VERGEET JEJEUGD NOOIT!
Zuid-Nederlandse Opera
mms
DEBUSSY en Zijn DOCHTER II
CHOUCHOU
Cultureel
venster
VERLOREN PARADIJS*
ZONDAGSBLAD
ZATERDAG 20 SEPTEMBER 1958
Toen Erich Kastner nog een kleine jongen was
..3cA kam zur^Öeit und lebe trotzdem welter"
(Kastner: Kurzgefasster Lebenslauf)
'TOEN ik in augustus 1956 Erich Kastner
A in München bezocht, zei hij me: „Op 't
ogenblik schrijf ik een boek over mijn
jeugd. Het zal heten Toen ik een klei
ne jongen was. Ik wil vertellen, hoe
een jongen een halve eeuw geleden leefde
(Kastner is in 1899 geboren). Hoe alles an
ders was als nu en toch alles 't zelfcfe is ge
bleven. En vader zijn 90-jarige vader, die
in Dresden woont, logeerde juist bij hem
weet alles nog veel precieser dan ik. Hij
helpt mij bij de zakelijke dingen." Vader
Kastner, een kleine bescheiden man, was
niet weinig trots op zijn beroemde zoon, die
nog steeds een kinderlijke hartelijkheid
voor hem heeft bewaard.
„Ja. Erich ia een goede jongen", liefde en fan-
bit boek in nu verschenen. tasie, haar he-
Het woord Jeugd heeft voor vlijt, iede-
Kastner een leer speciale gevoels
waarde.
„De meeste mensen leggen hun
jeugd af als een oude hoed. Zij
vergeten haar als een telefoon
nummer. dat niet meer geldt.
Vroeger waren ze kinderen, dan
volwassenen geworden, spelei
maar wat zijn ze nu? Alleen één
wie volwassen wordt en een
kind blijft, is een mens."
In zijn: ..Toespraak bij het be-
kaart, op mij.
Haar inzet heette: haar lev
met huid en haar. De kaart ti
Daarom moest ik
rut van de' school" zegt hij.
.Men dwingt Junte In de school Daarom mocht ik haar
mët aandrang van de onderste .o®
naar de middelste en de bovenste
trap. Als Jullie ten slotte bovenaan
staat, zaagt men de „overbodig"
geworden trappen achter Jullie af.
en nu kunnen Jullie niet meer te
rug! Maar zou men niet In zijn
leven als In een huls trap op en
trap af kunnen lopen? Wat moet
de mooiste eerste etage zonder de
kelder met de geurende appels en
tonder het parterre met de pie
pende hulsdeur? Ni
te-
Z»J i
trede, zonder trap en zonder
huls. en doen heel gewichtig. Ver
geet daarom Je jeugd niet:"
Kastner schrijft over t begin
ó«oudV%r,UWboikho^,<-l,'"1r'ht! «-innen, hielp mi; aU leome
kan-oor van de geschiedenis. legt reserve, een dinp verder: Ik had
leurstellen Daarom werd ik de
beste leerling en de braafste Ik
zoon. Ik had het niet verdragen, jaar,
als ze haar grote spel verloren
had. Daar z(j de volmaakte moe
der wilde zijn en was. bestond
er voor mij. de speelkaart, geen
twijfel: ik moest de volmaakte
zoon worden. Bén ik het gewor-
den? In elk geval heb ik het Jaar geduurd' heeft." niët
geprobeerd. Ik had haar talen- gekomen.
ten geërfd: haar energie, haar
eerzucht en haar intelligentie.
Daarmee kon men iets beginnen
En als ik. haar kapitaal en haar
inzet bij haar spel. werkelijk
geen kracht MAj
ten uit zijn kinderboeken. Me
vrouw Kastner wordt friseuze. om
de bescheiden verdienste van haar
man aan te vullen, en Erich moet
kannen water aanslepen, precies
als Emil Tischbein in ,,Emil und
die Detektlve".
