Mieume gei Jtsdjc d'ouiunl
erontwaardiging over
ctie tegen Pasternak
Russische schrijver weigert Nobelprijs
ugdliga: „Laat hij het
land verlaten"
Na zes dagen gered uit
ingestorte mijnschacht
rijhandelszone nog
geheel in impasse
Ministers vragen om
prijsbevoegdheden
Athene wil kwestie-Cyprus
voor V.N. brengen
Dr. Tilanus niet gerust
over de onderwijswet
Vier Algerijnse
ministers in
hongerstaking
Minister ontstemd over
burgemeester van Velsen
HiiïhtnUé
ISkERIUr, 30 oktober 1938
)REAUS Sieenstraal 37
Directie Redactie. Abonnementen- en
ie-afdellng Tel 31441.
kwartaal;
0.59 per week.
JVERTENTIES: J 0.20 per millimeter.
Familieberichten 0.18 per millimeter.
(Bij contract belangrijke korting.)
Postrekening 58936
IONNEMENTEN: 7.50 pe
2.55 per maand; 0.59
LU RIST ELI J K-N AT IOK AAL DAGBLAD
Voor Leiden en Omstreken
aahMstirb is ahfUrorn
yo »n fcggcrwpwt"
NegPiirnrlertlgMe jaargang no. 11401
Begrip voor
VRIJGEZELLEN
Zie pagina 5
)ER DRUK heeft de Russische schrijver Boris
asternak zich genoodzaakt gezien de hem toegeken-
>belprijs voor letterkunde te weigeren.
pen de betekenis, die de maatschappij, waarin ik leef, toekent aan
•iiderscheiding, meen ik nee te moeten zeggen", zo telegrafeerde hij
Anders Oesterling, de permanente secretaris van de Koninklijke
|e Academie, die de Nobelprijzen voor literatuur 'toekent. „Ik dank
de onverdiende prijs, die mij is toegekend", aldus het vervolg van
egram. „Neemt mij mijn vrijwillige weigering niet kwalijk."
rdag nog telegrafeerde Pasternak aan de Zweedse Academie „buiten-
b getroffen te zijn door de onderscheiding".
Frm van verontwaardiging over
die op Pasternak is uitgeoe-
in de vrije wereld ontketend.
;n verbijsterd over het feit,
Russische winnaars van de
natuurkunde wèl hun prijzen
If in Stockholm zul
len
tn halen. Blijkbaar was Moskou
op deze prijzen.
nerikaanse minister van buiten
zaken, Foster Dulles, zei giste-
Pasternaks weigering om de No-
te aanvaarden, bewijst, dat de
e overheid de vrijheid van ge-
probeert uit te bannen. Foster
s ervan overtuigd, dat Paster
deze weigering gedwongen is.
et systeem van het internatio-
staat op eenvor-
eid, niet alleen van de daad,
ook van de gedachte. Alles
look maar even van die een-
higheid afwijkt, trachten zij uit
iannen", zei Dulles.
mutnunde Engelse schrijvers, fi-
en geleerden, onder wie ver-
be Nobelprijswinnars, hebben hun
vaardiging uitgesproken in een
in, dat zij stuurden naar de Rus-
vereniging van schrijvers.
^aken ons zeer bezorgd over het
I een der grote dichters en schrij-
p de wereld, Boris Pasternak,"
p dit telegram.
(beschouwen zijn roman Dr. Zji-
(ls een aangrijpende persoonlijke
pis en niet als een politiek docu-
Wij doen een beroep op u, uit
yan de grote Russische literaire
ie Amerikanen
len Nobelprijs
geneeskunde
Amerikaanse geleerden hebben
Idag, zoals werd verwacht. de
rijs voor geneeskunde en fysiolo-
^gewezen gekregen voor het op-
van verschillende van de fun-
tele raadselen der erfelijkheids-
jwinnaars zijn de professoren
s Wells Beadle (55) van de biolo-
j laboratoria van Kerckhoff te
n de staat Californië, Ed-
e Tatum (49) van het Rocke-
mt te New York en Joshua
erg (33) van de universiteit te
lid
de
toe-
i de Nobelprijs noemde hun
kingen het openen van nieuwe
bij het onderzoek naar kanker.
traditie waarvoor u op de bres staat,
deze niet te onteren door een schrijver,
die in de gehele beschaafde wereld wordt
geëerd, tot slachtoffer te maken."
Het telegram is o.m. ondertekend
door T. S. Eliot, Bertrand Rusell,
Huxley, Somerset Maugham, G. B.
Priestley, Rose Macaulay en Graham
Green.
