Terreinen
worden
in nieuwe
niét
gebied
opgehoogd
Noordwijker en Leidenaar
schreven samen een boek
Leiden bouwt beproefd
op boezempeil; is een
Merenplan wel nodig?
Agenda voor Leiden
Leiden in het
proces der
agglomeraties
NIEUWE LEIDSCHE COURANT
3
DONDERDAG 6 NOVEMBER 1958
Opvallende methode in LEIDERDORP
(Van een onzer verslaggevers)
TET LIGT VOOR DE HAND, dat het gemeentebestuur van Leiderdorp,
A dat hoopt, binnen afzienbare tijd het grote plan voor de Zijllaan-
Meijepolder en de Munnikepolder in het raam van het structuurplan
>r de agglomeratie Leiden tot werkelijkheid te brengen, reeds zijn
[edachten heeft laten gaan over de manier, waarop dit lage, uitgestrekte
[ebied voor de -.woningbouw geschikt kan worden gemaakt. Ontwikkelen
ie onderhandelingen tussen Den Haag en de gemeentebesturen en die
ussen verschillende instanties in Den Haag onderling zich in de geest
van het structuurplan en wordt ten slotte besloten de agglomeratie Leiden
overeenkomstig een gemeenschappelijk aanvaard project te besturen,
dan staat wel vast, dat deze terreinen voor hun bestemming worden aan
vaard zoals ze zijn en niet worden opgehoogd. Onmiddellijk doet zich hier
bet verschil in methode voor met de gemeente Leiden, waar de bouwter
reinen wel worden opgehoogd voordat ze geschikt voor woningbouw wor
den bevonden.
Door boezem omgeven
Wij hebben, na overleg met de burge-
leester, hierover een gesprek gehad met
L. C. den £>uden, chef van de water-
puwkundige afdeljng van het bui
»n ir. J. P. van Bruggen. G. Drexhage,
J. J. Sterkenburg en Bodon te Rot-
Op onze vraag, of de ervaringen
met deze methode in de verschil-
u lende plaatsen over het algemeen
e gunstig zijn, antwoordde de hétr
Den Ouden bevestigend. Men kan
rdam. De heer Den Ouder
ren adviseur van de gemeente.Leider-
iorp voor civiel-technische werken. Zo
ide hij de gemeente van advie
van de verbreding van de Vai
Valk Boumanweg, de verbetering
riolering in het ^ijlkwartier en i
Iorp, het rioleringsplan voor de gehele
•nte en nu ook de bouw
rioolwaterzuiveringsinrichting. Met Lei-
ierdorp heeft hij dan ook geregeld
De polders waarover het hier gaat, zijn
in alle kanten omgeven door Rijnlands
oezem: de Rijn, de Zijl en de Dwarswa-
ring. Het waterpeil van de boezem is
60 meter beneden N.A.P. Het peil in de
üjllaan- en Meijepolder is te stellen op
.70 meter beneden N.A.P., terwijl de
irondslag (het maaiveld)
tot 1.10 meter beneden N.A.P. ligt. Voor
Ie Munnikepolder zijn deze cijfers
lectievelijk 1.55 (grondwaterpeil) en
naaiveld) meter beneden N.A.P.
Voor het bouwrijp maken van een
:in zijn twee methoden in gebruik.
Als de traditionele methode wordt
[epast, dan wordt het terrein zo hoog ge
naakt, dat het voldoende boven Rijnlands
ezem uit komt. Wil men de nieuwe
•aten en tuinen op een hoogte van 20
30 centimeter boven N.A.P. hebben,
lan betekent dat een ophoging van het
[ehele terrein van omstreeks 1.20 meter.
Bij de andere methode wordt het
errein aanvaard zoals het is. Men
noet dan zorgen voor voldoende
open water om een laag polderpeil
te handhaven; ir. Den Ouden dacht
&an 1.70 tot 2 meter beneden N.A.P.
