i KUNSTPOCKETS
Cultureel
venster
EUROPESE FONO
CLUB
ZONDAGSBLAD
ZATERDAG 15 NOVEMBER 1958
58 L
Mti UNLHNt BU Y ItNDCJRr IN HUMMELO
in de kunst door
provinciejeugd
kunstredacteur)
Dun bijzonder trots is
mooi gelefen pastorie.
JN DE GELDERSE ACHTERHOEK, tussen Doesburg en Doefin
chem, ligt het plaatsje Hummelo. Met rijn ongeveer 4000 zielen vrouwenbeweging en de jeugdver- seren en schilderen leert,
behoort dit dorp niet tot de grootste plaatsen van ons land. Het is enigingen ook nog tijd heeft zich de bepalend voor de verdere ont-
op zijn provinciejeugd wordt door eigen
En ook creativiteit bij de cultuur bo
na ast de paald. en wat die jeugd in boet-
i grote dorpskern is eigenlijk geen
Hummelo in
de jeugd
etten, tenei
dit dorp te doen voorbijgaan.
verspreid dorpVHP
sprake. De boerderijen liggen ver uit elkaar. Als men Hummelo df cultuur^ niet
binnenrijdt is het alsof hier nog een haast middeleeuwse rust 4
heerst. Alleen met het week-end is het wat drukker. Dan komen
vele autobezitters in Hummelo eten. u-am het doro heeft een
befaamd restaurant, dat om de grote hoeveelheden der maaltijden
,/ie krent" genoemd wordt.
.kkeling. Het culturele peil
een volk wordt niet bepaald door
enkele grote componisten of
beeldhouwers of schilders of pia-
Cultuur op dorp nisten. maar door óe zelfwerk
zaamheid
De landbouwbevolking
in Hummelo leeft wel in
alles met elkaar mee.
En al liggen de boerde
rijen dan ver uiteen, toch
weet men zo wel het een
en ander van elkaar.
Maar men kan niet zeg
gen dat dit in kwade zin
is. Integendeel, er is in
Hummelo een grote ver
draagzaamheid ten op
zichte van elkander. Ook
kerkelijk is die er Dat
heeft de Hervormde pre
dikant ds. F. J. Dun me
dezer dagen zeer nadruk
kelijk bevestigd „We
leven hier in een zeer
goede harmonie". Een
gelukkige gemeente dus,
en men kan dat geluk
haast aflezen van het ge-
Maar men zal zich
wellicht afvragen wat
iemand, die zich dage
lijks op kunstgebied be
weegt, in Hummelo zoekt
tussen die landbouw
bevolking met het eigen,
sappige dialect. Eerlijk
gezegd had ik sinds m'n
schooljaren niet meer va
melo gehoord en ik moest werke
lijk op de kaart nazien, waar het
dorp precies lag. Van het goede
restaurant wist ik helemaal niets,
dus dat kon niet de reden zijn.
De werkelijke reden
Creatief Spel boe meer de poppen de voltooiing befaamdste beeldhouwer ter
TAE Haagse beeldhouwster Ondine WM^ordt
JJ Buytendorp vertelde me eens. orn^
het beeldhouwen
het eigen enthousiast
'volk zelf.
eigenlijk de wezenlijke beteke
nis van het werk van Ondine Buy- In dit licht gezien wordt er in
tendorp in Humroelo. Het maken Hummelo cultureel werk van
van poppen voor een spel is mis- zeer veel belang verricht. In
schien op zichzelf n:ets anders meerdere plaatsen is Ondine Buy-
dan een vorm van handenarbeid, tendorp nu bezig met haar cultu-
Maar toch schuilen hier ook an- reel jeugdwerk. Enkele internaten
dere elementen in. Want Ondine riepen ook haar hulp in. Maar ds
Buytendorp leert die provincie- en mevrouw Dun uit Hummelo
jeugd boetseren, leert de kinde- waren de eersten, die er enthou-
ren uit Hummelo wat vorm en siast voor waren en daadwerkelijk
expressie is. Niet door dorre theo- de jeugd gingen helpen. Boven-
rieën, met door abstracte begrip- zien ziet ds. Dun dit werk te-
pen. niet door vaste dogma's, recht ook nog als een taak
maar alleen maar door het van de kerk: de jeugd te binden,
doen zelf. vast te houden. Uit dit kinderlij
Uit klei moeten de jongens een ke poppenspel kan wellicht
poppenkop kneden en spelender- iets groots groeien, ook voc
wijs wordt geleerd hoe zo'n kop kerk Een voorbeeld dat navol
een goede plastische werking ging verdient,
krijgt. De jongens uit Hummelo
krijgen begrip voor beweging en
expressie in de plastiek, onge
merkt. omdat ze geen theorieles
krijgen, maar met hun eigen
handen moeten werken. Niet
naar een voorbeeld van Ondine
Buytendorp. integendeel. Elke
jonger is helemaal vrij wat voor
soort kop hij wil maken. De vrije
expressie wordt volledig gehand-
En daarnaast is er dan het
verven van de koppen. Kleurmen-
gen en gevoel voor kleurwerking
wordt geleerd. De jongens kijken
als het ware af van Ondine Buy
tendorp. En zij «peelt haar rol in
die kmdergemeenschap steeds
door. als kind tussen de kinderen,
spelend en lerend.