De reactie van dr. Oetserling was:
„Achter Pasternaks weigering schuilt
een menselijk drama, dat ons allen moet
ontroeren."
Directeur Staahle van de Nobelstich-
ting heeft gisteravond meegedeeld, dat
de naam van Pasternak op de lijst van
Nobelprijswinnaars blijft staan met de
aantekening, dat de prijs is geweigerd.
Als hij nog van besluit verandert
voor de dag van prijsuitreiking (10 de
cember) kan hij de prijs nog in ont
vangst nemen. Daarna zal Pasternak al
leen nog de gouden medaille met oor
konde kunnen opvragen.
Een zivijn
nistische jeugdliga in een massameeting
Chroesjtsjef en andere topleiders wa
ren onder zijn gehoor dat Pasternak
nog erger was dan een zwijn.
„Want zwijnen bevuilen de plaats
niet waar zij eten of slapen. Waarom,
zei de secretaris, verlaat Pasternak
het land niet en gaat hij niet naar de
wereld, waar hij hoort."
Alleen de Duitse dictator Adolf Hitler
heeft het in het verleden gepresteerd
Nobelprijswinnaars te verbieden hun
prijzen te accepteren. Zo mocht Carl von
Ossietsky, die in een concentratiekamp
stierf, in 1935 de Nobelprijs niet in ont
vangst nemen. Later gebood Hitler in
1939 prof. Gerhard Domagh af te zien
van de hem verleende prijs voor chemie.
Prof. Domagh was de uitvinder van
prontosil, het eerste bruikbare sulfa-
geneesmiddel.
Tenslotte kreeg prof. Richard Kuhn
uit Heidelberg bevel de Nobelprijs voor
chemie van de hand te wijzen.
Haal water, er leven nog 12 man
Twaalf mijnwerkers, die zes
dagen op ongeveer 4000 meter
diepte in een mijn bij de Canadese
plaats Springhill opgesloten hebben
gezeten, zijn vanmorgen gered. Red
dingsploegen slaagden erin de man
nen te bereiken, na een gevecht
van elf uur met een laag steen en
puin van achttien meter dikte.
Gisteravond kwamen de reddingploe-
gen die de hoop op overlevenden al
hadden opgegeven plotseling door een
buis in contact met de twaalf mannen.
Zo gauw het verrassende bericht de stad
bereikte, verzamelde zich een uitgelaten
menigte voor de mijn; familieleden van
de mannen die dus nog in leven waren
en familieleden van de 57 kompels, die
nu nog worden vermist Mogelijk zou
men ook met hen contact krijgen. Het is
echter niet bekend of dit inderdaad
mogelijk is.
Een van de leden van een reddingploeg,
die bezig was de buis door het puin en
Discontowijzigingen
in België
De Belgische Nationale Bank heeft de
meeste van haar disconto- en rentetarie
ven verlaagd met Vt procent met ingang
van heden, doch het bankdisconto ge
handhaafd op 3^s procent. In bankkrin-
gen beschouwt men dit als een poging tot
verruiming van het krediet zonder ver
laging van het officiële tarief.
BESPREKINGEN in Parijs van
linsdag en woensdag hebben de
indelszone maar een heel klein
k dichterbij gebracht. Gistcr-
I werden de zeventien landen
Indclijk eens over de instelling
ien speciale commissie, die on-
èiding zal staan van de Engels-
iMaudling en tot 1 januari in
Bnente zitting zal blijven.
je commissie heeft de taak een
ping te vinden voor het netelige
pern van de herkomst van de
Iren. Dit vraagstuk is nauw ver-
fen met het voor Frankrijk zo
wegende probleem van de
tttarieven van de vrijhandels-
itelling
de commissie is een
de Britse en Franse
over de te volgen werkwijze,
zijn van mening, dat de op-
de technische kwesties aan
(blitieke beslissing moet voorafgaan,
ling verdedigde juist het omge-
Hoewel nu een speciale
ingesteld, behoort de crisis in de bespre
kingen over de vrijhandelszone nog niet
tot het verleden. De Nederlanders zijn
van mening, dat onvermijdelijk het punt
wordt bereikt, waarop de eenheid van
de E.E.G. in gevaar komt, omdat een van
de grote partners eigenlijk niet voor een
vrijhandelszone voelt.
Vandaag, de laatste dag van de on
derhandelingen in het Chateau de la
Muette, zal nog een laatste poging wor
den gedaan om het in ieder geval op ze
kere hoogte eens te worden.
Tot gisteravond toe had de Britse de
legatie nog met geen woord gerept over
de maatregelen, die Engeland zou ne
men. wanneer de besprekingen misluk
ken.
