-eiderdorp wakkere partner
Leidse agglomeratie
m
lan voor grote nieuwe wijk
demonstreert solide basis
voor goede samenwerking
0 Herenmode Tip"
Paren-Verkoop"
RESIDENTIE ORKEST
had bekende Karl Bölmi
als dirigent
Agenda voor Leiden
IE UWE LEIDSCHE COURANT
VRIJDAG 21 OKTOBER 1958
omst
en
d, to»
>rstei
lijke-
wori
hee
logei
ioof d
k zij
ten
)staa[
U1
Kleine gemeente functioneert in groot geheel (II)
at d«
Muff1'
L Derp
het
kree)
°joMT MEN met het gemeentebestuur van Leiderdorp in contact
iche van zÜn visie op de toekomstige ontwikkeling van deze gemeente
naarinis te nemen, dan ontmoet men geen onzekerheid, maar gezonde zelf-
ns gerustheid, geen steriele vaagheden, maar men vergeve ons het al
ïegdist versleten Engelse insluipsel omlijnde planning, zowel voc
5tuw>ste als voor de meer verwijderde toekomst. In ons eerste artikel
iude|jn Leiderdorp ontwikkelde plannen, dat wij gisteren publiceerden, ging
'lijk^ over de uitbreiding „Ter Meije" tussen de Berkenkade, de Meiji
tering en de Van der Valk Boumanweg. Vandaag beginnen wij met
;ele publikaties over het grote plan voor het gehele gebied tussen het
de Zijldijk, een project dat maar weinig verband meer houdt met
eeft eigenlijke Leiderdorpse bestaansbronnen; de betekenis ervan wordt
ontfrnamel>jk bepaald door de wenselijkheid van een evenwichtige ont-
en. kkeling van de gehele agglomeratie.
Igerj
5e nieuwe wijk van Leiderdorp wordt begrensd in het noordwesten
de provinciale weg 5, in het noordoosten door de grens met de ge
uite Woubrugge, in het zuidoosten door de weg langs de Berkenkade
in het zuidwesten door de Rijn. De ontsluiting van dit gebied heeft
[n"^Jats door de provinciale weg 5, die contact geeft met Leiden, de weg
aanM?s Berkenkade, die eveneens verbinding geeft met Leiden, de Van
t Valk Boumanweg (verbinding met Leiderdorp) en de Spanjaardsbrug
lij derde verbinding met Leiden. Dwars door de wijk zijn de provinciale
trw|g 5 en de Berken^ade met elkaar verbonden door een wijkweg, terwijl
beA andere wijkweg loodrecht op deze laatste aansluiting geeft op de Van
tref^ Valk Boumanweg (ongeveer in het midden van de weg, ter hoogte
tyi de steenfabriek).
len
|^e woonwijk in dit plan is opgebouwd
een drietal buurten, die zijn gegroe-
d om een groen hart. Grenzend
groene hart is in het noorden het
kcentrum gedacht, waar ook de
kwegen samenkomen, terwijl zuidelijk
irvan een bestuurscen!
If R)e eerste faze van uitvoering betreft
„Ter Meije", de tweede kan de
Soifunnikenpolder" zijn en de derde het
irige deel. De bestaande industrieter-
Ouderzorg" en de Touwfa
eken zijn in dit plan opgenomen,
tossen de Dwarswetering en de greni
de gemeente Woubrugge
sportterreinen. Een te
van de kruising Dwarswetering
rkenkade is bestemd voor ten riool-
terzuivering.
Jin/1
Grondige studie
vrrf«fl
'ET GEMEENTEBESTUUR van Leider
dorp beperkt zich bij al deze v
eidingen niet tot het ontwikkelen
i< |ectieve plannen zonder meer; het stelt
prijs op, uitvoerig na te gaan e
gaan hoe de structuur van deze
haar sociale, economische
estelijke aspecten naar kan worden
rwacht, zal zijn. Bij het vaststellen
grote lijnen behoeft met dergelijke
•rwegingen geen rekening te worden
louden, maar als eenmaal die grote
,r8Akken in het plan moeten worden ge
it »ld, dan kan een gemeentebestuur er
onderuit, zich deze vragen te stellen
it Bureau voor sociaal-economisch en
len^debouwkundig onderzoek te Hilversum
deze prognose-in-de-ruimste-
dan ook alle mogelijke aandacht be-
zijn rapport „De ruimtelijke he
eften van een nieuwe wijk n de ge-
Leiderdorp als onderdee' van de
idse agglomeratie".