Zelfwerkzaamheid
HEEFT dit alles iets met kunst
te maken? Het heeft er veel
meer mee te maken dan het
beeldhouwwerk, dat
dorp, de Haagse
en leerlinge van
Want
De grote dorpspastorie heeft bekeken wordt
ruimte genoeg om de jeugd onder straks
te brengen. Een grote werkzaal is
speciaal ingericht voor de han
denarbeid. Geen wonder dat ds
ook nog ander werk deed. Sinds
kort werkt ze onder de jeugd,
met om van alle kinderen beeld
houwers te maken, maar om de
jeugd wat gevoel voor vorm en
kleur bij te brengen en om de
Jeugd tot een eigen creatief spel
in de kunst te brengen. Zelf nog
jong zijnde weet ze precies waar
op kinderen reageren en ook hoe
kinderen reageren.
Ds. Dun uit Hummelo is op cul
tureel gebied een vooruitstrevend
man en is ook lid van de Com
missie Vorming Buiten School-
verb.md Eens gag h.j een pop EUROPESE FOSO CLUB,
,;»nt ss „To'"ivw; u
pen dat hij wikte we* j"
als het lang genoeg
staat ongemerkt voorbij gaat.
de han- Wat hier in Hummelo gebeurt
heeft een veel diepere zin. De
Nog niet zo lang geleden heeft
uitgeverij W. de Haan te Zeist in
samenwerking met De Standaard
boekhandel te Antwerpen een se
rie Phoenlx-pockets uitgegeven,
bevattend 8 kleine deeltjes over
Egypte, leven en kunst in de Ijs
tijd. de atomen, de Termieten-
staat, Louis Armstrong, telepa
thie. psychologie en de Griekse
beschaving. We hebben er toen de
van heel diep en heel wijs inzicht
in de muziek en ook in de gehele
tijdgeest uit de verschillende pe
riodes Onder de titel ..De schil
derkunst van onze tijd" gaf de
wetenschappelijk assistent van
het Haagse Gemeentemuseum R.
W. D Oxenaar een zeer
verhelderend inzicht in de
problemen, die zich ten
aanzien van de moderne
schilderkunst voordoen.
Oxenaar behandelt de ver
schillende ismen en stro-
Ondint
beeldh
7adkinetussen de Hervormde
jeugd van Hummelo bij het ma-
van poppen. De dominees-
is de ijverige assistente en
toekomstige leidster. Rechts on-
deruyzer Gerritsen, die nu ook
het boetseren is geslagen.
„De Keerzijde'
von Go Verburg
In zijn bij Zomer en Keuning
te Wageningen verschenen roman
..De Keerzijde" heeft de uiterst
vruchtbare schrijver Go Verburg
het rassenprobleem aangesne
den. Hij doet dit op zijn bekende
vlotte wijze. Een Nederlands
meisje maakt kennis met et
Amerikaanse militair, die ar
blijkt te zijn. trouwt met hem t
gaat naar Amerika. Een vriend
van deze militair is zendingsarts,
die een zoon van een negerstam
hoofd uit Afrika in Amerika voor
arts laat studeren. De jonge Ne
derlandse vrouw weet nu
vroegere vriendin uit haar dorp
aan deze negerarts te koppelen.