Bij een toneelstukje in de
kweekschool moet hij eens voor
meisje spelen, en heeft dan als
„bakvis" een kortstondig erotisch
succes bij zijn medeleerlingen, van
wie niemand hem herkent, tot
hij een paar zwaaien aan de rek
stok produceert: een soortgelijk
tafereeltje als in „Das fllegende
Klasserzlmmer". Ook allerlei
daarin voorkomende namen zijn
aan de kennissenkring van zijn
ouders ontleend.
Hun huwelijk is in een Protes
tantse kerk ingezegend: of ze
daar enige richtlijnen voor hun le
ven of de opvoeding hebben gevon
den blijkt nergens. De scherpe uit
val over de Herrnhutters had
Kastner beter in de pen kunnen
houden, temeer, omdat die in het
verband van het verhaal volko
men overbodig is. Welke indruk
moeten kinderen voor wie het
boek immers bestemd is. daar
door van de Broedergemeente
krijgen'
Of onder de geweldige hoeveel
heden lectuur, die Erlch als kind
heeft verslonden, ook de Bijbel
geweest is, wordt niet vermeld.
Erich Kastner. over uienjeugd Ik memoreer dit, omdat een
hier geschreven uordt schrijver als Ernst Wiechert, die
toch zeker evenmin onder de
Christelijke auteurs kan gerekend
var-dnc onder de Kerstboom ,vord„/ln ,ljn lcvth£
De titelrol van de opera Toten werd gezongen
door de sopraan Eri Rouché (links). Rechts
de bariton Aloys F rings als de politiechef
andere werelden
De keuze die Annie Salomons het aan duidelijkheid
maakte uit haar korte verhalen wint.
1) brengt ons m twee opzichten
in een andere wereld.
Muziekdrama in het oude Maastricht
flMBURG neemt in de bundeling van de elf Provin
ciën een bijzondere plaats in. Iedere provincie bezit
uiteraard een aparte bekoring, een eigen sfeer, een
typerende bevolkingsgroep. Doch het is met name
Limburg waar men zich voelt op de grens van andere
landen. We denken dan niet aan het befaamde Vie>--
landenpunt te Vaals, doch aan de geaardheid der be
volking. Aan de spraak, aan het zuidelijk gebaar, aan
de levensopvatting kent men de Limburger: aan de
aard pan het landschap kent men Limburg. Nederlands
en toch... men mist hier de typische karakter-eigen
schappen van de Nederlander in het algemeen. Hier
heerst de sfeer van de zuiderling die u joviaal tege
moet treedt, die u weet te overtuigen dat hij uw vriend
wil zijn, doch die in dit alles bewust of onbewust de
afstand Hollander-Limburger eens te meer doet ge
voelen. De Moerdijkbrug vormt de verbinding tussen
het Zuiden en de rest van Nederland, doch schept
tevens een scheidslijn tussen „onder en boven de
Moerdijk".
Het is dezelfde Moerdijkbrug waarover de Nederlandse
Spoorwegen U voeren dwars door het nijvere Brabant,
door Roermond en Sittard tot in het uiterste zuiden: Maas
tricht. Maastricht de stad met interessante historie,
oude wallen en pittoreske gevels.
de stad gebouwd op de oevers
«-inw.-.vin 1 -,nnnTLx-jur-vj van de Maas. Daar. in het hart
van de stad staat de oude. voor-
t malige St. Servatius-sociëteit. Een
oud gebouw dat U betreedt na
een wandeling over de binnen-
Oud, docih ook groot en ruim
is dat gebouw, een ideaal gebouw
voor een instelling als de Zuid-
Nederlandse Opera Verwondert
't U dan dat de directeur van de
ze instelling, de heer Jef Baarts.
U ook begrijpelijke trots vertelt
dat hier ondergebracht zijn de
Baarts. „hetgeen het nood-r
zakelijk maakt dat ik als dictatorb-
het beleid in handen heb. Slechts
zo kan men vermijden dat onge-
wenste verhoudingen ontstaan
en dat ongeoorloofde doch in
dit vak dikwijls voorkomende
moeilijkheden zich kunnen voor-,
doen."
