Wij zijn niet aan noodlot
of willekeur onderworpen
Jeugd gaf avondduister licht
van Leids ontzet
Dit FANTASTISCHE PHILIPS TELEVISIEAPPARAAT geheel
compleet met SUPERANTENNE voor slechts f 46,75 per maand
Als vuurwerk-sterretjes spatte
Schuttersveld-vreugde uiteen
NIEUWE LEIDSCHE COURANT
ZATERDAG 4 OKTOBER 1958
Dit bieden natuurlijk: de radio- en televisiespecialisten:
J. P. VAN BERGE HENEGOUWEN
FA.
AALMARKT 12
Centraal telefoonno. voor televisie-avondservice: 21782
Herdenking in de PIETERSKERK
Ds. De Wit sprak over teksten
uit de „Leidse psalm
pjE VIJANDEN ZIJN WEG. Maar de Heer zetelt voor eeuwig". Deze
„L' woorden uit de verzen 7 en 8 van de „Leidse psalm", psalm 9,
vormden de tekst voor de prediking van ds. J. de Wit in de herdenkings
dienst, die gistermorgen in de Pieterskerk werd gehouden. Na votum en
groet zong de Gemeente vier verzen van deze psalm, die wellicht nergens
zoveel wordt gezongen als in Leiden, en na het gebed las de predikant
de hele onberijmde psalm voor. De herdenking in de Kerk stempelt het
drie-oktoberfeest tot een gebeuren, dat duidelijk ook een geestelijke kant
heeft. En ais in het bijzonder op deze plaats de negende psalm wordt
opgeslagen, dan is in de gedachten de relatie met het Leiden van 1574 op
een bijzondere wijze reëel.
Nadat ds. De Wit In zijn prediking een Lige God
korte schets had gegeven van het hlsto- lert voor
rlsche gebeuren, wees hi) erop. dat deze
psalm een loflied ls. niet een nartijlied.
ook niet het lied van de natie, die met
Wil
God
Ds. DE WIT
...danken voor leefbaar bestaan..
haald. Hier wordt God geprezen. Het i6
de stem van de Gemeente, die erkent,
dat God regeert en dat Gods voorzienig
bestel zich heeft geopenbaard in de ver
warring der mensen.
Van verwaring kon wel worden ge
sproken. De Spaanse tyrannen meenden
het recht van God te handhaven. Zijn
taak te verdedigen en de zin van het
aardse koningschap te bevestigen. Maar
de kleine mens in die grote wereld was
verstoken van de zekerheid, dat er recht
werd gedaan. Ook nu lijden duizenden
aan deze onzekerheid.
Menselijk
In psalm 9 legt de Gemeente die
nóód voor Gods aangezicht. En zij
dóet dat plaatsvervangend voor
allen, die niet weten te bidden. Het
gebed is cèn danken voor een leef
baar bestaan en de belijdenis dat
God voor eeuwig regeert. Toen in
1574 psalm 9 werd gelezen, is daar
mee beleden, dat Israëls God een
burcht was gebleken in tijden van
nood. God gaf de vijand in de schans
van Lammen 2ülk een vrees in het
hart, dat hij is gevlucht.
Tegenover de strategie van de Spaanse
legerleiding werd evenwel de strategie
van de prins vafl Oranje gesteld, die
hét water té hulp riep om de vijand te
verdrijven. Ds. De Wit zag In deze be
slissing de menselijke kant van Godr
voorzienig bestel, een kant. die niet mag
worden verwaarloosd, ook in de Kerk
niét. Mén zette alles op alles om Lelden
te ontzetten, want ging Leiden onder,
dan lag Zuid-Holland open Menselijk ge
zien heeft dit stoutmoedige plan succes
gehad De. predikant las een pencoop
uit een brief voor. die in die tijd is ge
schreven en waarin ook deze menselijke
kant duidelijk spreekt: „Dat de almach-
historie. Het is niet vol te houden, dat de
historie naast de Heilige Schrift het
vlammend geschrift zou zijn van he
heilige God en Zijn voorzienigheid. Er li
een groot kwaliteitsverschil tussen d:
nationale feiten, hoé belangrijk ze ooi
mogen zijn, en de schatten van het Ko
ninkrijk Gods. Als we tegenover het be
leg en ontzet van Leiden staan, wórden
we geconfronteerd met de spanning
Gods verborgen en Gods geopenbaarde
wil. Wij, Gemeentè, zitten niet op c
troon van God. maar wij zijn ernaar c
weg. Wie op de troon zit, is God Zelf.