In dit rapport wordt opgemerkt, dat
•el het dorp Leiderdorp als het Zijl-
kartier naar bevolkingssamenstelling
leer stedelijke trekken vertonen dan het
toeskwartier. Ondanks verschil.en in ka
riger tussen dorp en Zijlkwar'.'er is de
llwte van verstedelijking in be.de delen
Bgeveer even groot. Verschil _n samen-
lelling tussen de bevolking wonend in
oor- en die, wonend in na-oonogse hui-
Bi wijst op de.tendens van een verder-
fcande verstedelijking in de afgelopen ja-
en. Voortgaande bebouwing ;n Leider-
i Jtkrp zal de toekomstige sfeer .n nog veei
lerkere mate een stedelijke doen zijn en
de stedebouwkundige plannen zal daar-
uitdrukking dienen te worden gege-
Zo voorzegt het rapport.
Agglomeratiebesef
\IT ZIJN uiteraard de stedelijke in-
,j vloeden van Leiden. Vergrootte die
^itstraling aanvankelijk de tegenstelling
Ij, «sen stad en platteland en werden meer-
.,j alen verstedelijkte delen van het platte-
v ad afgekapt en aan de stad toegevoegd,
door de ontwikkeling in de afgelopen de-
pnoiia in het westen van ons and zijn
toenemende mate stedelijke nvloeden
t platteland binnengedrofigen, die daar
eeds tot een omvorming van het milieu
ebben geleid. Dit zal, naar het rapport
leent, in toenemende mate voortgang
ebben. Bij bevolking en gemeentebestuur
ijj owel van stad als van randgemeente zal
aarom naast een lokaal of gemeentelijk
|B esef een agglomeratiebesef moeten
Het is sinds in Leiden en omgeving
over de agglomeratie wordt gespro
ken wel duidelijk geworden, dat het
gemeentebestuur van Leiderdorp dit
Itreekbescf weet op te brengen. Het
itaat uiteraard in de eerste plaats
•P de bres voor het welzijn van de
eigen gemeente, maar daarnaast heeft
het meermalen verklaard, ten volle
bereid te zijn tot medewerking in ag-
glomeratieverband aan de oplossing
van de problematiek der centrum
gemeente. de stad Leiden. Leiderdorp
meent, dat het daartoe al een hoogst
belangrijke bijdrage levert door met
dit plan voor de dag te komen Van
annexatie wil het bestnur van Leider
dorp dan ook niets weten. Het heeft
dit het bestuur van de provincie tot
la bijzonderheden duidelijk gemaakt
In een schrijven naar aanleiding van
de enige tijd geleden gepubliceerde
aonexatiesuggesties. Dit schrijven zou.
kort gezegd, hierop neerkomen, dat
het gemeentebestuur meent, voor zijn
taak in het verband van de voorge
stelde agglomeratie berekend te zijn.
Tot het annexeren van delen van de
randgemeente mag, volgens het ge
meentebestuur van Leiderdorp, pas
worden overgegaan als blijkt, dat de
voor de ontwikkeling van centrum
gemeente en agglomeratie vereiste sa
menwerking geen solide basis kan
Het rapport van het Bureau voor s<
ciaal-economisbh en stedebouwkundig
onderzoek herinnert eraan, dat het struc
tuurplan de mogelijkheid bied: van eer
toeneming van het Inwonertal tot onge
veer 220.000.
Tegenover de ontworpen en m uit
voering zijnde plannen voor de westelijke
kant van de oude stad verdient de pro
jectie binnen het structuurplan van een
wijk van behoorlijke omvang in het oos
ten (in de gemeente Leiderdorp) aanbe
veling. teneinde een centrale ligging van
de Leidse stadskern binnen de agglomera
tie te kunnen handhaven. Binnen de gren
zen van deze geprojecteerde nieuwe wijk
is een oppervlakte van ongeveer 190 ha
beschikbaar. Bij een dichtheid v?n 35 po
ningen per ha zouden er 6700 woningen
kunnen worden gebouwd. De iotale wo
ningvoorraad van Leiderdorp zou dan
8500 worden.
