Ilieumc geitectjeÜTourant Verstekelingen gaan naar Nieuw-Guinea SCHIKKING AKKOORD REGERING MET Kort geding over triest geval tot goed einde Russische spion in Berlijn gegrepen Verrassende uitkomst Indonesische economie staat voor bankroet Nederland voorstander „klein" topgesprek „Slag bij El Alamein was mijn denkbeeld Montgomery: grote bewondering voor generaal Eisenhower f18.000 boete Man probeerde vergeefs vrouw te doden DINSDAG 4 NOVEMBER 1958 BUREAUS: Steenstraat 37 Directie. Redactie Abonnementen- en Advertentie-afdeling Tel 31441. ABONNEMENTEN: 7.50 per Kwartaal; 155 per maand; 0 59 per week ADVERTENTIES: 0-20 per millimeter Familieberichten 0.18 per millimeter. (BIJ contract belangrijke korting.) Postrekening 58936. Negenendertigste jaargang no. 11405 Hoofdredacteur: Or B. OlEMER LHRISTELIJKNATIOHAAL DAGBLAD Voor Leiden en Omstreken „StanhwsUrb is dhrMrwn myo in tegfirnspoti" Nog steeds onder IJZEREN KNOET Zie pagina 5 1~NE SPANNING lingen, die naar hun land Jhr. mr. G. Witsen Elias, de president van de Haagse recht bank, op wiens voorstel de 37 teruggezonden verstekelingen veilig in Nieuw-Guinea zullen belanden. (Van onze rechtbankverslaggever) de kwestie der zevenendertig uitgewezen versteke- herkomst, Indonesië, moesten worden teruggebracht, is geweken. De regering heeft namelijk heden bewilligd in het schikkingsvoorstel van de president der Haagse rechtbank, jhr. G. Witsen Elias, om de verstekelingen naar Nederlands Nieuw-Guinea te doen gaan. Mr. Witsen Elias deed deze suggestie tijdens het kort geding, dat gis teren voor hem werd gevoerd. Op verzoek van de landsadvocaat, mr. G. J. Scholten, werd de zitting verdaagd voor overleg met de regering. Van morgen kon mr. Scholten een verklaring voorlezen, die instemming in hield met het schikkingsvoorstel. De raadsman van eisers, mr. A. G. Maris, had gisteren reeds gezegd het voorstel acceptabel te achten. beginsel van D£ WESTBERL1JNSE POLITIE heeft een zeer geslepen spion, die in zijn leven voor drie opdracht gevers zijn werk heeft verricht, Berlijn gearresteerd. Deze man, de 37-jarige Alexander Fuss, werkte de Tweede Wereldoorlog als geheim agent voor de Duitse contra spionagedienst onder admiraal Cana- ris. Na de oorlog bood hij de ge allieerden zijn diensten aan, die hem een functie gaven als agent van Westerse geheime dienst. In 1953 ging Fuss opnieuw overstag werd spion voor de Russische geheime dienst. Hij meldde zich in 1956 bij de Westberlijnse autoriteiten en verzocht om asiel. Hij vertelde dat hij ontvoerd was naar de Oostelijke zone en daar een langdurige gevangenisstraf was oordeeld. DE verklaring der regering luidt als volgt De regering heeft de mogelijkheid o verstekelingen naar Nederlands Nieuw- Guinea over te brengen, ernstig Ir. Manusama Zuid-Molukken: (Van een redacteuren) IK BEN ONTZAGLIJK dankbaar en volledig bevredigd, aldus Manusama, de minister van verdedi ging der republiek Zuid-Molukken, naar aanleiding 'van het besluit der regering om de 37 verstekelingen aan boord van de Johan van Olden- harnevelt naar Nederlands Nieuw- Guinea te dirigeren. at de regering verder met de ver stekelingen wil doen, laten wp in het midden. Ons verzoek was „Lever hem uit". Het gaat in de eerste plaats om leven. Wat de openbare mening nog niet tot stand had kunnen brengen, wat in de Tweede Kamer niet was gelukt, is u op wonderbaarlijke wijze geschied". Men heeft ons wel verweten, dat