Dc wereldpolitiek is vol vraagte
kens. Haarlem en Zutphen konden
hel in de strUd tegen de Spaanse over-
hl rIe Chr. Gpref. Kerk
Blijvende geestelijke
weerbaarheid nodig
„VT/JLLEN wU de historische zin van hi
herdenken van Leldens beleg e
ontzet niet loslaten, dan sulten wfj moi
len grijpen naar bepaalde feiten uit het
gebeuren van die dagen. In ons gedenken
worden wij h(j vernieuwing geworpen op
het geschieden van God in onse volks
geschiedenis", aldus ds. C. van der Weele
gisiormorgen in de Chr. Oeref. kerk aan
de Steensrhuur, die een prediking hield
over psalm 9 vers !b: „Ik tal de Her*
loven met mijn ganse hart"
De predikant wees erup, aat deze psalm
niet alleen een lof- en aanfclled is, i
veel meer een smeekbede in het heden
met het oog op een steeds donker
dende toekomst. Vandaag teven wij ook
!n tijden van benauwdheid en druk
geschiedenis hernaalt zich. Stedelijk,
tionaal. kerkelijk en persoonlijs is er
dat het hart met zorg vervult.
Nu worth i
vijai
van ae dreiging
innig geDea ge-
de dichter öeztg
boren. In dat bidden
om zioh de wonderda
verleden in herinnering te roepen. Ook in
dit feestuur gaat net om de danen van
God in het verieaen. aldus ds. Van der
Weele.
Een benauwd volk werd uit grote nood
en dood gered Het Eeoed dat in de ttid
van het beleg ateeas is opgezonden, hééft
God willen vernoren Ds. Van der Weet»
vond het heel goed. dat er temidden van
de „maskerade van aeze dag nog Kerk
diensten zijn gehouaen en dat de reveille
met gewijde muziek en de koraalmuzle*
ook weer een plaats in net programma
de allereerste plaats gaat
om mensen, maar om de Allernoogste.
De dichter van psalm 9 was „een en
al nuitlek". Hij looide de Here met
zijn ganse hart. Een en al God loven,
dal etst onze gehele existentie. Heel
ons hoofd, heel ons hart. al onse zin
urn Heel onze persoonlijkheid moei
In dank en aanbidding uitbreken voor
Gods menigvuldige uitreddingen it
het verleden. In het heden, met he»
nog op een steeds dreigender toe
komst, hebben w() geen ..maskerade
nodig, die ons er eens even bovenun
moei tillen, maar een blUvende gees-
teltjke weerbaarheid. Dan wordt Juisi
in het lUden de schoonste muziek ge
omblneerd: „Maar de Heer zal uil
tomst geven".
Wie zo 3 oktober viert, doet de geschte-
lenis, maar bovenal de God van he-
geschieden onder de volkeren eer aan
Daarom zij het Soli Deo Gloria ons devies.
Zo besloot ds. Van der Weele zijn pre
diking.
weldlger niet volhouden, Alkmaar en
Lelden daarentegen wel. Haarlem en
Zutphen houden geen Jaarlijkse her
denking. De gang van een volk hangt
soms af van allerlei wat voor ons
niet helder Is. Maar toch mogen w(j
weten, dal wjj niet aan willekeur of
noodlot onderworpen sljn. De Heer
zetelt voor eeuwig; HU l« de Koning,
al Is ZUn koningschap een verbor
gen koningschap. De geschiedenis
van Lelden Is daar een teken van,
dat IIU in ZUn genadig bestel de één
uitredt en de ander door de diepte
Ds. Dc Wit waarschuwdé de Gemeente
ervoor, de dankstond op deze dag niet
zonder meer als een punt van het feest
programma te beschouwen. Zij houde
zich aan psalm 9. daar wij nog ruimte
hebben om te leven en God de hoop
van de ootmoedlgen niet verloren laai
Aan het eind van de dienst werden
twee verzen gezongen Van gezang 146:
Komt nu met zang van zoete tonen en
u met snarenplan verblijdt". Na de dienst
zong de Gemeente de twee bekendst*
-•trofen van het volkslied.
