Ilieumc geitectjeÜTourant
Verstekelingen gaan
naar Nieuw-Guinea
SCHIKKING AKKOORD REGERING MET
Kort geding over triest
geval tot goed einde
Russische spion in
Berlijn gegrepen
Verrassende uitkomst
Indonesische economie
staat voor bankroet
Nederland voorstander
„klein" topgesprek
„Slag bij El Alamein was mijn denkbeeld
Montgomery: grote bewondering
voor generaal Eisenhower
f18.000 boete
Man probeerde
vergeefs vrouw
te doden
DINSDAG 4 NOVEMBER 1958
BUREAUS: Steenstraat 37
Directie. Redactie Abonnementen- en
Advertentie-afdeling Tel 31441.
ABONNEMENTEN: 7.50 per Kwartaal;
155 per maand; 0 59 per week
ADVERTENTIES: 0-20 per millimeter
Familieberichten 0.18 per millimeter.
(BIJ contract belangrijke korting.)
Postrekening 58936.
Negenendertigste jaargang no. 11405
Hoofdredacteur: Or B. OlEMER
LHRISTELIJKNATIOHAAL DAGBLAD
Voor Leiden en Omstreken
„StanhwsUrb is dhrMrwn
myo in tegfirnspoti"
Nog steeds onder
IJZEREN KNOET
Zie pagina 5
1~NE SPANNING
lingen, die naar hun land
Jhr. mr. G. Witsen Elias, de
president van de Haagse recht
bank, op wiens voorstel de 37
teruggezonden verstekelingen
veilig in Nieuw-Guinea
zullen belanden.
(Van onze rechtbankverslaggever)
de kwestie der zevenendertig uitgewezen versteke-
herkomst, Indonesië, moesten worden
teruggebracht, is geweken. De regering heeft namelijk heden bewilligd
in het schikkingsvoorstel van de president der Haagse rechtbank, jhr.
G. Witsen Elias, om de verstekelingen naar Nederlands Nieuw-Guinea te
doen gaan.
Mr. Witsen Elias deed deze suggestie tijdens het kort geding, dat gis
teren voor hem werd gevoerd. Op verzoek van de landsadvocaat, mr. G. J.
Scholten, werd de zitting verdaagd voor overleg met de regering. Van
morgen kon mr. Scholten een verklaring voorlezen, die instemming in
hield met het schikkingsvoorstel. De raadsman van eisers, mr. A. G. Maris,
had gisteren reeds gezegd het voorstel acceptabel te achten.
beginsel van
D£
WESTBERL1JNSE POLITIE
heeft een zeer geslepen spion,
die in zijn leven voor drie opdracht
gevers zijn werk heeft verricht,
Berlijn gearresteerd. Deze man, de
37-jarige Alexander Fuss, werkte
de Tweede Wereldoorlog als geheim
agent voor de Duitse contra
spionagedienst onder admiraal Cana-
ris. Na de oorlog bood hij de ge
allieerden zijn diensten aan, die hem
een functie gaven als agent van
Westerse geheime dienst.
In 1953 ging Fuss opnieuw overstag
werd spion voor de Russische geheime
dienst. Hij meldde zich in 1956 bij de
Westberlijnse autoriteiten en verzocht
om asiel. Hij vertelde dat hij ontvoerd
was naar de Oostelijke zone en daar
een langdurige gevangenisstraf was
oordeeld.
DE verklaring der regering luidt als
volgt
De regering heeft de mogelijkheid o
verstekelingen naar Nederlands Nieuw-
Guinea over te brengen, ernstig
Ir. Manusama Zuid-Molukken:
(Van een
redacteuren)
IK BEN ONTZAGLIJK dankbaar
en volledig bevredigd, aldus
Manusama, de minister van verdedi
ging der republiek Zuid-Molukken,
naar aanleiding 'van het besluit der
regering om de 37 verstekelingen
aan boord van de Johan van Olden-
harnevelt naar Nederlands Nieuw-
Guinea te dirigeren.
at de regering verder met de ver
stekelingen wil doen, laten wp in het
midden. Ons verzoek was „Lever hem
uit". Het gaat in de eerste plaats om
leven. Wat de openbare mening nog
niet tot stand had kunnen brengen, wat
in de Tweede Kamer niet was gelukt, is
u op wonderbaarlijke wijze geschied".