De gemiddelde woningbezetting be
draagt thans 4,1_ maar deze wo^dt in de
toekomst lager. Bij een gemiddelde be
zetting van 3,5 of 3,9 (als in 1940) zal hei
inwonectal ongeveer 30.000 of 33 000 zijn
en dat van de nieuwe wijk ongeveer 23.000
of 26.000.
DeelpL
annen
Op dit fragment va
het structuurplan
agglomeratie is de
dorpse woonwijk.
i de kaart met
oor de Leidse
nieuwe Leider-
de provin-
staan. die niet tegelijk maar na elkaar ge
detailleerd zullen worden. Het verdient
sterk aanbeveling, bij het detai'.'eren
later te ontwerpen delen rekening te h<
den met de ervaring, die uit de reeds
gebruik genomen delen kan worden v
kregen. Al zal het voor de soc'.a e onder
zoeker misschien nooit mogelijk zijn,
een beeld te vormen van de ideologische
achtergrond van een ln de verre toekomst
aanwezige samenleving en al is het dus
ook niet goed mogelijk, zich een voor
stelling te maken betreffende het beeld
i de r
t die s
ring z
worden opgebouwd, dan is het wel
tig. zo goed mogelijk met de beschik
bare gegevens vast tc stellen, welke be
volkingsgroepen die toekomstige samen
leving zullen vormen.
Een aanwijzing hiervoor vemen de
genen, die zich na de tweede wereldoor
log in Leiderdorp hebben gevestigd en
nu nog aanwezig zijn. Van de mannelijke
gezinshoofden onder hen was ru-m 36 pro
cent afkomstig uit Leiden, ruim 22 pro
cent uit andere steden 16,5 procent uit
verstedelijkte plattelandsgemeenten, ruim
21 procent van het platteland en 3,5 pro
cent uit Indonesië en andere landen. Dat
betekende een relatieve toeneming voor
degenen uit andere steden, uit verstede
lijkte plattelandsgemeenten en uit Indo
nesië en andere landen.
Voor het karakter van de nieuwe wijk
is het niet alleen van belang, te weten,
welke groepen zich na de tweede wereld
oorlog vestigden, maar ln hei bijzonder
welke een nieuwe woning betrokken
Hoewel nog niet de helft van de na de
oorlog gevestigde mannelijke gezinshoof
den een nieuwe woning betrok, was onder
hen de verdeling naar herkomst vrij
wel gelijk aan die van alle na de oorlog
gevestigde mannelijke gezinshoofden.
Wel was er versohil tussen Hen die een
woningwetwoning en hen die een parti
culiere woning betrokken. De gezinshoof
den in woningwetwoningen kwamen naar
verhouding meer van het platteland en
uit Lelden en hun verdeling naar her
komst kwam meer overeen mei die van
de gezinshoofden, die zich vóór 1945 in
Leiderdorp vestigden en eind 1957 nog
Meer middenstands-
bouw
UOE ZICH de ontwikkeling tussen wo-
ningwetbouw en particuliere bouw zal
ontwikkelen, is moeilijk te voorzien. Tot
nu toe heeft de particuliere bouw het
percentage van de bevolking, behorend
tot de nieuwe middenstand, belangrijk
cialc wegen 5 en 5 bis. duidelijk
zien (voor nadere grensaanduidlngen
zie men het begin van het artikel).