juist wij door grote ruchtbaarheid aan de zaak te geven hun leven in gevaar hadden gebracht, Doch gesteld dat die ruchtbaar heid daaraan niet gegeven zou zijn, dan zouden zij nu worden uitgeleverd en zou hun leven in gevaar komen, aldus ir. Manusama, die van mening was, dat er in Nieuw-Guinea genoeg Zuid-Molukkers zouden zijn, die hun een goede ontvangst kunnen bereiden. Bij de stichting Door de Eeuwen Trouw te Eindhoven is men vóór de thans ge- •onden oplossing, omdat de verstekelin- :en nu uit handen van de Indonesiërs zullen blijven. Wat er voor het overige ten behoeve van de verstekelingen ge en is, is dat zij in een prettige kli- terecht komen dan in Nederland, men moet niet uit het oog verliezen r jeugdige personen bij zijn, die op den duur beter naar Nederland kunnen komen. In eik geval zal, als zij in Nieuw- Guinea zijn, de verkrijging van de voor Nederland nodige papieren gemakkelijker zijn geworden, zodat zij meer kans zullen hebben zich bij de familie en bekenden te voegen. Verkiezingen in de Ver. Staten In de Verenigde Staten zijn vandaag aar schatting 48 miljoen kiezers naar de stemlokalen gegaan voor het kiezen een nieuw Huis van Afgevaardigden, derde van de Senaat en gouverneurs in 32 staten. Vanmiddag waren nog slechts enkele onbeduidende uitslagen bekend, en geringe winst voor de republi keinen inhielden. Algemeen verwacht zoals bekend, dat de democraten grote overwinning zullen behalen. Ex-president Truman voorspelde dat zijn partij de democratische de grootste overwinning zal behalen sinds 1932. toen de jaren van Franklin D. RooseVelt begonnen. Associated Press heeft een enquête ge houden onder de meest vooraanstaande politieke waarnemers en journalisten in Washington. Na verwerking van hun meningen luidt de conclusie dat de demo- i kunnen verwachten acht tot twaalf republikeinen Senaatszetels te ver overen en hun zetels in het Huis van Afge. vaardigden met een twintigtal te ver meerderen. Op de verschillende ministeries was de beslissing nog nauwelijks bekend, zodat men nog niet kon zeggen op welke wij: het vervoer naar Nederlands Nieuv Guinea zouworden geregeld. Men liet dus nog volkomen In het midden of de Johan van Oldebarnevelt opdracht zou krijgen Nieuw-Guinea aan te doen, of dat men op andere wijze voor transport zou zorgen. Ook is er nog moeilijkheid hoe de verstekelingen onder te brengen, als zij in Nieuw-Guinea komen en hoe toeten worden opgevangen. wogen. Zij blijft ning, dat deze mensen niet in Ne land kunnen worden aanvaard en i het land van inscheping behoren worden teruggezonden. De door de president van de Haagse rechtbank gesuggereerde ontwikkeling zou echter volstrekt incidenteel zijn, wel wat betreft de houding van de gering jegens verstekelingen en ande ren, die langs niet-legale weg derland komen als ten aan vestiging van Indonesiërs in Nederlands Nieuw-Quinea. Daarbij zou in overeenstemming met de desbetreffende mededeling van de pre sident vaststaan, dat een bereidverkla ring geen precedent schept, zodat bij niemand daaruit mag worden afgeleid dat de door de regering ingenomen rechtsopvatting in het bijzonder betreft artikel 24 van het Uniestatuut ook maar enigszins is prijsgegeven. Bij de behandeling van de interpellatie van mejuffrouw Ten proccke Hoekstra is door de minister van justitie aange- SSS ,dou «- omstandigheden voordeden. Zulk een vaartmaatschappij in de- omstandigheid is het