De Engelse pers heeft al gemeld,
dat Engeland uit de Europese Beta
lingsunie zal treden. Ook bestaat de
vrees dat de O.E.E.S. uit elkaar zal
vallen en er een economische oorlogs
toestand zal ontstaan tussen Enge
land, Scandinavië en Zwitserland
enerzijds en de zes landen van de
E.E.G. anderzijds.
het gesteente heen te boren, hoorde
plotseling de stem van een vermiste oom.
„Jongens haal wat water, er leven hier
nog twaalf manOnmiddellijk wer
den warme soep en koffie door de buis
gegoten.
Men boorde zich daarna een weg door
het gesteente en ontmoette de opgesloten
mannen in hun donkere verblijfplaats
de mijnlampen gaven reeds lang geen
licht meer. Een voor een werden zij met
een lift langzaam naar boven gebracht.
Twee van de twaalf mannen hebben ver
wondingen opgelopen. Een van hen heeft
een gebroken been.
Ontwerp-Prijzenwet ingediend
(Van onze parlementsredactie.)
ZES MINISTERS, onder wie minister Zglstra (economische zaken) als
eerste ondertekenaar, hebben een ontwerp-Prijzcnwet ingediend. De
regering wil hierdoor blijvende bevoegdheden tot zich trekken tot het ge
ven van prijsvoorschriften voor goederen en diensten. De nieuwe regeling
zal te zijner tijd in de plaats treden van de thans nog in werking zijnde
Prijsopdrijvings- en Hamsterwet, het prijsvormingsbesluit en het prijs-
aanduidingsbesluit.
Het ontwerp geeft de overheid de
bevoegdheid tot het uitvaardigen van
maximumprijsvoorschriften voor roe
rende goederen en diensten. Een an
dere bevoegdheid is die tot het geven
an voorschriften voor de administra
tie van goederen of diensten, waar
voor maximumprijsregelingen zijn
•astgesteld. Van de betrokkenen kan
inzage van boeken cn bescheiden
worden verlangd. Ten slotte krijgt de
overheid in het ontwerp de bevoegd
heid voorschriften te geven voor de
prijsaanduiding. Deze laatste voor
schriften zullen een remmende in-
loed moeten uitoefenen op verholen
prijsopdrijving.
De ministers zijn van oordeel, dat een
bevoegdheid tot het geven van prijsvoor
schriften een onmisbaar onderdeel vormt
•an het arsenaal van middelen, dat de
jverheid voor het voeren van een doel
matig economisch beleid in de huidige
samenleving nodig heeft. De hantering
die bevoegdheden zal echter met
grote omzichtigheid geschieden. De mi-
rs zien, juist als in het jongste ver-
De officieren en manschappen van
het Nederlandse smaldeel dat een
officieel bezoek aan Kopenhagen
brengt, worden overal feestelijk ont
vangen. Gisteren werd vlce-admiraal
A. H. L. Pröpper in gezelschap van
onze ambassadeur in de Deense hoofd
stad door koning Frederik op het
kasteel Amaliënborg ontvangen. Op
de foto ziet men hoe hij het koninklijk
gastenboek tekent. Tweehonderd offi
cieren cn manschappen werd een har
telijke ontvangst bereid in het stad
huis van Kopenhagen. In een toe
spraak verklaarde de vlce-admiraal
Pröpper dat zjjn eskader langs dezelf
de route naar Kopenhagen gevaren
was als de Nederlandse schepen 300
jaar geleden gedaan hadden, en dat
de uitbundige ontvangst van nu bijna
even uitbundig moe* zijn geweest als
die van toen. Op de bovenste foto ziet
men de kade in de Deense hoofdstad,
waarlangs de Nederlandse oorlogs
bodems gemeerd liggen.
Spoedig uitbetaling
aan KNIL-weduwen
(Van onze parlementsredactie)
De uitbetaling van achterstallige
K.N.I.L.-weduwenpensioenen kan, naar
verwacht mag worden, in de eerste helft
het volgend jaar worden tegemoet
gezien. Dit deelt de minister
nenlandse zaken mee in de
antwoord aan de Tweede Kamer
de begroting van zijn departement.
Tijdens een volksdansbal in Lon
den zag men prinses Margaret
van Engeland in een japon
met ballonjurk terwijl zij de
Portland Fancy danste met de
23-jarige mijnwerker Jackie
Toaduff.