In dit rcusarhtlge blok is 190 ha be
schikbaar. Bij een dichtheid van 35
woningen per ha zouden 6700 huizen
kunnen worden gebouwd. B(J een
gemiddelde woningbezetting van 3,5
of 3,9 (als in 1940) zal hei toekomstige
inwonertal van de gehele gemeente
30.000 tot 33.000 en dat van de nieuwe
wijk 23.000 tot 26.000 bedragen. Voor
deze wijk zullen verschillende stede-
bouwkundige plannen moeien worden
ontworpen. Leiderdorp, dat zijn spo
ren op het gebied van de na-oorlogse
woningbouw in ruime mate heeft ver
diend, hoopt, dat het de gelegenheid
krijgt, zijn partnerschap in de Leidse
agglomeratie lol aller tevredenheid te
effectueren. Zonder zwaard van
Damocles Ofwel: gegronde annexa-
tievrccs.
doen toenemen. Afgezien van de huidige
moeilijkheden ten aanzien van de finan
ciering van de particuliere b?uw is er
reden, aan te nemen, dat de bouw van
middenstandswoningen in elk geval in de
eerste periode van uitvoering van het
plan nog boven het landsgem.ddelde zal
blijven. De tendens in de woningoouw van
Leiderdorp wijst daarop.
Het rapport noemt ook een reden om
naar verhouding meer middenstandswo
ningen te projecteren in het lichtst bij
Leiden gelegen deel van het uitbreidings
plan. Bij de in deze woningen te verwach
ten bevolking zal een gevoel van gemeen
schap eerder ontstaan binnen functionele
verbanden die zich over de gehele ag
glomeratie uitstrekken, dan binnen het
territoriale verband van de wijk. Voor
het eerste deelplan kan de samenstelling
van de na de oorlog gevestigds bevolking
die in de na de oorlog gebouwde wo
ningen huist, maatgevend zijn
De samenstelling van de toekom
stige bevolking zal ongetwijfeld ook
worden beïnvloed door het feit, dat
„over een niet al te groot aantal
jaren" (deze woordkeus is uiteraard
geheel voor rekening van de rap
porteurs - redactie N.L.C.) binnen
de grenzen van de gemeente geiden
vrijwel geen woningwetwoningen
meer kunnen worden gebouwd.
Uiteraard zal de bouw van woning
wetwoningen het percentage arbei
ders onder de bevolking snel doen
toenemen. Door relatief vergrote
vestiging uit Leiden zal die tendens
nog iets worden versterkt, maar de
arbeidersgroep zal niet meer dan
twee-derden van het totaal gaan
uitmaken. Vergeleken met de
periode van vóór 1945 zal vooral het
percentage industrie-arbeiders toe-
neme».
Vervaging van grenzen
stad Leiden en de samenhang met de be
staande Leiderdorpse woonbuurten.
De Oude Rijn en de Zijl vormen een
duidelijke grens tussen Leiden en Leider
dorp. Al behoren beide gemeenten nu
reeds tot één agglomeratie, dan moet het
stedebouwkundig accentueren van deee
grens daarmee toch wel in overeenstem
ming worden gebracht. Dat zal de wense
lijke geleding en de behoefte aan over
zichtelijkheid binnen de agglomeratie ten
goede komen en de overgang van eer
vervlogen naar een nieuwe tijd ruimte
lijk tot uitdrukking kunnen brengen.
De samenstellers menen, dat ie tendens
tot vervaging \van grenzen^ bestaat bij d>
Spanjaardsbrug. Het-Zijlkwartier kan de
indruk wekken, een voortzetting van de
Leidse bebouwing te zijn. Deze toestand
moet als gegeven worden aanvaard, maar
het is wel mogelijk, tussen die bebouwing
en de nieuwe wijk en gedeeltelijk tussen
de industrieterreinen van touw- en steen
fabriek en ten noorden van deze laatste
een groene zone te ontwerpen, die de ge
noemde overgang zou kunnen verduide
lijken. De groene zone zou de vorm van
een stadspark kunnen hebben. Door een
goede weg eventueel met een ruime
en hoge strokenbouw daarlangs kan
het Zijlkwartier toch met de nieuwe wijk
worden verbonden. De samenhang tus
sen de nieuwe wijk en de bebouwing van
het dorp kan tot uitdrukking romen ln
het zuidelijke deel van de wijk, ten oos
ten dus van de steenfabriek, een naar
verhouding hoog percentage midden-
standswon-.ngen te projecteren
Winkels270
^EKER IS. dat de winkelfrequentie ln
Leiderdorp beneden de voor Leiden
wenselijke zal blijven vanwege de cen
traal verzorgende functie van de Leidse
binnenstad. Bij het probleem van het tot
ontwikkeling brengen van het winkedap-
paraat in de nieuwe wijk van Leiderdorp
dient men zich te realiseren we.ke func
ties dat apparaat zal hebben te vervul
len: winkels bieden een vorm van werk
gelegenheid. de zelfstandige middenstand
geeft een goede mogelijkheid van so
mobilitiet (opklimming op de maatschap
pelijke ladder), het apparaat dient de
sument voldoende keuzemogelijkheid te
bieden en ten slotte bevordert de winke.