)e sloten moeten dan worden vol-
[egooid en nieuwe watergangen
Vorden gegraven. Dat betekent
Uiteraard ook, dat een voldoende
aantal gemalen moet worden ge
jouwd om het water zodra er sprake
van een teveel uit de lage polder
naar de boezem te brengen.
De oppervlakte van de nieuwe wijk be
draagt ongeveer vierhonderd ha. Zou dit
gebied volgens de eerste methode worden
bewerkt en dus over de gehele opper
vlakte 1.20 meter worden opgehoogd, dan
len, naar ir. Den Ouden becijferde,
eer vijftien miljoen gulden alleen
ipnogingskost^n nodig. Neemt men
lat in dit gebied tussen de acht- en
negenduizend woningen zullen moeten
errijzen, dan betekent dat een bedrag
an bijna 2000 gulden per woning méér
an grondkosten.
Prijsbeperking
Ir. Den Ouden vertelde ons, dat men
trtoe gekomen is de methode van het
met-ophogen in te voeren omdat het nodig
*as, de prijzen van de bouwgrond zoveel
mogelijk te beperken. Hij meende, dat
reeds vóór de oorlog deze methode op
«kele plaatsen is toegepast. In ieder ge
val gebeurt het nu in den lande op rui
me schaal. Als voorbeeld in onze omge
ving noemdé hij Den Haag, waar het plan
fcMariahoeve" wordt gerealiseerd, dat nog
groter is dan dat voor de nieuwe wijk
de gemeente Leiderdorp, Voorburg,
Leidschendam, Voorschoten (Oranjepol
en Rotterdam (Hillegersberg). Ook
Capelle aan de IJssel, Nieuwerkerk
den IJssel, Waddinxveen en Gouda heb
ben zich met deze man'er van bouwrijp
maken reetrouv d gemaakt. En de reeks
zich natuurlijk afvragen, 'of het op
grote schaal toepassen van de me
thode van het niet-ophogen lang
zamerhand niet een gevaarlijke si
tuatie in het lage gedeelte van Zuid-
Holland zal doen ontstaan, met het
oog op eventuele dijkdoorbraken.
Verscheidene deskundigen op water
staatkundig gebied hebben ons
deze vraag ontkennend geantwoord.
De veiligheidsmaatregelen (Delta
werken) zijn tegenwoordig wel
dien aard, dat menselijkerwijs ge
sproken een ramp als ons in 1953
heeft getroffen en die ook dit ge
deelte van Zuid-Holland ernstig be
dreigde, niet meer kan gebeuren.
Het Merenplan
Wie dit leest, denkt onwillekeurig aar
hét Merenplan van de gemeente Leiden,
een zaak die zich jarenlang slepende heeft
gehouden en waaraan het college var
deputeerde Staten nu dan een
lopig? einde heeft gemaakt door de
gemeente Leiden de ontgrondingsvergun
ning voor de Zwanenburgerpolder in de
gemeente Warmond niet te verlenen. De
wethouder van openbare werken, de heer
A. J. Jongeleen, heeft het tegenover de
gemeenteraad van Leiden altijd zo voor
gesteld, dat de woningbouw van de Sleu
telstad ernstig in gevaar zou worden ge
bracht, als dit Merenplan niet doorging.
In het verslag van de in november 1957
gehouden begrotingsvergaderingen va
Leidse raad schreven wij op zaterdag 16
november:
„De heer Van Iterson, prot.-christelijk,
bereed deze middag ook weer zijn stok
paardje, namelijk het Leidse Merenplan
Het gemanoeuvreer met dit plan hangt
hem ellenlang de keel uit. Opzet en doel
zijn geweest om de woningbouw in het
zuidwesten voortgang te doen vinden.
Maar het haantje van de toren kan
draaien naar alle windstreken; zuid-west
zal straks zijn volgebouwd, als het col
lege 'n passieve houding blijft aannemen.