Op onze vraag naar zijn mening!
over de kunst-subsidies in Neder-1
land zegt Baarts:
„Subsidie moet slechts een hulpl
zijn. niet de kurk waarop alles^
drijft. De ver doorgevoerde sub
sidie-regeling en de steeds toene
mende verbeteringen in de socia
le voorzieningen maken van de
musicus een ambtenaar. Men Is
zo omgeven door zekerheden dat
het kan voorkomen dat een or-
kestlid zijn instrument neer legt
als enkele repetitie-minuten in de
gebruikelijke lunchtijd vallen. Het
solistendom dat dikwijls ten kos
te van de ensemble-vorming gaat
kost millioenen, om dan niet te
spreken over de waanzin als de
ze sterren een „contract voor het
leven" bezitten."
Kunstspreiding
FlE Zuid Nederlandse Opera
brengt de ze kunstspreiding
wel in de praktijk! Men bestrijkt
geheel Limburg met inbegrip van
de openlucht-theaters, verder 1
plaatsen in Brabant en Gelderland
en men is er sedert kort in
geslaagd vaste voet te zetten
m Belgisch Limburg. Niet minder
dan zestig voorstellingen staan op
het voorlopige speelplan van 1959
w.o. vijf premières. In de afge
lopen jaren bracht men de navol-
gende opera's:„Cavaleria Rustica- 'J
na," ..Der Freischütz". „Rigolet-
to." ..Der Troubadour". „Faust."
„Parelvissers" en „Carmen". Te-
■onder wanklank plaats vona. („Wilder tmd Menschenl
al op mijn vijfde of zesde telt, dat geen boek zoveel Indruk
n later helemaal, de cere- op hem heeft gemaakt als het
de Heiligabend Boek der boeken, en Otto Ernst ln
en kweet me van die zware taak „Asmus Sempers Jugendland"
met grote handigheid en met onteer hetzelfde meedeelt.
bevend hart."
Of de goedige vader Kastner in
zijn huwelijk, dat ongeveer zestig
*1. niet te kort is
vraa«. d
In de eerste plaats spelen deze ga'
verhalen zich bijna alle af in
het oude Nederlands-Indië, in
een sfeer en een mentaliteit die
onherroepelijk verdwenen zijn
Hoewel op zeer gevorderde leef
tijd geschreven, getuigen ook de
ze memoires van een tegelijk
scherpe gevoelige opmerkmgs-
gaat in een
die i
iiet i
ge-
Niet pasklaar?
Bovendien, stamt de 6chrijfwy-
het vijftig jaar geleden
Neen, roept de herinnering,
schudt haar lokken. Het was g
i glimlachend voegt
de volmaakte moeder
lief. Ik had haar zéér lief."
Zo is dit hele boek van K. één
loflied op zijn moeder. Het wil
Rustig lezende kinderen fzijn
e er nog?zullen door de vele als prozaïste debuterend uit
voorden met haakjes" aan het het gematigd realisme van het
gëns wórdt 'gesteld'.MoederKast- denken worden gebracht Kastner begin der twintigste eeuw (Johan
ner maakte zich zó onmisbaar, dat geeft geen pasklare oplos-
ze dit voor haar zoon eigenlijk sing voor hun vragen (b.v.
steeds gebleven is en hij niet de mocht moeder Kastner in
moed heeft gehad, zelf een gezin haar jeugd in een bepaald
f ge- geval al of niet klikken?)
ilt het probleem
anuit de kinder
lijke sfeer. Ook Duitse kin-
Een enkel voortaeeld. handelend
over de uitgave van Leopold's
„Verzen" door Bouten® moge lei
den tot lezing van het geheel:
„Hij (Leopold) wilde rust heb
ben om zich in zijn w erk te kun-
i verdiepen; zakelijke démar-
te stichten. Hij is toeschou'
altijd bleven op het ievenstoneel, pi
als in zijn jeugd. Een bewijs. Zijn
rijke oom uit Dresden heeft daar
een villa gekocht en Erich
als hij wil, in de tuin zitten.