het gezelligheidselement (sociaie relatie)
Het huidige winkelapparaat van Leider
dorp geeft volgens het rapport, nauwe
lijks een aanknopingspunt voor wat in de
nieuwe wijk mag worden verwacht. Uit
de praktijk kan worden afgeia.d, dat de
nieuwe bewoners hun inkopen in elk ge
val voor een deel in de plaats zelf doen.
Voor Leiderdorp kan een frequentie van
11 winkels per 1000 inwoners redelijk
worden genoemd.
Het toekomstige aantal winkels kan
dan op 345 worden gesteld. Nu zijn er
ongeveer 75, zodat in de nieuwe wijk
een 270 winkels moeten worden gepro
jecteerd. Hoewel deze wijk geen ver
zorgende functie voor een wijde om
geving zal vervullen, verdient het
wel aanbeveling, een zo sterk moge
lijk wijk-winkclccntrum tot ontwikke
ling te brengen. Daartoe zou men een
derde van het aantal winkels in een
centrum kunnen projecteren 190) en
de rest in buurt-winkelcenlra (180).
De winkels in de buurten dienen zo
veel mogelijk te worden geconcen
treerd tot groepjes van ongeveer 18.
zodat naast één groot centrum 10
buurt-winkelcentra zouden kunnen
worden ontworpen. Gemiddeld zal er
dan In de buurten 1 winkelcentrum op
een gebied- van 20 ha zijn, zodat vrij
wel niemand verder dan 256 meter
behoeft te gaan om de boodschappen
Het grote centrum zal niet precies
in het midden van de wijk dienen te
liggen; het kan beter Iets in de rich
ting van het dorp worden getrokken.
Vestiging van bedrijven 'n de wijk moet
met het oog op een toeneming van de
plaatselijke werkgelegenheid zo mogelijk
ook worden bevorderd. Het verdient aan
beveling, de modige ruimte voor am-
bachtsbedrijven nader te bepalen voor elk
van de te ontwerpen uitbreidingsplanoen-
in-onderdelen afzonderlijk. Voor.opig kan
een ruimte van 250 vierkante meter per
1000 inwoners als ruim voldoende worden
beschouwd. Tenminste de helft van de
bedrijfsruimten zou van een bovenwoning
moeten worden voorzien. Deze berekening
houdt in, dat in de gehele wijk ongeveer
40 ambachtsbedrijven met bovenwoning
een plaats zouden vinden.
Stretch Nylon anklets
possend voor elke moot
ijzersterk
snel droog
in exclusieve herfstkleuren
extra voordelig
per paar
Peek&Cloppenburg
Myra Hess schitterde in vierde
concert van Beethoven
W
ET TWEEDE ABONNEMENTSCONCERT van het Residentie Orkest
bracht ons gisteravond een verrassend optreden van de Oostenrijkse
dirigent Karl Böhm, terwijl als soliste de beroemde Engelse pianiste Myra
Hess Beethovens vierde pianoconcert in G vertolkte. Karl Böhm heeft
zich vooral bekendheid verworven als dirigent van de Weense Staats-
opera, in welke hoedanigheid hij al vele jaren ook tijdens de Salzburger
Festspiele is opgetreden. Dat hij de dramatische muziek, en dan nog vooral
vanuit de Weense traditie, volledig beheerst, bleek al dadelijk uit de
wijze, waarop hij Beethovens ouverture Leonore III liet inzetten.
_j zijn in ons land wellicht gewend
deze uiteTst bewogen ouverture, waarin
Beethoven een sublieme samenvatting
de opera Fidelio heeft gegeven, in
symfonische, streng klassieke stijl te be-
Vrijdag
Volkshuis, 8.30 uur: Stichting Anti-
Atoombom-Actie, twee lezingen.