Een uitermate goed gegeven
om zich met de problematiek van
de rassenintegratie in te laten.
Aanvankelijk gelukt dit Go Ver
burg wonderwel. Het vervolg i
de roman is minder geslaagd.
Hij laat het gemengde huwelijk
stranden: dat kan. maar ook ver
der zet hij alles op losse schroe
ven. Het is of de auteur er ge
noegen inschept zijn aanvankelij
ke constructie tot de grond toe
af te breken, In zijn haast or
te doen, haalt hij zo veel
hoop, dat de eigenlijke problema
tiek uit het boek verdwijnt; men
vraagt zich af of dit boek niet
beter aan zijn doel beantwoord
had. wanneer er minder in
KOORBOEK
voor onze kerkkoren
De Kon. Bond van Chr. Zang
en Oratoriumverenigingen te Den
Haag heeft een heel belangrijke
uitgave gedaan. die aan geen
Chr. zangkoor in ons land
kend mag blijven, üitgegevv..
nl. een Koorboek met lledzettin-
gen uit de 15e, 16e ei
eeuw. gerangschikt
orde van het kerkelijk
VIA NAALD
ÊN PLAAT
aandacht op gevestigd dat hier mingen op
een uitzonderlijk hoog niveau voor woorde en objectieve wijze.
Een boekje dat elke aca-
het pocketboek is bereikt. demie-leerling. elke kun-
De vier nieuwe deeltjes bevesti- stenaar en elke kunst-ge-
gen dit volkomen De onlangs ^producties
overleden muziekcriticus Norbert maken het boekje nog aan-
Loeser schreef een muziekgeschie- trekkelijker. Charles Wen
denis onder de titel „Levende mu- tinck schreef een pocket
ziek", niet in chronologische volg- over ..De moderne beeld- Guerdan waarin
orde, maar van de moderne mu- ionnknnat in Europa" en ook hu UTO
ziek lopend via romantiek, klas- heeft het met veel verantwoorde- glorie en het verval van
sieke toonkunst en polyfonie naar lijkheidsgevoel gedaan, alhoewel e(?n 1000.jarig rijk wor(jt verteld,
de actuele toonkunst. Een boekje zyn^e|g«>^mejunjj^ch,wel_ eens jjet 5s een der beste en meest
-- on n up- jeesbare boekjes over Byzantium
die haar hoofdzetel heeft
Stuttgart en waarvan de Neder
landse afdeling is gevestigd
Singel 262 te Amsterdam, heeft
het najaar
gemaakt had. Dat was Ondine
Buytendorp en dus werd dc kun
stenares gestrikt voor Hummelo.
De kinderen ln een landbou
wersdorp hebben natuurlijk veel RHnüSPPQ SS l
minder aflrüliJU dtn de ,aaT) lid worden
grote stad. Om de jeugd
Jaarboek
Theater
Uitgeverij v.h. Buyten en Schip-
perheijn te Amsterdam (Valken-
burgerstr. 106» heeft ook over het
seizoen 1957-1958 weer een Thea
ter-Jaarboek uitgegeven, bevat
tend tal van foto's van toneel, bal
let en opera uit voorstellingen
in Nederland 1.90). Bovendien
bevat het boek de volledige bezet-
orgelplaat met drie £"8*" ,bii d* voorstellingen.
i Bach, nl. de beide
sterker manifesteert dan hij wel
licht gewild zou hebberi ireen Vwördën "die" wè kennen." Met de-
overzicht van de moderne beeld- zg yier nieuwe phoenix-pockets
houwkunst. Helaas is Wentinck niet heeft uitgeverij W de Haan weer
helemaal ontkomen aan een bepaal- een goed werk verricht. Voor
de vorm van opsomming. Ten slechts 2.95 wordt hier heel veel
slotte is 'er het boekje „Byzan- leerzaams gegeven.
deze ko-
s nog veel
Liederen
Bartholo-
maar een volkomen stijlvolle Bach,
levendig en in baroksfeer (25 cm
langspeelplaat no. 3149).
nieuwe platen op de markt gebracht. Deze koraalvoorspelen
organisatie is echt een club. dus niet een grammofoonplaten
maatschappij en grammofoonplaten-fabriek. Men kan (f 2.50 pc
de club en dai J~
■1-
i (gebrachte platen zeer goedkoop geleverd.