„Het liefst zat ik dan op de
Keek n..r .1 d"e drukt*
gderen zullen de aardige sti
listische vondsten niet _al-
tijd begrijpen,
op het Albertplein. De trams, die strand>
Beide De S' l£l Ü2SSJJ*!,
de klok. maar de waarde. En het
waardevolste, vrolijk of treurig, is
de jeugd. Vergeet het onvergetelij
ke niet! Deze raad kan men. ge
loof ik. niet vroeg genoeg geven
Onze jaren en tientallen jaren
En zij
heerlijke moeder"
„MuttiMutti
IS dit boek voor de onbevangen koet:
lezer en de kinderen, voor wie dede
overvol
sii-uuu» w<*i«w fungehagel-
het centrum, de stations en neu das war (ür die Eun_
naar Hellerau reden, stopten vlak keinagelneugierde ein ge-
voor mijn ogen, alsof ze het voor funcienes Fressen, of als
mijn plezier deden. Honderden hy er de wandeltochten
uit opdat ik Spreekt: „Unsere Wandeljahre
het bestemd is. zijn dit ongetwij-
feld inderdaad zulk een loflied De brand
geworden? Mev
zien had. Vrachtwagens,
auto's en voetgangers
deden voor mij. wat ze konden. De
fonteinen spoten prachtig,
andweer ratelde met haar
hoornsignaal en luidende bel voor-
Fortgeschril
Het boek is, zoals alle werken
in Kastner met de uiterste zorg
Annie Salomons in 1907 ches lagen hem niet. En hier
am hij juist in conflict met
i kant van Boutens. die ik nooit
zijn verdere wezen heb kunnen
inpassen: Boutens vond
geld wél belangrijk: hij
eiste we! stoffelijke belo
ning voor zijn geestelijke
prestaties en liefst zo hoog
mogelijk.
„Die man sprak over
geld", zei Leopold met af
keer. „Hij wilde van de
uitgave van mijn verzen
een voordelig zaakje ma-,
ken. Nu, toen heb ik me'
natuurlijk helemaal terug
getrokken. Daar wilde ik
niets mee te maken heb
ben."
Met het gevolg dat Bou
tens voor de eerste druk de ver
zen zelfstandig heeft uitgezocht en
gerangschikt en van een mooie in
leiding voorzien. Ik vermoed, dat
m srkïïïïmSïï.
meters afstand van de schouw
burg die in 1959 speelklaar zal
Jef Baarts. directeur en regis
seur is een typische Limburgse
gastheer, gemoedelijk en hartelijk
die U a
waard zouden zijn. Integendeel, hij schreef: „Met het herlezen de-
de beste momenten
door Dresden i
in de bruggen
de bedoeling
Elbe.
verdrinken En Erich zocht in zijn deftig
wanhoop haar overal, rende door bertplein
de straten, stamelend: „Mutti,
Mutti»"
„Mij viel niets beters in. Het
was bij deze wedloop met de dood
mijn enige eindeloze gebed. Ik
vond haar bijna elke keer. En
bijna steeds op een van de brug
gen Daar stond ze bewegingloos,
keek neer op de stroom en zag er
uit als een wassen pop Mutti, Mut
ti! Nu schreeuwde ik het luid
steeds luider. Met mij
kracht sleepte ik me n
toe. Ik pakte haar, rukte aan haar,
omarmde haar. schreeuwde en
huilde en schudde haar, alsof ze
een grote, bleke pop was en
dan ontwaakte ze als Uit een slaap
met open ogen. Nu pas herkende
ze mij. Nu pas merkte ze. waar
we waren. Nu pas schrok ze. Nu
pas kon ze huilen en mij stevig
tegen zich aandrukken en moei
zaam en hees zeggen: Kom. mijn
jongen, breng me naar huis. En
na de eerste vreesachtige stappen
fluisterde ze: Het is al weer goed".