Men heeft ons wel verweten, dat juist
wij door grote ruchtbaarheid aan de zaak
te geven hun leven in gevaar hadden
gebracht, Doch gesteld dat die ruchtbaar
heid daaraan niet gegeven zou zijn, dan
zouden zij nu worden uitgeleverd en zou
hun leven in gevaar komen, aldus ir.
Manusama, die van mening was, dat er in
Nieuw-Guinea genoeg Zuid-Molukkers
zouden zijn, die hun een goede ontvangst
kunnen bereiden.
Bij de stichting Door de Eeuwen Trouw
te Eindhoven is men vóór de thans ge-
•onden oplossing, omdat de verstekelin-
:en nu uit handen van de Indonesiërs
zullen blijven. Wat er voor het overige
ten behoeve van de verstekelingen ge
en is, is dat zij in een prettige kli-
terecht komen dan in Nederland,
men moet niet uit het oog verliezen
r jeugdige personen bij zijn, die op
den duur beter naar Nederland kunnen
komen. In eik geval zal, als zij in Nieuw-
Guinea zijn, de verkrijging van de voor
Nederland nodige papieren gemakkelijker
zijn geworden, zodat zij meer kans zullen
hebben zich bij de familie en bekenden
te voegen.
Verkiezingen in
de Ver. Staten
In de Verenigde Staten zijn vandaag
aar schatting 48 miljoen kiezers naar
de stemlokalen gegaan voor het kiezen
een nieuw Huis van Afgevaardigden,
derde van de Senaat en gouverneurs
in 32 staten. Vanmiddag waren nog slechts
enkele onbeduidende uitslagen bekend,
en geringe winst voor de republi
keinen inhielden. Algemeen verwacht
zoals bekend, dat de democraten
grote overwinning zullen behalen.
Ex-president Truman voorspelde dat
zijn partij de democratische de
grootste overwinning zal behalen sinds
1932. toen de jaren van Franklin D.
RooseVelt begonnen.
Associated Press heeft een enquête ge
houden onder de meest vooraanstaande
politieke waarnemers en journalisten in
Washington. Na verwerking van hun
meningen luidt de conclusie dat de demo-
i kunnen verwachten acht tot
twaalf republikeinen Senaatszetels te ver
overen en hun zetels in het Huis van Afge.
vaardigden met een twintigtal te ver
meerderen.
Op de verschillende ministeries was de
beslissing nog nauwelijks bekend, zodat
men nog niet kon zeggen op welke wij:
het vervoer naar Nederlands Nieuv
Guinea zouworden geregeld. Men liet
dus nog volkomen In het midden of de
Johan van Oldebarnevelt opdracht zou
krijgen Nieuw-Guinea aan te doen, of
dat men op andere wijze voor transport
zou zorgen. Ook is er nog moeilijkheid
hoe de verstekelingen onder te brengen,
als zij in Nieuw-Guinea komen en hoe
toeten worden opgevangen.
wogen. Zij blijft
ning, dat deze mensen niet in Ne
land kunnen worden aanvaard en i
het land van inscheping behoren
worden teruggezonden.
De door de president van de Haagse
rechtbank gesuggereerde ontwikkeling
zou echter volstrekt incidenteel zijn,
wel wat betreft de houding van de
gering jegens verstekelingen en ande
ren, die langs niet-legale weg
derland komen als ten aan
vestiging van Indonesiërs in Nederlands
Nieuw-Quinea.
Daarbij zou in overeenstemming met de
desbetreffende mededeling van de pre
sident vaststaan, dat een bereidverkla
ring geen precedent schept, zodat bij
niemand daaruit mag worden afgeleid
dat de door de regering ingenomen
rechtsopvatting in het bijzonder
betreft artikel 24 van het Uniestatuut
ook maar enigszins is prijsgegeven.