Als men niet oppast, zal een eventueel
voordeel van het zandzuigen worden ge
nivelleerd door het renteverlies, dat de
gemeente jaarlijks op dit project lijdt."
Wij herinneren ons nog goed, dat de
wethouder daarop ietwat geprikkeld
heeft geantwoord. In de krant van 19 no
vember vorig jaar schreven wij over di
antwoord het volgende
„Het Merenplan gaat de wethouder ooi
vervelen. Maar toch in een andere zin dat
de heer Van Iterson. Hij zei weer een:
nadrukkelijk, dat Leiden het zand nodij
heeft. Tot de heer aVn Iterson: ,.En al:
u nu werkelijk denkt, dat Leiden dit nie
nodig heeft, dan moet u een voorstel doen
tot afvoering van het plan. Het is wel
licht in het belang van de gemeente, dat
de raad opnieuw een uitspraak doet."
Geen polderpeil
Het is ons bekend, dat er deskundigen
zijn, mensen die regelmatig met derge
lijke problemen van het geschikt maken
van gronden voor woningbouw hebben te
maken, die de indruk hebben, dat Leiden
voor de voortgang van zijn woningbouw
plannen als het Merenplan niet strikt
nodig heeft. De praktijk in verscheidene
grote en kleine gemeenten, waar zonder
overwegende bezwaren op polderpeil
wordt gebouwd, zou die indruk kunnen
wekken.
Ook in het Leiderdorpse Tuindorp
wordt de grond voor de woningbouw
niet opgehoogd. Men heeft ei goede
ervaringen mee.
Foto N. van der Horst.
Nu de gemeente Ledden op de afwijzing
van haar verzoek door Ged. Staten ndet
heeft gereageerd, ligt de vraag voor de
hand, of zich inmiddels een andere moge
lijkheid heeft voorgedaan om zand te
verkrijgen. Of zou in gemeentelijke kring
de gedachte van bouwen op polderpeil
levend zijn geworden? Welke motieven
bij Ged. Statep een rol hebben gespeeld
om de vergunning Leiden te onthouden,
zal de eerstvolgende vergadering van de
gemeenteraad, naar de belofte van het
college van B. en W„ wel onthullen.
WU vernamen ftatussen, dat het bou
wen zonder terreinophoging al meer
malen een punt van bespreking heeft
uitgemaakt tussen de provincie en
het college van B. en W. Een functio
naris van de gemeente deelde ons
mee', dat de nieuwe methode in Lei
den nog niet is toegepast.
Een van de moeilijkheden van het
bouwen op polderpeil is, dat men veel
waterberging nodig heeft. Daarop
moeten de uitbreidingsplannen dan
geheel worden ingesteld. Het zou on
der meer meebrengen, dat er minder
woningen konden worden gebouwd.
Het standpunt van Leiden zou hier
op neerkomen, dat het bouwen op
boezempeil zo lang mogelijk moet wor
den volgehouden. Als de polders zeer
laag liggen en dus buitengewoon grote
hoeveelheden zand nodig zouden zijn
om ze op de vereiste boogie te bren
gen, dan zal men wellicht worden
afgeschrikt door de fabelachtige be
dragen. die met het ophogen z(jn ge
moeid. Is dat niet het geval het
zuid-westen van Leiden zou er een
voorbeeld van zijn dan wordt het
houwen op polderpeil niet voldoende
lonend geacht. Bovendien moet men
volgens de mening van Lelden voor
bereid zijn op eventualiteiten; in tijden
van nood krijgt zo'n polder spoedig
met wateroverlast te kampen.
Uit de woorden van deze zegsman kon
den wij miert opmatoen, of Leiden vroeg
of laat bereid zal zijn, de nieuwe methode,
die niet alleen in zeer laag gelegen ge
bieden wordt gevolgd (gezien de finan
ciële voordelen), als bruikbaar voor Lei-
?n te aanvaarden.