Eens gaat Erich achter haar
rug om naar de huisdokter om die
om raad te vragen. Die kalmeert
de wanhopige jongen „Ze zal geen
zelfmoord plegen. Jij bent haar
beschermengel"
stond den zingend en In de pas van een Duits, interessant, geestig, spran-
/er de oefening naar de kazerne terug, kelend. Wie met de werken
ch te Een koninklijke equipage rolde K.. die uitsluitend
origineel chologisch realisme kunnen
problemen,
het plaveisel. Het Al-
is het toneel. Ik zat.
tussen jasmijn en bomen in de lo
ge en kon niet genoeg krijgen van
het zien".
Ook de Bijbel
WTJE de werken van Kastner goed
V» kent. wordt bij het lezen van
deze jeugdgeschiedenis ze loopt
tot zijn vijftiende jaar, het uitbre-
ken van de eerste wereldoorlog
'laatste telkens herinnerend aan fragmen-
VIA NAALD
CN KAAI
bestemd zijn, Fabian en zijn |ve
gedichtenbundels psychologisch hS'He™n"R*i>ers'
geen raad weet. zal voor verschil- loren
lende vragen in deze jeugdgeschie
denis een steunpunt voor een ver
klaring kunnen vinden.
nog ontroeren en boeien: de toe
komst zal Annie Salomons hoger
rangschikken in de rij
familiero-
drie delen blijft bij haar
bewaard in een kort verhaal.
Ook de herinneringen van deze
schrijfster aan een tijdperk dat
J. H SCHOUTEN voorbij is, zijn buitengewoon le
zenswaard 2). De anecdotes en
typeringen die zij geeft van P. C.
itner: „AU ich ein Boutens, Louis Couperus. J. H
war" Atrium Leopold, Top Naeff e.a. geeft aan
i 175 bli. hun werk achtergrond, waardoor
°°k Problemen
Hopelijk worden deze literaire °Pera heeft in Nederland
herinneringen door andere ge- immer een bijzondere plaats
volgd. Maar allereerst zijn we ingenomen, of wellicht beter ge-
dankbaar knor wat Annie Sale TT^e'h"
mans al gaf. Italiaanse, Franse en Duitse en-
M. BEINEMA sembles bezochten ons land en
slechts langzamerhand nam de
waardering voor de vocaal-drama
tische kunst toe. We herinneren in
dit verband aan de bloeitijd van
frwf" Italiaanse opera tot 1939.
(uoie- problemen waren er destijds en
ook thans kent men die in over-
N.v./ vloed.
De praktijk bijv. van de Neder
landse Opera baart Iedere insider
nie
„Heilige Ste-
?n". (Ooievi
Maar de liefde van
Kastner voor haar xoon Is
loerse liefde, een liefde
anties i
wandeltochten
veertien dagen
,Jk hen zo onuitsprekelijk
dankbaar omdat je slechts een
verrukkelijke vrouw bent en
niets anders. Je wilt niet
roor muze spelen...; je ruikt
lekker en je bent zacht als een perzik, zonder ooit aan de laatste
i meneer Houbigant te herinneren. Je hebt de fouten
kwaliteiten, doch gelukkig geen met zorg
bë- gebreken." Aldus de 37-jarige Claude Debussy
waren getreden. Het was
1pat rust kon vinden, zonder altijd 1
voudig meisje bij wie Debussy
koop" en „Na gemaakt fortuin".