Tot heden was het ont-
door het poppenspel
wist hij niet alleen Ondine Buy
tendorp. maar ook het g—
deel van zijn knapenven
enthousiast te maken voor een
nieuw plan: voor het volgende
jaarfeest (op 20 november
er door de Jongens zelf
een poppenspel met eigen ge
maakte poppen worden opge
voerd Zo kwam Ondine Buyt>
d rp in Hummelo. En
ik er ook.
regeling gekomen en nu kun
nen ook niet-leden de uit
gebrachte platen kopen, niet
in de handel maar recht
streeks bij de club in Am
sterdam De prijzen per
plaat voor niet-leden liggen
kwam natuurlijk iets hoger.
Het is goed nog
Gott, Schöpfer Him-
mels und* der Erden" en „Wir
worden de door de club glauben all an einen Gott, Vater,
Sohn und Heiligen Geist" en Pre
ludium en Fuga in b-moll, ge-
speeld door do Mechelre orgapi.t Hl,"
Flor Peeters op het orgel in de
St. Camilluskapel te Antwerpen.
(25 cm. langspeelplaat no 3140).
Flor teeters is ongewijfeld
een zeer groot organist. waar
schijnlijk wel een der allergroot
sten van deze tijd. Zijn techni
sche beheersing is onwankelbaar
en zijn muzikaliteit is gefundeerd.
Men zal bij Peete
tweevoudige uitgave van de Salamanderreeks een in
Het "werd" samengesteld "door Lui- de vertrouwde vorm en een als iets goedkoper pocketbook ver-
Treves. H Deinum, W. Hof- schenen zeven verhalen van de jonge auteur Cees Nooteboom,
hist°ë onder de titel „De verliefde gevangene". Opvallend in deze verhalen
Do iuffrniiw" aandacht op deze organisa-
tie tc vestigen, daar de pla-
T—FN hole middag hob Ik hrt Ie", die, uitbrengt, toch
E werken met de poppen-m- echt wel vele goede eigen-
aanmaak meegemaakt En Ik heb "happen hebben En nu ik
nte erover cerbaeed boe Inten. weer een» dr.e nieuwe pla-
deie leugd eau bet plan meewerkt <en beluiaterde. ben ik op-
vooral dank rij i" f.ntaebJcbe nieuw nv.rtiii.rl van de kwa-
manier waarop Ondine Buyten-
dorp met de kinderen omspring:
E ge olijk merken de kinderen frfkhst is er
njct /t«t f i 1 He iuffrouw A LLEREERSjT IS er
v overtuigd van de kwa
liteiten der platen en der uit
voerende kunstenaars.
„Wir glauben man. J. W. Hofstra
man. Er zijn echt weer de beste
foto's gekozen en het is verheu- is tiooral de stijl: tegelijk dichterlijk (N. publiceerde voordien een
gend. dat de Nedj Opera dit jaar bundei poëzie en een toneelstuk) én zo zakelijk, dat de lezer zich
toegezegd1" bij™ de^s'amensteUing aanvankelijk zelfs kan ergeren aan cliché-uitdrukkingen. Gelukkig
van het boek. Ook uit het Hol- maakt deze ergernis al spoedig plaasts voor bewondering voor de
Tevense*isVer wee"een°prijs-en- verbeeldingskracht van de schrijver. Wat de inhoud betreft: Noote-
quête aan verbonden, waarbij het boom vraagt zich ergens in Guyana af: „Is alles hier dan trooste-
publiek^ de beste acteur-actrice j00s?" )eze vraag zou men ook na het lezen van deze verhalen
i het beste stuk i
kunnen stellen.
ze hard mN en haar voorbeeld üg^Concerto
inspireert.
De domineesvrouw. mevro'
Dun. een onderwijzeres en e
Aode.-wijzer krijgen van Ondi
Buytendorp les in het maken „..n,, i
be^hUd,r,n ,i) eua.n ,,,.k,
het prach-
i Antonio Vivaldi,
getiteld „De vier jaargetijden",
uitgevoerd door het Kurpfalzische
Kammerochester n.l.v. Eugen Bo-
dart (25 cm. langspeelplaat no.