schikkingsvoorstel cember aan de aendcelhoudersvergadc- van de president, zoals dit gevolgd is J rin? over 1957 7 procent dividend voor door de uitgesproken wil van de ver-stellen lover 1956 11 pet),. Er was zeer veel belangstelling voor de behandeling in kort ge ding voor de Haagse rechtbank van de zaak der zevenendertig verstekelingen. stekelingen om naar Nieuw-Guinea gaan. Al deze omstandigheden in aanmerking nemend en uitdrukkelijk stipulerend de regering in dit bijzondere geval be reid het schikkingsvoorstel te aanvaar den. zo eindigde mr. Scholten. Tevoren had de president aan de eisen de partij gevraagd of de verstekelingen zonder voorbehoud bereid zijn als vrije burgers naar Nieuw-Guinea te vertrek- Mr. Maris had dit bevestigd. Na de verklaring van de landsadvocaat vroeg de president aan mr Maris of hij in verband met de standing van de tegen partij bereid was onmiddellijk royement van de zaak te vragen. Mr. Maris bleek hiertoe bereid en de president royeerde hierop het kort geding. Voor deze zaak bestond opnieuw grote belangstelling. K.P.M. verlaagt dividend Moordpoging in Weidum; beroep verworpen De Hoge Raad heeft het cassatieberoep van W. K. van der M. te Weidum (Fr.) die wegens poging tot moord in het bejaar dentehuis aldaar op zekere Starkenburg in hoger beroep door het gerechtshof te Leeuwarden tot tien jaar gevangenisstraf Is veroordeeld, met terbeschikkingstelling de regering, verworpen. K. zou met i ratten dodend middel getracht heb- geven hen Starkenburg van het leven te be- i boete. De Overneming Ned. bedrijven fataal omdat sedert maanden niet voldoende of helemaal geen grondstoffen zijn ingevoerd. Veel directies duchten volgende maand hun zaken te moeten sluiten, als de regering niet tijdig ingrijpt door de invoerkraan open te draaien. Critici spreken al van een nationaal bankroet als de finan ciële politiek van de regering niet snel wordt veranderd. De sombere toestand bij de nationale industrieën vormt slechts één kant van de onrust barende toestand van Indonesië. Ook de inkomsten van de traditionele exportprodukten zijn dit jaar met ruim een derde teruggelopen van rp. 2855 miljoen tot rp. 1760 min. Alleen de olie vormt een uitzondering. hebben gebrek aan goenizakken. Een pa pierfabriek te Magelang moest .sluiten Voor het lopende jaar werd het be grotingstekort op 9.7 miljard roepiah geraamd. Deskundigen uit de rege ring voorspelden dat deze het volgend jaar „maar" 8 miljard zal zijn, maar niemand gelooft dat. Oud-vice-presi- dent Mohammed Hatta, een econoom van gezag, verwacht zelfs een tekort van meer dan twaalf miljard Volgend jaar zal er 34 miljard roe piah in omloop zijn. Nu i« dat 21 mil jard en 7 jaar geleden, twee jaar na de overdracht van dé soevereiniteit, was dat maar vijf miljard. De Indonesische minister van handel Muljomiseno, zei voor een congres economen dat de „overneming var Nederlandse bedrijven in het kader de campagne voor de bevrijding West-Irian" verantwoordelijk is vooi terugval evenals de opstanden op Suma tra en Celebes. Twee andere gevolgen zouden volgens dc minister zijn de toe neming van de geldomloop en vergro ting van het begrotingstekort. Vooral fabrieken in de middenklasse zijn de dupe van deze ontwikkeling. Bij- dagelijks brengen de kranten bprich- over ondernemingen, die drie dagen zijn gaan werken of tijdelijk al hun men- ïaar huis hebben gestuurd bij gebrek essentiële grondstoffen uit