Later is dit kindersprookje tot
een ballet uitgegroeid en toen
ngeleerde moest de pianomuziek worden ge-
orkestreerd. welke orkestratie An-
zyn veel dr£ Caplet voltooide. Die orkes-
het huwelijk tratie is wel subliem gehouden,
bijzonder karakteristiek en sfeer
vol. De vier delen zijn heerlijke
Alles hangt dag mar sen
als kunstenaar te maken te hebben. Grote geesten hebben juist
vaak zo'n eenvoudige vrouw nodig.
met zijn problemen speelse stukken, compleet r
strekter gebied te kunnen verken
nen. maar vergeet bij hellingen
steeds de terugtraprem te ge
bruiken. wat soms bedenkelijke
gevolgen heeft. HIJ heeft
lijks
nodig, hij heeft immers haar.
or hem alles te willen
niet het beste ontno
men; een normale niet door pro
blemen bezwaarde jeugd?
Strijd in liefde
\YrANT zulke problematieke situ- den zich ineens va
aties waren er niet zelden. Ze Men was het niet
spitsten zich toe op Heiligabend. liefdesbetrekkingen
dé feestdag van het Jr ,"w"
zijn ouders legen elkaar op- sy door
Voorvodcrcn
•orvaderen.
„Want zonder de voorvaderen zou
men in de oceaan van de tijd. als
een schipbreukeling op een klein
en onbewoond eiland,
alleen zijn Moederziel
Grootmocdcrzielalleen. Overgroot-
moederzielalleen. Door onze voor
vaderen zijn we met het verle
den verwant en sedert eeuwen fa
milie van elkaar. Ze zijn scha
kels in de keten van de geslach-
Ik wil me beperken tot op één-
na-de-laatste schakel, het echt
paar Kastner. Daarin was zonder
twijfel de moeder de sterkste per- boden
soonlijkheid Ze had een dyna
miek. een levenstempo, zó inten
sief. dat haar man haar helemaal gewerkt om
niet kon volgen. KAstner senior
was zadelmaker, een perfect vak
man. een lederkunstenaar, maar
een slecht zakenman. En zo moest
hij de kleine zsak met verBes vroegrijp kind. begreep de hele
werd arbeider in
kofferfabriek In Dresden
Zes jaar na het sluiten van het
huwelijk werd Erich geboren en
hij is de enige gebleven. Moeder
Kkstner had één
waaraan ze alles opofferde: z
de de volmaakte moeder van
verafgode zoon worden.
„En omdat ze dat trilde
Het huwelijk heeft echter maar
vijf jaren geduurd, want toen
kwam er een vrouw uit rijke
Joodse kringen, Emma Moysc.
Wend'™: DÏe h'WW' Mj""M a„w" mcl
Sigismond Bardac. Deze
wist Debussy in haar ban te krij
gen en in 1904 verliet hij Lily,
die zich plotseling zo leeg vond
zonder haar man dat ze zelfs een
Eoging tot zelfmoord ondernam,
et liep nog goed af. Maar de
vrienden en de bewonderaars keer-
ponist. Desondanks zette Debus-
1905 werden
cadeaus. Een verbeten
liefde. Zijn
vader had wekenlang in
paardestal te maken, zijn moeder
had in de stad alles gekocht, wat
haar Erich slechts zou kunnen
de kleine jongen.
huwelijken door de i
bonden: dat van Debussy en Li-
de kelder ly Texier en dat van Emmy Moy-
Sigismond Bardac. Hetzelf-
nog schonk Emma Moj
„Och. als ik alleen geweest
as. alleen met de geschenken
het hemelse gevoel, dubbel
levensideaal uit tweevoudige liefde begiftigd sy later
Die naam heeft Debussy nooit
gebruikt, want hij noemde zijn
kind, dat altijd een grote plaats
in zijn hart heeft ingenomen.
.ChouchouZijn piano-suite
„Children's Corner" heeft Debus-
worden! Hoe gelukkig
dan geweest! Maar ik mo
rol spelen, opdat het Kerststuk iaar^vadTr'
goed afliep Ik was een diplo-
PP Chouchou opgedra-
'ik gen met de woorden: „Aan mijn
lieve, kleine Chouchou. met de
tedere verontschuldigingen
Claude Debussy, die
dochtertje Chouchou
kinderballet „I-a boile
schreef Debussy
t oli
fanten- en harlekijnendar
rionettensprongen en soldaten-
marsen (het soldatenkoor uit de
Faust is er zelfs in verwerkt).