3190V Het is misschien nog niet
bekend, dat Vivakli een der
iponisten is
geweest. Hij schreef
Flor Peefers speelde op het orgel
in de Camilluskapel te Antwerpen
tuee koraali oorspelen en Prelu
dium en Fuga in b-moll van Bach
voor de Europese Fono Club (merk
Opera).
Met
het Kurpfalzische Kam- Zt altijd allu,
stilistische vertekeningen vinden,
ook geen verromantisering van
Bach. Dat geeft aan zijn vertol
kingen der beide orgelkoren zo'n
waarde, al is er wellicht een nog
beter instrument te vinden dan
het Klais-orgel in de Antwerpse
Camilluskapel.
Preludium en Fuga in b-moll
geeft Peeters in een tamelijk
rustige beweging, voor mijn ge
voel zelfs iets te rustig. Het tem
po zou een heel klein beetje snel
ler kunnen zijn. Maar bovenal
zou Peeters een grote viariatie in
het Preludium hebben kunnen be
werkstelligen (de tussendelen kun
nen echt lichter geregistreerd
worden) en in de Fuga meer ar
ticulatie in het thema hebben
doen horen. Het klinkt nu alle
maal wat erg legato, al blijft de
bewondering
h,,n «e-hriift de opera's. 23 symfonieën, een kleine merorchester maakte ik
Gerrit Dun schrijft e C.,,nc(,rtll - 73 sonates, etc.. eerst kennis in 1956 tijdens de
Schwetzinger Festspiele. In het
etc. Als Opus 12 c<
to s uit onder de titel ..II cimento heerlijke rococo-paleis
1 worden uitgebracht onder het
?rk „Opera".
CORN. BASOSKI
Ontvangst op
Laerwoud
De Drent* gemeente Zuidlaren
heeft ln de aloude havezathe laer
woud deze zomer een prachtig ge
meentehuis gekregen. Ter gelegen
heid van de feestelijke ingebruik
neming heeft de toneelschrijver
Bon van Eysselsteijn «n «tuk ge
schreven. dat bij Vao Gorcum rn
Comp. te Assen in druk verscheen
„Ontvangst op Laerwoud" noemde
Van EysselsteUn dit spel en hij
schetst er een dag ki het Jaar
1787 ln. toen tijdens een ontvangst
op Laerwoud door de drost Van
Heiden Reinestein tot Laerwoud het
bericht binnenkwam van de aan
houding b»j Goejanverwellesluis
van de Prinses van Oranje
De repercussies van dit bericht
worden uitvoerig weergegeven. Het
■pel valt als het ware in twee ge
deelten uiteen, het eerste, waarin
de knechts en meiden aan het
vroord *Un en het tweede, waarin
de deftige gasten Hollands praten
Het hoeft geen betoog, dat het
levendige Drents der kleine luiden
het verre wint van de afgemeten
taal der hoge lui.
Br. o.
kleine plaatsje (bij Heidell
Do eerste vier zijn ondergebracht gaf dit orkest toen in de bri
1 de cyclus ..De jaari
"ijke ei
irgetijden". de gangen de fraaie amusements-
meest verrukkelijke en meest pro- muziek uit de 18e eeuw. de on-
gramma'i^che muziek uit de 18e bezorgde serenades uit de Mann-
Men hoort bij elk jaarge
tijde de typische natuur-kenmer-
ken. ook het zingen en tjilpen
de vogels En bij de win
als het ware de kou.
heimer school. De kennismaking
zeker in deze omgeving met
dit kamerorkest en met deze diri-
voelt gent was verrassend. En ik ben
zo blij. dat de Europese Fono
Club de kwaliteiten van en
semble en leider eveneens
heeft ontdekt door er platen
van uit te brengen. „De vier
jaargetijden" van Vivaldi
worden uitnemend gespeeld
en opname-technisch is de
plaat eveneens
velen. Prachtig 1
de stijl
aan te be-
1 Vivaldi.
dal 1 oor de Europese Fono Club
de Opera-plaat uitbracht met ,JV
tier jaargetijdenm Viialdi.
QOK van de 41-jarige
Joegoslavische pianiste
Branka Musulin heeft de
Europese Fono Club op
nieuw een plaat uitgebracht.