Bij de behandeling van de interpellatie
van mejuffrouw Ten proccke Hoekstra
is door de minister van justitie aange-
SSS ,dou «-
omstandigheden voordeden. Zulk een vaartmaatschappij in de-
omstandigheid is het schikkingsvoorstel cember aan de aendcelhoudersvergadc-
van de president, zoals dit gevolgd is J rin? over 1957 7 procent dividend voor
door de uitgesproken wil van de ver-stellen lover 1956 11 pet),.
Er was zeer veel belangstelling
voor de behandeling in kort ge
ding voor de Haagse rechtbank
van de zaak der zevenendertig
verstekelingen.
stekelingen om naar Nieuw-Guinea
gaan.
Al deze omstandigheden in aanmerking
nemend en uitdrukkelijk stipulerend
de regering in dit bijzondere geval be
reid het schikkingsvoorstel te aanvaar
den. zo eindigde mr. Scholten.
Tevoren had de president aan de eisen
de partij gevraagd of de verstekelingen
zonder voorbehoud bereid zijn als vrije
burgers naar Nieuw-Guinea te vertrek-
Mr. Maris had dit bevestigd.
Na de verklaring van de landsadvocaat
vroeg de president aan mr Maris of hij
in verband met de standing van de tegen
partij bereid was onmiddellijk royement
van de zaak te vragen. Mr. Maris bleek
hiertoe bereid en de president royeerde
hierop het kort geding.
Voor deze zaak bestond opnieuw grote
belangstelling.
K.P.M. verlaagt
dividend
Moordpoging in Weidum;
beroep verworpen
De Hoge Raad heeft het cassatieberoep
van W. K. van der M. te Weidum (Fr.) die
wegens poging tot moord in het bejaar
dentehuis aldaar op zekere Starkenburg
in hoger beroep door het gerechtshof te
Leeuwarden tot tien jaar gevangenisstraf
Is veroordeeld, met terbeschikkingstelling
de regering, verworpen. K. zou met
i ratten dodend middel getracht heb- geven
hen Starkenburg van het leven te be- i boete. De
Overneming Ned. bedrijven fataal
omdat sedert maanden niet voldoende of helemaal geen grondstoffen
zijn ingevoerd. Veel directies duchten volgende maand hun zaken te
moeten sluiten, als de regering niet tijdig ingrijpt door de invoerkraan
open te draaien. Critici spreken al van een nationaal bankroet als de finan
ciële politiek van de regering niet snel wordt veranderd. De sombere
toestand bij de nationale industrieën vormt slechts één kant van de onrust
barende toestand van Indonesië. Ook de inkomsten van de traditionele
exportprodukten zijn dit jaar met ruim een derde teruggelopen van rp.
2855 miljoen tot rp. 1760 min. Alleen de olie vormt een uitzondering.
hebben gebrek aan goenizakken. Een pa
pierfabriek te Magelang moest .sluiten
Voor het lopende jaar werd het be
grotingstekort op 9.7 miljard roepiah
geraamd. Deskundigen uit de rege
ring voorspelden dat deze het volgend
jaar „maar" 8 miljard zal zijn, maar
niemand gelooft dat. Oud-vice-presi-
dent Mohammed Hatta, een econoom
van gezag, verwacht zelfs een tekort
van meer dan twaalf miljard
Volgend jaar zal er 34 miljard roe
piah in omloop zijn. Nu i« dat 21 mil
jard en 7 jaar geleden, twee jaar na
de overdracht van dé soevereiniteit,
was dat maar vijf miljard.
De Indonesische minister van handel
Muljomiseno, zei voor een congres
economen dat de „overneming var
Nederlandse bedrijven in het kader
de campagne voor de bevrijding
West-Irian" verantwoordelijk is vooi
terugval evenals de opstanden op Suma
tra en Celebes. Twee andere gevolgen
zouden volgens dc minister zijn de toe
neming van de geldomloop en vergro
ting van het begrotingstekort.
Vooral fabrieken in de middenklasse
zijn de dupe van deze ontwikkeling. Bij-
dagelijks brengen de kranten bprich-
over ondernemingen, die drie dagen
zijn gaan werken of tijdelijk al hun men-
ïaar huis hebben gestuurd bij gebrek
essentiële grondstoffen uit het bui
tenland.