Op de inlichtingen van ir. Den Ouden
terugkomend, zij nog meegedeeld, dat de
plannen voor het bouwrijp maken van
desbetreffende terreinen in de ge-
nte Leiderdorp nog in een voorbe
reidend 6tadium zijn. Eerst moet het
stedebouwkundige plan er zijn en daar-
wordt nog gewerkt. Naar burgemees
ter Van Diepeningen ons meedeelde, is
dat plan vóór januari a.s. klaar. Als B. en
/an Leiderdorp daartoe dan de op
dracht geven, zal het bureau waaraan
ir. Den Ouden verbonden is, beginnen
het opstellen van een plan voor de
ontwatering en de riolering. Is dat er, dan
kan de gemeente de bestekken laten
klaarmaken voor het eigenlijke bouwrijp
maken van de grond.
Volgens een globale berekening
van deze ingenieur moet voor alle
civiele werken, zoals ontwatering,
riolering, wegenaanleg, trottoiraan-
leg, parkaanleg en openbare ver
lichting, met een bedrag van in totaal
30 tot 50 miljoen worden gerekend.
Als de terreinen zouden worden op
gehoogd, kwam daar nog eens een
bedrag van 15 miljoen bij.
Verwacht kan worden, dat er in
dit plan ook zal moeten worden ge
heid. De dienst van gemeentewerken
van de gemeente Leiderdorp zal dat
nog eens moeten bezien. Ir. Den
Ouden dacht met name aan het noor
den van het gebied. Het hangt van
zelfsprekend ook af van de hoogte
der blokken; allicht zal het onder
hoge flats eerder nodig zijn dan el
ders.
In hert Tuindorp van Leiderdorp is de
door de heer Den Ouden aangegeven
methode ook met goed gevolg toegepast.
Gemeente-architect, W. F. Buitendijk ver
klaarde ons, dat men nooit last heeft van
overstromingen, ook niet van kleine en
dat er geen aanleiding is, een ander plan
zetten dan nu is gedaan.
In het Tuindorp zijn alle open water
gangen op polderpeil gebracht en liggen
de straten ongeveer gelijk met de oude
terreinen.
Boete voor Leidse monteur
len Leidse onderhoudsmonteur stond
ir de Haagse politierechter terecht,
dat hij op de h.aek Breestraat-Papen-
gracht plotseling met zijn auto was ge
stopt en bij abrupt achteruitrijden de
auto van een Leiderdorper Mationsbedien-
de had beschadigd. De schade is nog niet
rgoed. De officier eiste honderd gulden
boete. De rechter maakte er 75 gulden
subsidiair 15 dagen, een voorwaar
delijke gevangenisstraf van een week met
jaar proeftijd en de voorwaarde, dat
onteur binnen een half jaar de f 95
schade zal betalen.
Studenten ontmoetten
kwekelingen5-4
pISTERMIDDAG speelden elftallen
van de studentenvereniging S.S.R.
en de hoofdakte-kandidaten van de Chr.
kweekschool een voetbalwedstrijd op de
velden achter het academisch ziekenhuis.
De studenten die de ontmoeting won
nen. kwamen met een vrij "sterk elftal
in het veld, terwijl daartegenove
kwekelingen voor hun elftal slechts
keuze hadden kunnen maken uit één
klas.
Al spoedig stonden de studenten met
30 voor. Van Oosten maakte voo
rust uit een strafschop: 31. Na de
thee waren de partijen echter aardig
tegen elkaar opgewassen. Ottevanger
verkleinde de achterstand tot 3—2. Na
dat de studenten er 42 van hadden
gemaakt, scoorde Janssen 43, maai
wederom liepen de studenten uit. Na
dat Janssen nogmaals voor de kweek
school had gescoord, kwam het einde
met 5I in het voordeel van S.S R
Na afloop van de sportief gespeelde
wedstrijd, was men enige tijd bijeen
de sociëteit van S.S.R.