Gcref. Gemeente in Nederland
Gods w eldaden moeten
wij in alles erkennen
Öbk de Gerei Gemeente In Nederland
htrdsohl het bevrüdingfeest van 1574
Zowel 's morgens als 's middags preekte
ds H. t.igtenberg uit Rotterdam. In de
tweede dienst ging dc preek uit van een
gedeelte van het Richterenhoek. Uit
hoofdstuk 5 koos hü de woorden „Mtln
hart is tot de wetgevers van Israël, die
zich gewillig hebben aangeboden onder
het volk. Looft de Here".
Dit gedeelte uit het lied van rlchteres
Débora bevat een aanmoediging tot strijd
en éen rowekklng om dé weldaden van
God te erkennen. Ds Ligtenoerg ver
telde in het kort de geschieden s van hei
teksthoofdstuk en betrok dit toen op Lei
dens belegering en ontzet. Er wordt ech
ter bij het spreken over alle el'ende van
de belegerde stad wel eens vergeten, dat
er toen velen uit deze ellende naar de
eeuwige heerlijkheid gingen De predikant
zag overeenkomsten tussen S.s'-ia en Al-
va. Jabin en Philips de Tweede. Barak en
d«> prins van Oranje
Uitvoerig behandelde hij de geschiede
nis. zoals deze al lang bekend is. maar
toch altijd weer nieuw klink! Als God3
volk echter in nood is. ftu
wekking uitgaan. Zoais de
den in 1853. toen de gemeenteraad be
sloot om de feestviering van de derde ok
tober af te schaffen. Israël itsd in Dé-
bora een vrouw die God in het gebed
zocht. Het gebed moet in net middelpunt
van elke herdenking staan.
De dienst werd besloten met het Zin
gen van psalm 106:1: „Looft. iooft
hr-ugd. de Heer der Heren
'n Weet
DE AMERIKAANdie precies
een maand fn Nederland
tvas, wist al de gehele geschie
denis. En toen kwamen de En
gelsen in een turfschip jullie
bevrijden van de Duitsers, hè,
spoot hij ijverig zijn kennis, en
daarom eten jullie iedei jaar
Irish Stew. Enige correcties
behoefde zijn kennis over het
hoogtepunt der Leidse historie
wel, maar in ieder geval tvist
hij, dat drie oktober voor de
Sleutelstad een zeer belang
rijke dag is.
Zo niet voor enige abonnees
van ons blad uit Leidens om
geving. Terwijl de redactie gis
teravond zich zwoegend een
weg baande door optochtver
slagen en beschrijvingen over
marionettenspel, ging precies
negenmaal de telefoon over en
meldde een vergramde abon-
né zich met de mededeling, dat
hij geen krant had ontvangen.
Dienst Geref. Gemeente
God Zelf greep in en
gaf zegeningen
In de herenklngsdienst van de Geref.
Gemeente, Nieuwe RUn. Ring dc plaatse
lijke predikant, ds. C, Molenaar, voor.
Als onderwerp voor zUn preek had hU
•oorden genomen uit ps-tm 66: „GU had
gebrzrht, GU bracht ons
■Vloedi
rr'ng".
thema was: „Een gedenken
daden van de Here", waarbU speclsle
aandacht werd geschonken aan „Veler-
lei benauwdheden" en „Een wonderlUke
verlossing".
Psalm 66 werd onder leiding van de
opperzangmeestér gezongen In de tem
pel. wanneer de Israëlieten op hun ge
schiedenis zagen. In hun historie zagen
zij ook Gods hand, want zij zongen: ,.Gij
hebt het gedaan"; dus niet de vijand
Ds Molenaar betrok dit Schriftwoord
op de Leidse herdenkingsdag. HIJ memo
reerde de voorgeschiedenis ven de derde
oktober. De oorsprong ligt eigenlijk al in
1517, toen Luther het Licht weer liet
schijnen. Voor de mensen uit de zestiende
eeuw, die naar Gods getuigenis wilden
leven, was het geen gemakkelijke tUd.