het bui tenland. Er zijn textielfabrieken, die 40 pet van un normale produktie leveren, batik- kerijen van sarongs leveren maar eeti vijfde van hun gewone aantallen, een emaillefabriek in Sepandjang, die af hankelijk is van de invoer van metaal platen uit Amerika, moet volgende maand het bedrijf sluiten en te Waroe in het regentschap Surabaja heeft een spijker- fabriek het bijltje er bij neef moeten gooien. Rijst.pelleri.ien en suikerfabrieken EXCESSEN BIJ DE HOELAHOEP-RAGE De Londense „Evening Star" heeft gisteren een fel protest laten horen tegen de hoelahoeprage rn Engeland, die er bijvoorbeeld toe heeft geleid, dat een twaalfjarig meisje tijdens een hoelahoepmarathon in een Londense havenbuurt bewusteloos in elkaar zakte. Zij had elf uur aan een stuk door gehoelahoept en moest met cognac bijgebracht worden. „Als de hoep-rage tot zulke krank zinnigheden leidt bij een volk, dat normaal gesproken over voldoende gezond verstand beschikt", schreef het blad, „dan moesten ze de hoelaihoep- hoepels maar weer terugsturen naar Amerika, het land waar ze vandaan komen". Dit verhaal was verzonnen door de Russische geheime dienst en werd in dertijd voor waar aangenomen. Fuss mocht als politieke vluchteling in de Bondsrepubliek blijven. Zo verrichtte hij een tijdlang allerlei spionagewerkzaam- heden voor do Russen. Maandelijks stuur de hij een rapport aan het Sowjet- hoofdkwartler in Oost-Berlijn. Hij kreeg daarvoor een uitkering van honderd mark per rapport. Zes weken geleden kregen de West- dultae autoriteiten argwaan en arresteer de de „vluchteling". Hij heeft inmiddels een bekentenis afgelegd Deze week derde maanraket? Binnenkort zal Amerika een derde 6chot op de maan wagen met een nieuwe ruim teraket, die door de luchtmacht zal wor den gelanceerd. Het ministerie van ruimteraket ver klaarde, dat deze proefneming zal lijken op de twee voorafgaande. „Kort gezegd komt het er op neer, dat de kansen op succes ongeveer hetzelfde zijn", zegt do verklaring. Overigens Is hot mlndstenie zeer tevre den over de resultaten van de proef met de maanraket, die op elf oktober verder dan ooit de ruimte was binnengedrongen. Deskundigen achten de kans dat do raket do maan zal bereiken, ongeveer 1 op 25. Men verwacht dot zij vrijdag of zaterdag wordt gelanceerd. Surinaams premier naar Nederland De minister-president van Suriname, mr. S. D. Emanuels, is vergezeld van de Surinaamse gevolmachtigd minister :n Nederland, mr. dr. R. H. Pos, gistermid dag per vliegtuig uit Paramaribo naar Nederland vertrokken. HIJ zal dezo week door H.M. do Koningin worden ontvan gen. Op 9 November zal hij do aftrap verrichten van de voetbalwedstrijd Ellnkwijk—Blauwwit, op 11 november bijeenkomst hebben met Surinaamse studenten en ten slotte staat er een gala diner met minister mr. J. M. A. H. Luns op het program. Op de térugreis zal hij 14 november te Washington en 17 novem- te New York aankomen. Om uit impasse te komen Couve de Murville DE Er komt al aardig tekening in de werkzaamheden voor "3e schot- en afwateringssluizen bij Enkhuizen aan het noordelijke eind in het Randkanaal langs de Markerwaard. Deze fraaie opname van KLM Aerocarto geeft een overzicht van de, enorme bo/iwput, waarin de sluizen zullen worden ge bouwd. Rechts op de achter grond is een deel van de lei- dam van het Krabbersgat zichtbaar. Links ziet men een gedeelte van het voor grond- berging opgespoten terrein met de