Judo-examens in Leiden
Bij de gehouden judo-examens in de
sportschool „Luiten" slaagden de volgen
de judoka's.
Gele band: P. v. d. Berg; G. v. Duyven-
bode: P. de Jong; J. Hogewoning: H. v.
d. Meulen; P. Schijff; J. Gijsman; J. Ko
ning: H. Gfütter.
Oranje band: H. v. d. Post; T. Ouwe
hand; W. J. Benning; J. Benning; H.
Wicherink; G. Guyts; J. Ashman; H
Beukenholdt; J. BiemondM. Mugge; Th.
de Jong; A. Fielemon; F. v. d. Lip; H.
ChrispijnP. Boehlee; E. Oostendorp; J.
Faas; P. v. d. Wetering; A. Bergers; A.
Geerlof.
Blauwe band: B. Springer: A. H. Ton-
M. C. M. Tonkens-Jansma
tuurkunde op proefschrift f
uengde addities van bro<
Klapwijk, geboren en wor
ACADEMISCHE EXAMENS
LEIDEN. 5 november Rijksui
leslaagd voor het doet. ex rechten vi
rudierichting: de heer G van Benthem s
en Bergh te Aerdenhout.
i O., Theater
feestavond 3-
Donderdag lustrum Collegiui
Geref. jeugdhuis, 6 uur: Arjos, leden
vergadering.
Schouwburg, 8 uur: K.
met „Orpheus daalt af".
Stadsgehoorzaal, 8 uu:
Octobervereniging
VrUdag
Gebouw Levendaal 1, 8 uur: commissie
Huishoudelijke en Gezinsvoorlichting,
demonstratie bloemschikken.
Schouwburg, 8 uur: K. en O., Theater
met „Orpheus daalt af"
De Doelen, 8 uur: A.R. kiesvereniging
I. ledenvergadering.
Antonius-ciubhuis, 8 uur: afd. Leiden
Ver. van Huisvrouwen, declamatie Nel
Oosthout.
Museum Volkenkunde. 8 uur: dr. J.
Keuning over Toba-Bataks.
Stadsgehoorzaal, 8 uur: contact ouder
vereniging Leidse Buitenschool.
Zaterdag
Schouwburg, 8 uur: Litteris Sacrum met
„Verdwijningen en verschijningen".
Geref. jeugdhuis, 8 uur: evangelisatie
bijeenkomst.
Station, 1.45 uur: afd. Lelden N.C.R.-
(eis)-V., vertrek herfstwandeling.
Stadsgehoorzaal, 8 uur: uitvoering K. en
t.g.v. 30-jarig bestaan.
Stadsgehoorzaal, 8 uur: cabaret Onze
Tuin.
Groot Auditorium, 2.30 uur: negende
Burgerlijke stand van
Leiden
GEBOREN: Gita. dr v J Raden
Djajadinangrat en G Bakker; Rudolph
zn v W Snoeker en A Verhaar; Jan
Willem, zn en Wilhelmina, dr v J W
Ouvelier en J C G van der Linden;
SebastiariUa Wilhelmus, zn v W F
Borst en E M van Hal; Sybrand Jor-
danus Joseph, zn v J Smeding en C
Vogelezang; Pieter, zn v A van der
Heyden en H Hoogeboom; Franciscus
Antonius, zn v J M C van den Broek
en J van Rijn; Johannes, zn v P C de
Jongh en S Mustert; Joseph, zn v T
Spaanderman en H Heunks; Katha-
rina Johanna, dr v J P Nievaart en
J A de Nooijer; Marjolein Regina
Maria, dr v J W de Groot en W M A
Hakkenberg van Gaasbeek.