Er zijn textielfabrieken, die 40 pet van
un normale produktie leveren, batik-
kerijen van sarongs leveren maar eeti
vijfde van hun gewone aantallen, een
emaillefabriek in Sepandjang, die af
hankelijk is van de invoer van metaal
platen uit Amerika, moet volgende maand
het bedrijf sluiten en te Waroe in het
regentschap Surabaja heeft een spijker-
fabriek het bijltje er bij neef moeten
gooien. Rijst.pelleri.ien en suikerfabrieken
EXCESSEN BIJ DE
HOELAHOEP-RAGE
De Londense „Evening Star" heeft
gisteren een fel protest laten horen
tegen de hoelahoeprage rn Engeland,
die er bijvoorbeeld toe heeft geleid,
dat een twaalfjarig meisje tijdens een
hoelahoepmarathon in een Londense
havenbuurt bewusteloos in elkaar
zakte. Zij had elf uur aan een stuk
door gehoelahoept en moest met
cognac bijgebracht worden.
„Als de hoep-rage tot zulke krank
zinnigheden leidt bij een volk, dat
normaal gesproken over voldoende
gezond verstand beschikt", schreef het
blad, „dan moesten ze de hoelaihoep-
hoepels maar weer terugsturen naar
Amerika, het land waar ze vandaan
komen".
Dit verhaal was verzonnen door de
Russische geheime dienst en werd in
dertijd voor waar aangenomen. Fuss
mocht als politieke vluchteling in de
Bondsrepubliek blijven. Zo verrichtte hij
een tijdlang allerlei spionagewerkzaam-
heden voor do Russen. Maandelijks stuur
de hij een rapport aan het Sowjet-
hoofdkwartler in Oost-Berlijn. Hij kreeg
daarvoor een uitkering van honderd
mark per rapport.
Zes weken geleden kregen de West-
dultae autoriteiten argwaan en arresteer
de de „vluchteling". Hij heeft inmiddels
een bekentenis afgelegd
Deze week derde
maanraket?
Binnenkort zal Amerika een derde 6chot
op de maan wagen met een nieuwe ruim
teraket, die door de luchtmacht zal wor
den gelanceerd.
Het ministerie van ruimteraket ver
klaarde, dat deze proefneming zal lijken
op de twee voorafgaande. „Kort gezegd
komt het er op neer, dat de kansen op
succes ongeveer hetzelfde zijn", zegt do
verklaring.
Overigens Is hot mlndstenie zeer tevre
den over de resultaten van de proef met
de maanraket, die op elf oktober verder
dan ooit de ruimte was binnengedrongen.
Deskundigen achten de kans dat do
raket do maan zal bereiken, ongeveer 1
op 25. Men verwacht dot zij vrijdag of
zaterdag wordt gelanceerd.
Surinaams premier
naar Nederland
De minister-president van Suriname,
mr. S. D. Emanuels, is vergezeld van de
Surinaamse gevolmachtigd minister :n
Nederland, mr. dr. R. H. Pos, gistermid
dag per vliegtuig uit Paramaribo naar
Nederland vertrokken. HIJ zal dezo week
door H.M. do Koningin worden ontvan
gen. Op 9 November zal hij do aftrap
verrichten van de voetbalwedstrijd
Ellnkwijk—Blauwwit, op 11 november
bijeenkomst hebben met Surinaamse
studenten en ten slotte staat er een gala
diner met minister mr. J. M. A. H. Luns
op het program. Op de térugreis zal hij
14 november te Washington en 17 novem-
te New York aankomen.
Om uit impasse te komen
Couve de Murville
DE
Er komt al aardig tekening in
de werkzaamheden voor "3e
schot- en afwateringssluizen bij
Enkhuizen aan het noordelijke
eind in het Randkanaal langs
de Markerwaard. Deze fraaie
opname van KLM Aerocarto
geeft een overzicht van de,
enorme bo/iwput, waarin de
sluizen zullen worden ge
bouwd. Rechts op de achter
grond is een deel van de lei-
dam van het Krabbersgat
zichtbaar. Links ziet men een
gedeelte van het voor grond-
berging opgespoten terrein met
de verbindingsdam naar de
kust.