Lakenhal, 8 uur: Oud-Leiden, S. J
Bouma over De Rijnlandse boerderijen
inauguratie
Groot-Auditorium,
r. J. G. Hagedoorn.
Het gulden Vlies,
gogiek, J. Bronk o\
Zomerzorg, 8 uur: kynologenvereniglng
Rijnland.
Pieterskerk, 7.30 uur: avondgebed,
i.m.v. hoboïst G. Rheijns.
Bethel, 7.45 uur: ds. H. Bouter voor
Herv. mannenvereniging op G-G. „De
aarde is geen onbewoonbaar verklaarde
woning".
In het Zijlkwartier is de verstedelijking van Leiderdorp wel het
meest merkbaar. Het rapport van het Bureau voor sociaal-economisch
en stedebouwkundig onderzoek spreekt zelfs van een „vervaging der
grenzen". Het pleit voor een groene zone tussen deze bebouwing en
de toekomstige nieuwe wijk. Overigens kan het Zijlkwartier een
bewijs worden genoemd van het feit, dat het Leiderdorpse gemeente
bestuur oog heeft voor de functie van zijn gemeente in agglomeratie-
verband. Het heeft hier de overgang van stad naar dorp op voor
beeldige wijze tot stand gebracht. De bovenste foto toont de flats
aan de M. P. Splinterlaan vóór de Hervormde school, de onderste foto
de winkelgalerij aan het begin van deze (aan.
Aula academisch ziekenhuis, 8 uur: uit
reiking Landsteiner-penningen.
Zaterdag
Stationsplein, 2 uur: afd. Lelden Kon
Ned. Natuurhist. Ver., vertrek duin- en
strandexcursie.
Geref. Jeugdhuis, 3.30 uur: bcsturen-
conferentie Geref. m.v.'s en J.v.'a.
Zondag
OEGSTGEEST: Geref. kerk, 7.30
rabbijn Cohen (Leiden) voor de jeugd
verenigingen.
Tentoonstellingen
De Lakenhal, tot 27 oktober: tentoon
stelling van werken van Gerretsen
Hierck.
Academiegebouw: tentoonstellingen
moderne Nederlandse grafiek, gedurende
oktober op dinsdag van 11 tot 13
vrijdag van 11 tot 13 uur en zaterdag
14 tot 16 uur.
Apotheken
De avond- en nachtdienst van de apo
theken wordt waargenomen door de apo
theek Doezastraat 31, telef. 21313,
apotheek Oegstgeest, Wilhelminapark 8,
telefoon 26274.
luisteren; het gaat dan vooral c
werking der thema's, or
orkestgroepen en der verschillende epi
soden, waaruit dan een monumentaal klas
siek toonbouwwerk wordt opgetrokken.
Böhm echter legde de nadruk op de
gevoelige, in de Sturm und Drang" ver
ankerde kanten van de ln wezen 18de
eeuwse Beethoven, wiens grote liefde
ondermeer uitging naar het dichterlijke
enthousiasme van een Schiller en van
andere dichters der „Genie-Zeit" De ver
tolking werd gekenmerkt door zeer uit
voerig toegepaste, rijk geschakeerde
erescendi en decrescendl, evenals door
veelvuldige versnellingen en vertragingen
van het tempo.
Zfóuule/woxen
C.H. LENS&Co
NIEUWE RUN 39-40
Flinke straffen tegen
Leidenaars geëist
Twee twintigjarige Leidenaars, die ee
schoonmaakbedrijfje hadden overgeno
men, drukten de hoge lasten door het
stelen en verkopen van bromfietsen. ZIJ
waren nog nooit met de justitie
reking geweest. De rcclasseringsrappor-
ben waren gunstig. De officier van justitie
bij de Haagse rechtbank eiste tegen bel
den één jaar gevangenisstraf,
drie maanden voorwaardelijk, met aftrek
van vier maanden voorarrest en toezicht
van het Genootschap.