OVERLEDEN: P A Rijsdam, 10 jr; K
E Will, 54 jr, echtgenote v S J Prert;
H Gaasbeek, 75 jr; J Limpers, 85 jr,
weduwe v W F Schneider; F H L de
Bruyn, 62 jr; F van der Ut, 91 Jr,
weduwe v S F Egberts.
nota verschenen
Inspecteur Verhoef en schoolhoofd Paulusse
Ministerstandaardwerk op
verkeer spedcigogisch gebied
(Van een onzer redacteuren)
NAAR ONZE MENING is er nauwelijks een stof denkbaar, die zich
er beter toe leent het kind op te voeden tot een goed lid der gemeen
schap, dan juist de leerstof voor het verkeersonderricht. In het verkeer
komt het er immers op aan een ieder te behandelen als zijn naaste en
de rechten van die naaste te eerbiedigen, zowel in het belang van die
ander als in het eigen belang. Het spreekt vanzelf, dat deze hoogst ge
wichtige zijdé van dit onderwijs bij alle lessen op de voorgrond dient te
staan en wij aarzelen niet te verklaren, dat naar onze mening het onder
wijs in de verkeersregeling slechts dan vruchtbaar mag het^n, als de
onderwijzer of leraar erin is geslaagd aan het eind van de cursus zijn
leerlingen af te leveren met een verhoogd besef van wat ze ook in het
verkeer verplicht zijn tegenover hun medemensen.
Met deze verantwoording begin- deeld in >lf rubrieken, waartoi behoort
d, heren P. Verhoef inspee.eur dr O.
van politie te Noordwijk, en J. P. v,an Andel-Ripke. Daarna volgen metho-
Paulusse, schoolhoofd te Leiden, hun diek van de verkeersopvoeding, geochie-
boek over het verkeersonderwijs, dat
een vraagbaak wil zijn voor de
onderwijzer, nu dit verkeerspnder-
richt per 1 januari 1959 op de lagere
scholen verplicht is gesteld.
De leerstof van hert nieuw in te voeren
vak tot nog toe enkel gedoceerd door
politiemensen in de hoogste klassen is
vrij uitgebreid. Het Handboek Verkeers
opvoeding is erop gericht de leerkrachten
het tijdrovende bestuderen van de honder
den voorschriften te beparen. Verlucht
met opmerkelijke kunstzinnige tekeningen
en duidelijke foto's is de gids rmderver-
De verkeersbrigades, die ook in
het Leidse stadsbeeld hun in
trede deden, wijzen erop, ddt
aan de opleiding van de jeugd
tot goed en veilig gedrag in het
drukke verkeer tot nu toe ook
wel iets iS gedaan. Het verkeers
onderwijs op de lagere scholen
wordt binnenkort verplicht
gesteld.
deni* van het verkeer, verkeersregels
voor voetgangers, regels voor hei rijwiel-
verkeer, algemene regels, het snelver
keer, de verkeersborden, samenvatting,
het verkeersexamen en een aantal wetens
waardigheden.
Ernstig
De schrijvers menen dart met de adem
benemende ontwikkeling van het snel
verkeer voor onze samenleving een pro
bleem ie ontstaan in zijn omvang en bijna
catastrofale uitwerking te vergelijken met
de revolutie die de uitvinding van de
stoommachine veroorzaakte in de indus
trie. Het probleem is zo ernstig, dat vele
verkeersdeskumdigen zich met angst in
hei hart afvragen: Hoe zullen wij deze
verbijsterende ontwikkeling in rustiger
bedding kunnen leiden? Als een van de
middelen daartoe noemt het boek de over
de gehele linie van hei onderwijs door
gevoerde verkeersopvoeding. Vrijwel
iedere dag vindt een kind de dood in het
verkeer. Alle kinderen moeten eraan
meewerken hei aantal slachtoffers te doen
dalen. Zij dienen daarvoor de verkeers
regels te kennen en deze kennis moei hun
in hoofdzaak op de scholen worden bij
gebracht.