Branka Musulin. die in Zag
reb werd geboren, studeerde
bij Alfed Cortot en Yvonne
Lefébure te Parijs en kreeg
vooral bekendheid door haar
Mozartspel Terecht, want
de Sonate in a-moll KV 310
speelt ze zo sprankelend en
klaar en met zulk een pure
muzikaliteit, dat men er ge
boeid naar zal luisteren.
Ook naar de andere plaat
zijde, waar Branka Musulin
de Partita in Bes-dur van Bach
uitvoert, volmaakt doorzichtig,
met een toucher en een techniek
die enthousiast maken. Hier is ab
soluut geen „hineininterpretieren".
De fantasieën van BHcampo. N.V. Uit
geversmaatschappij Kosmos. Amsterdam
- Antwerpen.
De Groningse studentenarts H E. Schön-
feld Wichers heeft in dit 367 bladzijden tel
lende boek vier afzonderlijk verschenen
bundels verhalen bijeengebracht, die hij
tussen 1923 en 1953 onder het pseudoniem
Belcampo heeft gepubliceerd. Belcampo
is niet alleen maar de Italiaanse vertaling
van Schönfeld. De schrijver kwam op de
ze schuilnaam door het lezen van ..Die
Elixiere des Teufels" van E. T A. Hoff
mann. waarin een kapper Pietro Belcampo
ten tonele wordt gevoerd. den die schnö-
den Neider schlechtweg Peter Schönfeld
Met het noemen van dc naam Hoffmann
is meteen het genre aangeduid, waaraan
Schönfeld Wichers zijn schrijvershart heeft
verpand. Zijn voorkeur voor het fantasti-
tische. groteske, bizarre, grillige, lugube
re. blijkt uit de meeste verhalen die hij
heeft geschreven. Hoffmann's invloed op
het werk van Belcampo is dan ook onmis
kenbaar. maar er is toch één belangrijke
trek. die de Nederlandse auteur niet met
de grote Duitser gemeen heeft: de zuiver-
romantische Men kan Belcampo. in tegen
stelling tot Hoffmarm. beslist géén romanti
cus noemen. Daarvoor is hij te zeer de
nuchtere observator van de werkelijkheid,
hoe paradoxaal dit ook moge klinken voor
een schrijver in het fantastische genre. Bel
campo gelóóft in feite niet in zijn briljan
te fantasieën en dit (overigens verre van
hinderlijke gebrek) aan geloof ontwaart
men als het ware achter elke zin en elk
woord. Zelfs in de meest fantastische vond
sten openbaart zich een kritisch-analyseren-
de geest, die de realiteit uitbeent tot op het
bot. zodat er weinig meer overblijft «dan een
bizar geraamte.
Men moet eigenlijk over een speciaal or
gaan beschikken om waardering te kun
nen opbrengen voor Belcampo's humor,
die eerder spits dan gevoelig is. zijn iro
nie. die zich vaak verscherpt tot sarcas
me. en zijn verbeeldingen, die soms meer
gemeen hebben met de nachtmerries van
een geesteszieke dan met de romantische
dromen van een dichterlijke geest. Wie
echter een dergelijk orgaan rijk is, zal
aan het lezen van deze bundel veel genoe
gen beleven, want Belcampo is ook al
zijn niet al zijn produkten even sterk
ongetwijfeld een auteur van niveau.
Het onkruid op Mellangard door Elln
Wagner, vertaling C. Ploos van Amstel-
de Jong. Uitgave J. N. Voorhoeve, Den
Haag.
Deze Zweedse roman heeft tot onder
werp de macht van het kwaad, een onder
werp. dat bepaald niet origineel is. De wij
ze. waarop het in dit boek is uitgewerkt
maakt het lezen echter toch wel de
moeite waard. De schrijfster laat een een
voudig, gelovig meisje. Hanna van de Asa-
hoeve. door haar huwelijk met de rijke
winkelier Franse ondervinden welk een
geheimzinnige macht het kwaad heeft over
haar misdadig aangelegde man en had
over diens voorouders. Als Hanna die
macht eenmaal kent. beseft ze. dat er van
haar wordt verwacht, dat ze er tegen zal
vechten. Hoe zwaar die strijd is. wordt in
Het onkruid op Mellangard boeiend weer
gegeven. Het boek is somber van toon, om
niet te zeggen zwaarmoedig. Daarom zal
lang niet iedereen het kunnen waarderen
De liefhebbers van Scandinavische romans
kunnen we het aanbevelen.