Djuanda spreekt boze
plannen tegen
Djuanda, de Indonesische premier,
heeft uitdrukkelijk tegengesproken, dat
hij de Egyptische premier Nasser zou
hebben gepolst over een sluiting van het
Suezkauaal voor Nederlandse schepen bij
een mogelijke aanval van Indonesië op
Nederlands Nieuw-Guinea. liij deed dit
gisteren bij zijn terugkeer te Djakarta
an Kairo na een bezoek aan Zuid-S)a-
•ië, Italië en de Verenigde Arabische
republiek.
NAVO-raad had geen succes
Griekenland zal de kwestie
Cyprus aan de Verenigde Na
ties voorleggen, zo is officieel in
Athene meegedeeld. Dit besluit werd
genomen, nadat de NAVO-raad gis
teren zijn pogingen om de kwestie
binnenshuis met een rondetafelcon
ferentie te regelen, heeft opgegeven.
Aartsbisschop Makarois heeft be
kend gemaakt, dat hij volgende week
al naar New York zal vertrekken om
het debat over Cyprus in de V.N. bij
te wonen.
De Griekse regering zegt, dat een be-
rcep op dit wereldlichaam de enige over
gebleven mogelijkheid is om steun te
verlenen aan de „rechtvaardige eisen van
de Cyprioten, die vrijheid van buiten
landse overheersing willen".
Volgens de Griekse regering ligt de
verantwoordelijkheid voor de huidige im
passe bij de onverzoenlijke geest van En
geland en Turkije Zij zouden een kans.
om de kwestie-Cyprus tot een cplossing
te brengen, hebben vernietigd. De 3
stellen van secretaris-generaal Spaak
den volgens een Griekse verklaring dooi
een grote meerderheid van Griekenland
en andere N.A.V.O.-partners zijn
vaard. Maar de regeringen van Engeland
en Turkije, zouden de voorstellen hebben
verworpen.
„De houding van deze beide landen
tijdens de jongste fase van de onderhan
delingen heeft bewezen," aldus ae Griek
se verklaring, „dat zij niet ernstig stre
ven naar een slagen van de conferentie.
Daarom heeft Griekenland zich te
ruggetrokken van de conferentie, „die
tot enig resultaat zou hebben de ver-
Waslijn stond
onder stroom
Gisteravond is in Maastricht de 27-
jarige mevrouw Bekkers door elektri
sche .atroom om het leven gekomen. Zij
was bezig was op te hangen aan een lijn,
die aan een van de einden bevestigd
was aan buizen van het elektriciteitsnet.
De waslijn kwam door de slechte isola
tie onder spanning te staan met het ge
volg dat de vrouw een zware schok
kreeg.
Grond wetrech ten
worden aangetast
IK BEN niet geheel gerust over het
plan van de regering om in één
wet heel het voortgezet onderwijs op
te vangen. We moeten op onze qui-
vive zijn. De rechten, die in de
Grondwet zijn neergelegd, worden
aangeraakt.
Deze waarschuwende woorden sprak
gisteren dr. H. W. Tilanus voor de Ver
eniging van christelijk Volksonderwijs,
welke vereniging gisteren in Amsterdam
vergaderde.
Bij de ontwikkeling van de onderwijs-
wetgeving, zei dr. Tilanus, moet ervoor
gewaakt worden dat de rechten en plich
ten in de Grondwet onaangetast blijven.
Sprekend over de wensen en klachten,
maakte dr. Tilanus gewag van de grote
zorgen voor de bouw en de financiering
van schoolgebouwen, het gebrek aan
onderwijzers en het gebrek aan gymnas
tieklokalen.
De heren J. van Goudoever en D. Hu-
malda werden als bestuursleden herko
zen. Gekozen werden mr. H. Rijpstra,
burgemeester van Smilde en ds. M. J. C.
Visser uit Rotterdam.
In de middagvergadering hield prof.
dr. M. A. Beek een referaat over: De
betekenis der oudheidkunde voor het
bijbelonderwijs.
Griekenland weigert voor een voldon
gen feit in Cyprus geplaatst te worden
„Wij maken aanspraak op net laatste
stukje van Europa, dat nog onder kolo
niaal bestuur is en dat recht op vrijheid
heeft," aldus de verklaring.
In Parijs, waar de N.A.V.O.-road enige
weken is bezig geweest om de partijen tol
elkaar te brengen, werd meegedeeld dat
de raad zich nog steeds voor onderhan
delingen ter beschikking stelt. Het falen
van de N.A.V .O. om een rondetafelcon
ferentie tot stand te brengen wordt in Pa
rijs als een persoonlijke tegenslag voor
secretaris-generaal Spaak beschouwd.