Het Handboek Verkeersopvoeding
tuil een moderne gids zijn. Ook in dit
opzicht, dat er steeds opnieuw de
aandacht op wordt gevestigd, dat
het niet de bedoeling is dat de kinde
ren een aantal dorre verkeersregels
van buiten leren; hoofdzaak ts en
blijft de opvoeding tot fatsoenlijke
weggebruikers. De noodzakelijkheid
van een zekere hoeveelheid parate
kennis wordt niet ontkend, mt
daarnaast gaat het er vooral om
leerlingen inzicht bij te brengen
de onmisbaarheid van een regeling
van het verkeer en wel door
zoveel mogelijk zelf te laten ont
dekken, waarom een bepaald voor
schrift werd gegeven.
Invloed
De vormgeving van het boek, tot
stand gekomen onder auspiciën van
de werkgroep Verkeer en Onder
wijs, is verzorgd door een team onder
leiding van Ad Pieters te Amster
dam. De minister van verkeer en
waterstaat heeft een inleidend woord
geschreven, waarin hij betoogt, dat
het in te voeren verplichte verkeers
onderwijs een belangrijke invloed
ten goede zal hebben op het totale
getal slachtoffers, dat ten offer valt
het verkeer, ware het slechts
door de inperking van zowel egoïsme
als het gemis aan verantwoordelijk
heid van de qua karakter zo vol
komen verschillend gevormde weg
gebruikers. De minister acht het van
groot belang het Handboek- voor
Verkeersopvoeding, dat ook volgens
hem door zijn opzet en uitvoering de
allure heeft van een standaardwerk
op verkeerspedagogisch gebied, te
introduceren op een tijdstip, dat er
meer dan ooit behoefte is aan der
gelijke vormende lectuur van een
hogere klasse.
ClasMcum, prof. dr.
A D. Leeman over Cicero.
OEGSTGEEJsT. Het Witte Huis. 2 tot 4
uur: receptie afscheid dokter H. Vare
kamp.
Tentoonstellingen
Boerhaavezalen: Europa-tentoonstelling
tot 6 november van 10 tot 12 en van 2
tot 5.30 uur.
Apotheken
De avond- en nachtdienst van de apo
theken te Lelden wordt waargenomen
door de apotheek Reyst, Steenxtraat 35,
telefoon 20136. Te Oegstgeest door do
Oegstgeester apotheek, Wilhelminapark
8, telefoon 26274.
Ministeriële nota
TAND A AG ia i
van de mini
vesting: en bouwnijverheid over do
uitbreiding van de Haagse agglome
ratie. Daarin wordt meegedeeld, dat
een uitbreiding van de Haagse agglo
meratie naar het oosten (in de rich
ting van Zoetermeer dus) op korte
termijn noodzakelijk ia en dat het
plan „Wilsveen" daarvoor de beate
oplossing vormt.
Het mag als bekend worden ver
ondersteld, dat de ontwikkeling van
de Leidse agglomeratie nauw verband
houdt met die van de Haagse. De
Leidse problematiek is bepaald niet
los te zien van de visie, die men
heeft op de Randstad Holland. Nu
het plan „Wilsveen" als de beste op
lossing wordt gezien, betekent dat
niet, dat deze visie op de Randstad
geen consequenties meer heeft voor
steden als Leiden en Delft.
Juist gezien de beperkte mogelijk
heden In het gebied van Den Haag
heeft de commissie „Westen des
lands" mede het oog gericht op „do
stad Delft en de Leidae agglomeratie".
De commissie stelt zich voor, dat de
stad Delft In de periode tot 1980 zou
kunnen uitgroeien tot rond 120.000 In
woners (nu 66.000) en de Iieidse agglo
meratie tot ongeveer 230.000 of later
mogelijk meer (thans 146.000)
Opvallend is hier, dat gesproken
wordt over de STAD Delft en over
de AGGLOMERATIE Lelden.