verbindingsdam naar de kust. De Bredase rechtbank heeft gisteren uitspraak gedaan in drie belastingzaken, •elke veertien dagen geleden behandeld De Tilburgenaar W. van der M. tegen •ie f28.000 boete was geëist wegens be lastingontduiking, werd veroordeeld tot f 18.000 boete of 180 dagen hechtenis. De- verdachte was reeds failliet verklaard De boekhouder J. van der W. uit Til burg, die aan cliënten strafbare belas tingadviezen had verstrekt, werd veroor deeld tot drie maanden gevangenisstraf, zes maanden. zijn cliënten, H. van R. uit Tilburg, die f 30.000 te weinig had opge- de belastingen, kreeg f 4000 f 2000 boete en een •oven. I maand hechtenis. TISENHOWER is een groot opperbevelhebber, een militair staatsman, die als geen ander de geallieerde strijdkrachten tot zo'n prachtige veldmachine had kunnen vormen, schrijft Montgomery in zijn 544 blad zijden omvattende memoires, die nu in Londen zijn gepubliceerd. De Britse veldmaarschalk komt er eerlijk voor uit, dat hij menigmaal met Eisen hower een „eerlijk verschil van mening" had over de grote tactiek van de oorlog. Eisenhower is één van de vier mannen, die Montgomery het meest bewondert, maareen groot soldaat in de echte zin van het woord, neen, dat is Eisenhower ook weer niet. draagt hij met Eisenhower de grootste bewondering toe. Churchill beschouwt hij niet meer als zijn politieke chef'maar als zijn vriend, een man, die de gebeurtenis sen en de mensen overheerste, zoals grote leiders ook moeten doen. „De slag in de Ardennen, waarbij 80.000 jonge Amerikanen hun leven lieten, was onnodig, vooral omdat deze een tijdver lies van zes weken veroorzaakte. Hoe minder over deze slag (december 1944 en januari 1945) wordt gezegd, hoe beter, want alles wat ik er van zou zeggen, zou me kwalijk worden genomen." Vroeger heeft Montgomery al eens gezegd, dat deze slag niet zou zijn geleverd, als de veldtocht na de overwinning in Norman- dië maar goed georganiseerd was De kritiek van de Engelse veldmaar- Amerikanen waren pracht-soldaten De Britse maarschalk, die zich vijf weken geleden uit het militaire leven heeft teruggetrokken, vertelt in zijn me moires dat niet de instemming van an deren met zijn optreden ala zijn criterium geldt, maar „mijn innerlijke overtuiging, mijn plicht en mijn geweten". Hij voegt er aan toe, dat hij vaak in moeilijkhedi is geraakt door vast te houden aan w hij juist vond. Churchill, veldmaarschalk burggraaf Alanbrooke en ziin vader, Anglicaans bisschop van Diemensland (Tasmanië), schalk gaat terug op de legeraanvoerders in de Eerste Wereldoorlog. In die tijd, toen hijzelf luitenant was, hadden de be velhebbers géén contact met hun troepen en de goede vechtgeneraals hadden in het geheel geen eerbied voor mensenlevens. Monty diende tussen de twee wereldoor logen in Palestina, India en Egypte, waar hij wel voórspoedig maar helemaal niet opzienbarend snel promotie maakte. Uit harde ondervinding moest hij leren, dat de beste manier om gehoorzaamd en ge steund te worden ligt in het verwerven van de eerbied en genegenheid van zijn ondergeschikten. Het Britse leger waa in 1939 volkomen ongeschikt om eer. oorlog op het Euro pese vasteland te voeren. Wapens en uit rusting waren volslagen onvoldoende, wat volgens de veldmaarschalk de schuld was van de Britse kabinetten van na 1932. Na de terugtocht uit Frankrijk In juni 1940 werd hij belast met het bevel over het vijfde legerkorps. Hij