Er was het besef, dat men niet alleen
van de waarheid moest spreken, maar
er ook voor moest vechten. Dat hebben
de Leidenaars in 1574 gedaan, want h.et
was de Spaanse overheerser om deze
stad te doen.
Ds. Molenaar haalde herinneringen op
aan de schooltUd. toen over het beleg
en ontzet van Leiden werd verteld. Uit
eindelijk was het zo, dat God Zelf in
greep; daarom kunnen wij op deze her
denkingsdag zeggen: „Gij hebt ons uit
gevoerd". God schonk Zijn Woord, opdat
hét in vrijheid zou worden verkondigd
Na 400 Jaar zijn de zegeningen nog niet
opgeteerd. Ds. Molenaar was daar dank
baar voof en wekte zijn gehoor op. die
♦é?éVi*en Hét te misbrU'kc
Manifestatie van cultuur en sport
Over de wallen van tveleer
openden fakkels het feest
DOOR DE GOEDE ZORGEN van Leidens gemeentebestuur was burge
meester Pleter Adriaanszoón in het schijnwerperszonnetje gezet, zodat
alle feestelingen op de vooravond van de grote gedenkdag zijn heroïeke ge
stalte ten voeten uit konden zien. Ach, hij staat al jaar in jaar uit zó, met
de hand aan de degen, zichzelf ten offer aan te bieden, maar drie-honderd-
vier-en-zestig dagen lang neemt men hem niet serieus. Doch op de avond
van twee oktober wordt hij welsprekend. Zijn bronzen gelaatstrekken krij
gen uitdrukking en de opmerkzame toehoorder verneemt de waarschuwing,
toch vóór alles op de zaak der vrijheid te létten. De Leidenaars mogen het
beseffen, dat hij en zijn collega's-in-het-verzet die vrijheid duur hebben
gekocht, vaak zelfs met goed en bloed en letten.
Langzaamaan maakten zich uit het ver
wijderde stadsgeroes de ritmisch» gelui
den van trommels en flarden muriek los
De donkere rust om hert lichte monument
verdween met de aanmarcherend» tap
toe-optocht. Heren ln plechtig zwart en
hooggehoed, bestegen dé heuvel, zetten
zich in postuur. Het waren burgemeester
Van Kinschot, de wethouders Jongeleen
Menken (de anderen waren verhin
derd) en de prominenten uit het drie-
okrt obe rv er e nigi ngsbestuur.
Zoals ieder jaar rees de lauwerkrans
langs het voetstuk op. Een hulde aan de
roemrijke nagedachtenis van de moedigen,
volnouders, gelovigen: Prins Willem van
Oranje. Pieter Adrfaanszoon van der
V/erf, Jan van Hout, Jan van der Does.
Louie van B-oisot.En daarop, na deze
korte plechtigheid, klonk vér in 't ronde,
het lied van Aldegonde.
Parade
BU
gelegenheid als deze komt
genlljk pas goed achter, wat er alle
maal in Leiden aan cultureel en sportief
leven gaande ls. Een Indrukwekkende pa
rade van volkekraoht. van geestdrift bij
ouderen en jeugd, die veertig minuten
nodig had. om voorbij de gelauwerd'
Van der Werf en de autoriteiten aan zl1i
voeten, te trekken.
BU het monument wendden zich
de hoofden naar rechts, negen zich
de vaandels en banieren. Op regelma
tige afstanden wisselden de Leidse
muziekkorpsen de veel minder luid
ruchtige of stille sportverenigingen
af. Ze marcheerden en speelden alia
naar hun beste krachten. Maar de
verachllltn In regelmaat, nauwkeurig
heid en elan, drongen slch toch op
Hier en daar ging het wel wal rom
melig toe. Maar dan waren er Ineens
De opstelling was sfeervol en de mu-
■lek sal «ngelwUfeld van hetselfde
gehalte «U" geweest. Alleen wss dit
laataie niet zo goed te constateren,
want Uverlg blatende muslekkorpsen
brachten de zoete klanken van vér-
verwUderde poesla's soms In ver
stikkende verdrukking.
weer groepen, die met hun goede
houding en soepel, beheerste bewegin
gen de tekorten van hun voorgangers
trachtten te doen vergeten.