De Bredase rechtbank heeft gisteren
uitspraak gedaan in drie belastingzaken,
•elke veertien dagen geleden behandeld
De Tilburgenaar W. van der M. tegen
•ie f28.000 boete was geëist wegens be
lastingontduiking, werd veroordeeld tot
f 18.000 boete of 180 dagen hechtenis. De-
verdachte was reeds failliet verklaard
De boekhouder J. van der W. uit Til
burg, die aan cliënten strafbare belas
tingadviezen had verstrekt, werd veroor
deeld tot drie maanden gevangenisstraf,
zes maanden.
zijn cliënten, H. van R. uit
Tilburg, die f 30.000 te weinig had opge-
de belastingen, kreeg f 4000
f 2000 boete en een
•oven.
I maand hechtenis.
TISENHOWER is een groot opperbevelhebber, een militair staatsman,
die als geen ander de geallieerde strijdkrachten tot zo'n prachtige
veldmachine had kunnen vormen, schrijft Montgomery in zijn 544 blad
zijden omvattende memoires, die nu in Londen zijn gepubliceerd. De Britse
veldmaarschalk komt er eerlijk voor uit, dat hij menigmaal met Eisen
hower een „eerlijk verschil van mening" had over de grote tactiek van de
oorlog. Eisenhower is één van de vier mannen, die Montgomery het meest
bewondert, maareen groot soldaat in de echte zin van het woord,
neen, dat is Eisenhower ook weer niet.
draagt hij met Eisenhower de grootste
bewondering toe. Churchill beschouwt hij
niet meer als zijn politieke chef'maar als
zijn vriend, een man, die de gebeurtenis
sen en de mensen overheerste, zoals grote
leiders ook moeten doen.
„De slag in de Ardennen, waarbij 80.000
jonge Amerikanen hun leven lieten, was
onnodig, vooral omdat deze een tijdver
lies van zes weken veroorzaakte. Hoe
minder over deze slag (december 1944 en
januari 1945) wordt gezegd, hoe beter,
want alles wat ik er van zou zeggen, zou
me kwalijk worden genomen." Vroeger
heeft Montgomery al eens gezegd, dat
deze slag niet zou zijn geleverd, als de
veldtocht na de overwinning in Norman-
dië maar goed georganiseerd was
De kritiek van de Engelse veldmaar-
Amerikanen waren
pracht-soldaten
De Britse maarschalk, die zich vijf
weken geleden uit het militaire leven
heeft teruggetrokken, vertelt in zijn me
moires dat niet de instemming van an
deren met zijn optreden ala zijn criterium
geldt, maar „mijn innerlijke overtuiging,
mijn plicht en mijn geweten". Hij voegt
er aan toe, dat hij vaak in moeilijkhedi
is geraakt door vast te houden aan w
hij juist vond.
Churchill, veldmaarschalk burggraaf
Alanbrooke en ziin vader, Anglicaans
bisschop van Diemensland (Tasmanië),
schalk gaat terug op de legeraanvoerders
in de Eerste Wereldoorlog. In die tijd,
toen hijzelf luitenant was, hadden de be
velhebbers géén contact met hun troepen
en de goede vechtgeneraals hadden in het
geheel geen eerbied voor mensenlevens.
Monty diende tussen de twee wereldoor
logen in Palestina, India en Egypte, waar
hij wel voórspoedig maar helemaal niet
opzienbarend snel promotie maakte. Uit
harde ondervinding moest hij leren, dat
de beste manier om gehoorzaamd en ge
steund te worden ligt in het verwerven
van de eerbied en genegenheid van zijn
ondergeschikten.
Het Britse leger waa in 1939 volkomen
ongeschikt om eer. oorlog op het Euro
pese vasteland te voeren. Wapens en uit
rusting waren volslagen onvoldoende,
wat volgens de veldmaarschalk de schuld
was van de Britse kabinetten van na 1932.