Zoals bekend heeft hij het initia
tief tot de verzoeningspoging geno
men, die thans op een volkomen mis
lukking is uitgelopen.
In Nicosia is gisteren een tijdbom
ontploft in de bagage van een Britse
vlieger. Tien mannen, die op het
punt stonden aan boord van het
vliegtuig te stappen, werden gewond.
Een Grieks-Cypriotische politie
agent is tijdens schermutselingen op
het eiland doodgeschoten.
leden, ook voor toekomstige situaties van
gespannen hoogconjunctuur een politiek
van overleg voor het in de hand houden
van het prijsverloop als het meest ge-
Een rechtstreeks Ingrijpen zal steeds
zoveel mogelijk beperkt worden gehou
den. Nauwlettend zal de regering er ook
op toezien, dat eventuele prijsmaatregelen
onmiddellijk worden beëindigd, wanneer
de omstandigheden dit toelaten. De mi
nisters wijzen echter het door dc SER
gedane voorstel van dc band tot instel
ling van een onaihankclijke adviescom
missie van deskundigen, die steeds zou
moeten worden ingeschakeld, voordat er
prijsmaatregelen worden getroffen.
Deze procedure zou. naar de mening
van de regering, een ernstige belemme
ring vormen voor de vereiste snelheid
van handelen. Wel zien de bewindslieden
aanleiding om de centrale adviescom
missie voor de prijspolitiek weer regel
matig bijeen te roepen.
Vier ministers van de Algerijnse
regering in ballingschap, onder wie do
vicc-premier Mohammed Ben Bella,
zijn gisteren in hongerstaking gegaan
uit solidariteit met een ander lid der
regering, Rabah Bitat, die 21 dagen
geleden al in hongerstaking is gegaan.
De ministers werden twee jaar geleden
alle vijf gearresteerd in Algerije. Zij
waren per vliegtuig op weg naar Tunis,
toen een Franse straaljager hen tot lan
den dwong. De vier eerstgenoemde mi
nisters worden zonder tenlastelegging in
Parijs vastgehouden, doch Bitat, die dit
niet accepteerde, werd in Algiers tot
levenslange dwangarbeid veroordeeld.
Zijn vier collegae protesteren nu tegen
het feit dat hij wordt behandeld als een
gewoon misdadiger. Bitat is, verzwakt
door de langdurige hongerstaking, op
genomen in de ziekenzaal van zijn ge
vangenis.
KRONING PAUS OP
VIER NOVEMBER
De kroning van paus Johannes XXIII
zal plaats hebben op vier november, zo
is gisteren door het Vatikaan bekend
gemaakt. Dit tijdstip is door de paus
zelf vastgesteld. Aanvankelijk werd
wacht dat de kroning zoals gebruike
lijk is zou geschieden op een zondag
of een andere feestdag.
(Van onze parlementsredactie)
Onmiddellijk nadat hem de weinig
elegante houding van de burgcmeestei
van Velsen tegenover een aantal Duitse
jongeren ter ore was gekomen, heeft de
minister van binnenlandse zaken de com
missaris van de Koningin in de pro
vincie Noord-Holland verzocht namens
de minister er op te wijzen, dat hij
diens optreden onjuist acht en in hog«
mate betreurt. Toen de minister later
bleek, dat de burgemeester bij een ver
klaring van zijn handelwijze tegenover
de raad van de gemeente Velsen geen
behoefte had gevoeld zijn spijt over het
gebeurde te betuigen en zelfs aan het
slot een woord van dank had gesproken
aan de schrijvers van de brieven en tele
grammen met blijken van instemming
met zijn houding, heeft dc minister de
burgemeester nogmaals zijn ernstige ont-
HET WEER IN EUROPA
Rapporten hedenmorgen 7 uur
ïïi
I
mist
zw bow
goh bow
goh bo^
goh bow
half bow
windstil
NNW
ozo
windstil
windstil
stemming over het voorval kenbaar ge
maakt. Dit deelt minister Struycken
(binncnl. zaken) thans aan de Tweede
Kamer mee in de memorie van antwoord
over de begroting van zijn departement.
Kans op regen
Dc Bilt verwacht tot morgen-
J51 nj Overwegend zwaar bewolkt
st lat'r p,aat*e,Uk enige re-
Curickf *en- Vannacht en morgcnoch.
loud hier en daar inlst Zwak
ke tot matige zuidwestelijke
wind. Weinig verandering in
temperatuur. (Opgemaakt om 11.15 uur.)
ZON EN MAAN
Vrijdag 31 oktober: zon op 7.31 uur, on
der 17.18 uur; maan op 19.82 uur. onder
10:37 uur.