Bouwmeesters der beschaving, door dr.
F. Honk Law. vertaald door dr. J. H. C.
Merckel. Uitgave Meulenhoff, Ams
dam-('. Flamingo
Een interessant boekje, waarin het leven
van een honderdtal grote uitvinders uit de
loop der geschiedenis geschetst wordt.
Het geheel is een populaire encyclopedie
geworden, waarjn de uitvinders niet alfabe
tisch. maar chronologisch naar een zestal
terreinen van de beschaving worden ge
rangschikt. Het boek behandelt achtereen
volgens transportwezen, machinewezon. fo
tografie. elektriciteit, toegepaste scheikun
de. en geneeskunde.
De lezer krijgt een globale indruk van de
ontwikkeling die zich op deze gebieden in
de loop der eeuwen voornamelijk de 19de
en 20ste voltrokken heeft. De schrijver
gaat beslist niet diep op de technische as
pecten van de uitvindingen in. Wel laat hij
vooral het nut zien. die de uitvindingen he
den ten dage nog hebben.
Muizen en mensen, door John Stein
beck. Uitgave- Wereldbibliotheek, Am
sterdam. VUfde druk.
Muizen en mensen is een prachtige novel
le van de beroemde Amerikaanse auteur
John Steinbeck. Het is het verhaal van
twee zwervende arbeiders, van wie dc ee"
zwakzinnig is en wiens lot de ander zich
zo aangetrokken heeft, dat hij hem, zoals
een vader zijn kind, beschermt en leidt.
Steinbeck tekent de verhouding tussen bei
de mannen bijzonder mooi en hij voert de
laatste fase in het leven van de zwakzin
nige, die zijn eigen kracht niet kent en
dientengevolge schier onbewust een leven
vernietigt, tot een beklemmende climax.
De novelle is verschenen in de Wereldboog-
serie van de Wereldbibliotheek. De verta
ling is van Clara Eggink.
De verduisterde hemel, door Franz
Werfel (Salamanderreeks), uitgave Que-
rido, Amsterdam.
In de sinds kort in pocketboekvorm uit
gegeven Salamanderreeks verscheen deze
herdruk van een aangrijpende roman uit
de wereldliteratuur. Franz Werfel. één der
belangrijkste auteurs uit de vooroorlogse
periode (hij stierf in 1944) heeft in „De
verduisterde hemel" in prachtig proza het
verhaal verteld van de Boheemse dienstbo
de Teta Linek. De schrijver heeft dit ver
haal gebaseerd op zijn geloof en zo is de
levensgeschiedenis van Teta Linek door
drenkt van een rooms-katholieke sfeer. Zij
hoopt door het doen van goede werken de
hemel te verdienen. Zij offert al haar be
zittingen om een familielid voor priester te
laten studeren. Hij blijkt een bedrieger te
zijn. Dat is de grote tragiek in het leven
van Teta Linek. „De verduisterde hemel"
is een uitstekend geschreven boek. in een
gedachtenwereld, die de onze niet is
De Poolse ruiter, door S. Vestdijk, uit
gave Bert Bakker, Daamen N.V., Den
Haag.
In de zg. dubbele ooievaar-reeks is dit
bundeltje verschenen, verschillende essays
van Vestdijk bevattende. De titel, „De
Poolse ruiter", ontleent het werk aan het
laatste essay dat werd opgenomen; een
uit 1937 daterend opstel over een schilde
rij van Rembrandt. De essays zijn uit ver
schillende perioden, variërend van 1934 tot
1945, en het merkwaardige nu is. dat stijl
en wezen van dit proza in feite zo tijdloos
is. Want kan men van sommige schrij
vers al zeggen, dat hun stijl zich verdiept
of verrijkt heeft in de loop der jaren, van
Vestdijk valt dit moeilijk te beweren, om
de eenvoudige reden dat deze schrijvw zich
voortdurend op het zelfde hoge niveau be
weegt. Een vergelijking tussen bijvoorbeeld
een (ongedateerde) beschouwing over Emi
ly Brontë's ..Wuthering Heights" en een
opstel uit 1941 daterende over ..Het
schuldprobleem bij Dostojewski" kan hoog
stens uitvallen ten gunste van het boek, dat
des lezers voorkeur heeft als essays zijn
ze. beide, voortreffelijk.