Als orkestwerk wordt het op de
DECC A-plaat uitgevoerd door
L'Orchestre de la Suisse Roman-
de o.l. v. Ernest Ansermet. (30
cm plaat LXT 5351). Ansermet
heeft de muziek volledig geana
lyseerd en laat in de vertolking
dan ook geen enkel detail onver
zorgd. Een bijzonder waardevolle
opname.
rvE plaat wordt aangevuld met
een ander werk van Debussy,
een jeugdwerk, nl. „Printemps".
welke compositie in haar oor
spronkelijke vorm geschreven
werd in 1878. dus toen Debussy
16 jaar oud was Het was een
van de werken die hij inzond ter
verkrijging van de Prix de Ro
me, geschreven voor vrouwenkoor
en orkest. De orkestratie ontbrak
echter bij de inzending, daar er
volgens Debussy „brand was uit
gebroken bij de boekbinder". In
1913 werd het werk weer geïn
strumenteerd door Henri Busser,
zonder vrouwenstemmen.
In deze vorm wordt het op de
plaat uitgevoerd. Debussy stond
toen nog sterk onder invloed van
Wagner en ook Massenet liet zijn
invloed gelden. Maar het is des
ondanks een stuk serene muziek
geworden met een grote poëtische
dat helaas niet alleen
wat betreft het beeld op het ge
bied der financiën. De ontslag-pro
cedure of zo men wil, de procedu-
ontslag ten gevolge had
daarbij behorende vaste be-
letting, de problemen rondom het
het solisten-dom, het be
leid In het algemeen, de sa
menstelling van het repertoire, de
keuze en de verdeling van de
premières, de. geringe toevoeging
van jonge Nederlandse krachten,
de subsidies enz. enz. Een lange
lijst die men echter niet uit de
weg kan helpen met beschouwin
gen en kritiek, doch die aange
pakt moet worden.
Naast de Nederlandse Opera
kent men dan nog Forum in En
schede, ontstaan uit een fusie
tussen de Nederlandse Reisopera
en de Stichting Camerata en
de Zuid Nederlandse Opera, ont
staan uit amateurisme en onge
veer tien jaar geleden naar de
beroeps-sector overgestapt met
een aanvangs-subsidie van 5000.
Zoals gezegd, directeur-regisseur
van de Z.N.O. is Jef Baarts, di
rigent is Jan Hiipperts, een neef
van Paul Hupperts, dirigent van
Utrechts Stedelijk Orkest. Baarts
(en Hupperts. mannen die de Z.N.
O. reeds tien jaar leiden en die
beiden bezield zijn met idealisme
en liefde voor het vak. Doch zij
hebben ook oog voor de realiteit,
voor de bestaansmogelijkheden,
voor de gevaarlijke kanten die
aan het wezen „opera" kleven.
„Een gevaarlijk beroep", zegt
vens enkele operettes
Land des Lachelns", De opera t
„Tosca" beleefde nog onlangs J
zijn première bij de Z.N.O. en in
november a s gaat de opera J
„Otello" van Verdi in première. I
De Z.N.O. bezit tevens de alleen-
opvoeringsrechten van de opera l
„The Saint of Bleekerstreet" van
Gian Carlo Menotti. Deze opera,
die in de specifiek zuidelijke men-
taliteit van de Zuid-Nederlander f
ligt, w^rd gegeven in de Neder- i
Jef Baarts blijkt een groot 1
voorstander van het brengen
van opera's in de Nederlandse
taal en wijst in dit verband
op de vertaalde opera's bij de
Vlaamse Opera in Antwerpen, i
Er zijn tal van winstpunten bij
zulk een vertaling, mits men
zulks met grote kundigheid en
omzichtigheid doet, aldus Jef
Baarts. De verstaanbaarheid
neemt in 't algemeen toe en t
verwaarlozen wij Nederlanders
onze taal toch al niet te veel?