Na de terugtocht uit Frankrijk In juni
1940 werd hij belast met het bevel over
het vijfde legerkorps. Hij pakte zijn
mannen krachtig aan want „totale oor
log eist totale bekwaamheid". Officieren,
die niet geheel aan zijn maatstaven vol
deden, werden uil hun functies verwij
derd.
met concessies
naar Londen
NEDERLANDSE REGERING
juicht een topconferentie tus
sen de Engelse premier Macmillan,
de Westduilse Bondskanselier Ade
nauer en de Franse premier De
Gaulle over dc vrijhandelszone toe.
Op deze wijze zou de Franse tegen-
stand, tegen een vrijhandclsgebied in
West-Europa overwohnen kunnen
worden.
Zoels we reeds meldden was de Neder
landse delegable op de conferentie in Pa
rijs el van oordeel, dat de impasse, u
Ln de onderhandelingen over de vrijhan
delszone waren geraakt, alleen op
dergelijke topconferentie doorbroken kon
worden. Van Nederlandse zijde is dan
ook op een geaprek tussen de drie staats
leiders aangedrongen
Vandaag ie de raad van ministers var
de E.E.G. i.n Brussel bijeen gekomen er
heeft het plan voor een topconferentie
Gisteravond laat heeft de 36-jarige
procuratiehouder J. B K uit Winter»
wijk tegenover de politie bekend in de
nacht van vrijdag op zaterdag zijn vrouw
van het leven te hebben willen beroven
Hij deed deze bekentenis na een ver
hoor van drie uur. het eerste dat de
politie hem had kunnen afnemen, nadat
de man in dg nacht van vrijdag op za
terdag geheel overstuur in het r.k. zie
kenhuis te Winterswijk was opgenomen
De man heeft toegegeven, dat hij vrij
dagavond van plan is gaweest zijn vrouw
t een hamer buiten bewustzijn te slaan
haar daarna voor de geopende ga»
kraan te leggen, teneinde de indruk te
vestigen dat zij zelfmoord zou hebben
gepleegd.
De slag met de hamer kwam echter
iet hard genoeg aan K heeft vervol-
*ns nog geprobeerd haar te wurgen,
aar zij slaagde erin naar de bu
ontkomen. Vermoedelijk heeft eei.
houding met een andere vrouw K. tot '"z
over de vrijhandelszone, welk plan door
West-Duitsland, België en Nederland
wordt gesteund, besproken.
De leider van de Nederlandse delega
tie, drs. E. H. van der Beugel, staatssecre
taris van buitenlandse zaken en de lei
der van de Belgische delegatie, Dequae,
hebben dit plan reeds aan de Engelse
master-general Maudling voorgelegd.
Besprekingen
De Franse minister van buiten
landse zaken, Couve de Murville,
brengt donderdag een bezoek aan
Londen. Volgens de Frankfurter All-
gemelne Zcitung zal do Franse mi
nister dan concessies ten aanzien van
de vrijhandelszone aanbieden. In ruil
hiervoor verwacht Frankrijk, dat En- 4
geland akkoord gaat met het Fran
se plan, dat Amerika, Engeland en
Frankrijk de lakens ln de N.A.V.O.
zullen uitdelen.
De laatste dagen ls over dit Franse
plan door de Amerikaanse. Britse en
Franse regering Intensief diplomatiek
overleg gepleegd. Vooral de samenwer
king bij het nemen van belangrijke be
slissingen op het gebied van de buiten
landse politiek, ls door de diplomaten bc-
In Parijs is evenwel mat klem tegenge
sproken. dat er sprake is van een diplo
matieke koehandel tussen Engeland en
Frankrijk in deze zin. dat Parijs de vrij
handelezone uitspeelt tegen de N.A.V.O.
Plaatselijk mist
De Bilt verwacht tot mor
genavond
Overwegend droog weer met
plaatselijk mist. Weinig wind
en lagere temperaturen.
(Opgemaakt cm 11.15 uur).
ZON EN MAAN
Zie vervolg pagina 5 zijn misdaad gebracht.
Een stoker aan boord
Verhip, riep hij uit;
Dook In de kajuit
En schonk zich een
„TIP" In als trooster