pakte zijn mannen krachtig aan want „totale oor log eist totale bekwaamheid". Officieren, die niet geheel aan zijn maatstaven vol deden, werden uil hun functies verwij derd. met concessies naar Londen NEDERLANDSE REGERING juicht een topconferentie tus sen de Engelse premier Macmillan, de Westduilse Bondskanselier Ade nauer en de Franse premier De Gaulle over dc vrijhandelszone toe. Op deze wijze zou de Franse tegen- stand, tegen een vrijhandclsgebied in West-Europa overwohnen kunnen worden. Zoels we reeds meldden was de Neder landse delegable op de conferentie in Pa rijs el van oordeel, dat de impasse, u Ln de onderhandelingen over de vrijhan delszone waren geraakt, alleen op dergelijke topconferentie doorbroken kon worden. Van Nederlandse zijde is dan ook op een geaprek tussen de drie staats leiders aangedrongen Vandaag ie de raad van ministers var de E.E.G. i.n Brussel bijeen gekomen er heeft het plan voor een topconferentie Gisteravond laat heeft de 36-jarige procuratiehouder J. B K uit Winter» wijk tegenover de politie bekend in de nacht van vrijdag op zaterdag zijn vrouw van het leven te hebben willen beroven Hij deed deze bekentenis na een ver hoor van drie uur. het eerste dat de politie hem had kunnen afnemen, nadat de man in dg nacht van vrijdag op za terdag geheel overstuur in het r.k. zie kenhuis te Winterswijk was opgenomen De man heeft toegegeven, dat hij vrij dagavond van plan is gaweest zijn vrouw t een hamer buiten bewustzijn te slaan haar daarna voor de geopende ga» kraan te leggen, teneinde de indruk te vestigen dat zij zelfmoord zou hebben gepleegd. De slag met de hamer kwam echter iet hard genoeg aan K heeft vervol- *ns nog geprobeerd haar te wurgen, aar zij slaagde erin naar de bu ontkomen. Vermoedelijk heeft eei. houding met een andere vrouw K. tot '"z over de vrijhandelszone, welk plan door West-Duitsland, België en Nederland wordt gesteund, besproken. De leider van de Nederlandse delega tie, drs. E. H. van der Beugel, staatssecre taris van buitenlandse zaken en de lei der van de Belgische delegatie, Dequae, hebben dit plan reeds aan de Engelse master-general Maudling voorgelegd. Besprekingen De Franse minister van buiten landse zaken, Couve de Murville, brengt donderdag een bezoek aan Londen. Volgens de Frankfurter All- gemelne Zcitung zal do Franse mi nister dan concessies ten aanzien van de vrijhandelszone aanbieden. In ruil hiervoor verwacht Frankrijk, dat En- 4 geland akkoord gaat met het Fran se plan, dat Amerika, Engeland en Frankrijk de lakens ln de N.A.V.O. zullen uitdelen. De laatste dagen ls over dit Franse plan door de Amerikaanse. Britse en Franse regering Intensief diplomatiek overleg gepleegd. Vooral de samenwer king bij het nemen van belangrijke be slissingen op het gebied van de buiten landse politiek, ls door de diplomaten bc- In Parijs is evenwel mat klem tegenge sproken. dat er sprake is van een diplo matieke koehandel tussen Engeland en Frankrijk in deze zin. dat Parijs de vrij handelezone uitspeelt tegen de N.A.V.O. Plaatselijk mist De Bilt verwacht tot mor genavond Overwegend droog weer met plaatselijk mist. Weinig wind en lagere temperaturen. (Opgemaakt cm 11.15 uur). ZON EN MAAN Zie vervolg pagina 5 zijn misdaad gebracht. Een stoker aan boord Verhip, riep hij uit; Dook In de kajuit En schonk zich een „TIP" In als trooster

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1958 | | pagina 1