In dit verband is het aardig te
herinneren aan de oprichting in l
1886 van de Hollandsche Opera 1
die opera's in de Nederlandse j
taal bracht door Nederlandse zan
gers.
„Nederland bezii tal van prach-
tige stemmen," zegt Jef Baarts. I
„doch zij krijgen te weinig gele-
genheid om hun kwaliteiten te to-
nen." Tal van jonge krachten heb
ben bij de Z.N.O. hun opera-de
buut gemaakt, van de eigen Zuid- I
Nederlandse solisten traden op de
voorgrond: Tom Brand, Arthur
Hoogveld, Jean Alofs, Leo Kete-
Wij wensen hier bij de
Z.N.O. geen sterrendom. Een ster
die het geheel moet dragen is op I
de duur fnuikend voor het peil
der voorstellingen. Onze kracht is
het koor," zegt Jef Baarts met
enige trots. „Jonge mensen die I
enthousiast werken, voor wie dit I
koorwerk een nevenberoep is en I
die er alles voor over hebben. On- i
ze afkeer van het sterrendom im-
pliceert niet dat geen grote krach- I
ten bij de Z.N.O. zijn opgetre-
Zo treft men onder de vele na-
mep van gastsolisten aan: Gré
Brouwenstijn. Mimi Aarden, Greet
Koeman, Siemen Jongsma, Jean 1
Alofs en Lucy Tilly. Verder tal
van buitenlandse solisten verbon
den aan opera-instellingen o.a. te
Parijs. Brussel. Verviers, Düssel-
dorf en Aken. De naam van Anne-
ke van der Graaf noemt Jef Baarts
met bijzondere waardering, zij i
hetgeen volgen 1 zfjn Chouchou de piano-suite zeggingskracht, uitzonderfijlt fraai
Chouchou zou haar vader „La .boite A joujoux" (Doos met van kleur gebracht door Anser-
d* volmaakte moeder. AI haar dat oua plechtige conference- ge leatojd.
enkele maanden overle- speelgoed» met de volgende de- met en zijn Zwitsers orkest
Zij stiarf in 1018 op 14-j*ri- len .De speelgoedwinkel". **-*
slagveld", ,Do schaapstal
Eens zal een nieuwe dag over de aarde lichten!
Vanengewapper langs de wegen gaan
Een lied van mond tot mond zal luide vrede stichten;
Kerktorens zullen trots ten hemel staan.
Eens zal een stroom van licht de diepste kloven vullen,
Eden herbloeien, groen zoals het was.
Zijn wild gewas zal warm de fiere mens omhullen,
Waar Adam lenig trad in 't natte gras.
Gelijk de eerste mens, omstraald van Godlijk leven,
Naar God geschapen, trillend van Zijn kracht;
Zo zou ik willen zijn, uit graaz'ge grond geheven:
Wonder van schepping, in één stond volbracht!
J. C. HARTMAN
Onlangs werd te Sittard het
prachtig geoutilleerde theater ge
opend met een voorstelling door
de Nederlandse Opera. Men vroeg
aan Jef Baarts waarom een thea
ter als dat van een Zuid Neder
landse stad als Sittard niet werd
geopend door de Z.N.O. Zijn ant
woord was: „De Nederlandse Ope
ra is in ons land als opera-instel
ling nummer één en zij dient dit
te blijven. Wij zullen gaarne en
hopelijk vele malen in Sittard spe
len. doch deze opening van het
theafer diende logischerwijs te ge
schieden door de Nederlandse
Opera."
Een typerend antwoord voor de
man die een kwetsbare instelling
als een opera reeds tien jaren
weet te leiden en zulks met toe
nemend succes doet. Dank zij en
thousiasme, idealisme en liefde
voor de opera, doch ook dank zij
een beleid met wil en overtuiging.
Zo is de Zuid Nederlandse Opera
uitgegroeid tot een instelling die
haar bestaanrecht op overtuigen
de wijze heeft bewezen.
CORN. BASOSKI