Burgerlijke stand
van Leiden
Geboren: Johanna Maria Caecilia
dr v J de Vriend en M M P van Vel-
zen; Paulette dr v J Hillebrand en M
Tervooren; Johanna Hendrika dr v D
H van der Ham en H J J van Maanen;
Johanna Antoinette Maria dr v B T
Kröse en H P Windmeijer; Hobby
ALberbus zn v P J van Dam en B
Keijzer; Maartje dr v A Twigt en J
Dijkhuizen; Evert Jan zn v P J Weid-
ner en A H van der Staaij
Gehuwd: C Dreef en J W de Jong;
E J H van Tongeren en W van der
Meer; J A van der Blom en H M
Nagtegeller; J Hartevelt en A G Rom-
bout; J M Hogeboom en M C H van
Dinten; P K Perrcijn en J C M Mark.
Overleden: A Sieval 87 jaar man;
W de Gana 69 Jaar wed v A Linden-
burg; C Verstoep 66 jaar man; D van
Duijn 73 Jaar man; G van Egxnond
62 jaar wed v S Burger.
Zie vervolg stadsnieuws
op pagina 4
TTET ORKEST had aanvankelijk
nog wel enige moeite deze ge
voelige, geïnspireerde kijk op Beet
hoven te volgen en te verwerke
lijken. Toch kwam een uitvoering tot
stand, die sommigen wellicht wat
bevreemdde, doch die in elk geval
hoogst boeiend en naar onze mening
volkomen verantwoord was.
We moeten niet vergeten, dat Beethoven,
behalve de tijdgenoot van Mozart en
Haydn, tevens de schakel was, die van
Emanuel Bach leidde naar de romantiek
van Schubert en Schumann- Hierbij sloot
de zeer poëtische vertolking door Myra
Hess van Beethovens vierde concert
prachtig aan. Soliste en dirigent hadden
geen moeite zich bij elkaar aan te slui
ten. Het accent viel ook hier op de lyrisch»
kant, een hoogtepunt vormde het prach
tige middendeel. De tempi werden steeds
gematigd genomen, zodat de virtuositeit
niet de overhand kon krijgen. Het zeer
gevoelige en uiterst rijk geschakeerds
toucher van de pianiste gaf aan de ver
tolking een zeer bijzondere bekoring. ZIJ
mocht dan ook een langdurig applaus en
fraaie bloemen ln ontvangst nemen.
|^E AVOND werd op schitterende
wijze besloten met een uitvoe
ring van Regers Mozart-variaties.
Van Reger moet men houden, zijn
stijl is zo overladen en vaak ge
compliceerd en zijn orkestklank mi*t
soms te zeer de nodige gratie en
doorzichtigheid, dan dat ieder zich
in zijn sfeer zou kunnen thuis voe
len.
Zijn Mozart-variaties, op een thema uit
de sonate in A, vormen op zichzelf een
interessant opus: de wijze waarop Reger
dit simpele, rococo-achtige gegeven op
romantische wijze opblaast en vervolgens
contrapuntlsch verwerkt en motivisch
ontleedt tot men nauwelijks meer hot uit
gangspunt erin terugvindt, is typisch
de ontwikkeling die dc Duitse klas
sieke muziek van Mozart via Beethoven
Brahms (bijv. de Haydn-variaties!)
heeft doorgemaakt tot op het begin van
de moderne muziek toe- Daarbij is de
orkestratie in de latere variaties zeer
ivaar en weinig zinnenstrelend.
Een en ander maakt van dit opus een
ioeilljk te verwezenlijken partituur, die
»n orkest en dirigent hoge eisen stelt.
Böhm had echter ook op Reger een zeer
eigen, heldere kijk en hij wist die volledig
het orkest op te leggen, al hadden
de koperblazers een enkele maal enige
moeite bij te blijven. Zo werden deze
variaties niet alleen duidelijk voor ons
opgebouwd tot in de uiterst ingewikkelde
fuga toe, doch we beleefden ook de
innerlijke stuwkrachten, die de componist
bij de compositie moeten hebben bezield.
Bovendien wist de dirigent vanaf de
*r subtiele eerste variatie tot aan de
coda van de fuga, waar tegen het mar
kante fugathema het oorspronkelijke ge
geven in apotheose wordt voorgedragen.
meesterlijke climax op te bouwen die
nergen* verslapte. F.en schitterend slot
teer boeiende avond!
Dr. J. vsn der Veen.