Het Koorboek is
gesteld voor de Stichtinj
Centrum voor de P rotes
tantse Kerkzang door J.
van Biezen. De bundel isU
bestemd voor kerkkoren,!
cantoryen en huismuziek
groepen. maar kan ook
heel goed door andere
zangkoren worden
bruikt. Het kan niet 1
den ontkend, dat er door c
kerkkoren nog wel eens liede
ren worden gezongen, die óf teks
tueel óf wat de muziek betreft
niet bepaald aanbevolen kunnen
worden. De Chr. zangersbond
heeft dit ook beseft en geeft
een rijk materiaal aan
ren. materiaal dat som
te weinig bekend is.
van Melchior Vulpius,
maus Gesius, Michael Praetorius,
Johann Walter. Kaspar Othmayr,
Hans Leo Haszler, Jan Pietersz-
Sweelinck, Dirk Jansz. Sweelinck,
Johann Crüger en Balthasar Re-
sinarius zijn opgenomen, waarbij
zoveel mogelijk is gebruik
maakt van de oorspronkelijke uit- n
gaven. Al deze liederen hadden
eens hun plaats in de liturgie en
met de inleider Adr. C. Schuur
man spreken we de wens uit, dal
ze weer hun oude functie moger
terugkrijgen. Juist nu kerkkoor- 11
zang weer een nieuwe vlucht r
neemt, is het goed deze bundel
met klem onder de aandacht van
de koorbesturen en dirigenten te l
brengen. Men kan er heel veel e
uit putten, zowel homofoon als
polyfoon. Een hartelijke geluk
wens is de Kon. Bond van Chr. g
Zang- en Oratoriumverenigingen x
waard voor deze uitgave.
Hindie-novellen
De Klassieke Galerij van de
Wereldbibliotheek te Amsterdan I
heeft als nummer 131 een kleint
bundel Novellen, uit het Hindie
vertaald door dr. Ludo Rocher,
uitgegeven. In zijn inleiding merk:
de vertaler op: „Voor de taal
geleerde is het Hindie een van
de vertakkingen van de Nieuwe
Indische talengroep, die zich
de tussenstadia van het middel-P
en oud-Indisch (vooral Sanskrit)
ontwikkelde uit de Indo-Europesi
oertaal, waarvan ook bijna alls
talen in Europa de moderne uit
lopers zijn. Het Hindie is niet d<
enige vertegenwoordiger van dez<
Nieuwe-Indische talengroep:
derdaad behoren ook het Mara
thie, Goejarfttle, Bengalie, Orieja
enz. tot de vandaag no"
India gesproken leden va
zelfde talenfamilie". Het Hindii
zal de officiële taal worden var
India. En in deze taal heeflF
Preemtsjand (letterlijk vertaak
„de maan van liefde pseudo
niem van de romankeizer val
India Dhanpat Raaj (geb.
een aantal novellen geschreven
die geheel van uit de sfeer var
India zijn geboren. Wie zich dui
even verplaatst in die sfeer za
in deze novellen heel veel schooni
vinden. Preemtsjand is een uiterst
gevoelig auteur en weet boven
dien heel raak te typeren. Ee-
bundeltje exotica in verhaalvorm
van heel veel waarde. (128 blz
De duivelskunstenaar
van Vinei
In de Heldenserie van uitgevelt
rij Helmond te Helmond is ai:tre
nummer 11 een boekje over
nardo da Vinei verschenen. Dii jc
Heldenserie bevat echte jongcm -
boeken, vlot geschreven en
de nodige spanning verteld. Voof
1 en met een omvang va
geveer 100 blz. zullen velen jon
gens er pleizier aan beleven. Ook
aan het nieuwe boekje „De dui
velskunstenaar van Vinci" van dr.
L. van Egeraat, waarin op span
nende wijze het levensverha*
van de grote kunstenaar uit de f
15e eeuw, Leonardo da Vind
wordt verteld. Door dit boekjl 1
wordt zeker interesse gewekt bi]
de jeugd voor Leonardo da Vine f
en als zodanig verdient het t^J
worden gepropageerd, ook t
dan alles wat aan de oppervlakt^.
gebleven.