Bonte stoet
Een bonte stoot van bakenden en on
bekenden, met veel fakkels en lampions
en soms zelfs met lampjes op het hoofd
deksel. Men sag een zaagclub, de jongens
van de inetrumentmakcreechool (die een
soort atomium meevoerden), zwemclubs.
een waterpolo-groep (met een reusach
tige verlichte bail), dierenbeechermers,
korfbalverenigingen, padvinders (met een
gigantisch portret van Baden Powell), het
R.-K. Crescendo met mooie verlichte
bordjes, de Goudmutaen, de Vuurvltegjea,
het keurige korps „Kunst en Genoegen"
(in vernieuwde uniformen: rode tuniek,
witte manchetten), het jeugdorkest me»
drumband „De Burcht" (voor 't eeret in
uniform gestoken), de meeste Leidse mu
ziekkorpsen en nog véél meer. Een im
posant schouwapel, waarop duizenden ia
de stad hun ogen hebben uitgekeken.
Het weer heeft dit spal niel verstoord:
na de drenaerige regen brak de bewolking
en pinkelden er sterren op de feestelijke
In de koffiekamer t>an het stad
huis, waar vertegenwoordigers van
het gemeentebestuur, de drie-okto-
ber-vereniging en de studentencor
poraties later op de avond bijeen
kwamen, spraken de burgemeester
en de voorzitter ran de vereniging
elkaar beurtelings toe. Bij het heffen
Van het glas wenste men elkaar een
goede en succesrijke feestdag.
BU de sociëteit en het postkenloor
was voor de optocht plaats gereser
veerd voor invaliden en ouden van
dagen. Zo hebben deze mensen, die
van zoveel verstoken zijn, de vreugde
van de middag volop meebeleefd.
Held werd niet geëerd
Met een groot gebaar van onver
schilligheid zette de magere jongen
de enorme voorhamer naast zich neet
en keek met tastende ogen even snel
om zich heen om te net* of zijn hei-
daad was opgemerkt. Hij had
klap j
•rking ge-
steld als een luguber geknettei
een lichtende toren ontlokt.
Maar de ménsheid op het Schutters
veld was zo verdiept in eigen feest
viering, dat deze prestatie nlemands
bewondering had opgewekt. De spul-
lebaas plakte de jongen een papieren
roosje op de revers en gaf de zware
hamer door aan een volgende kracht
patser, die onk voor eigen glorie en
kwartje op een Ijzeren knop mocht
sla.
Er was meer
mende jongehs
ivond op het Sri-
onderne-
teger
krugen. Nu. de klappen
in de tenten vielen nng_
de kermtsman had de lachers op zijn
hand en de feestvierders, die enkele
ogenblikken hadden verwacht als hel-
den de vierde oktober tegemoet te
kunnen zien, zochten vlot een be-
schermehd onderkomen bi) de dei
nende massa, die Veel geld uitgaf
voor kortstondig vermaak, of voor
het onderhoud van een initiatief-
•olie ondet
De drukte, die ne de optocht een
benauwend hoogtepunt bereikte, eb
de tegen de avond tets weg en hoe
wel men niet van weinig belangatel-
ling kon spreken, zou men slecht* met
grote sprongen .over de hoofden heb
ben kunnen lopen.
En terwijl de spullebazen ijverig en
dapper tegen elkaar in stonden te
schreeuwen, daalde om elf uur na een
flinke klap een milde sterrenregen
over het Schuttersveld heen. Tot ver
buitpn de stadskern waren dé hoog
geplaatste schitteringen waar te ne
men. En zij waren een waar symbool
van de jool, die velen op het Schut
tersveld hadden gezocht: het vuur
werk schitterde, enkele aeeonden. om
daarna tot het niet» weg te vellen in
een donkere nacht.
Wit ZZKER ZI|N WIL VAN SUCCES
DIE NEME Bij DE M.E.A.B. LLS I
Inlichtingen dagelUka Herengracht 4 - Lelden Telefoon 01710— MM#