In Delft deelde men ons mee. dat
de annexatie van een deel van de
gemeente Schipluiden op handen is.
Het wetsvoorstel Is spoedig te ver
wachten. Hardnekkige tegenstand
heeft dat bepaald niet opgewekt, want
het dorp Schipluiden blijft volledig
onaangetast. „WU hebben geen hul->
zen nodig, maar lind om hulzen te
bouwen", zei ons vanmorgen een
functionaris van de gemeente Delft,
Over een nltleg van de STAD Lel
den wordt met geen woord gerept.
Wel Is overwogen, of het aandeel
van Lelden en omgeving niet nog
groter zou kunnen zijn. De regering
meent hierop echter voor de betrekke
lijk korte periode tot 1980 nlel to
mogen rekenen. De verkeersproble
men en slechte woningtoestanden in
de stad worden als een belemmerinr
beschouwd „BU de agglomeratie
Leiden doet zich voorts de speciale
moeilijkheid voor, dat de uitbreiding
zich moet afspelen op het gebied van
zeven verschillende gemeenten", zo
staat In de nota te lezen.
De minister bereidt op het ogen
blik he( wetsontwerp aangaande het
plan Wilsveen voor. Daarin zal tevens
worden voorzien In de behoefte aan
coördinatie van het belclC der tot
de Haagse agglomeratie behorende ge
meenten, voorzover het belang van
deze agglomeratie dit vereist.
Uit een en ander Is wat Lelden en
zijn omliggende gemeenten aangaat
op het stnk van samenvoeging niets
positiefs te concluderen. Men kan
veronderstellen, dat de stad leiden
binnen afsienbare tijd toch wel zal
worden verrijkt met delen van om
liggende gemeenten. Men kan wel
licht met nog meer reden menen,
dat Leiden en omgeving in het ge
meenschappelijk aanvaarde verband
van een structnurplan hun aandeel
In de ontwikkeling van de Randstad
zullen nemen („de nltbreldlng ral
zich moeten afspelen op hel gebied
van zeven verschillende gemeenten").
Anderzijds dient opgemerkt, dat
deze laatste constatering annexatie
van delen niet behoeft uit te sluiten:
bij annexatie van gedeelten blijven de
desbetreffende gemeenten Immers be-
Annexatie sou niet alleen verband
houden met de grote ontwikkeling in
hei westen, maar ook met de positie
van Leiden zelf. En In I.eldse be-
stuurzkringen is men van mening, dat
die positie allesbehalve rooskleurig Is
en. wil de stad goed blijven functio
neren. op korte termijn tot nltleg van
het stadsgebied moét lelden. De bui
tengemeenten daarentegen menen, dat
ook de specifiek Leidse problematiek
door middel van samenwerking tot
een oplossing Is te brengen.
Over Leiden en omgeving wordt op
het ogenblik ernstig gedacht, zowel
In Leiden en de betrokken gemeenten
telf als In Den Haag. WU vernamen,
dat zich alles nog In een voorberei
dend stadium bevindt. De uitleg van
de gemeente Delft kan niet een posi
tieve aanwUzing r(jn voor een spoe
dige beslissing aangaande Leiden. De
uitbreiding daar Jigt ook geheel an
ders
Uit de nota van de minister kan In
leder geval de conclusie worden ge
trokken. dat het aandeel van I.clden
niet een stads- maar een agglome
ratie-aandeel Is. Dat Is voor de om
liggende gemeenten een reden, doel
bewust en blijmoedig voort te gaan.
De regering streeft In de eerste plaats
naar coördinatie van beleid. In welke
vorm die coördinatie zich straks zal
openbaren, moet worden afgewacht.
Kaasmarkt in Waaggebouw
Van morgen af wordt ln de komende
wintermaanden de wekelijkse Leidse
kaasmarkt van 9 tot 12 uur gehouden in
het Waaggebouwd.
Zie vervolg stadsnieuws
op pagina 4
