerst# plaats koesterde
de man een hevige wrok Jegens de fami
lie Kloosterman. Hij had het ln het bij
zonder voorzien op de broer van het
slachtoffer, bij wie hij eens de ruiten
had ingegooid. Daarvoor werxi hij ln
oktober veroordeeld tot f80 boete.
Ook getuigde tegen de automobilist,
dat hij volkomen op de hoogte was van
het doen en laten van het slachtoffer.
De Justitie neemt nu aan dat de min
zijn wraak op de familie Kloosterman
heeft willen koelen, door de 21-Jariga
zoon opzettelijk aan te rijden.
De autobestuurder is inmiddels iq
hechtenis genomen.
